نشنیدن صدای کارگران میهمان در انبوه مشکلات بازار کارایران
با وجود اینکه این روزها مشکلات کارگران ایرانی تمامی ندارد و هر روز از بیکاری عده ای از آنها مطلع می‌شویم، اما زندگی کارگران غیر ایرانی مشغول به کار در ایران نیز مشکلات خودش را دارد که در میان دغدغه‌های بازار کنونی کار دیده نمی‌شود.
وقتی طی چند ماه هر روز صبح روی صندلی ایستگاه اتوبوس در انتظار بودم همیشه روبه رویم بودند… حتی اگر ساعات ابتدایی صبح بود، باز هم صدای چکش و دستگاه جوشکاری و سایر ابزار در فضای خلوت خیابان می‌پیچید… روز به روز در ارتفاع بالاتری دیده می‌شدند، به طوری که روزهای پایانی به دلیل تابش خورشید و اذیت شدن چشمانم نمی‌توانستم سرم را خیلی بلند کنم تا ببینمشان، اما از سر و صداها معلوم بود که به اندازه روزهای اول سرعت عمل داشتند، بدون توجه به اطراف و خیلی مصمم کارشان را می‌کردند.
وقتی هوا تاریک می‌شد و من نیز در راه برگشت از دانشگاه همچون خیلی‌ها به سمت گرمای خانه در حرکت بودم، وقتی از سرمای ساعات پایانی روز پوست دست‌هایم خشک شده و همه آرزویم در رسیدن به دم در خانه خلاصه می‌شد، با چند نان تازه در دستش از کنارم رد شده به سمت چادری که دوستان یا برادرانش در آن منتظر بودند می‌رفت.
این‌ها لحظه‌هایی است که بسیاری از ما تجربه اش کرده‌ایم، لحظه دیدن کار و زندگی کارگران غیر ایرانی در ایران.
طبق آمارهای رسمی وزارت کشور و بخش اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حال حاضر از سه میلیون مهاجر افغانی ساکن ایران حدود دو میلیون نفر از آنها به صورت قانونی و غیرقانونی (۳۰۰ هزار نفر قانونی و با داشتن پروانه کار و مابقی غیرقانونی) در بازار اشتغال ایران مشغول به کارهستند و سهم آنها از بازار اشتغال ۲۱ میلیون نفری کشور (۱۷ میلیون مرد و ۴ میلیون نفر زن) نزدیک به ۱۰ درصد است.
کارگران غیرایرانی و اتباع خارجی به خصوص کسانی که تابعیت کشور افغانستان را دارند سال‌ها است که کار و زندگیشان در کشور ما متمرکز شده است. سال‌ها است که ایران عزیز ما میزبان این همسایگان امروز و هموطنان دیروز است، اما آیا به راستی شرایط کاری این افراد که ۱۰ درصد بازار کار کشور ما در اختیارشان است، خوب است؟ چرا با وجود خیل عظیم کارگران بدون مجوز ما همواره شاهد حضور آنها در پروژه‌های مختلف به خصوص پروژه‌های ساختمانی هستیم؟
رسول، کارگری افغانی است که هم اکنون در شهر قم مشغول به کار است، به گفته او در حال حاضر اوضاع کاری بسیار به هم ریخته است.
رسول در این رابطه اظهار داشت: بیمه به هیچ عنوان به کارگران غیر ایرانی تعلق نمی‌گیرد، پدرم دیالیزی و خرج درمانش بالا است، ۵ یا ۶ سال پیش دفترچه‌های بیمه‌ای داشتیم که البته حین پرداخت هزینه درمان آزاد بود و پس از مدتی هزینه درمان پرداخت می‌شد، اما در حال حاضر چند سالی است که دیگر وجود ندارد و هرجا می‌رویم می‌گویند این دستور صادر شده و دفترچه‌ها نیز جمع شد.
رسول افزود: یکی از دوستان خودم حین کار در ساختمان بود که از ارتفاع ۱۰ متری سقوط کرد، ساختمان و خود پروژه بیمه بود اما دوست من با وجود قانونی بودن و داشتن کارت، بیمه نبود.
وی با اشاره به اینکه کارفرماها به کارگران غیرایرانی که اجازه کار دارند ابتدای کار وعده بیمه می‌دهند، گفت: این درحالی است که با شروع کار و به محض روی دادن یک حادثه کارفرما زیر بار هزینه‌ها نرفته و تمام صحبت‌های خود را فراموش می‌کند، در واقع هیچ حمایتی در این شرایط از کارگری که نان آور خانواده اش است، نمی‌شود.
