بهرام رحمانی
جنایات و وحشیگریهای دولت و ارتش و رییس جمهوری ترکیه، پس از اقدام تروریستی علیه 300 جوان سوسیالیست در شهر سوروچ، که یک قتلعام بوده است، بمباران همزمان داعش و شدتر از آن مواضع حزب کارگران کردستان(پ.ک. ک)، از سوی ارتش ترکیه سرکوبگر و اشغالگر سخنان اردوغان درباره عدم امکان ادامه مذاکره با کردها و انتقاد از حزب دموکراتیک خلقها وارد مراحل جدید و خطرناکی شده است.
به این ترتیب، حزب عدالت و توسعه از تمامی ابزارهای سیاسی، امنیتی و نظامی بهره می جوید تا با اتکا به ناسیونالیسم ترک، جایگاه محبوب حزب دموکراتیک خلقها و سیاست کنفدرالیسم دمکراتیک را به حداقل رسانده و هژمونی خود را دوباره بازیابد. از اینرو، دولت، ارتش، پلیس مخفی و رییس جمهوری ترکیه، عامل ترورها، کشتارهای ترکیه و قاتلان ساکان قندیل هستند!
پس از سیزده سال دولت بیرقیب حزب عدالت و توسعه اسلامی، پس از ورود حزب دموکراتیک خلقها با 13درصد آراء، حزب حاکم اکثریت قاطع خود را در مجلس از دست داده و برای تشکیل حکومت ناچار از ائتلاف با سایر احزاب سیاسی است. از سوی دیگر، به نظر میرسد این حزب راهحل مشکل خود را در برافروختن آتش جنگ و راه انداختن رعب و وحشت و ترور در شهرها با دستگیریهای وسیع، بهانهای برای به هم زدن وضع موجود به نفع خود یافته است.
رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه، چند سالی است که در فکر تغییر قانون اساسی و تبدیل نظام سیاسی کشور به یک نظام ریاستی است. هدف او این است که در مقام ریاست جمهور بالاترین قدرت را داشته باشد، بر ترکیه تا سال 2024 که صدمین سالگرد تاسیس این کشور حکومت کند و با اجرای پروژهها و طرحهای عظمتطلبانه و مستبدانه، شاید به حاکمیت مطلق خود ادامه دهد. امید اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه این بود که در انتخابات پارلمانی ماه ژوئن گذشته، دوسوم آرا را کسب کند و به هدف خود در مورد تغییر قانون اساسی برسد. اما با نیروگیری نیروهای چپ به ویزه مردم کرد در این انتخابات پارلمانی و ورود آنها به مجلس نه تنها دوسوم کرسیها نصیب حزب حاکم نشد، بلکه اکثریت مطلق خود را هم از دست داد.
دولت ترکیه، با آغاز این جنگ خونین خود،اهداف مختلفی را دنبال میکند از جمله هم تلاشش برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه، بیش از آن که علیه نیروهای دولت اسلامی(داعش) باشد در جهت تضعیف خودمدیریتی در روژاوا و پ.ک.ک و حزب دموکراتیک خلقها در پارلمان ترکیه است.
در واقع حزب حاکم عدالت و توسعه و رییس جمهور آن رجب طیب اردوغان، پس از شکست در انتخابات اخیر و ناتوانی از تشکیل دولت ائتلافی و بر باد رفتن رویاها و سیاستهای بلندپروازانهشان، به دنبال سناریوها سیاه و مختلفی بود تا به هر بهایی قدرت مطلق از دسترفته خود را دوباره باز یابد.
با این سناریوها بود که سرانجام دولت ترکیه از روز جمعه 2 مرداد- 24 ژوئیه، حملات هوایی خود علیه پایگاههای حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) را آغاز کرده است. «پ.ک.ک» نیز اعلام کرده که حملات هوایی جنگندههای ترکیه علیه مواضع این گروه عملا آتشبس سال 2013 را بیاعتبار کرده است.
رجب طیب اردوغان روز سهشنبه 6 مرداد 1394- 28 ژوئیه 2015، از توقف روند مذاکرات رسمی صلح با کردها خبر داد. او مذاکره با کسانی را که «اتحاد ملی و برادری ما را هدف حمله قرار میدهند» ناممکن دانست.
نخست وزیر ترکیه در سخنرانی اخیر خود، عملا شمشیر را علیه مردم کرد، از رو بسته و در پروندهسازی علیه حزب دموکراتیک خلقها، ادعا کرد که «حزب خلق دموکراتیکها از امنیت و آتش بس سخن میگوید اما آنها با تروریستهایی که در تلاشند به شهرهای ترکیه هرج و مرج صادر کنند تعامل میکنند. من به حزب دموکراتیک خلقها گفتم شما 13 درصد از آراء را به دست آورید … اما این که در جشن کسب سیزده درصد آراء از سلاح کلاشیکنف در جنوب شرقی استفاده و تیراندازی کنید؛ چنین اجازهای را نمیدهیم. همه اینها ثبث و ضبط میشود.»
رییس جمهور ترکیه، تاکید کرد که این کشور حملات نظامی خود علیه مواضع گروه تروریستی «دولت اسلامی» در سوریه و پایگاههای پکک در شمال عراق را «با قاطعیت» ادامه خواهد داد.
اردوغان این اظهارات را در حال ترک ترکیه برای دیداری رسمی از چین در فرودگاه آنکارا بیان کرد. او در جمع خبرنگاران گفت ترکیه به هیچوجه «قدم پس نخواهد گذاشت.»
اما در این بین هنوز هم برخی کارشناسان و رسانهها با توجه به روابط ابهامآمیز ترکیه اردوغان با داعش عنوان میکنند که هدف اصلی اقدامات اخیر دولت ترکیه نه داعش، بلکه مقابله با قدرت یابی مردم کرد در ترکیه و سوریه میباشد.
یک مقام عالیرتبه غربی در گفتگو با روزنامه انگلیسی «گاردین» گفت: «به تازگی اسنادی از منزل یکی از سرکردههای داعش کشف شده است که نشان می دهد میان این گروه تروریستی و ترکیه روابط تجاری گستردهای وجود دارد.»
این مقام غربی که خواست نامش فاش نشود، ادامه داد: بر اساس اسنادی که کشف شده است، دولت ترکیه اقدام به خرید نفت از نیروهای داعش میکند. به گفته این مقام غربی، مسئولان دولت آنکارا و تروریستهای داعش در حال حاضر رایزنیهایی را به صورت مستقیم در برخی موارد با یکدیگر انجام میدهند. او افزود: این اسناد از منزل سرکرده تونسی داعش به نام «أبو سیاف» کشف شده است.
همچنین حدود چهار ماه پیش،«شاواک بایف» نماینده حزب جمهوریخواه خلق در پارلمان ترکیه، طی یک کنفرانس خبری در صحن پارلمان این کشور فاش کرد که طی سالهای گذشته 50 هزار تروریست در چارچوب سیاستهای خصمانه دولت ترکیه علیه سوریه به ترکیه آمدهاند. وی افزود: «سوال اساسی این است که این تروریستها که بیشتر آنها لیبیایی و چچنی هستند در کجا اقامت میکنند؟ هزینههای آنان را چه کسی میپردازد و چه تضمینی وجود دارد که این افراد تهدیدی برای امنیت کشور نباشند؟»
این نماینده پارلمان تاکید کرد: «گروه تروریستی داعش پس از شکست در عینالعرب(کوبانی) با اطلاع سازمان اطلاعات و ارتش ترکیه سلاحهای سنگین و مهمات خود را به ترکیه منتقل کردند.» بایف، ضمن ابراز شگفتی از «بیمبالاتی» دولت حزب عدالت و توسعه در حمایت از داعش و مسلح کردن این گروه تروریستی و پناه دادن به آنها و درمان زخمیهایشان گفت: «دولت ترکیه اعتباراتی را که برای پناه دادن به آوارگان سوری اختصاص داده شده است در اختیار تروریستهای داعش قرار میدهد.» این نماینده پارلمان اضافه کرد: «دولت ترکیه جنایتهایی را که تروریستهای داعش مرتکب میشوند میبخشد و حتی تدابیری اتخاذ کرده تا زمینه پیوستن شهروندان ترکیه به سازمانهای تروریستی فراهم شود.»
از سوی دیگر «چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه، با بیان این که یادداشت تفاهم آموزش و تجهیز تروریستهای فعال در سوریه بین این کشور و آمریکا امضاء شده است، اذعان کرد که «مبارزه با دولت سوریه» از اهداف اصلی این برنامه است! او مدعی شد که نیروهای آموزشدیده و مجهز شده از سوی ترکیه و آمریکا علیه داعش و نظام سوریه مبارزه خواهند کرد!
