در گزارش حاضر ـ کارنامه حقوق بشر جمهوری اسلامی در روز جهانی حقوق بشر ـ نه تنها کوشیده ایم خودداری جمهوری اسلامی ایران از اجرای میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی را نشان دهیم، بلکه تلاش کرده ایم ترازنامه ای از بعضی جنبه های نقض فاحش حقوق بشر در جمهوری اسلامی به دست دهیم. به جای ارایه توصیه، جمهوری اسلامی ایران را فرامی خوانیم که با توجه به ملاحظات کمیته حقوق بشر برای اجرای توصیه های آن بی درنگ به برنامه ریزی بپردازد. در سالگشت تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر و روز جهانی حقوق بشر (۱۰ دسامبر ۲۰۱۱ ـ ۱۹ آذر ۱۳۹۰) گزارش حاضر را به تمام کوشندگان راه حقوق بشر تقدیم می کنیم.
کارنامه حقوق بشر جمهوری اسلامی در روز جهانی حقوق بشر
ایران:
سرکوب آزادی، زندان، شکنجه، اعدام…
سیاست دولتی اختناق
ابعاد نقض فاحش حقوق بشر در ایران از هرجهت فراتر از حد تصور و هر روز رو به گسترش است. فهرست انواع نقض حقوق بشر بسیار طولانی است: شکنجه و دیگر مجازات های ظالمانه و غیرانسانی، بازداشت های خودسرانه و اغلب بسیار طولانی پیش از آغاز محاکمه که آن هم پیوسته بر اساس اتهام های مبهم حتا برای صدور و اجرای حکم اعدام صورت می گیرد، اعدام مخالفان و نوجوانان و استفاده از مجازات اعدام برای “جرایم” غیرمهم، تبعیض شدید و رو به افزایش علیه زنان و مدافعان حقوق زن، تمام اقلیت ها و گروه های مذهبی و جوامع قومی، سرکوب هرگونه مخالفت و انتقاد، درهم کوبیدن شدید گروه های جامعه مدنی و فعالان و سازمان های سیاسی از هر گرایشی، افزایش تعداد زندانیان سیاسی و فشار های شدید بر آنها، نفی آزادی گردهمایی، تشکل، بیان و مطبوعات، سانسور کتاب ها و مسدود کردن وبگاه ها و بلاگ ها…
در چنین شرایطی، طرح مقدماتی گزارش حاضر را با نگاه به گزارشِ جمهوری اسلامی ایران به کمیته حقوق بشر، ابتدا در مارچ ۲۰۱۱ (فروردین ۱۳۹۰) به نشست اولیه کمیته حقوق بشر سازمان ملل در نیویورک ارائه کردیم و پیشنهادهایی برای طرح پرسش از جمهوری اسلامی به کمیته دادیم. سپس، کمیته حقوق بشر ـ شامل ۱۸ کارشناس مستقل ـ ۳۴ پرسش طرح کرد و جمهوری اسلامی ایران به آنها پاسخ داد. پس از آن، گزارش مشترک فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر و جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران را تکمیل و در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱ (۶ مهر ۱۳۹۰) به نشست ۱۰۳ کمیته حقوق بشر سازمان ملل (۱۷ اکتبر ـ ۴ نوامبر ۲۰۱۱) در ژنو که برای رسیدگی به گزارش جمهوری اسلامی ایران و چند کشور دیگر تشکیل شد تقدیم نمودیم. در عین حال، گزارش مشترکی را در پایان آگوست ۲۰۱۱ (۸ شهریور ۱۳۹۰) در اختیار آقای احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران، قرار دادیم.
اکنون گزارش ارایه شده به کمیته حقوق بشر سازمان ملل را مورد بازبینی گسترده قرار داده و با افزودن رویدادها تا پایان نوامبر ۲۰۱۱ (۹ آذر ۱۳۹۰) اطلاعات آن را به روز کرده ایم. در این گزارش پژوهشی، بخش هایی از گزارش ادواری سوم جمهوری اسلامی ایران در باره اجرای میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی به کمیته حقوق بشر، [۱] پرسش های کمیته حقوق بشر از ایران [۲] و تعدادی از پاسخ های ایران به آن پرسش ها [۳] را نیز مورد بررسی قرار داده ایم.
جمهوری اسلامی ایران در گزارش سوم خود که ۱۸ سال پس از گزارش دوم خود ارایه کرده و نیز در پاسخ هایش به پرسش های کارشناسان کمیته حقوق بشر بدون هر گونه تردید در تمام موارد در کوشش برای نشان دادن پایبندی خود به میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و رعایت اصول پایه ای آن شکست خورده است: از جمله در موارد مربوط به حق آزادی و برابری شهروندان به دور از هر گونه تبعیض، حق زندگی، آزادی اندیشه، عقیده، دین، آزادی بیان، گردهمایی و تشکل، حق انتخاب و حق برخورداری از موازین قضایی و محاکمه عادلانه.
در گزارش حاضر نه تنها کوشیده ایم خودداری جمهوری اسلامی ایران از اجرای میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی را نشان دهیم، بلکه تلاش کرده ایم ترازنامه ای از بعضی جنبه های نقض فاحش حقوق بشر در جمهوری اسلامی به دست دهیم. [۴] باید تاکید کرد که با وجود کوشش های پیوسته سازمان های با اعتبار بین المللی حقوق بشر و تلاش های بی وقفه هزاران مدافع حقوق بشر، فعالان حقوق کارگری، سندیکایی و حقوق زنان، وکلای دادگستری، زندانیان سیاسی، فعالان سیاسی و دانشجویی و دیگران، گستره ی عظیم نقض حقوق بشر در ایران پرداختن به تمام موضوع ها و موارد مربوطه و حتا تمام جنبه های یک موضوع را در یک گزارش غیر ممکن می سازد.
در عین حال، به جای ارایه توصیه، جمهوری اسلامی ایران را فرامی خوانیم که با توجه به ملاحظات کمیته حقوق بشر برای اجرای توصیه های آن بی درنگ به برنامه ریزی بپردازد. [۵]
در سالگشت تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر و روز جهانی حقوق بشر (۱۰ دسامبر ۲۰۱۱ ـ ۱۹ آذر ۱۳۹۰) گزارش حاضر را به تمام کوشندگان راه حقوق بشر تقدیم می کنیم.
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر (FIDH)
جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران (LDDHI)
۱۹ آذر ۱۳۹۰ (۱۰ دسامبر ۲۰۱۱)
متن کامل گزارش را به شکل پی دی اف دریافت کنید.
فهرست فصل های گزارش:
۱ ـ چارچوب قوانین اساسی و عادی ایران در سازگاری با میثاق
۲ ـ نفی حق برابری زنان
۳ ـ نفی حق زندگی
۴ ـ محاکمه های ناعادلانه، نفی حقوق قضایی و قانونی
۵ ـ منع شکنجه و مجازات ها و رفتارهای ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز
۶ ـ محرومیت از حقوق بر پایه تبعیض مذهبی
۷ ـ منع آزادی بیان
۸ ـ منع آزادی گردهمایی و تشکل
۹ـ محرومیت از حقوق به خاطر منشا قومی
پیوست ۱: فهرست ناکاملی از ۷۳ زندانی عقیدتی زن
پیوست ۲: فهرست ناکاملی از ۴۳ روزنامه نگار و وبلاگ نگار زندانی
پیوست ۳: ملاحظات پایانی کمیته حقوق بشر
