جلال ایجادی
نگاهی به تاریخ شیعه
حسین ابن علی، قهرمان ایرانیان است؟ سنت شیعه گری، تاریخ ایران را آلوده به جعل نموده است. خاندان بنی هاشم یعنی پیامبر اسلام و خانواده علی، از قبیله قریش بوده و به خانواده بنی هاشم مربوط بوده و تمام اختلاف های آنان بر سر قدرت، هیچ رابطه ای با ایرانیان و فرهنگ آنها نداشته اند. این شخصیت های واقعی/جعلی غارتگران و نظامیان و حامیان استعمار عرب بودند و در پی نفی قطعی فرهنگ و زبان ایرانیان و سرزمین آنان بوده اند. حال شیعه گری همچون یک پدیده بسیار سنگین در هستی ایرانی نقش انداخته و تمام مراسم مذهبی، تمام سیاستهای دینی حکومتی، تمام رفتارهای عامیانه روزمره مردم و سکوت روشنفکران، در تقویت آن بکار رفته اند. شیعه گری سقوط فرهنگی ماست و این سقوط را ما در خود تکرار میکنیم.
پس از درگذشت پیامبر اسلام در سال 632 میلادی، بحران جانشینی به وجود آمد و بسیاری از سران قبایل وارد جدال و یا از مدینه گریختند. بالاخره ابوبکر، یکی از اولین همراهان محمد، بعنوان خلیفه انتخاب شد. وی به بنی امیه که قبیله مهمی در مکه بود نقش برجسته ای در تسخیر سوریه داد. پس از خلافت عمر و عثمان، علی منصوب شد. علی بعد از چهار سال خلافت ترور شد. معاویه قدرت را به دست گرفت، خلافت بنی امیه را در سال 661 بنیان گذاشت و دمشق را به عنوان پایتخت تعیین نمود. امویان که بودند؟ بنی امیه خود یکی از قبایل قریش بود. در باره ریشه این قوم باید گفت که آنها همچون پیامبر اسلام از مردی به نام عبدالمناف از طایفه قریش می آیند. از دو پسر عبدالمناف یکی به نام هاشم جد خاندان هاشمی و پیامبر اسلام بود و دیگری عبدالشمس پدر امیه که جد خاندان بنی امیه بود.
در واقع بسیاری از سران قریش مخالف جانشینی علی بودند. این مخالفت به قطبی شدن درگیری نهان بین بنی امیه و بنی هاشم و جنگ داخلی منجر شد. بدنبال چند جنگ، علی بدست مخالفان خود، خوارج، کشته می شود. معاویه که در جدال با امپراتوری روم شرقی دمشق را تسخیر کرده بود، از طرف هوادارانش در سوریه مورد تحسین قرار گرفته و در سال 659 یا 660 میلادی به عنوان خلیفه به رسمیت شناخته می شود و خلافت اموی آغاز می گردد. امویان در زمان خلافتشان سرزمینهای بسیاری را به چنگ آوردند و به استعمار عرب افزودند و بارها شورشهای ایرانیان را سرکوب نمودند؛ سرانجام ابومسلم سردار ایرانی آنان را سرنگون ساخت و خاندان عباسیان که شاخهای از خانواده هاشمی (فرزندان عباس عموی علی و فرزند ابو طالب) خلافت را از آن خود کردند. میان خانواده علی و معاویه اختلاف برای کسب قدرت ادامه می یابد. حسن فرزند علی اقتدار خلیفه اموی را به رسمیت می شناسد. هنگامی که معاویه در سال 680 درگذشت، پسرش یزد جانشین او شد.
معاویه یکی از کاتبان واز یاران نزدیک محمد پیامبر اسلام بود و از دبیران محمد به شمار میرفت. همچنین وی مدت نوزده سال و سه ماه خلیفه مسلمین بود و برخلاف ادعای روحانیون شیعه که وی را خلیفه غیر قانونی مینامند، به وسیله حکمیت و با رضایت علی به خلافت رسید. وی اولین کسی بود که خلافت را در خانواده اش موروثی نمود.(رجوع کنید به تاریخ طبری، جلد ۴ صفحه ۱۳۰۳). وصیت معاویه بن ابوسفیان به یزید پسرش چه بود؟ معاویه گفت حسینبنعلی که مردی است کم خطر، اما نسبتی بزرگ دارد و غرابت با محمد، چنانچه میبینم مردم عراق او را به قیام وادار میکنند اگر به او دست یافتی گذشت کن که اگر من باشم گذشت میکنم. پس از فوت معاویه، ولید حاکم مدینه نماینده نزد امام حسین فرستاد تا که با یزید «بیعت» کند(طبری).