بدین ترتیب، دولت مذهبی-فاشیستی ترکیه، به حملات وحشیانه خود علیه مخالفین خود در شهرهای مختلف کشور و همچنین بمباران هوایی و توپخانهای مواضع حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) در کوههای قندیل ادامه میدهد. در حقیقت چراغ سبز حمله به پ.ک.ک را دولت آمریکا به دولت ترکیه داده و ناتو نیز از آن حمایت کرده است. در حالی که ظاهرا قرار بود این حملات متوجه دولت اسلامی(داعش) باشد.
وزارت امورخارجه ترکیه نیز در اطلاعیه ای از توافق با آمریکا برای استفاده از پایگاههای موجود در این کشور برای مقابله با داعش خبر داد. در این اطلاعیه آمده است: ترکیه در مقابله با داعش همه پایگاههای هوایی خود را در اختیار ائتلاف ضد داعش قرار میدهد و از این پس کشورهای عضو این ائتلاف میتوانند از این پایگاهها در عملیات ضد داعش شرکت کنند و در صورت لزوم جنگندههای نیروی هوایی ترکیه نیز در این عملیات شرکت میکنند.
بنا به اخبار رسانهها، ترکیه به آمریکا اجازه داده که از پایگاه اینجرلیک برای حملات هوایی علیه داعش استفاده کند و در مقابل این امتیاز، آمریکا با ایجاد منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه که یکی از اهداف دولت ترکیه در جنگ سوریه بوده موافقت کرده است. تا قبل از این ترکیه پایگاههای نظامی خود را در اختیار نیروهای ائتلاف قرار نمیداد و حملات آمریکا از دبی با هزینههای بالا و کارآمدی اندکی همراه بود. به نوشته روزنامه حریت، این منطقه امن حدود 90 کیلومتر طول و بین 40 تا 50 کیلومتر عمق خواهد داشت و محدوده میان شهر مرزی جرابلس در شمال شرق سوریه تا شهر مارع در شمال حلب را در بر خواهد گرفت. بر این اساس هواپیماهای حکومت سوریه نمیتوانند در این منطقه به پرواز در آیند و در صورتی که به پرواز در آیند مورد هدف قرار خواهند گرفت.
کاخ سفید با «تروریستی» نامیدن حزب کارگران کردستان ترکیه، پ.ک.ک، از حمله ترکیه به مقرهای این حزب در شمال عراق حمایت کرد.به گزارش خبرگزاری فرانسه، بن رودز، معاون شورای امنیت ملی آمریکا، شنبه سوم مرداد گفت ترکیه از حق «دفاع از خود در برابر تروریستها» برخوردار است.الیستر بسکی، سخنگوی شورای امنیت ملی در کاخ سفید، نیز گفت ترکیه به عنوان عضوی از ناتو همپیمان آمریکا است.
همچنین به گزارش حریت دیلی، «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به حملات ارتش ترکیه به مواضع گروه پ.ک.ک خواستار زنده نگهداشتن روند صلح با کردها از سوی ترکیه شد.
موگرینی در تماسی تلفنی با مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه با تسلیت به او و خانوادههای قربانیان حملات تروریستی شهر سوروج ترکیه بر حمایت اتحادیه اروپا از حملات ترکیه علیه داعش و هر گروه تروریستی دیگر تاکید کرد.او در عین حال بر زنده نگهداشتن روند مذاکرات صلح با کردها تاکید کرده و گفت تروریستها نباید روند صلح را تخریب کنند و آتشبس باید حفظ شود.
به گزارش رویترز، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در تماس تلفنی روز یکشنبه با احمد داوود اغلو نخستوزیر ترکیه بر حمایت برلین از آنکارا در «جنگ با پ.ک.ک و گروههای افراطی» تاکید کرد.
به گفته سخنگوی دولت آلمان، داوود اوغلو در این تماس تلفنی آنگلا مرکل را در جریان اقدامات دولت ترکیه در قبال «جنگ با تروریسم» قرار داده است.
روز سهشنبه6مرداد 1394- 28 ژوئیه 2015، نمایندگان کشورهای عضو ناتو برای رسیدگی به درخواست ترکیه در بروکسل گرد هم آمدند. ترکیه با استفاده از ماده چهار منشور ناتو به خاطر در خطر بودن امنیت خود، از اعضای ناتو درخواست کرد که اجلاس ویژه تشکیل دهند.
ناتو از آغاز تاسیس خود در سال 1949 تاکنون پنج بار چنین جلساتی را تشکیل داده که چهار بار آن به خواست دولت ترکیه بوده است.
ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، اعلام کرد که در این اجلاس ویژه اعضای ناتو همبستگی کامل خود را با ترکیه اعلام و هر گونه اقدام تروریستی را محکوم کردند. در اجلاس روز سهشنبه ناتو هیچ سخنی درباره حملات ترکیه به مواضع حزب کارگران کردستان در جنوب شرقی این کشور به میان نیامد و درباره قطع مذاکرات صلح ترکیه با این حزب توسط رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه، نیز حرفی زده نشد.
این در حالی بود که بسیاری از اعضای ناتو پیشتر از دولت ترکیه خواسته بودند مذاکرات صلح را با حزب کارگران کردستان به خطر نیاندازد و آن را ادامه دهد. آنها به حمله ارتش ترکیه علیه مواضع کردها در عراق اعتراض کرده بودند.
کشورهای عضو ناتو در مبارزه با جریان تروریستی «دولت اسلامی»(داعش) از حزب کارگران کردستان(پکک) حمایت کردهاند.
ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، در این اجلاس تنها به برخورد ترکیه با جریان تروریستی «دولت اسلامی» پرداخت و گفت که او از فعالیتهای ترکیه برای مبارزه با این جریان تروریستی خشنود است.
دبیر کل ناتو در ادامه سخنانش بر این نکته تاکید کرد که دولت ترکیه خواستار ارسال نیروهای ناتو به این کشور نیست و این کشور به لحاظ تعداد دومین ارتش بزرگ عضو ناتو را در اختیار دارد.
دبیر کل ناتو در سخناناش همچنین به ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه پرداخت و گفت ایجاد چنین منطقهای ربطی به ناتو ندارد و موضوعی است که ترکیه و آمریکا خواستار آن هستند و این دو کشور به آن خواهند پرداخت. 28 کشور از جمله آمریکا و ترکیه، عضو ناتو هستند.
مرکز اطلاعرسانی نیروی ی.پ.گ با صدور اطلاعیهای اعلام کرد که دولت ترکیه در روز 24 ژوئیه روستای زورمخار واقع در غرب کوبانی را توپباران کرده که بر اثر آن 4 مبارز ارتش آزاد و چند روستایی زخمی شدهاند.
مرکز اطلاع رسانی ی.پ.گ اعلام کرد که دولت ترکیه در روز 24 ژوئیه روستای زورمخار در غرب کوبانی را توپباران کرده است. شب گذشته هم یک خودروی ی.پ.گ را در گریسپی مورد هدف قرار داده است.
در اطلاعیه «ی.پ.گ» آمده است: «ارتش ترکیه در ساعت 30:4 روز 24 ژوئیه روستای زورمخار واقع در غرب کوبانی و در نزدیکی جرابلس، مواضع نیروهای ما و نیروهای ارتش آزاد را با استفاده از تانک زیر آتش گرفت. بر اثر این بمبارانها 4 مبارز ارتش آزاد و چند روستایی زخمی شدند.
ارتش ترکیه در ساعت 22 شب گذشته هم مواضع مبارزان ما و ارتش آزاد در همان روستا را توپباران کرد. 7 گلوله تانک به مواضع نیروهایمان شلیک شد.
همچنین امشب در شرق کوبانی، در غرب گریسپی، در روستای تلفندر در ساعت 23 یک خودروی نیروهای ما از سوی نظامیان ترکیه مورد هدف تیراندازی قرار گرفت.
ارتش ترکیه، به جای این که مواضع تبهکاران داعش را بمباران کند, به مواضع ما حمله میکند. این موضع گیری، صحیح نیست. به مقامات ترکیه هشدار میدهیم که مطابق قوانین بینالمللی عمل کنند. همچنین به ارتش ترکیه هشدار میدهیم که باردیگر به مواضع نیروهای ما حمله نکنند.»
