فارسی، نه زبان تحمیلی بلکه زبان وحدت ملی

این مطلب را با دوستانتان به اشتراک بگذارید :

جلال ایجادی

جامعه شناس و استاد دانشگاه پاریس

زبان های ایرانی بسیار متنوع می باشند و زبان کردی متعلق به گروه زبان های ایرانی است. در ایرانی یکپارچه و دمکراتیک و غیرمتمرکز، وجود زبان ملی فارسی، در تضاد با شکوفایی زبان های دیگر نیست. اعتلای کنونی زبان فارسی محصول تلاش تاریخی فرهنگی همه مردم ایران است. بعنوان نمونه فردوسی طوسی شاعر حماسه سرای ایران شاهنامه را در 384 ه‍جری قمری به‌پایان برد و طبق نظر پژوهشگران در 25 اسفند 400 ه‍جری قمری برابر با 8 مارس 1010 میلادی، نگارش دوم را به انجام رساند شاهنامه ادامه فرهنگ پیش از تجاوز اسلام است و اساس توسعه زبان فارسی است و شاید بدون فردوسی شاعرانی چون خیام و مولوی و حافظ نمی توانستند سخن و اندیشه خود را چنین استوار بپرورانند. ادبیات شعری ایران یکی از قله های برجسته ادب جهان است و زبان فارسی این میراث را به امروز کشانده است. زبان فارسی تداوم تاریخی ماست و پیوند دهنده ی تمام مردمانی است که در ایران زمین زیسته اند. فارسی زبان تحمیلی مردم ایران نیست بلکه زبان وحدت ملی و مدیریت کشوری میباشد.

ولی روشن است که در ایران تمام زبان های مادری مانند آذری و کردی و بلوچ و گیلکی و لری و تالشی و سمنانی و غیره باید وجود داشته باشند و شکوفاتر شوند. من به اکولوژی زبانی یا تنوع زبانی معتقد هستم و این تنوع اصل شکوفایی فرهنگی یک ملت است. در شرایط ستمگری جمهوری اسلامی و سرکوب فرهنگی که متوجه تمام تلاشهای فرهنگی ایرانیان است، زبان کردی محدویت های بسیاری متحمل شده است. ولی خوشبختانه زبان کردی که خود دارای گویش های گوناگون است، نه تنها در خانواده ها و نزد فرزندان کرد ما بلکه در عرصه تولید اندیشه و انتشار کتاب در ایران ادامه دارد و زنده است. همین امروز اخبار را در سایت های مجازی دنبال گرفتم و باعث خوشحالی است که کتابهای با کیفیت به زبان کردی در ایران چاپ میشود و بازار دارد و در آموزش مدرسه و دانشگاه مورد توجه قرار می گیرد.

علی اشرف درویشیان با رمانهای خود فارسی را غنی ساخت ولی در همان زمان، او و هنرمندان و نخبگان دیگری زبان کردی را نیز غنا بخشیدند. علی لاری کرمانشاهی که در 1324 در کرمانشاه متولد شد و در 1388 درگذشت، نویسنده داستانهای کوتاه و رمان بود و بیش از دوازده داستان بفارسی از خود باقی گذاشته است. ذبیح‌الله حکیم‌الهی دشتی، معروف به ذبیح‌الله منصوری و با نام‌های مستعار پیشتاز و ناصر که در سال 1365 درگذشت آثار معروف بسیار زیادی از جمله از موریس مترلینک و الکساندر دوما را به فارسی ترجمه نمود. از دیگر کارهای با ارزش او ترجمه سرزمین جاوید بفارسی در چهار جلد از رومن گیریشمن است که در باره تاریخ پادشاهی مادها تا اواخر دوره ساسانیان است. محمد قاضی که در مهاباد متولد و در تهران در سال 1376 درگذشت از مترجمان برجسته زبان فارسی است که از جمله «دون کیشوت» و «شازده کوچولو» را بفارسی ترجمه کرده است. می بینیم که نویسندگان و مترجمان کردتبار به نوبه خود زبان فارسی توسعه داده و از تنگ نظری بدور بوده اند. آنها بفارسی و کردی نوشتند و فرهنگ ایرانیان را پربارتر نمودند. در اینجا به رویدادهای انتشاراتی توجه کنید. چند نمونه از آثار مهمی که به کردی چاپ شده را معرفی میکنم.