در روایت آمده است حسین به دارالعماره نزد ولید بن عتبه رفت و گفت کسی چون من پنهانی بیعت نمیکند. فردا چون مردم را جمع کردی من نیز خواهم آمد و با یزید بیعت میکنم. چون شب فرارسید و هوا تاریک شد امام حسین بهمراه دو خواهرش زینب و ام کلثوم و برادرانش ابوبکر و جعفر و عباس و خانوادهاش پنهانی به مکه گریخت. (تاریخ طبری، جلد ۷ ، صفحه ۲۹۰۹) (اخبار الطوال ، صفحه ۲۷۶). پس از آنکه امام حسین از مدینه به مکه گریخت مردم کوفه و فرستادگانشان نزد امام حسین آمدند که ما مردم کوفه خویشتن را برای تو نگه داشتهایم و با ولایتداران به نماز جمعه حاضر نمیشویم، نزد ما آی. امام حسین مسلم بن عقیل را پیش خواند و گفت به کوفه برو و در مورد آنچه به من نوشتهاند بنگر تا اگر درست بود بسوی آنها رویم.(تاریخ طبری ، جلد ۷، صفحه ۲۹۱۶).
بدین ترتیب خاندان علی برای حکومت خود را آماده نگه داشته بود. بعلاوه جانشینی ارثی توسط بسیاری از قبایل و سران آنها پذیرفته نشده و از جمله حسین فرزند دوم علی با این امر مخالفت میکند. فرزند دوم علی، حسین که در پی قدرت است به سمت کوفه حرکت کرده تا طرفداران خود را گردآورد اما او در کربلا توسط ارتش بنی امیه کشته می شود.
بنی امیه در درگیری خانوادگی قریش خانواده علی را بر علیه خود بسیج نمود و از سوی دیگر امویان به سرزمین های مستعمره فشار بیش از حد وارد آورده و نسبت به ایرانیان اجحاف و ستمگری خود را به اوج رساندند. پس از مرگ یزید، مختار ثقفی حامی علی، طرفداران خاندان علی در عراق و موالی های ایرانی را با شعار خونخواهی حسین گرد خود جمع میکند. بنابر گزارش اخبارالطوال، حامیان ایرانی مختار، در ابتدا ۲۰ هزار نفر بودند و حتی تا ۴۰ هزار نفر هم پیش رفتند. به گونهای که، صدای فارسی، در سپاه او شنیده میشد. از جمله ایرادهایی که اشرافزادگان کوفی به مختار میگرفتند، سوار کردن ایرانیان بر گردنهایشان و سهیم کردن آنان از غنائم جنگی بود. اشراف خرده میگرفتند که او با شجاعت عرب، ولی با کینه عجم با ما میجنگد(مفتخری، ص 85-86).
با نگاهی به این تاریخ عرب متوجه می شویم که دعواهای خاندان علی و خاندان معاویه بر سر تقسیم و تسخیر قدرت و ثروت بوده است و این جدال نقطه آغازین تاریخ شیعه می گردد. این جدال هیچ پیوندی با ایران زمین و فرهنگ و سرنوشت ایرانیان نداشته است. ولی روند رویدادهای استعمار عربی اسلامی منجر به سوءاستفاده از ایرانیان «موالی» شده و سپس جعل و اسطوره سازی و تصرف هویتی، ایرانیان را از فرهنگ خود دور کرده و شیعه گری را به هویت ما تبدیل میکند. تداخل عناصر دینی و فرهنگی متقابل هویتی را میسازد که از سرچشمه ایرانی فاصله بسیار می گیرد. چهره های عرب و منافع دشمنان ایرانزمین برای ما «خودی» می گردند و فرهنگ ایرانی مصلوب میشود. در طول تاریخ جاعلان فتنه گر و حریص و دروغگو مردم ما را به توده اسیر و نادان و خرافی تبدیل کرده و نخبگان آن را به شریک در نابودی خردگرایی و توطئه فرهنگ کشی مبدل می سازند.
محمدعلی امیر معزی و کریستیان ژامبه با اتکا به طرح هانری کربن در تقسیم بندی تاریخ شیعه به چهار مرحله اشاره میکنند: دوره یکم، با پیدایش طرفداران علی و ایجاد «حزب» او تا غیبت امام دوازدهم (329 هجری برابر940 میلادی) ادامه می یابد. دوره دوم از زمان غیبت تا قرن 7 هجری و 13 میلادی طول میکشد و در این دوره تعداد بیشماری از علمای دینی و فلسفی و حقوقی نوشته می شوند. دوره سوم از سقوط بغداد در زمان عباسیان آغاز شده تا سده 10 هجری و سده 16 میلادی ادامه دارد و بعلاوه این دوران با ادبیات شیعی و آغاز سیاست دینی دستگاه صفویه مشخص می شود. دوره چهارم با استقرار شیعه در حکومت و پیدایش شیعه سیاسی در دوران جدید مشخص می شود.(رجوع شود به «شیعه چیست؟» انتشارات سرف چاپ 2014 پاریس). این تقسیم بندی تاریخی برای ما مفید است ولی برای پارادایم محوری ما بهیچوجه کامل نیست و توضیح دهنده شیعه گری بمثابه یک پدیده ایدئولوژیک اسارت بار و نفی کننده ایرانیت نمی باشد. پرسش اساسی ما چگونگی تبدیل انسان ایرانی به انسان شیعی می باشد. ما در جستجوی فهم تغییر آنترپولوژیکی و روانکاوانه و جامعه شناختی انسان ایرانی به انسان مسخ شده شیعه می باشیم.