نیروی مدافع خلق، ه.پ.گ با صدور اطلاعیهای اعلام کرد که حملات جنگندههای ارتش ترکیه به مناطق دفاعی مدیا روز یکشنبه 26 ژوئیه هم ادامه یافت و بر اثر آن، سه گریلای دیگر جانباختند و خسارات زیادی به روستائیان هم وارد شده است.
ه.پ.گ گفت روز 25 ژوئیه ارتش ترکیه به حملات هوایی خود علیه مناطق دفاعی مدیا ادامه داد و مواضع گریلاها را با استفاده از توپخانه سنگین توپباران کرد.
ه.پ.گ افزود که روز شنبه، ساعت 13 الی 14 جنگندههای ترکیه تپه شهید رستم را بمباران کردند. براثر این توپباران، جنگلها و مراتع دچار آتشسوزی شد.
روز یکشنبه نیز مناطق خاکورک و خنیر در ساعات 10 و 20 از سوی هواپیماهای جاسوسی مورد شناسایی قرار گرفتند. در ساعت 55:12 هم جنگندههای منطقه اربایان را بمباران کردند. در ساعت 11 الی 12 همانروز هم منطقه آریس فارس را بمباران کردند که موجب وقوع آتشسوزی در جنگلها و مراتع شد.
پیشتر در شب 24 ژوئیه هم در ساعت 22 هواپیماهای جاسوسی بدونسرنشین بر آسمان مناطق دفاعی مدیا به گشتزنی ادامه دادند. در روز 25 در ساعت 5 صبح جنگندههای ترکیه روستاهای منطقه متینا را بمباران کردند که بر اثر آن خسارات مالی زیادی به روستائیان وارد شد و آتشسوزی در جنگها تا پاسی از شب ادامه یافت.
در ادامه بیانیه، ه.پ.گ آمده که روز گذشته اعلام کردیم سه تن از رفقایمان بر اثر بمبارانها زخمی شده بودند، اما هماکنون مطلع شدیم که چهار تن دیگر از رفقایمان زخمی شدهاند.
ه.پ.گ افزود که در جریان حملات روز 25 ژوئیه سه تن از گریلاها به نامهای «ظفر گهور، دژوار پاسور و آرگش کچی» جان باختهاند.
ارتش ترکیه علاوه بر بمباران مواضع پ.ک.ک در کوههای قندیل، در عین حال ارتش ترکیه مواضع یکان های خلق در روژاوا را نیز بمبارن کرده است. فرماندهی یگانهای خلق روژوا(کردستان سوریه)، دوشنبه 5 مرداد 1394، اعلام کرد که ارتش ترکیه مواضع آنها را بمباران کرده است. گفته میشود چندین تانک ارتش ترکیه به روستای «جرابلس» در شمال سوریه حمله کردهاند.
سازمان دیدهبان حقوق بشر سوریه که مرکز آن در بریتانیاست، در بیانیهای به نقل از «یگانهای مدافع خلق»(YPG) اعلام کرد که ارتش ترکیه مواضع این نیروهای مسلح کرد را بمباران کرده است. گفته میشود که YPG از ترکیه خواسته است به این «تجاوز» پایان دهد.
جرابلس در شمال سوریه زیر کنترل «یگانهای مدافع خلق» و مخالفان معتدل دولت سوریه است. گفته میشود در پی این حمله چهارعضو YPG و «ارتش آزاد سوریه»(FSA) در غرب شهر کوبانی زخمی شدهاند.
نیروهای YPG در ادامه اعلام کردهاند که هدف ارتش ترکیه از حمله به شمال سوریه، نه مواضع جریان تروریستی «دولت اسلامی»، که رزمندگان کرد در این منطقه بوده است.
این شبهنظامیان کرد جنگهای شدیدی را با جریان تروریستی «دولت اسلامی»(داعش) پشت سر گذاشته و توانستهاند بخشهای وسیعی از شمال سوریه را زیر کنترل خود درآورند. «یگانهای مدافع خلق»، از متحدان پراهمیت نیروهای ائتلاف علیه اسلامگرایان افراطی در منطقه و همچنین متحد بسیار نزدیک حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) در ترکیه است.
در این میان دیدبان حقوق بشر سوریه روز دوشنبه 27 ژوئیه 2015 اعلام کرد، نیروهای «یگانهای مدافع خلق» روژاوا موسوم به «یپگ» موفق شدند، شهر «صرین» را از نیروهای داعش آزاد کنند. شهر «صرین» در نزدیکی رودخانه فرات در شمال سوریه و در مرزهای ترکیه واقع شده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، شبهنظامیان داعش طی ماههای گذشته از شهر «صرین» به عنوان نقطه آغاز حملات خود به «کوبانی» که تحت کنترل کردهاست، استفاده میکردند.
پیش از این در تاریخ 15 ژوئن «یگانهای خلق» با حمایت برخی سازمانهای مخالف سوری موفق شد پیروزیهای چشمگیری را در میدانهای جنگ علیه داعش در استان رقه در شمال سوریه محقق سازد.
صرین در مسیر یکی از بزرگراههای اصلی سوریه قرار دارد، بزرگراهی که داعش از آن برای حمل و نقل سلاح و آدم بین دو منطقه حلب و رقه استفاده میکرد. داعش از این منطقه، همچنین برای حمله به کوبانی و تامین تدارکات لازم برای تداوم حملاتشان به آن شهر استفاده میکردند.
یک مبارز یگانهای خلق، گفته است: «ما به پایان کار نزدیک میشویم. آنها نمیتوانند دوباره برای جنگ برگردند. آنها اجساد را هم در اینجا رها کردهاند. تعدادی از آنها اسلحههایشان را زمین گذاشتهاند و فرار کردهاند. ما در این نبرد پیروز شدیم.»
چهار سال از آغاز درگیریهای خشونتبار سوریه میگذرد، درگیریهای پیچیدهای که در آن میلیونها نفر آواره شدهاند و صدها هزار جان خود را از دست داده و یا زخمی شدهاند. بنا بر گزارش سازمان ملل متحد، این درگیریها از مارس 2011 میلادی تا کنون بیش از 230 هزار کشته بر جای گذاشته است.
صالح مسلم، رییس مشترک «حزب اتحاد دموکراتیک-پ.ی.د»، سیاستهای ترکیه بر ضد کردستان را مورد تحلیل قرار داد و خاطرنشان ساخت که ترکیه وانمود میکند که بر ضد داعش میجنگند، اما اساسا جنگ ترکیه بر ضد کردها است. مسلم، بیان کرد که ترکیه داعش از وجود داعش به عنوان نوعی تهدید بر ضد کردها استفاده میکند و افزود که بر ضد سیاستهای ترکیه علیه غرب کردستان و یا کردهای منطقه جرابلس، مقاومت خواهند کرد.
مسلم انجام عملیات تروریستی علیه جوانان سوسیالیست در شهر پرسوس را در واقع قتلعام علیه کوبانی عنوان کرد. وی افزود که با این قتلعام پیام دادند که «هر آن که به کوبانی کمک کند، قتلعام میشود.» وی اظهار کرد که این قتلعام در چارچوب سیاستهای ترکیه بر ضد کردها و غرب کردستان انجام شد.
مسلم افزود که دولت آ.ک.پ ترکیه و اردوغان از سال 2013 تاکنون تحت نام «برقراری صلح» علیه کردها مدام به توطئههای مختلف دست زدهاند و خاطرنشان ساخت که طی این مدت داعش را تشکیل داده و از آن برای جنگافروزی استفاده کردند که از جمله توطئههایشان است. مسلم خاطرنشان کرد که دولت آ.ک.پ ترکیه با وانمود به اینکه صلح برقرار میکند، تدارک جنگ گسترده را دید . وی افزود:«تحت نام صلح، در سالهای گذشته به دست خود داعش را تشکیل داده و از آن برای ضدیت با کردها استفاده کردند. حتی اگر به صورت مستقیم هم نباشد، به صورت غیرمستقیم این کار را کردند.»
مسلم خاطرنشان کرد درحالی که تمامی جهان درپی یافتن این پاسخ است که چه قدرتی از داعش پشتیبانی میکند و راه را برای آن میگشاید، ترکیه با دو مانع بسیار بزرگ روبرو شد . وی گفت:«ترکیه یا میبایست پشتیبان داعش میشد، یا میبایست علیه آن میجنگید. برای رهایی از این فشارها هم در این اواخر میخواهد وانمود کند که دشمن داعش است، ولی درحقیقت علیه کردها میجنگد.» مسلم بیان کرد که ترکیه درصد است روند صلح با پ.ک.ک و نیز مسئله سوریه و غرب کردستان را با هم فیصله دهد و افزود که ترکیه با تصمیم نهایی خود مبنی بر جنگ علیه داعش، در واقع میخواهد از وجود داعش به عنوان تهدیدی بر ضد کردها استفاده کند.
