بهروز سورن : « یکی از ما » روایتی از اعماق, بازسازی یک تراژدی انسانی

فیلم « یکی از ما »  روایت داستانی واقعی است که در گذشته ای نزدیک اتفاق افتاده است. تابستان سال 2009 درپی  دزدی از یک فروشگاه بزرگ مواد غذائی در محدوده شهر کرمس اتریش پسر نوجوان 14 ساله ای توسط پلیس کشته میشود. او از پشت سر و از فاصله ای نزدیک هدف گلوله قرار می گیرد. این واقعه تراژیک  افکار عمومی مردم اتریش را بشدت  متاثر و گزارشات مربوط به آن در تیتر اول بسیاری از روزنامه ها و منابع خبری جای می گیرد. کشته شدن یک نوجوان غیر مسلح توسط پلیس در کشورهای غربی مکرر اتفاق افتاده است و شاید این مورد آخرین نیز نباشد. بازسازی و نقد این واقعه موضوع
فیلم نامه « یکی از ما » است. کارگردانی فیلم با اشتفان ریشتر فیلمنامه نویس و کارگردان آلمانی متولد در شهر درسدن آلمان است که به علل شغلی در اتریش زندگی می کند. آرش ریاحی تهیه کننده این فیلم است. آرش ریاحی کارگردان و تهیه کننده پرکار ایرانی مقیم اتریش است که با فیلم های :

1999 ECLIPSA-NAM CE FACE – SOLL DIE WELT DOCH UNTERGEHEN
2004 DIE SOUVENIRS DES HERRN X
2006 EXILE FAMILY MOVIE
2013NERVEN BRUCH ZUSAMMEN

2008 EIN AUGENBLICK FREIHEIT
2014 EVERYDAY REBELLION  – ( Riahi Brothers )

در جمع کارگردانان سرشناس بین المللی قرار گرفته است و تا کنون جوایز پرشماری از فستیوالهای بین‌المللی ی بنام را از آن خود کرده است. آرش ریاحی بلحاظ عمومی بر روی موضوع و مضمون فیلم هایش تاکید خاصی دارد. او رئالیستی منتقد است. منتقد مناسبات موجود و نظم  نئولیبراالی که در فیلم هایش توجهی خاص به نسل جوان دارد. این ویژگی و مشخصه را در فیلم های بسیار زیبای:  برای یک لحظه ازادی « Ein Augenblick Freiheiُt   »  : هر روز شورش «EVERYDAY REBELLION » و سایر کارهای پیشین او نیز دیده ایم.

بزرگترین دستمایه فیلم « یکی از ما » برای تبدیل شدن به فیلمی بزرگ سوژه و سناریویی است که عامدانه به فضایی محدود ( سوپرمارکت )  اکتفا کرده است. میتوانست این سناریو به زمینه های اجتماعی مسبب این حادثه دست اندازی بیشتری کند و ریشه ها را بیشتر هدف قرار دهد و  زاویه نگاه تماشاچی را به عوامل و دلایل وجودی این ناهنجاری ها بیشتر باز کند اما تهیه کننده و کارگردان « یکی از ما » از همین مواد اولیه و این ماجرای منفرد به بهترین نحو سود جسته اند و با تعمیق لحظه هایی از فیلم و با بازی قوی هنرپیشه های جوان فیلم که بگفته برخی از آنان نخستین بار است که در
یک فیلم بازی می کنند تماشاگر را بدنبال می کشند.