شیعه گری سدی در برابر خردگرایی
ماه محرم یک ماه شکنجه روانی و سادیسم و مازوخیسم شیعه میباشد و در چنین ماه شومی تمام باورهای جعلی و افسانه ای مانند داستان شهادت حسین در کربلا، بمثابه حقیقت عرضه میشود. کورش و منشور او ارزش ما هستند. ادبیات ما و قهرمانان ما در شاهنامه فردوسی هستند. قهرمانان ایرانیان کسانی هستند که علیه تجاوز اعراب و مغول و سایر مهاجمان مقاومت نمودند. در اسطوره و تاریخ، رستم و آرش و رستم فرخزاد و یعقوب لیث و امیر کبیر و مصدق و دیگران قهرمان ایرانیان اند و علی و حسن و حسین و فاطمه از بنی هاشم، از دشمنان ما بوده اند.
توجه کنید به چند توضیح تاریخی در باره درگیری عربها:
دعواهای قبایل و خانواده های عربی و این تناقض منافع خانواده های عرب، در یک شعبده بازی تاریخی تبدیل شد به تاریخ مردمی که از فرهنگ خود دور شدند. حسین سمبول استعمار عربی تبدیل شد به اسطوره ای که میلیون ها انسان ایرانی را به پست ترین رفتار میکشاند. شاید برای برخی میان امام حسین و سهراب در شاهنامه رابطه ای باشد، شاید برای کسانی میان امام دوازدهم در شیعه گری و سوشیانت منجی در دین زرتشت، نشانه ای مشترک باشد. حال هنگامیکه به مضمون و محتوای اسطوره ای توجه میشود درمی یابیم که حسین افسانه ای ساختگی برای ادامه استعمار فرهنگی و روانی است. امام مهدی سمبول خون و شقاوت و نادانی است حال آنکه سوشیانت آینده خوب و صلح آمیز را نمایندگی می کند. شیعه گری از همان ابتدا تجلی اختلاف خانوادگی و سیاسی عرب است و برخی جنبش های ایرانی آنرا فربه ساختند و پرچم خود کردند. شیعه گری تمایلی سیاسی است که خود را با سمبول های دینی می آراید و الله و زمین را به هم وصل میکند تا ذهنیت جامعه را در کنترل تام خود قرار دهد. برخلاف هانری کربن که در «اسلام ایرانی» شیعه گری را قادر به مجزا کردن قدرت سیاسی و اتوریته روحانی معنوی می داند، برعکس باید گفت که شیعه گری از همان ابتدا این دو پدیده را در هم آمیخته و فضای عقل گرایی و عرفی گرایی جامعه را منکوب میکند.
تمام کاتبان و تاریخ نویسان اسلامی و آخوندها و اصلاح طلبان این حوادث بنی هاشم را به دروغ پرداخته شده تبدیل کرده و به ملت ما تحمیل کرده اند. مسخ و جعل تاریخ برای اثبات عربزدگی خودشان و برای اینکه از ایدئولوژی زشت خود دفاع کنند. حسین و حسن و علی دشمنان ایرانیان بودند و علیه ایرانیان جنگ کردند. اسلامگرایان در طول تاریخ با شگردهای گوناگون روایت جعلی را رایج ساخته اند و این دین تبعیض گرا را بما تحمیل کرده اند. اسلام و شیعه گری در ایران محصول تجاوز و عملکرد حکومتی و سازماندهی و بودجه سنگین است. افزون برآن دین در پراتیک و رفتار تکراری مردم و اجرای آداب به دین جامعه تبدیل می شود. از زمان صفویه حاکمان کارزار اجرایی شیعه را بکار بستند، در زمان قاجاریه و در دوران پهلوی این کارزار ادامه می یابد و در زمان جمهوری اسلامی شیعه گری با تمام امکانات دولتی و نیمه دولتی و توسط عامیانه بیش از هر زمان دیگر فربه می شود. این کارزار با شگردهای گوناگون اجرا می شود: منبر برای خطبه، رساله های مرجع های تقلید، حسینه ارشاد، حوزه، مسجد، طبل، آهنگ مدرن، سینه زنی، غذای امام حسین و آش زهرا، مقالات اصلاح طلبان، توزیع قیمه پلو و پیتزای نذری، کبودکردن و جراحت انداختن بر پشت و سینه مسلمان با زنجیر و قمه، روضه خوانی، نماز و روزه، اذان، مراسم دینی در مدرسه و اداره و بنگاه های اقتصادی، ترویج قرآن و روایت های امامان در رسانه های دولتی، همه و همه تکنیک های تاثیر گذاری بر روان ایرانیان ازخود بیگانه بوده است. مردم خرافه پسند و فاقد اخلاق مدرن عقلانی، قادر به مقاومت نیستند و بنابراین تمام روان خود را در اختیار مکانیسم های تاثیر گذار قرار می دهند.