مسلم افزود: «ترکیه میخواهد به کردهای شمال کردستان بگوید: یا باید دست از سلاح بردارید یا این که از داعش برای جنگ علیه شما استفاده خواهم کرد. این سیاست خود را هم با انجام قتلعام در پرسوس, افشا کرد.»
مسلم افزود که در پی نارضایتیها در عرصه بینالمللی، ترکیه وانمود کرد که «علیه داعش میجنگند و در کنار قدرتهای جهانی قرار میگیرد»، اما در واقع جنگ واقعی را علیه کردها آغاز کرده و به حملات شدید علیه مناطق دفاعی مدیا دست میزند.
مسلم افزود: «ترکیه قندیل را به شدت بمباران میکند، آیا از ترکیه نخواهند پرسید که چه نیرویی را بمباران میکند. گریلاهایی که ترکیه آنها را بمباران میکند، آیا همان نیرویی نیست که در شنگال، کرکوک و بسیاری مناطق دیگر بر ضد داعش میجنگد؟ آیا همان نیرو نیست که در منطقه از پیشروی داعش جلوگیری کرد؟ این چگونه جنگیست علیه داعش؟ ترکیه نیرویی را که برضد داعش میجنگد، بمباران میکند. حملات ترکیه به گریلاها به معنای جای گرفتن آن کشور در جبهه داعش و تداوم جنگ علیه ملت کرد است.»
مسلم در پاسخ به این پرسش که «با توجه به پیمان ترکیه با آمریکا، باید منطقهای به وسعت 40 کیلومتر در جرابلس از داعش پاکسازی و به ارتش آزاد تحویل داده شود. نظر شما چیست؟» گفت: «مردم آن منطقه تصمیم خواهند گرفت که تحت کنترل کدام طرف باشند.»
مسلم خاطرنشان کرد که در این منطقه، هماکنون ی.پ.گ و ی.پ.ژ حضور ندارند، اما برخی نیروها مدتی مدید است در جرابلس مستقر شدهاند و برضد داعش میجنگند.
وی افزود: «مردم آن منطقه به ویژه کرد و عرب هستند. آنها علیه داعش میجنگند. نمیتوانید آنها را تنها بدانید. مشخص نیست که ترکیه پشتیبان آنها خواهد بود یا خیر، یا این که شاید برای ضربهزدن به آنها به آن منطقه حمله کند.»
مسلم بیان کرد که فراتر از همه چیز، هیچکس اجازه دخالت ترکیه در سوریه و غرب کردستان را نخواهد داد و تاکید کرد که سیاستهای ترکیه برضد سوریه و غرب کردستان از همان اوایل افشا شده است. مسلم بیان کرد که ترکیه با پیمانی که منعقد کرده، میخواهد برنامههای خود را پیاده کند و آن این است که انقلاب غرب کردستان را در نطفه خفه کند.
مسلم یادآور شد که هیچگاه اجازه نخواهند داد چنین چیزی روی دهد. مسلم افزود که علیه مواضع ترکیه که تحت نام مقابله با داعش در جرابلس و مناطق دیگر علیه کردها دشمنی میکنند، خواهند ایستاد و مقاومت خواهند کرد.
وی افزود: «همگان به خوبی بدانند که ی.پ.گ و ی.پ.ژ برای دفاع از مردم در آنجا مستقرند. علیه هرگونه سیاست تسلیمپذیری در مقابل داعش و حامیان آن، و بر ضد هر سیاست کردستیزانه، مقاومت خواهند کرد. ی.پ.گ و ی.پ.ژ همانطور که تاکنون بر ضد حکومت سوریه و داعش مقاومت کردهاند، از این پس هم علیه دیگر دشمنان مقاومت خواهند کرد.»
به عقیده من، دولت ترکیه از پیشروی یگانهای خلق در مرزهای ترکیه بر علیه داعش، به شدت نگران شده است از اینرو، حملات وحشیانه اخیر هوایی خود بر علیه یگانهای خلق را آغاز کرده است.
پلیس و همچنین ارتش ترکیه طی روزهای گذشته عملیات گستردهای را در نقاط مخلتف این کشور برای شناسایی و بازداشت اعضای حزب کارگران کردستان ترکیه و همچنین داعش به اتهام عضویت آنها در «سازمانهای تروریستی» ترتیب داده است.
اما در این این حملات مخالفین نیز ساکت ننشتهاند و به مبارزه بیامان و بر حق خود ادامه میدهند و در مقابل جنگ تحمیلی و نابرابر دست به مقاومت زدهاند.
همچنین دفتر نخست وزیر ترکیه، اعلام کرد که مقامات ترکیه، 1302 نفر را در 39 استان این کشور بازداشت کردند که گفته میشود اعضای دولت اسلامی(داعش)، حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) و سازمانهای غیرقانونی چپ بودهاند.
دولت ترکیه سهشنبه 28 ژوئیه 2015، از برپایی 4 منطقه نظامی بسته موقت در مرزهای خود با سوریه خبر داد. این اقدام در راستای افزایش ابعاد امنیتی ترکیه در مناطق مرزی صورت میگیرد.
برپایه بیانیهای که توسط والی منطقه «کیلیس» ترکیه صادر شده است، اجرای این تصمیم از روز 30 ژوئیه آغاز خواهد شد و تا روز هفتم اوت آینده ادامه خواهد یافت. ظاهرا هدف از این اقدام «فراهم کردن حمایت و امنیت برای شهروندان در مناطق مرزی و تعامل با تهدیدها و خطرهای احتمالی» است.
اعلام برپایی مناطق نظامی با افزایش تدابیر امنیتی در مناطق مرزی و افزایش ایستگاههای بازرسی و پاسگاههای مرزی از سوی نیروهای مرزبانی ترکیه همراه است. هدف از این اقدام جلوگیری از رفت آمد شبهنظامیان میان ترکیه و سوریه است.
این اقدامها، همچنین پس از توافق آمریکا و ترکیه که 7 ژوئیه منعقد شد، صورت میگیرند. برپایه این توافق، آنکارا به کشورهای عضو ائتلاف بینالمللی علیه گروه دولت اسلامی موسوم به داعش اجازه استفاده از پایگاههای هوایی خود در عملیات علیه مواضع تندروها در عراق و سوریه میدهد. در مقابل ارتش ترکیه مواضع گریلاهای حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) و داعش را مورد حمله قرار میدهد.
در چنین شرایطی، اردوغان تلاش میکند حمایت دولت عراق و اقلیم کردستان را نیز با خودش همراه کند. او، در یک تماس تلفنی با فواد معصوم رییس جمهور عراق گفته تا زمانی که حملات تروریستی در خاک ترکیه متوقف نشود، ارتش این کشور به عملیات نظامی خود علیه مواضع گروه پ.ک.ک در خارج از مرزهای ترکیه ادامه خواهد داد.
رییس جمهور عراق هم با تاکید بر ادامه روند گفتگوهای صلح بین دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان، گفت دستیابی به صلح نهایی به نفع همه اقشار مردم ترکیه است.فواد معصوم تصمیم دولت ترکیه در سال 2013، برای آغاز گفتگوهای صلح با سازمان پ.ک.ک را تصمیمی شجاعانه توصیف و بر ادامه این گفتگوها تاکید کرد .
پس از این که مسعود بارزانی بیانیهای صادر کرد، نچیروان بارزانی هم در مورد حملات هوایی ترکیه اظهار نظر کرد. نچیر حملات دولت ترکیه را محکوم نکرد و ضمن تحسین دولت آ.ک.پ ترکیه و اردوغان، به اظهارات خصمانه بر ضد کنفدرالیسم جوامع کردستان(ک.ج.ک) پرداخت.
نچیروان بارزانی، نخست وزیر دولت اقلیم جنوب کردستان در اظهارات خود در مورد حملات دولت آ.ک.پ ترکیه به مناطق دفاعی مدیا، اظهار نظر و از آن حملات پشتیبانی کرد.
بارزانی گفت: «متاسفانه بمبارانها پس از اظهارات رییس ک.ج.ک که گفته بود «آتشبس و روند صلح با ترکیه پایان یافته و ه.د.پ و جناب اوجالان در زمینه خلعسلاح پ.ک.ک مرجع تصمیمگیری نیستند» آغاز شد.»
