بهرام رحمانی
هم اکنون دولت های به اصطلاح دمکراتیک و مدافع حقوق بشر و دموکراسی در غرب، نظاره گر قتل عام مردم در ساحل عاج هستند. سئوال این است که چرا این دولت ها، به سرعت در مورد حمله به لیبی به توافق رسیدند. پیش از این نیز سال هاست که عراق و افغانستان را به اشغال نظامی خود درآورده اند. پنج دهه است که به ادامه اشغال سرزمین های فلسطینیان و کشتار مردم این کشور اشغالی توسط دولت نژادپرست اسرائیل، چشم بسته اند. چرا سازمان ملل در ساحل عاج، اقدام جدی در جلوگیری از کشتار مردم این کشور، انجام نمی دهند؟
برای مردم آگاه روشن است که در طول تاریخ همه لشکرکشی ها و جنگ ها و اشغال کشورها توسط دولت های امپرالیستی قدرت مند، نه در دفاع از حقوق بشر و دموکراسی، بلکه همواره در راستای منافع اقتصادی و سیاسی و نظامی شان بوده است. برای دولت های غربی، دفاع از حقوق بشر اسم رمز پیش برد رقابت های اقتصادی و سیاسی شان با رقبایشان در چارچوب سیستم سرمایه داری است و کم ترین ربطی به دفاع از حق و حقوق انسان ها ندارد.
از زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ساحل عاج آذر ماه ۱۳۸۹ – نوامبر ۲۰۱۰، درگیری و خشونت میان هواداران رییس جمهور منتخب، آلاسان اوتارا، و رییس دولت قبلی، لوران باگبو که حاضر به پذیرش شکست نیست، هم چنان ادامه دارد. در این درگیری ها، که در روزهای گذشته شدت گرفته، صدها شهروند ساحل عاج جان خود را از دست داده اند.
اندرو هاردینگ، خبرنگار بی بی سی در دوئکوئی می گوید که کارکنان سازمان ملل در آن شهر صدها جسد یافته اند. در شهر ابیجان، پایتخت ساحل عاج، نبرد میان نیروهای دو رقیب ادامه دارد.
هامادون توره، سخن گوی سازمان ملل به بی بی سی گفت که او در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری، که هم اکنون در اختیار آقای باگبو است، صدای تیراندازی شنیده و افزود که وضعیت بسیار متشنج است.
فرودگاه که امنیت آن از روز جمعه گذشته توسط نیروهای سازمان ملل تامین شده، اکنون تحت کنترل نیروهای فرانسوی است که امکان بازگشایی آن را فراهم آورده است.
دبیرکل سازمان ملل متحد، از آلاسان واتارا، که از سوی جامعه بین المللی رییس جمهور ساحل عاج شناخته می شود، خواسته است در مورد مرگ صدها نفر که بخشی از آن به هواداران او نسبت داده شده تحقیق کند.
بان کی مون گفت گزارش ها از شهر دوئکوئی او را «نگران» می کند اما آلاسان واتارا گفت طرفدارانش در قتل ها نقشی نداشته اند.
براساس گزارش ها، سازمان ملل در حال تخلیه حدود ۲۰۰ کارمندش از ابیجان است. اما ایستگاه تلویزیونی ابیجان که هوادار باگبو است از مردم خواست برای مقابله با آن چه «اشغال» توسط فرانسوی ها خواند بسیج شوند.
تیه ری برکهارد، سخن گوی وزارت دفاع فرانسه می گوید که این کشور ۳۰۰ سرباز دیگر به ساحل عاج اعزام کرده است که شمار نیروهای این کشور را به ۱۴۰۰ می رساند. برکهارد، افزود که ماموریت اصلی این نیرو هم چنان حفاظت از شهروندان فرانسوی است که از سوی غارتگران تهدید می شوند.
او گفت که هیچ طرح فوری برای شروع تخلیه شهروندان خارجی وجود ندارد، هر چند حدود ۱۶۰۰ نفر در یک اردوگاه نظامی فرانسه پناه گرفته اند.
به گزارش رسانه های فرانسوی، این ها شامل حدودا ۷۰۰ شهروند فرانسوی، تقریبا ۶۰۰ لبنانی و ۶۰ نفر هم از ملیت های مختلف اروپایی هستند. گزارش می شود که نیروهای واتارا قصد پیشروی بیش تر به سوی کاخ ریاست جمهوری را دارند و مقررات منع تردد در شهر اعمال کرده اند.