دین اسلام خواهان افزایش فرومایگی روانی انسان ها می باشد و شیعه گری بسترساز برای جذب عوامل ویرانگر در روان است. بعنوان نمونه ماه رمضان ماه دروغگوئی و تزویر است. ماه محرم یکی از لحظه های ویرانگر در تاریخ ایران است. این ماه بعنوان اوج ارزش معنوی و فداکاری در راه دین معرفی می شود. حال آنکه تمرکز زشت کاری و دروغگوئی و پلیدی و خواری ارزش انسانی در این ماه به اوج می رسد. هدف برگزاری مراسم ماه محرم، جز اسارت روانی با ایدئولوژی قرآنی و خوار نمودن انسان چیز دیگری نیست. انسان محرم، یک انسان مسخ شده قربانی است، انسان از خودبیگانه ای که با انسان مدرن پیوندی ندارد. شیعه گری فاقد عنصر مترقی و خردمندانه است. تمام حکمای شیعه مانند ملاصدرای شیرازی، میرداماد، علی شریعتی، محمد حسین طباطبایی، آیت الله خمینی و دیگران مروج دین و خرافه های شیعه گری بوده اند. نتیجه کار این حکما جلوگیری کردن از ورود به تمدن و مدرنیه بوده است.
ایدئولوژی مرگ
مرگ یک حادثه برای متوقف ساختن زندگی انسان است. در زندگی همه چیز جمع شده است و زندگی سرشار از نوآوری و توانایی و فعالیت انسانهاست. حال آنکه ایدئولوژی مرگ ستایش عوامل تباهی و پشت کردن به جهان و زندگی است. ایدئولوژی شهادت، تروریسم اسلامی، ایدئولوژی عاشورایی، شکل های گوناگون ایدئولوژی مرگ هستند. این ایدئولوژی همراه فانتاسم ها و عقده ها و لذت مرگ طلبی است. این ایدئولوژی خوشبختی پس از مرگ را می طلبد. به این خاطر، این ایدئولوژی نیهیلیست و ضد زندگی است.
هرجامعه نیازمند شادی و جشن است ولی مذهب شیعه دنیا را پست میداند. ایدئولوژی شیعه و حکومت اسلامی مبلغ اندوه و ماتم و گریه هستند و وابستگی روانی مردم به اندوه و سوگ را پایه قدرت خود در جامعه میدانند. ماه رمضان ماه ریاضت و شلاق برای روان و بدن است و ماه محرم ماه خفت و تحقیر برای روان و بدن است. شیعه گری شادی و فرهنگ را مصلوب میکند و مبلغ ایدئولوژی مرگ است. شیعه گری از مهر پیروی نمی کند بلکه پست ترین رفتار را نوزاش می دهد و خواهان جامعه ای افسرده و اندوه بار است. در ایران تعطیلات رسمی 27 روز است. از میان این روزها، چهار روز نوروز، یک روز سیزده بدر و یک روز در مورد ملی شدن نفت است. «چهار روز انقلابی» مربوط به جمهوری اسلامی، مرگ خمینی، 15 خرداد و پیروزی انقلاب اسلامی است. تعداد 17 روز تعطیلات مذهبی است و این روزها عبارتند از: تاسوعا، عاشورا، اربعین، مرگ محمد، مرگ حسن مجتبی، مرگ امام رضا، مرگ حسن بن علی عسکری، تولد محمد، تولد جعفر صادق، مرگ فاطمه، تولد علی ابن ابی طالب، مبعث، تولد حجت بن الحسن، مرگ علی، عید فطر، عید قربان، عید غدیر، مرگ جعفرصادق.
در این روزشماری، روزهای نوروزی متعلق به فرهنگ و تاریخ ماست و علیرغم تمام شگردها و خرافات و جنگ آخوندها، این روزهای نوروزی باقی مانده اند هرچند که رژیم با تمام قوا میکوشد، شادمانی و رنگ و بوی خوش نوروز را نابود کند و یا حداقل سست و کم رنگ نماید. نوروز باعتبار فرهنگ مردمی و یادآوری فرهنگیان و نخبگان با شعور زنده است. در تقویم حکومتی روزهای «انقلابی» روزهای شادی نیستند، روزهای آسایش نیستند بلکه روزهای اجبار و جدال و اندوه ناشی از سلطه خمینی و انقلاب مرتجعانه اسلامی است. این روزها برای رقص و موزیک و شادمانی نیستند بلکه روزهای حقنه کردن ایدئولوژی شیعه و قدرت سیاسی اسلامی می باشند. بالاخره در این تقویم، روزهای مذهبی که سنگین ترین بخش آنست فقط و فقط برای گریه و اندوه و تحمیل خرافه و نابود سازی ذهن و شعور انسانی است. عقاید منحط اسلام و خرافه های شیعگری در طول تاریخ ما تولید کننده ازخودبیگانگی و مسخ فرهنگی بوده و حکومت اسلامی با برپایی سنتهای مذهبی و تبلیغ مرگ و تولد امامان در جستجوی اسارت روانی بیشتر جامعه میباشد. ایدئولوژی شیعه، ایدئولوژی مرگ و شهادت است. این ایدئولوژی مذهبی در تضاد با شادمانی روانی آدمی است و فقط با تبلیغ مرگ و خرافه و با سلطه بر احساس و ناخودآگاه مردم تداوم خود را میسر میداند. در سنت کهن ایرانیان شادی و جشن و شخصیت های مثبت و قهرمانان اساطیری در هم آمیخته است ولی این ویژگی زیبا زیر فشار اسلام و آخوند و نواندیش اسلامی ناتوان گشته است. روانی که به جشن و خوشی و فعالیت شادمانه نپردازد به خستگی و افسردگی میگراید. برای کشف شادمانی و برای تربیت روانشناسانه مثبت و متمایل به زندگی، باید از اسلام و شیعه گری و تقویم مذهبی و حکومت اسلامی دور شد. باید وارد دنیایی شویم که زندگی در آن میخندد.