بارزانی، کوچکترین اشارهای به انزوای تحمیل شده بر اوجالان نکرد و تنها به متهم کردن ک.ج.ک پرداخت. او گفت: «وضعیت کنونی دولت ترکیه را تحت فشاری مضاعف قرار داد» و تلاش کرد که بمبارانهای گسترده و حملات دولت آ.ک.پ ترکیه را موجه جلوه دهد.
دفتر سیاسی اتحادیە میهنی کردستان(یکیتی) طی نشستی با هیئت وزارت خارجە ترکیە، درخواست کرد کە این کشور بمباران مواضع پ.ک.ک در مناطق مرزی اقلیم کردستان را متوقف کند.
بە گزارش خبرگزاری کردپرس؛ حاکم قادر محمد جان عضو دفتر سیاسی یکیتی اعلام کرد کە در دیدار دفتر سیاسی این حزب و هیئت وزارت خارجە ترکیە کە در سلیمانیە برگزار شد، آخرین تحولات منطقە و بە ویژە اقلیم کردستان مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
عضو بلند پایە یکیتی افزود کە دفتر سیاسی یکیتی در این دیدار رسما و مصرا از طرف مقابل درخواست کردە است کە ترکیە بمباران مناطق مرزی اقلیم کردستان را کە بە منظور هدف قرار دادن مواضع پ.ک.ک صورت می گیرد، متوقف کند. بە گفتە حاکم قادر یکیتی از طرف مردم اقلیم کردستان درخواست کردە است کە ترکیە راهکار گفتگو را بە عنوان راه حل مسائل و مشکلات فیمابین در پیش بگیرد.
در مقابل حملات وحشیانه ارتش ترکیه به مواضع پ.ک.ک و راهانداختن رعب و وحشت در شهرهای کشور، با دستگیریهای بیوقفه، اعتراضات وسیعی نیز در داخل و خارج کشور علیه این سیاست میلتاریستی دولت ترکیه راه افتاده است.
حملات هوایی و توپخانهای ارتش ترکیه به مناطق دفاعی مدیا طی تظاهرات گسترده شهروندان در شهرهای مختلف اقلیم کردستان عراق، به شدت محکوم گردید. در این تظاهرات مواضع خصمانه «حزب دموکرات کردستان(بارزانیها)» محکوم شد. امروز هم راهپیمایی طولانی از شهر سلیمانی بسوی منطقه قندیل آغاز شد.
در شهر هولیر شمار زیادی از شهروندان از مقابل پارک شانهدر تا مقابل کنسولگری ترکیه، دست به راهپیمایی زدند، اما نیروهای امنیتی وابسته به حزب دموکرات از ادامه راهپیمایی و تجمع مقابل کنسولگری ترکیه ممانعت کردند. راهپیمایان معترض هم در محلی در نزدیکی کنسولگری ترکیه تجمع کرده و پیامها و بیانیههایی در محکومیت حملات ترکیه به مناطق گریلایی، قرائت کردند.
در شهرستان رواندوز از توابع هولیر هم «حزب اتحادیه میهنی کردستان، «ی.ن.ک»، حزب گوران، جنبش آزادی، حزب زحمتکشان کردستان و حزب کمونیست کردستان تجمع و راهپیمایی برگزار کرده و حملات ترکیه به مناطق دفاعی مدیا را محکوم کردند.
در شهرستان کلار واقع در منطقه گرمیان هم جنبش آزادی یک راهپیمایی برگزار کرد. صدها تن درحالی که پرچم و پلاکارد در دست داشتند، در راهپیمایی شرکت کردند. طی این تجمع بیانیهای اعتراضی قرائت شد که در آن آمده که حزب کارگران کردستان یک نیروی بزرگ ملت کرد است، از تمامی کردستان دفاع میکند و قندیل هم خط قرمز کردها است.
راهپیمایان نسبت به مواضع خصمانه حزب دموکرات بارزانی نارضایتی شدید نشان داده و شعارهایی بر ضد آن حزب سردادند.
در شهرستان رانیه از توابع استان سلیمانی هم با پیشاهنگی جنبش آزادی، سازمان زنان آزادیخواه کردستان، حزب رهایی و جنبش جوانان میهندوست کردستان یک راهپیمایی گسترده برگزار شد. راهپیمایان شعارهای «اردوغان قاتل است»، «مرگ بر خیانت» و «زنده باد مقاومت» سرداده شد.
در شهرستان رانیه، یک راهپیمایی طولانی به سوی منطقه قندیل آغاز شد. شمار زیادی از راهپیمایان از شهرهای هولیر، سلیمانی، کرکوک و دیگر شهرهای جنوب کردستان به رانیه آمده و به سوی مناطق گریلایی که مورد حمله دولت ترکیه واقع شده، راهپیمایی کردند.
احزاب سیاسی و سازمانهای مدنی هم امروز در ساعت 30:17 در مقابل استانداری شهر دهوک جنوب کردستان گردهم آمده و حملات دولت ترکیه را محکوم خواهند کرد.
در روزهای اخیر، به دنبال حملات گسترده ارتش ترکیه به مناطق گریلایی و تداوم سیاست نسلکشی آن دولت، حملات مسلحانه علیه پلیس ترکیه هم افزایش یافته است.
در شهر نصیبین شمال کردستان حملهای مسلحانه علیه مرکز پلیس ترافیک آن شهر انجام گرفت. گفته شد که 5 مامور پلیس بر اثر این حمله زخمی و به بیمارستان نصیبین منتقل شدند. در پی این حمله مسلحانه، صدها نیروی پلیس در حومه مرکز پلیس ترافیک مستقر شدند.
پلیس ترکیه در سراسر شهرهای ترکیه و شمال کردستان به حملات خشونتبار علیه راهپیماییهای دموکراتیک به صورت سرکوبگرانه دست میزند.
در ادامه به چند نمونه از وحشیگریهای پلیس ترکیه و مقاومت و مبارزه متقابل جوانان و معترضین اشاره میکنم.
پلیس ترکیه با استفاده از سلاح واقعی به راهپیمایان در شهرهای سیحان و جزیر در شمال کردستان یورش برد. شهروندان در این دو شهر به منظور محکوم کردن حملات هوایی ارتش ترکیه به مناطق دفاعی مدیا به خیابان آمده بودند.
جوانان در محله حریت شهرستان سیحان واقع در استان آدانا گردهم آمده و بلوار گونایکوشاغی را مسدود کردند. جوانان خشمگین حمله هوایی ترکیه به مناطق دفاعی مدیا، قتلعام پرسوس و عملیاتهای نسلکشی سیاسی در شمال کردستان را به شدت محکوم کردند. پلیس ترکیه هم با استفاده از گلولههای گازی و ماشینهای آبپاش به جوانان یورش برد. جوانان معترض هم با سنگ و مولوتوف به درگیری خیابانی با پلیس ترک پرداختند.
در شهرستان جزیر، میان جوانان و پلیس ترکیه درگیری خیابانی روی داد. پلیس در این درگیریها از گلولههای واقعی استفاده کرد که جوانان کرد هم با فشنگهای دستساز، مولوتوف و نارنجک صوتی به یورش پلیس پاسخ دادند.
در شهر ازمیر ترکیه، پلیس آن کشور با استفاده از گلولههای گازی به تظاهرکنندگانی که قتلعام پرسوس را محکوم میکردند، یورش برد.
در شهر ازمیر ترکیه، پلیس ویژه ان کشور با استفاده از گلولههای گازی به نیروهای دموکراسیخواه و رنج که طی تظاهراتی قتلعام پرسوس را محکوم کردند، یورش برد.
در شهرستان اردیش از توابع استان وان شمال کردستان حملهای مسلحانه علیه مرکز پلیس در نزدیکی ساختمان فرمانداری انجام گرفت. افراد مسلح از سلاحهای لولهدراز استفاده کردند.
بنا به گزارشها، در جریان حمله مسلحانه به دژبانی پلیس، تلفات جانی به میان نیامده است. گفته میشود که شمار زیادی نیروی پلیس به محل حمله اعزام شدهاند.
در شهر تاتوان در نزدیکی مرکز پلیس کنترل ترافیک، ترافیکی سنگین ایجاد شد. بنا به گزارشها، افرادی ناشناس با استفاده از سلاح گرم به مرکز پلیس ترافیک حمله کردند و تا دقایقی صدای شلیک گلوله به گوش رسید.