سازمان ملل، روز شنبه گذشته گفت که هم زمان با افتادن کنترل دوئکوئی به دست نیروهای واتارا، بیش از ۳۳۰ نفر در این شهر کشته شدند و بیش تر این تلفات را به نیروهای او نسبت داد. با این حال به گفته سازمان ملل، بیش از ۱۰۰ نفر آن ها به دست نیروهای باگبو کشته شدند.
مقام های سازمان ملل، هنوز در حال تحقیق هستند و می گویند آمار نهایی تلفات ممکن است بالاتر باشد. سازمان امدادرسانی کاریتاس تخمین زده است که ممکن است تا هزار نفر جان باخته باشند.
از سوی دیگر، فرار از جنگ و جهنم این کشور، در ابعاد گسترده ای در جریان است. سازمان ملل متحد، نگران بی ثبات شدن دولت لیبریا در پی افزایش آوارگان ساحل عاج به این کشور است. لیبریا، از سازمان ملل متحد طلب کمک کرده است. به گزارش سازمان ملل، تا کنون ۱۳۰ هزار نفر به خاطر درگیری های خونین بر سر ریاست جمهوری این کشور به لیبریا گریخته اند. مسئولان سازمان ملل متحد، اعلام کرده اند که تامین این آوارگان ۱۴۷ میلیون دلار هزینه خواهد داشت.
سازمان عفو بین‌الملل نیز در مورد خطر بروز یک فاجعه انسانی در ساحل عاج هشدار داده است. صلیب سرخ جهانی، روز شنبه ۲ آوریل ۲۰۱۱، گزارش داد در کمتر از ۲۴ ساعت بیش از ۸۰۰ نفر در درگیری‌های غرب این کشور کشته شده‌اند.
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ گزارش می دهد در درگیری های شدیدی که اخیرا در شهر دوکوئه در غرب ساحل عاج رخ داده بیش از ۸۰۰ نفر طی یک روز کشته شده اند. ظاهرا این درگیری ها در روز سه شنبه قبل اتفاق افتاده که جنگجویان طرفدار اوتارا در صدد تصرف دوکوئه برآمدند.
رییس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در ساحل عاج، در بیانیه ای که روز شنبه ۱۳ فروردین ۱۳۹۰، در ژنو منتشر شد اظهار داشته از «ابعاد و خشونتی» که در این منطقه اعمال شده شوکه شده است. این کمیته هر گونه حمله مستقیم به غیرنظامیان را محکوم کرده و مسئولیت حفظ جان شهروندان در مناطق تحت کنترل طرفین را به آن ها گوشزد می کند.
هنوز از شمار دقیق قربانیان درگیری های ماه های گذشته در ساحل عاج اطلاع قابل اطمینانی در دست نیست. برخی از منابع خبری از جمله خبرگزاری رویترز معتقدند آمار واقعی از آن چه تاکنون مورد تایید محافل بین‌المللی قرار گرفته بسیار بیش تر است. گمان می رود حامیان باگبو در مورد تلفات نیروهای خودی و غیرنظامیانی که در طی درگیری‌ها کشته شده اند اطلاعات درستی منتشر نمی کند.
ناظران معتقدند از زمان اعلام نتایج مورد مشاجره انتخابات تاکنون دست کم ۱۳۰۰ نفر در ساحل عاج جان خود را از دست داده اند. با توجه به گزارش تازه صلیب سرخ که با اتکا به مستندات جمع آوری شده توسط همکاران این سازمان تنظیم شده شمار واقعی قربانیان می تواند بسیار بالاتر از ارقام تایید شده کنونی باشد.
پس از انتخابات اخیر ریاست جمهوری در ساحل عاج کمیته مستقلی که وظیفه نظارت بر انتخابات را بر عهده داشت اوتارا را برنده این رقابت ها اعلام کرد. رییس جمهور پیشین ساحل عاج با تکیه بر شورای قانون اساسی این کشور نتایج اعلام شده را بی اعتبار می داند و خود را پیروز انتخابات معرفی می کند.