روشنفکران و فرهیختگان نباید در برابر خرافه و جعل سرخم کنند، آنها باید آگاه کننده باشند و بگویند که حسین قهرمان ایرانیان نیست. راه درست فقط انتقاد از این دین شیعه گری و قرآن میباشد. آزادی ما در نفی این دین ضد آزادی است. سیاستمداران و روشنفکرانی که از داستان حسین دفاع کرده و این افسانه جعلی را مقدس شمرده، در کردار و اندیشه خواهان تداوم وابستگی به دین اسلام میباشند. اسلام و شیعه گری، کیش و رسم برای اسارت است.
ارزشهای معنوی جامعه کدامند؟
ارزشهای معنوی جامعه کدامند؟ در ایران ما شاهد فروریزی اعتقاد دینی هستیم. جنایت مستمر حکومتی و عریان شدن فساد نمایندگان سیاسی و حوزوی اسلام و شیعه، بیش از گذشته ایمان مردم را سست نموده است. بخشی از جامعه دوری خود از حکومت دینی و اسلام رسمی را بمعنای پایان اعتقاد به اسلام نمیداند و پیوسته گوشزد میکند که «اسلام» آنها از اسلام حکومتگران متفاوت است. البته معلوم است که آنها دستخوش باورکاذبانه اند زیرا قرآن همه یکی است و فقه شیعه هم مورد احترام و اجرای حکومتگران و توده باورمند است. پیامبر اسلام هم مخالفان خود را قتل عام میکرد و آنها را به جهنم حواله میداد و حکومتگران کنونی نیز مخالفان خود را همیشه شکنجه و کشتار نموده اند. حال چرا بسیاری اسلام خود را از اسلام حکومت جدا میکنند؟ شاید آنها هراس از این امر دارند که کنار زدن اسلام، بیانگر سقوط ارزش ها و نیهیلیسم و پوچی در جامعه است. آنها دلهره دارند که با از بین رفتن اسلام و شیعه، زندگی آنها تباه گشته و هیچ معنویتی برای آنها باقی نمی ماند. در ذهن آنها اسلام برابر معنویت است. این باور توهمی بیش نیست و اینگونه افراد در دروغ دینی غوطه ور هستند. آنها تبلیغات اسلامی را بمثابه واقعیت می پندارند.
معنویتی که اسلام از آن حرف میزند کدام است؟ ایمان به الله، ایمان به روز قیامت، اعتقاد به بهشت و جهنم، اجرای نماز و روزه، سربریدن گوسفند در عید قربان، زیارتنامه خواندن، عزاداری حسین، انتظار کشیدن امام زمان، احترام به احکام قرآنی، اعتقاد به چند همسری برای مرد و پیامبر اسلام، اعتقاد به توحید، پیروی از پیامبر و خانواده اش، جنگ علیه مرتد و کافر و مشرک، عدم مصرف گوشت خوک، اجرای حج، زیارت قبور امامان، تقیه کردن، اعتقاد به جن و پری، اعتقاد به برتری مرد بر زن، ارث زن نیمه ارث مرد، ناقص بودن زن، اعتقاد به قصاص، خمس و زکات و صدقه دادن، و غیره از جمله عناصر معنویت اسلامی است. ذهنی که از معنویت اسلامی حرف میزند در واقع در بند خرافات و موهومات است. معنویت اسلام مجموعه ای از باورهای پست و پائین است و فاقد کمال انسانی است. در قرآن تبعیض و قتل جزو احکام الهی است و اسلام فاقد ارزشهای برابری در باره انسانها یا در مورد زن و مرد است.