وی تاکید کرد: هم اکنون تعداد زیادی از کارگران غیرایرانی به صورت غیرمجاز مشغول هستند و اگر دستگیر شوند به افغانستان فرستاده می‌شوند، همچنین کارفرماها به دلیل اینکه می‌دانند در شرایط حادثه کارگر غیرقانونی نمی‌تواند پیگیر شود از این افراد استفاده می‌کنند.
یکی از شهروندان قمی پیرامون حضور کارگران غیر ایرانی در این شهر اظهار داشت: دلیل اصلی حضور کارگران غیر ایرانی عدم فعالیت مناسب کارگران ایرانی در برخی حوزه‌ها است، کارگران غیر ایرانی وجدان بالای کاری داشته و در کارهای ساختمانی مهارت زیادی به خرج می‌دهد.
این شهروند قمی با بیان این که حضور این افراد در این شهر مشکلی ایجاد نمی‌کند، گفت: از نظر اجتماعی نیز ما تا به حال مزاحمتی از این افراد ندیدیم و مشکلی برایمان ایجاد نشده است.
مهدی پیمانکاری است که در این گفت: یکی از دلایل اصلی استفاده از کارگران غیر ایرانی حتی به صورت غیر مجاز، عدم فعالیت مناسب کارگران ایرانی در این زمینه است.
شهروند دیگر قمی با تاکید بر اینکه در مرتبه اول باید از کارگران ایرانی استفاده شود، گفت: البته کارگران افغانی و غیر ایرانی تعهد کاریشان بالا و تعدادشان نیز از کارگران ایرانی بیشتر است.
این شهروند قمی افزود: یکی از دلایل اصلی حضور کارگران غیر ایرانی توسط کارفرماها پرداخت پول کمتر به این افراد و عدم بیمه کردن آن ها است، کارگران افغانی با توجه به اینکه قیمت‌ها آزادسازی شده و یارانه هم دریافت نمی‌کنند قطعا فشار اقتصادی زیادی را باید تحمل کنند، با این وجود اگر مشکلی هم برایشان پیش بیاید نمی توانند حق و حقوقشان را از طریق کارفرما پیگیری کنند
یک پیمانکار گفت: مشکل اصلی نداشتن بیمه این کارگران است، هیچ بیمه‌ای به این افراد تعلق نمی‌گیرد، در واقع به دلیل اینکه این افراد به صورت صحیحی سازمان دهی نشده اند از سوی کارفرما نیز مشکلاتشان رسیدگی نمی‌شود.
این پیمانکار تاکید کرد: چنانچه کارگران غیر ایرانی سامان دهی شوند هم به نفع خودشان بوده و بیمه می‌شوند و هم برای کارفرما بهتر است و دیگر لازم نیست در حین انجام یک پروژه کارگرانش را از دست بدهد.
وی با اشاره به اینکه در برخی پروژه‌ها با وجود بیمه بودن کار، حتی به کارگران ایرانی نیز بیمه تعلق نمی‌گیرد، گفت: مشکلات اینچنینی برای کارگران ایرانی نیز وجود دارد و هنوز هم حل نشده است.
این روزها کارگران ایرانی شرایط خوبی را از لحاظ اقتصادی تجربه نمی کنند و قطعا در میان درخواست ها و صداهای اعتراضی آنها، مشکلات کارگران غیر ایرانی که طبیعتا شرایط بهتری را نخواهند داشت در میان این صداها گم خواهد شد.
اگر امروز کارگران کشورهای همسایه و به خصوص افغانستان در کشور ما هستند و با مشکلات زیادی از جمله نداشتن حق بیمه، عدم حمایت در صورت بروز حادثه، عدم دریافت سوبسیت یا همان یارانه دولتی و تحمل فشار اقتصادی و همچنین نبود کار در همه فصول سال رو به رو هستند، قطعا کارگران ایرانی مقیم کشورهای دیگر نیز در مقایسه با کارگران تابع آن کشور شرایط بدتری را خواهند داشت.
توجه به حقوق مهاجرین و کسانی که بخشی از فعالیت ها و امور تولیدی کشور ما را بردوش دارند می‌تواند موجب جلوگیری از بسیاری آسیب‌های دیگر برای جامعه شود.
منبع:مهر-۷آبان-بخشی ازیک گزارش