در شهر آمد(دیاربرک)، پلیس سرکوبگر دولت ترکیه، روز دوشنبه 27 ژوئیه، به تظاهرکنندگان جوان یورش بردند. جوانان در این شهر، به منظور محکوم کردن حملات هوایی و توپخانهای ارتش ترکیه به مناطق گریلایی، به خیابانها آمدند. راهپیمایان سیاست نسلکشی کردها از سوی دولت ترکیه، شعار سردادند. اما آنها، در محله 5 آوریل منطقه رزان شهر آمد مورد حمله خشونتطلبانه پلیس ترکیه با استفاده از گلولههای گازی و گاز اشکاور قرار گرفتند. یک نوجوان 11 ساله به نام بیتالله آیدن به یک آپارتمان هفت طبقه پناه برد که بر اثر سقوط از ارتفاع، جانباخت.
مردم شهر آمد سیاستهای جنگطلبانه دولت حزب عدالا و توسعه(آ.ک.پ)، و انزوای تحمیل شده بر عبدالله اوجالان را محکوم کردند. جوانان در برخی محلات و نقاط شهر با پلیس ترکیه درگیر شدند. جوانان برای جلوگیری از ورود پلیس به محلات، خندق خیابانی حفر کردند.
در همین روز، شهرستان نصیبین از توابع استان ماردین، جوانان به منظور محکومکردن حملات ترکیه به مناطق دفاعی مدیا و تداوم نسلکشی سیاسی علیه ملت کرد به خیابانها ریختند. پلیس ترکیه، به حمله مسلحانه علیه جوانان تظاهرکننده دست زد.
یگانهای ویژه پلیس ترکیه در خیابان کاناریا واقع در محله عبدالقادرپاشا در ساعت 30:1 به سوی تظاهرکنندگان تیراندازی کردند که بر اثر آن یک جوان به نام وی اشاره نشده، جان باخت.
گفته شد که جوان جانباخته نخست زخمی و به بیمارستان نصیبین منتقل شده که پلیس ترکیه وی را به بیمارستان ماردین منتقل کردهاند.
هماکنون پیکر جوان جانباخته در بیمارستان ماردین نگهداری میشود و پلیس ترکیه اجازه نمیدهد خانواده آن را تحویل بگیرند.
روز چهارشنبه 29 ژوئیه، در شهرستان قوسر از توابع استان ماردین میان جوانان کرد و پلیس ترکیه به مدت چندین ساعت درگیری خیابانی روی داد.
در شهرستان قوسر از توابع استان ماردین، جوانان به منظور محکوم کردن حملات هوایی ارتش ترکیه به مناطق گریلایی و نیز عملیاتهای نسلکشی پلیس ترکیه، به خیابانها آمدند.
جوانان در محله برچم به راهپیمایی دست زدند، اما پلیس با استفاده از ماشینهای آبپاش و گاز فلفل به جوانان یورش برد که به درگیری خیابانی انجامید.
جوانان با استفاده از سنگ و فشنگهای دستساز به یورش پلیس خشونتطلب ترکیه پاسخ دادند که چندین ساعت به طول انجامید. در حین درگیریها، برق محله برچم قطع شد.
در شهرستان رزان در استان آمد هم در خیابانهای سنتو، گوچمنلر، امک و گورسل جوانان به خیابانها آمده و با پلیس ترکیه درگیر شدند.
پلیس ترکیه، از گاز فلفل علیه جوانان استفاده کرد. جوانان هم با استفاده از نارنجکهای دستساز و سنگ به یورش پلیس پاسخ دادند. جوانان گاهی هم در جریان درگیری از سلاح واقعی استفاده کردند. درگیریها مدتی مدید ادامه یافت که با متفرق شدن جوانان در کوچهها پایان یافت.
شماری از جوانان هم در محله «لالبی» در شهرستان صور به تظاهرات دست زدند که مورد حمله پلیس ترکیه قرار گرفتند. جوانان در برخی خیابانها برای جلوگیری از ورود پلیس به محلات، خندق حفر کردند.
در شهرستان گور از توابع استان جولمرگ، پس از مراسم خاکسپاری پیکر «سیدخان دده» 22 ساله که در 26 ژوئیه در شهرستان نصیبین بدست پلیس ترکیه به قتل رسید، درگیری خیابانی با پلیس ترکیه روی داد.
در اثنای درگیری، افرادی ناشناس به حمله راکتی علیه خانههای سازمانی پلیس ویژه و نیز ساختمان دادگستری شهرستان گور انجام شد.
بر اثر این حمله درگیری کوتاه مدت در نزدیکی خانههای سازمانی پلیس ویژه روی داد. هنوز مشخص نیست که در نتیجه این حملات افرادی کشته و زخمی شدهاند یا خیر. در پی این حمله، شمار زیادی پلیس و نیروی نظامی به محل اعزام شد.
در روستای چیچکلی واقع در استان درسیم، یک خودروی آتشنشانی، یک تویوتا و یک خودروی دیگر متعلق به شرکت دولتی تداش به آتش کشیده شد.
سهشنبه 28 ژوئیهٔ 2015، علیه فرمانده گارنیزون در شهرستان ملازگرد از توابع استان موش، حملهای مسلحانه انجام گرفت. بر اثر این حمله، یک پلیس به نام «فرمانده ارسلان کولاکسز» زخمی شد.
ارسلان کولاکسز، فرمانده گارنیزون در شهرستان ملازگرد استان موش شمال کردستان در حین بازگشت به منزل خود به خاطر عارضهیافتن خودرو از آن پیاده شد که با حمله مسلحانه روبرو شد. کلاکسز به شدت زخمی شد. اما پس از انتقال به بیمارستان درگذشت.
در شهر وان، پلیس ترکیه به راهپیمایان که شعار «جنگ را متوقف کنید» سر میدادند و از سوی تشکیلات احزاب ه.د.پ و د.ب.پ و سازمانهای مدنی برگزار شد، حمله کردند. نیروهای پلیس به ضرب و شتم روسای مشترک شهرداری و راهپیمایان پرداختند.
در شهر وان هزاران تن از راهپیمایان در خیابان ایکینیسان گردهم آمده و به سوی پارک فقیطیران راهپیمایی کردند. پلیس هم با استفاده از گلولههای گازی و ماشینهای آبپاش به آنها حمله کرد.
شمار زیادی از راهپیمایان بازداشت شدند. روسای مشترک شهرداری که درصدد متوقف ساختن درگیری میان مردم و پلیس برآمدند، از سوی ماموران مورد ضرب وشتم قرار گرفتند. عبدالقادر چالشکان، رییس مشترک شهرداری محمودی و «روژبین سویل چتین» رییس مشترک شهرداری آرتمیتان زخمی شدند.
همچنین بکر کایا، رییس مشترک شهرداری وان را مورد ضرب و شتم قرار داد و در صدد بازداشت وی برآمدند، اما با مقاومت مردم، پلیس ناچار شد از این اقدام منصرف شود.
غروب پنجشنبه 30 ژوئیه، مقابل شعبه سیاسی مرکز پلیس ترکیه در شهر آمد شمال کردستان در خیابان امک واقع در منطقه رزان انفجاری روی داد. گفته شده که بر اثر این انفجار دو از از عابرین زخمی شدهاند.
به دنبال این انفجار، شمار زیادی نیروی پلیس به منطقه اعزام و مسیرهای منتهی به مرکز پلیس را مسدود کردند. نیروهای پلیس وارد کوچهها شده و شهروندان را مورد ضرب و شتم قرار دادند.
«مراد ملت» رییس شعبه سازمان حقوق بشر در شهر آمد، هارون اوزلو و مولود کاراکوش مسئولین تشکیلات حزب د.ب.پ در وان نسبت به یورشهای خشونتبار پلیس ترکیه اعتراض کردند که بازداشت شدند. این سیاستمداران کرد از حلقه محاصره پلیس عبور کرده و همراه با راهپیمایان و با سردادن شعار «زنده باد رهبر آپو» به سوی ساختمان تشکیلاتی حزب ه.د.پ حرکت کردند.
«ویسی دیلکچه» رییس مشترک تشکیلات ه.د.پ در جمع مردم گفت: «مشخص است که پلیس در وان آشکارا درصدد اخلالگری است. تاوقتی که به خشونت ادامه دهند، ما به مقاومت دموکراتیک خود ادامه خواهیم داد. باید هرچه زودتر رفقای بازداشتشده ما آزاد شوند.»
لازم به ذکر است که در محلات شهید فرات، خاچورت و صبحان میان جوانان کرد و پلیس ترکیه هم درگیری خیابانی روی داد.