ارزشهای معنوی کدامند؟ احترام به حقوق بشر، احترام به حقوق طبیعت، برابری حقوقی زن و مرد، ارتقای فرهنگ و ادبیات و هنر، همیاری مردمان جهان، همبستگی برای عدالت در جهان و ایران، باور به آزادی کامل و آزادی نقد، باور به عشق، باور به زیستبومگرایی، احترام به شرافت انسانی، مبارزه علیه فناتیسم دین، باور به دوستی، فلسفه دوستی، آزادی همه زندانیان سیاسی، علاقه به خانواده و فرزندان، فراگیری موسیقی کلاسیک، عدم اعتقاد به خرافه های اسلامی و شیعه گری، مسئولیت فرد در جامعه، آزادی سلیقه افراد در زندگی شخصی و اجتماعی، عدم آزار حیوان، کمک های انسان دوستانه، تربیت فرزندان در احترام به زنان، و غیره از جمله ارزشهای مورد احترام ما هستند. همین ارزشها بشهادت تاریخ بهترین ارزش های بشری و انسان مترقی میباشد. ما باید برای گسترش این ارزش ها بکوشینم. «معنویت» اسلامی برابر شماری از خرافه پرستی است. به عقب نشینی کشاندن این معنویت دروغین به سود جامعه انسانی است. اگر این باورهای خرافی و کهنه از ذهن مردمان خارج شود امر خوبی است زیرا از این پس راه باز می شود تا افکار مترقی و تازه و ارزشهای انسانی و پیشرو در ذهن افراد جاباز کند. بنابراین عقب نشینی و سست شدن «معنویت» اسلامی، جای نگرانی نیست و برعکس با این امر خرافه کاهش می یابد. درک این تغییر در جامعه آسان نیست زیرا ارزشهایی مترقی که در بالا برشمردم مورد توجه محکم اجتماع نیست. فرهیختگان و آموزگاران و استادان با قدرت و با سرعت ارزشهای مثبت و انسانی را باید در جامعه پخش کنند و از دلهره بی مورد جلوگیری بعمل آورند.
«ازخودبیگانگی» چیست؟
آیا ما در جامعه کنونی دچار «ازخودبیگانگی» بوده و مسخ شده هستیم؟ کارل مارکس در «دستنوشته های 1844» مقوله آلیناسیون را مطرح می کند. مارکس پدیده «ازخودبیگانگی» را نتیجه جدا شدن تولید کننده از محصول کارش دانسته و کالا یا محصول جدا شده از صاحبش، در بازار به گردش درمی آید. مارکس در ادامه فکرش «ازخودبیگانگی» را همچون یک تجربه می داند که انسان قدرت تصاحب خود را از دست می دهد و از هستی خویشتن جدا می شود. در واقع فعالیت انسانی به رنج تبدیل می شود، نیرو به ناتوانی تبدیل می شود و خلاقیت اخته می گردد. کار کارگر به عامل نفی خود تبدیل می گردد زیرا او را از بدن و روان خود جدا می سازد و آدمی از انسانیت و هستی کامل خود دور می شود. کار در جامعه سرمایه داری به عامل نفی خود و ازخودبیگانگی فرد منجر می شود پرسش مارکس در این این است که چگونه می توان بر ازخودبیگانگی بیرون آمد؟ او می گوید کار را دوباره تعریف کرد و آنرا بازآفرید.
«پیر ژوزف پرودون» که در 1837 درگذشت، در کتاب «مالکیت چیست؟» می گفت هر شکل از اقتدار که ناشی از دولت و کلیسا و سرمایه است را باید نابود ساخت. پرودون می گفت مالکیت دزدی است و به این ترتیب طبقه حاکم را مورد انتقاد قرار می داد. به نظر او آنارشیسم یک پروژه سازنده برای جامعه مطرح کرده و به نظم بدون دولت اعتقاد دارد تا در آن فرد ازمسخ زدگی بیرون آید و اختیار و خودمختاری کامل خود را بدست آورد. افراد در یک نظام مشترک و انجمنی گرد می آیند و بطرز دمکراتیک تصمیم می گیرند و فعالیت را بین خود تقسیم می کنند. چکیده سخن پرودون نوعی «اتوژستیون» یا «خود مدیریتی» است که با امر اشتراک و تعهد متقابل همراه است. پل لافارگ در کتاب خود «کار نکردن یک حق است»، منتشرشده در 1880، خواهان راز زدایی از کار است. او فکر می کند که کار یک دیوانگی و یک امر بد است که توسط مذهبیون و حاکمان، به یک دگم مقدس تبدیل شده است. از دیدگاه او زمانی که خدا می میرد، «کار» را بوجود می آورند تا انسان زیر سلطه بماند. با مرگ خدا کارگران و دیگر اعضای جامعه شیفته و مسخ کار شدند و بورژوازی از این امر استفاده کرد تا به ثروت اندوزی ادامه دهد. برای لافارگ کار بندگی است و همچون یک اعتیاد ارادی می ماند. بنظر او باید از کار رهایی جست و آزاد زیست و به همین خاطر در روز فقط باید سه ساعت کار کرد. چگونه به این هدف می توان رسید؟ بنظر لافارگ باید ماشین و ربات را جایگزین انسان نمود. او می گوید سستی و کاهلی و کار نکردن اجازه خواهد تا انسان از لذتهای موجود در روی زمین استفاده کند، از عشق و تمایلات جنسی سیراب گردد و زندگی اش از شوخی و خنده پر شود.