کتاب «وشه ناسیی زمانی کوردی» به نویسندگی «سعید کرمی» به همت پژوهشکده کردستان‌شناسی توسط «انتشارات دانشگاه کردستان» منتشر شده است. این کتاب طرح پژوهشی پژوهشکده کردستان‌شناسی است که در سال ۱۳۹۶ از طرف انتشارات دانشگاه کردستان به چاپ رسیده است. این کتاب در قاموس کتاب درسی برای دانشجویان رشته زبان و ادبیات کردی در مقطع کارشناسی به رشته تحریر درآمده است. این اثر پژوهشی به زبان کردی در زمینه ساختواژه زبان کردی است. ساخت‌واژه یکی از زیر شاخه های زبان‌شناسی است که به بررسی زبان در سطح تکواژ و کلمه می‌پردازد. هرچند در زمینه ساخت‌واژه زبان کردی تحقیقات زیادی در قالب کتاب صورت پذیرفته است اما بیشتر ‌آنها با رویکرد سنتی و بصورت کلاسیک می‌باشد به گونه‌ای که بیشتر آن‌ها اجزای کلام یعنی اسم، فعل، صفت و قید را اساس تحقیق خود قرار داده اند. در این پژوهش بر اساس رویکردهای نو زبانشناسی و در چهارچوب معیارهای جدید آن به موضوع ساخت ‌واژه زبان کردی پرداخته شده است.

کتاب «افسانه ها و متل های کردی» اثر علی اشرف درویشیان بیانگر ادبیات عامه کردستان است. این اثر در 583 برگ توسط نشر سرچشمه در 1386 منتشر شده است. در مقدمه این کتاب دوجلدی آمده است: «اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ا بی شناسنامه و بی کس و کار نیستند. آنها سینه به سینه گشته اند و رشد کرده اند و تا به امروز نگهداری شده اند و از هر سندی معتبرتر مانده اند»، «افسانه، بازتاب ویژگی های زندگی مردم است. روابط انسانها و روش برخورد آنها با یکدیگر را تجریه و تحلیل می کند. افسانه، تفسیرگر احساسات عمیق و ژرف انسانی است و در بطن خود طی قرون و اعصار، ساختار سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جوامع را حفظ کرده است. در بین افسانه های ملل، افسانه های ایرانی جایگاهی برجسته و ویژه دارد و در این میان افسانه های کردی دارای رنگ و بوی دیگری است. تعبیرها و ترکیبات زیبا و لطیف در لهجه های کردی و کردی کرمانشاهی مطلبی نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت.»

کتاب”زمان و وێژەی کوردی” (زبان وادبیات کُردی)، تالیف دکتر بختیار سجادی عضو هیئت علمی دانشگاه اثری آموزشی است که به منظور تامین منبع درسی مورد نیاز برای درس عمومی زبان و ادبیات کُردی در مقطع کارشناسی دانشگاه‌های ایران به نگارش درآمده است. این کتاب که در تالیف آن قواعد تدریس و آموزش روشمند و دانشگاهی نوین مبنای کار قرار گرفته است، در سه بخش اصلی مشتمل بر بیست و نه درس سامان یافته است کە عناوین آن عبارتند از آیین نگارش و نظام نوشتاری (4 درس)، دستور زبان (3 درس)، ادبیات و متون (22 درس). مباحث آموزشی و عناوین تعلیماتی زبان و ادبیات کُردی از قبیل نظام نوشتاری، گویش شناسی، فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی،ادبیات گورانی،

مطالب مرتبط با این موضوع :

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

Layer-17-copy

تمامی حقوق این وبسایت در اختیار مجموعه رنگین کمان بوده و استفاده از محتوای آن تنها با درج منبع امکان پذیر می باشد.