به گزارش پ.ک.ک: گریلاهای ه.پ.گ در روزهای اخیر حملاتی کوبنده علیه ارتش ترکیه به انجام رساندند. گریلاها در شهرستان بایزید در استان آگری، خط لوله انتقال گاز ایران به ترکیه و خط لوله نفتی «یومورتالک» را منفجر کردند.
همچنین در کمتر از 24 ساعت؛ دو قطار ایران که عازم کشور ترکیه بودند در خاک ترکیه هدف حمله تروریستی قرار گرفتند که در اولین حمله خسارت جانی و مالی خاصی به مسافران قطار وارد نشد اما در حمله دوم یک نفر بر اثر این حادثه زخمی شد.به گزارش خبرگزاری آناتولی، پس از حمله پنجشنبه 8 مرداد 1394 به قطار ایرانی در خاک ترکیه، روز جمعه نیز در نزدیکی مرز ایران و ترکیه و درخاک ترکیه یک قطار مسافربری دیگر ایرانی هدف حمله قرار گرفت و در پی آن یک نفر زخمی شد.
در این حادثه، یک بمب کنترل از راه دور زیر واگن قطار منفجر شد و منجر به زخمی شدن یک نفر گردید. مسافران قطار پس از این حادثه با اتومبیل به سفر خود ادامه دادند. دولت ترکیه اعلام کرده است که پ.ک.ک مسئول این عملیات است. حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) هنوز هیچ واکنشی به این اتهامات نداده است.
در میان سه حزب پارلمانی، یعنی حزب دموکراتیک خلقها، جزب جمهوریخواه خلق و حزب حرکت ملی، تتها حزب حرکت ملی که یک حزب فاشیستی و پان ترکیستی است موافق حمله علیه پ.ک.ک و مخالف سرسخت هرگونه به رسمیت شناختن حقوق مردم کرد و دیگر اقلیتهای تحت ستم این کشور است.
به گزارش خبرگزاری جهان، دولت باغچلی، رییس مشترک حزب حرکت ملی ترکیه که یک حزب فاشیستی است در اظهاراتی با انتقاد از عملکرد حزب عدالت و توسعه به عنوان دولت ترکیه اعلام کرد: رفتاری که حزب عدالت و توسعه در مقابل پدیده ترور از خود نشان داده است و دیالوگهای مشکوک و روابط پنهانی که با گروههای تروریستی داشته است نه تنها ترکیه را تضعیف کرده بلکه این کشور را در مقابل ترور، ناامن و بیدفاع کرده است. در واقع حزب عدالت و توسعه با روندی تحت عنوان روند مذاکرات حملات پ.ک.ک به ترکیه را تقویت کرده و باعث افزایش روحیه، سلاح و جنگجو برای این گروه شده است.
او در ادامه اظهارات خود تصریح کرد: «دیگر صبر کردن و منتظر نشستن جایز نیست. در چند روز اخیر، نظامیان و پلیس های ترکیه در آدی یامان، دیاربکر، کیلیس، جیلان پینار و … کشته شده اند. تمام این کشتارها و ترورها نتیجه اصراری است که حزب عدالت و توسعه در پیشبرد مذاکرات با پ.ک.ک داشته است. اعلام خاتمه روند مذاکرات صلح توسط احمد داوود اوغلو به ملت ترکیه یک وظیفه ملی و تاریخی است که وی باید به آن دست بزند.»
دولت باغچلی در ادامه ادعا کرد: «روز آن فرارسیده است که در کوه قندیل پرچم ترکیه را به اهتزاز درآوریم و پ.ک.ک را ریشه کن کنیم. تمام مناطق در دست پ.ک.ک و داعش باید نابود شده و به کمپ های آنان پایان داده شود.»
به گزارش روزنامه زمان، سری ثریا اوندر سخنگوی هیئت امرالی در روند مذاکرات صلح طی اظهارتی ضمن تاکید بر این که حکومت حال حاضر ترکیه یک حکومت موقت است، عنوان کرد: عملیات صورت گرفته در اقلیم کردستان عراق یک عملیات صرفا نظامی نیست. در واقع این عملیات یک عملیات سیاسی بر علیه سربازان ترکیه به دستان خود سربازان ترکیه است. اکنون یک حکومت موقت، تاریخ سیاسی و تمام تمایلات دموکراسی خواهانه در ترکیه را نادیده گرفته و اقتداری را تشکیل داده است که هزینه های جبران ناپذیری بر جامعه ترکیه وارد خواهد آورد. در واقع حکومت موقت ترکیه برای این که اقتدار را از دست ندهد جنگ را آغاز کرده است.
وی در ادامه اظهارات خود با انتقاد شدید از احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه تصریح کرد: تاریخ این موضوع را ثبت خواهد کرد. کسانی که باعث شدند تا داوود اوغلو این عملیات نظامی را آغاز کند وی را حداکثر تا 6 ماه آینده به نحوی کنار خواهند گذاشت که نامش در تاریخ نیز باقی نماند.
اوندر خاطرنشان کرد: با وجود انسانهای جنگطلب در ترکیه، صلح در این سرزمینها نهادینه خواهد شد. ولی این افراد(عدالت و توسعه) تا غمهای مردمان این سرزمین را افزایش ندادهاند قصد صلح در ترکیه را ندارند.
در چنین شرایطی، این سئوال را طرح کرد که چرا دولت ترکیه در این زمان، دست به حمله علیه پ.ک.ک و ی.پ.گ زده است؟
این اولین حمله ترکیه به مواضع شاخه نظامی حزب کارگران کردستان، پس از قرارداد صلح سال 2013 میان این حزب اپوزیسیون با دولت ترکیه به شمار میرود.
پس از انتخابات پارلمانی گذشته و راهیابی حزب دموکراتیک خلقها به پارلمان و کسب 80 کرسی؛ بیش از پیش فضایی را ایجاد کرده تا مردم کرد، به نهادسازی و تشکیل احزاب و ورود به فعالیتهای مدنی و سیاسی بپردازند؛ که در این صورت با جمعیت 25 درصدی کردها در ترکیه؛ دولت ترکیه باید بپذیرد که جامعه سیاسی ترکیه به سمت تکثرگرایی پیش رود و حزب عدالت و توسعه کرسیهای بیشتری را به مردم کرد و یا دیگر اقلیتها واگذار کند.
شاید اکنون با ایجاد درگیری دوباره با پ.ک.ک؛ آنها را دوباره از فعالیتهای سیاسی و مدنی به مبرازه زیرزمینی و جنگهای چریکی سوق دهد و همانند گذشته به جای این که کردها به فعالیت حزبی و پارلمان فکر کنند؛ سلاح در دست بگیرند.
اردوغان هنگامی که در سال 2003 روی کار آمد؛ سعی کرد تا مساله کردها را حل کند. این روند تا حدی پیش رفت که سال 2013 دو طرف توافقنامه صلح امضاء کردند و نیروهای پ.ک.ک از کوههای ترکیه به سمت عراق عقبنشینی کردند و در سال 2015 نیز نیروهای حزب دموکراتیک خلقها، 13 درصد آرا را کسب کرده و وارد پارلمان شدند و حزب عدالت و توسعه را از توانایی تشکیل دولت بازداشتند.
داواوغلو نخست وزیر و رجب طیب اردوغان رییس جمهور این کشور، گمان میکردند از طریق به رسمیت شناختن آزادی و حقوق مردم کرد، و صلح با پ.ک.ک بتواند پایگاه خود را محکم کند. اما پیشبینی نمیکرد که پس از 13 سال حاکمیت مطلق بتواند به قدری فعالیت سیاسی و مدنی کردها را تقویت شود که بتوانند اکثریت را در پارلمان از دست حزب عدالت و توسعه خارج کنند.
در چنین شرایطی، احتمالا دولت و اردوغان به این نتیجه رسیدهاند که نخست رابطه خود را با آمریکا و اتحادیه اروپا و ناتو تحکیم به بهانه همکاری علیه داعش و واگذاری پایگاه اینجیرلیک به آمریکائیان، تحکیم بخشند؛ و سپس حملات دوباره خود را به پ.ک.ک و مردم کرد و حتی به روژاوا را آغاز کنند و صلح دو سال گذشته را زیر پا بگذارند تا نیروهای سیاسی و مدنی کرد و حزب دموکراتیک خلقها را به حاشیه برانند.
از سوی دیگر، دولت ترکیه، هنگام حملات داعش به کوبانی، آرزوی سقوط سریع این شهر را داشتند نه تنها این آرزوشان بر باد رفت و داعش شکست سختی خودر و وادار به عقبنشینی شد، بلکه یگان های خلق پیشروی کردند و اکنون مناطق شمالی از جمله «تل ابیض»، «الحسکه» و «کوبانی» و صرین در نوار مرزی با ترکیه نیورهای تروریستی داعش را به عقب رانده اند و تا نزدیکی «الرقه» پیش رفته و این اتفاق موجب هراس ترکیه شده است.