فیلم « یکی از ما »  تلاش دارد تا ناهنجاری های اجتماعی را در مدت هشتاد و شش دقیقه به  تصویر بکشد. سعی می کند تا بیکاری, تنگدستی و فقر را در قلب اروپای متمدن و مرفه نشان دهد و در این زمینه و در زمانی که برای ارائه آن در اختیار دارد به نمایش تصاویری از ناتوانی خانواده در برآوردن خواست کودک, گرایش به اعتیاد و مواد مخدر, روزهای کسل کننده نوجوانان و جوانان در شهرهای کوچکتر با محیط های بسته و مصرفی و امکانات محدود, بیکاری، بی آیندگی و روی آوری به مشروبات الکلی در سنین نوجوانی میپردازد. سوپر مارکت میدان اصلی نمایش است که آگاهانه انتخاب شده
است. الگویی است از جامعه مصرفی و محل خرید و بازدید تقریبا روزانه تمامی اهالی و همچنین مکان ملاقات نوجوانان و جوانانی همانند قربانیان این تراژدی و دام مرگی برای این نوجوان! که بدون برنامه ریزی قبلی به محلی وارد می شود که گرانترین قلم کالاهای آن شاید بیست یا سی یورو بود و در پایان جسد بی جانش را در کف زمین می یابند. نمایش فیلم واکنش های متعددی داشته است و نقدهایی در همین رابطه منتشر شده است. آنطور که آرش ریاحی در مراسم افتتاحیه نمایش فیلم ابراز کرد, پس از وقوع حادثه و واکنش خشن و بی رحمانه قلم زن ( کرونن زایتونگ ) یکی از روزنامه های دست
راستی و پرتیراژ اتریش بود که نوشت:

( آنکه برای دزدی بالغ است برای کشته شدن نیز بالغ است! )

فیلمنامه که بر اساس واقعه ای حقیقی نوشته شده است علاوه بر به پرسش کشیدن مناسبات ناعادلانه سرمایه داری و بیکاری مزمن, در بازتاب و نمایش خشم و تنفر و نارضایتی جوانان نسبت به مناسبات موجود موفق است. این فیلم با وضوح تمام سیستم پلیسی و حفاظت از این مناسبات که پلیس شهری است را به چالش کشیده است. پلیس هائی که علیرغم آموزش برای حفاظت از سیستم موجود با توسل به خشونت و سلاح از مناسبات در برابر شهروندان دفاع می کنند حال آنکه در تعاریف آمده است پلیس برای حفاظت از مردم است. مردمی که نوجوانان و کودکان نیز به آنها تعلق دارند. در حقیقت حق مسلم
زندگی از یولیان چهارده ساله توسط پلیس سلب شده است و آنطور که کارگردان فیلم اشتفان ریشتر نظر دارد این واقعه را بعنوان نقض حقوق بشر در اتریش میبایستی پیش چشم مسئولین نگاه داشت. پلیس مزبور برای تبرئه خود صحنه سازی می کند، وانمود میکنند که در موقعیتی اضطراری و دفاع از خود بوده اند و اینگونه بازگویی می کنند که آن دو نوجوان با پیچ گوشتی و وسیله ای گلخانه ای قصد حمله به آنها را داشته اند. کارشناسان دادگاه اما ماجرا را همانطور دیدند که اتفاق افتاده بود. ناگفته نماند که پلیس مزبور بطور کامل مورد حمایت پلیس و دستگاه قضائی اتریش قرار می گیرد و
به هشت ماه زندان تعلیقی محکوم و چندی بعد ضمن ابقاء در شغل خود در منطقه ای دیگر به کار ادامه میدهد.

اینکه بخشی از پلیس اتریش به نمایش این فیلم معترض باشد حتمی است. اینکه معتقد باشند که نمایش این  فیلم چهره حافظ امنیت و محبوب! پلیس را خدشه دار میکند, قطعی است اما نکته ظریف تر آنجاست که حتی در نظام پلیسی کشورهائی همانند اتریش نیز یکپارچگی نظری موجود نیست. همین نکته میتواند با نمایش عمومی این فیلم در سطحی گسترده شکاف نظری در سیستم حفاظت پلیسی از مناسبات موجود در اتریش را عریانتر نماید. اگر چنین شود میتوان گفت که فیلم « یکی از ما » به مقصود رسیده است.

نخستین نمایش این فیلم در فستیوال سن سباستیان اسپانیا بوده، این فیلم برای شرکت در فستیوال  ویناله در وین، فستیوال زوریخ در سوئیس و پنجاه وششمین فستیوال فیلم تسالونیکی در یونان نیز دعوت شده است. نمایش عمومی این فیلم در اتریش از تاریخ بیستم نوامبر آغاز خواهد شد.

• EINER VON UNS –