درگیری ها در ساحل عاج از زمان اعلام نتیجه انتخابات ریاست جمهوری این کشور در نوامبر ۲۰۱۰ بار دیگر شدت گرفت. جنگ داخلی قبلی ساحل عاج، در سال ۲۰۰۳ به پایان رسیده بود.
سه نماینده ارشد آفریقایی که از سوی جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا و به منظور حل مناقشه ساحل عاج راهی این کشور شده بودند عصر سه شنبه ۲۸ دسامبر ۲۰۱۰، بدون به‌دست آوردن نتیجه ای این کشور را ترک کردند. سه رییس جمهور کشورهای بنین، کیپ ورد و سیرالئون نتوانستند لوران گباگو، رییس جمهور ساحل عاج را به کناره‌گیری از قدرت متقاعد کنند.
سازمان ملل، اتحادیه آفریقا و بسیاری از کشورهای دیگر جهان دولت باگبو را به رسمیت نمی شناسند و رقیب او در انتخابات را نماینده قانونی ساحل عاج می دانند. کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از باگبو خواسته فورا استعفا دهد و خود را تسلیم مقام های مسئول دولت جدید کند.
جنگ قدرت میان گباگو و کواتارا، روسای جمهوری پیشین و جدید ساحل عاج، هم چنین دولت های ذینفع در این کشور چون فرانسه، این کشور را به سوی جنگ داخلی شکانده اند. صدها هزار نفر از ترس درگیری های خونین میان دو جبهه آواره شده اند.
هم اکنون فرانسه فرودگاه ابیجان، در تصرف خود گرفته است و اعلام کرده است که بابگو پیش از عزیمت باید با انتشار اطلاعیه ای ریاست جمهوری حسن واتارا را به رسمیت بشناسد.
فرانسوا فیون، نخست وزیر فرانسه، الن ژوپه وزیرخارجه و نیز ژرار لونگه وزیر دفاع این کشور ، هر سه بر خبر عزیمت قریب الوقوع لوران بگبو تاکید کردند. وزیر دفاع فرانسه گفت که ما «در دو قدمی» قانع کردن بابگو به ترک قدرت هستیم. او گفت که در چند ساعت آینده همه گره ها ممکن است باز شوند.
نخست وزیر فرانسه، عصرسه شنبه ۵ آوریل ۲۰۱۱، در پارلمان این کشور تاکید کرد که عملیات نظامی این کشور به دستور سازمان ملل انجام گرفته و پرواز هلیکوپترهای این کشور تنها شب گذشته بقصد بمباران مراکز نظامی لوران بگبو انجام گرفته است و از امروز صبح قطع شده است.
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد گفته است که حملات روز دوشنبه، ۴ آوریل ۲۰۱۱، که طی آن هلی کوپترهای سازمان ملل متحد و فرانسه مواضع نظامی آقای باگبو را در نزدیکی اقامتگاه ریاست جمهوری هدف آتش قرار دادند صرفا به منظور دفاع از غیرنظامیان بوده است.
این در حالی است که میلیون ها غیرنظامی در جریان نبرد خونین در ابیجان در شش روز گذشته، بدون آن که آب، غذا و برق در خانه هایشان داشته باشند، گرفتار شدند.
مخالفان لاورنت گباگو، رییس جمهوری پیشین ساحل عاج، دو شهر غربی این کشور را زیر کنترل خود در آورده اند. به این ترتیب هواداران آلاسانه کواتارا، رییس جمهوری جدید این کشور، بر نیمی از مزارع کاکائو دست یافته اند و به زودی می توانند خود را به بندر مهم صادراتی این کشور «سان پدرو» برسانند. ساحل عاج، بزرگ ترین صادرکننده کاکائو در جهان است.
ملیسا فلمینگ، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، روز جمعه ۵ فروردین – ۲۵ مارس ۲۰۱۱، در ژنو در این باره گفته بود فقط از شهر بزرگ آبیجان حدود یک میلیون نفر آواره شده اند. او خاطرنشان کرد که در مناطق غربی این کشور نیز شهروندان به طور فزاینده ای از شهرها می گریزند.
بدین ترتیب، جنگ داخلی ساحل عاج، یک بار دیگر ریاکاری دولت های به اصطلاح مدافع حقوق بشر و دموکراسی را به نمایش گذاشت.
bahram.rehmani@gmail.com
هفدهم فروردین ۱۳۹۰ – ششم آپریل ۲۰۱۱