در باره ازخودبیگانگی و کار و نیز جایگاه کار در زندگی شخصی و اجتماعی بسیار نوشته اند. از جمله متفکرانی مانند جامعه شناس آمریکایی ژرمی ریفکین، جامعه شناس فرانسوی دومنیک مدا، جامعه شناس فرانسوی ونسان دوگولژاک، فیلسوف فرانسوی آندره گورز، جامعه شناس فرانسوی آلن تورن، و بسیاری دیگر در باره بحران کار و تحولات ساختاری کار و معنای کار در قرن بیست و یکم نوشته اند. همه توافق دارند که در الگوی «فوردیستی و تیلوری» کار، کماکان کار عامل ازخودبیگانه کننده انسان است و امروز مقوله کار، دیگر ارزش اصلی نیست و نقش محوری خود را در جامعه از دست داده است.
از نگاه فلسفی پدیده ازخودبیگانگی، پاره شدن انسان از کلیت و از توانایی انسانی است. انسان تک بعدی، انسان مصرفگرا، انسان بی اندیشه، انسان برده که خیال می کند آزاد است، انسان جدا افتاده از کلیت جهان، انسان کوته فکر متعصب، همه و همه نشانه هایی از همان انسان مسخ شده و ازخودبیگانه است. کارل مارکس از انسان «آلیینه» در مناسبات تولیدی سرمایه داری سخن می گفت، ما امروز از انسان «الیینه» در مناسبات با دین و انهدام قدرت خردگرایی و خاموش بودن شحصیت خودمختار مدرن، صحبت می کنیم.
شیعه و بردگی
شیعه گری یکی از ارتجاعی ترین و خرافه ترین مذهب ها میباشد. مذهب شیعه در ابتدا برای دفاع از خاندان پیامبر و قدرت پرستی امامان متولد شد، سپس توسط کلینی ها و مجلسی ها ساخته شد و توسط زورمندان تاریخ و سیاست پایدار گشت. ایرانیان بیگانه از خویش شده اند زیرا ایدئولوژی عربی ضد عقل را بر ذهنیت خود چیره کرده اند. تمام آخوندها و تمام ملی مذهبی ها و تمام نواندیشان دینی علیه خردگرایی مبارزه میکنند زیرا آنان مبلغ شیعه گری مرتجع میباشند و تمام نوشتارها و گفتارهای انان حکم دینی و فقه شیعه را برتر از خرد و دانش می دانند.
ابوالعلی معری شاعر و فیلسوف بزرگ عرب که در 973 میلادی درگذشت می گفت: «فکر نکن که چیزهایی که پیامبران میگویند واقعی است. آنها این چیزها را جعل کردهاند. مردم در آرامش بودند تا اینکه آنها (پیامبران) آمدند و زندگی را تباه کردند. کتابهای دینی مشتی قصه هستند که هرکسی در هر زمانی میتواند مانند آنها را بنویسد.» و «مردم دنیا به دو بخش تقسیم میشوند. آنهایی که مغز دارند و دین ندارند، و آنهایی که دین دارند و مغز ندارند.». صدای معری صدای حقیقت است و همانگونه که میدانیم زکریای رازی پزشک و شیمیدان و فیلسوف بزرگ ایرانی نیز گفته بود پیامبران شیادان هستند. در طول تاریخ زورمندان و توطئه گران و فرصت طلبان خودباخته تلاش کردند تا صدای این بزرگان خفه شود. رمالان و شعبده بازان و آخوندها پیروز شدند.
اسلام بر ما تاخت و اندیشه گری را ویران و یا فلج نمود. این مذهب توانایی فکری را بشدت ویران کرد. پیامبر اسلام و امامان و کاتبان و ایدئولوگ های اسلامی جعل و دروغ و افسانه را بافتند تا توده اسیر در نادانی باقی بماند. تاریخ ما جعل شد و فرهنگی عقب مانده و اقتدارگرا بر ذهن ها غلبه یافت. روایتگران و آخوندها همه چیز را وارونه جلوه دادند و سلطان و حاکم و نخبه و روشنفکر و سیاستمدار مردم را به دین «مقدس» فرا خواندند. اسلام ویرانگر و شیعه گری عقل شکن و سرکوب خون الود، «اراده الهی» معرفی شدند و انسان ایرانی به انسانی حقیر تبدیل شد.
ایرانیان زیادی حسین را شاه قلب و ذهن خود کردند و جنایت پدران او را فراموش کردند. ایرانیان دشمن را در درون خود جای دادند و این امر را خیلی «طبیعی» تلقی نمودند. این چند نکته تاریخی را در ذهن داشته باشید که در باره حسین بن علی، طبری می نویسد:«رابطه وی با ایرانیان: حضور در جنگ طبرستان، یکی از فرماندهان اعراب در کشتار وحشیانه و ناجوانمردانه گرگان» بوده است(جلد 5، برگ 2116). بنابر نوشته روایتگر شیعه شیخ عباس قمی، حسین گفت «ایرانیان را دستگیر کنید، مردانشان را به غلامی اعراب وادارید و زنان ایرانی را در بازار بفروشید.»(سفینه البحار، برگ 164).
حال جای پرسش است که چرا ایرانی شیعه از هویت خود جدا شده و به جبهه دشمنان خود پیوسته و دشمن را مونس جان خود میداند؟ چرا علی و حسین و مهدی اسطوره مقدس فرد ایرانی شده اند و چرا او در انتظار مهدی است تا جهان را به خون بکشد؟ این اعتقاد از هرگونه خردگرایی و احترام به شخصیت انسانی بدور است. دین خوئی، ساده لوحی، زودباوری، تمایل به پستی و ترس از حقیقت، شرایط ذهنی مساعدی فراهم کرده تا انسان «ازخود بیگانه» بردگی را «طبیعی» نشان دهد. در روندی پیچیده، ذهن و ناخودآگاه ایرانی از هویت فرهنگی خود بریده شد، به پارگی آنترپولوژیکی دچار شد، به خودفراموشی پاتولوژیک گرفتار شد و در بحران پر درد و پنهان فرو رفت.
برتراندراسل میگوید: «کسانی که نمی خواهند به باورهایشان شک کنند متعصب هستند، کسانی که نمی خواهند احمق هستند، و کسانی که می ترسند، بردگان هستند.» شیعه گری نسلی را پرورش میدهد که متعصب و احمق و ترسو هستند و بنابراین برده میباشند. فروغ فرخزاد میگوید: «وقتی دنیا به فکرتسخیر فضابود، مابه این میاندیشیدیم انگشترعقیق درکدام انگشت ثواب بیشتری دارد. این جغرافیا نیست که جهان سومی بودن را تعیین میکند، آدمها هستند که آن را میسازند.» شما به بحث آخوندها و حاجی ها و متعصب های شیعه توجه کنید و به دستها و چهره آنها نگاه کنید تا حقیقت فروغ را بروشنی دریابید. چنین اعتقاداتی به نظام ارزشی مسلمان و شیعه تبدیل می شود و شما در می یابید که مردم انبوهی همین حرف را با قدرت تکرار میکنند و آنرا را در سطح یک امر مقدس بالا میبرند. توده های نادان در جهان فراوانند و اسلام نیز به نبوبه خود در تولید توده نادان نقش پررنگ دارد. بسیاری از ادیان افراد را ساده اندیش و سطحی و متعصب و قشری ببار میاورند زیرا به انها به انسان آگاه و منقد نیاز ندارند. شیعه گری هم چنین فونکسیونی دارد. اعتقادات باید ساده و ابلهانه باشند تا بیشترین تعداد را دور خود گرد بیاورد. این توده چون متعصب است چون فکر میکند که حقیقت را در دست دارد به جمعیت خطرناک تبدیل میشود. برتراند راسل می نویسد:«اینکه نظری را همه می پذیرند دلیلی بر درست بودن آن نیست، در حقیقت با توجه به نادانی اکثریت نوع بشر امکان نادرست بودن نظری که همگان آن را می پذیرند بیشتر است.».
هنگامیکه محتوای نظر عقب مانده و ابلهانه است تعداد بیشماری آن را جذب می کند. این اشخاص کوته فکر و زود باور هستند و در اجتماع نیز بردگانی هستند که فقط صدای مذهب و خرافه های خود را می شنوند. همین انسانها دارای مرجع تقلید هستند و به گفته دیگر قلاده اعتقاد خود را به آخوند سپرده اند. آنها شیعه گری استعمارگر را گوهر درونی خود کرده است. ما برای هموارسازی خردگرایی و خلاقیت اندیشه باید از نقد دین و قرآن و شیعه گری بگذریم. اسلامگرایی، ناسیونالیسم مذهب گرا، کمونیسم دین خو، روشنفکری کوته بین دین پرور و سیاست فرصت طلب دین مدار، جلوه های گوناگون ایدئولوژی دینی هستند که راه ما را بسوی مدرنیته نقاد می بندند. کار نقد قرآن و ایدئولوژی شیعه گری آغاز شده است و ما بی پروا باید به این کار ادامه دهیم.
جلال ایجادی
جامعه شناس، دانشگاه پاریس
——————————————————-
جلال ایجادی، «نواندیشان دینی، روشنگری یا تاریک اندیشی»، نشر مهری، لندن، 2019
جلال ایجادی، «بررسی تاریخی، هرمنوتیک و جامعه شناختی قرآن»، نشر مهری، لندن، 2019
Henry Corbin En islam iranien: aspects spirituels et philosophiques, 2e éd., Gallimard, 1978, 4 vol. Le tome I est consacré au chiisme duodécimain,
Mohammad Ali Amir-Moezzi, Qu’est-ce que le shî’isme ? (avec Christian Jambet), Paris, éd. Fayard, coll. « Histoire de la pensée », 2004
Christian Jambet, Qu’est-ce que la philosophie islamique ?, Paris, Gallimard, coll. Folio essais, Paris, 2011.
James Hastings, Encyclopedia of Religion and Ethics, Part 2, page 190. Kessinger Publishing
Maalouf, Amin (1984). The Crusades Through Arab Eyes. Schocken Books