دولت ترکیه، مرزها را بست تا کمکهای مادی و معنوی و سلاح و انسانی به دست نیروهای یگانهای خلق محاصره شده در کوبانی نرسد و همچنین از ورود آوارگان روژاوا به داخل ترکیه از جمله اقدامات ترکیه بود که خشم مردم آزاده ترکیه و همه آزدیخواهان سراسر جهان را برانگیخت و آنها دولت اردوغان را به همدستی آشکار با داعش متهم کردند.
اردوغان و داود اوغلو بارها گفتهاند که با تشکیل دولت کرد در شمال سوریه به شدت برخورد خواهند کرد و حتی برای نشان دادن مصمم بودن خود، ارتش را به حالت آمادهباش در مرزهای سوریه درآورده بودند در حالی که هیچکس از رهبران و رزمندگان روژاوا، هرگز نگفته که در آن منطقه، دولت کرد برپا خواهند کرد.
بنا به گزارش خبرگزاریها، با وجود انتقادات شدید به حملات هوایی ترکیه علیه پایگاههای حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک)، عملیات نظامی این کشور همچنان ادامه دارد. همزمان اردوغان خواهان لغو مصونیت پارلمانی نمایندگان حزب دموکراتیک خلقها شد. هواپیماهای جنگنده اف ـ 16 ترکیه بامداد روز چهارشنبه 29 ژوئیه 2015، بار دیگر مواضع حزب ممنوعه پ.ک.ک را در شمال عراق بمباران کردند. مقامات رسمی ترکیه، این عملیات را «شدیدترین حمله» از آغاز بمباران پایگاههای این حزب از روز جمعه 24 ژوییه، توصیف کردهاند.
همانطور که رد بالا اشاره کردیم اردوغان روز سهشنبه 28 ژوییه، پیش از آغاز سفر رسمی خود به چین، در جمع خبرنگاران از توقف روند مذاکرات رسمی صلح با کردها خبر داد و گفت ترکیه به هیچوجه «قدم پس نخواهد گذاشت. «نمایندگان کشورهای عضو ناتو در اجلاس روز سهشنبه 28 ژوئیه خود که به درخواست ترکیه در بروکسل تشکیل شد، بحث درباره سیاست جدید ترکیه در برابر پ.ک.ک و قطع گفتوگوهای صلح میان دولت و کردهای این کشور را مسکوت گذاشتند.
اردوغان همچنین خواستار لغو مصونیت قضایی نمایندگان حزب دموکراتیک خلقها شد و ادعا کرد که مقامات پلیس باید اعضای این حزب را به دلیل احتمال همکاری آنان با حزب ممنوعه پ.ک.ک تحت نظر قرار دهد. او با اشاره به این که ممنوع کردن این حزب درست نیست، گفت: «چون بلافاصله یک حزب جانشین دیگر تاسیس میشود.» اردوغان تاکید کرد نمایندگانی که به تشکیلات تروریستی اتکاء میکنند، باید تاوان آن را هم بپردازند. حزب دموکراتیک خلقها در انتخابات اخیر ترکیه بهطور غیرمترقبهای بیش از 13 درصد آرا را به دست آورد. در برابر، حزب عدالت و توسعه(حزب اردوغان) اکثریت خود را از دست داد و تنها 41 درصد آرا را کسب کرد.
یکی از وعدههای صلاحالدین دمیرتاش، رهبر حزب دموکراتیک خلقها در کارزار انتخاباتی خود، عدم ائتلاف با حزب عدالت و توسعه بود.
دمیرتاش روز چهارشنبه 29 ژوئیه، در رابطه با خواست اردوغان گفت که خودش و 80 نماینده این حزب در مجلس، آمادهاند بلافاصله از مصونیت پارلمانی خود چشم بپوشند. او سپس خطاب به نمایندگان دیگر گفت: «اگر نمیترسید بیایید همگی از مصونیت پارلمانی خود صرفنظر کنیم.»
کارشناسان معتقدند که اشاره دمیرتاش به آن گروه از نمایندگان حزب عدالت و توسعه است که به اشاعه فساد و رشوهخواری متهم میشوند. مقامات دادگستری اما به دلیل رعایت مصونیت پارلمانی نمایندگان از پیگیری و تشکیل پرونده علیه آنان منع شدهاند.
به گزارش خبرگزاریها، حزب دموکراتیک خلقها، خواهان این هم شد که گفتوگوهای صلح با پکک از سر گرفته شود. دولت ترکیه لایحه صلح با کردها را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور در سال 2014 تقدیم مجلس کرد. این لایحه ششمادهای، ضمن پذیرش پیششرط تحویل سلاحهای اعضای پکک، شرایط بازگشت کردهای عضو این حزب به جامعه را تسهیل میکند. بشیر آتالای، معاون نخستوزیر ترکیه در این رابطه گفت: «ما به مرحلهای نزدیک میشویم که در آن مشکلات حل شدهاند، خشونتها به پایان رسیدهاند، مردم سلاحهایشان را بر زمین گذاشته و از کوهها بازگشتهاند تا به زندگی اجتماعی معمولی خود بازگردند.»
دمیرتاش، با یادآوری این موضوع و اهمیت امضای قرارداد صلح، خطاب به اردوغان در پارلمان گفت: «ما دو سال و نیم در مورد مفاد این توافقنامه کار کردیم. تنها ده روز دیگر کافی بود که آن را به پایان ببریم. چرا ادامه مذاکرات صلح را رها کردید، آقای اردوغان؟ از این میترسید که پکک اسلحهها را زمین بگذارد؟»
رییس جمهور ترکیه، با اشاره به کشته شدن دو سرباز ترک از سوی پکک در هفته گذشته، تاکید کرد که ادامه روند مذاکرات صلح با «کسانیکه وحدت ملی و برادری ما را هدف قرار می دهند»، امکانپذیر نیست. در حالی که اردوغان جنگ علیه مردم کرد و پ.ک.ک را مستقیما صادر کرده و پ.ک. ک از خود دفاع میکند.
پس از این ماجراها، دادستانی جمهوری ترکیه در شهر دیاربکر، در ارتباط با تظاهرات روز 6 الی 8 اکتبر سال گذشته، حکم بازپرسی از صلاحالدین دمیرتاش، رییس مشترک حزب دموکراتیک خلقها(ه.د.پ) را به این «اتهام» که «بخشی از جامعه را مسلح و علیه بخش دیگر آن تحریک کرده» صادر کرد.
همچنین کیفرخواستی علیه «فیصل سارییلدز» پارلمانتار حزب ه.د.پ با اعای «ارسال سلاح برای ی.پ.گ» تنظیم کرد که همراه با چندین پرونده برخی پارلمانتاران برای ریاست مجلس ترکیه ارسال کرد.
اقدام دستگاه قضایی ترکیه در گشودن پرونده علیه صلاحالدین دمیرتاش، یکی از دو رهبر حزب دمکراتیک خلقهای ترکیه، نشانه دیگری از تشدید فشارها بر کردها در چارچوب تغییر سیاست رهبری ترکیه تلقی میشود.
فشار بر رهبر حزب دمکراتیک خلقها و به جریان انداختن پروسه لغو مصونیت نمایندگان این حزب در مجلس البته فقط جزیی از تدارکات برای اهداف داخلی و منطقهای حزب حاکم ترکیه است. چرخش جدید در سیاست این حزب که در ظاهر به عنوان آغاز همکاری با ائتلاف ضد گروه «دولت اسلامی»(داعش) معرفی میشود ابعاد مهم دیگری هم دارد.
حزب دمکراتیک خلقها که بیشتر کردهای ترکیه را نمایندگی میکند توانست در انتخابات ژوئن سال جاری با گسترش شعارها و سیاستهای خود در حمایت از مطالبات بخشهای دیگر جامعه ترکیه برای اولین بار حد نصاب ده درصد را بشکند و با 80 نماینده به مجلس راه یابد.
این حضور عملا به ضرر آرای حزب حاکم عدالت و توسعه تمام شد. حزب حاکم که اکثریت مطلق مجلس را در دست داشت در انتخابات ژوئن به دنبال رای باز هم بیشتری بود تا بتواند اهداف خود در تغییر قانون اساسی را به تصویب برساند. تغییر نظام پارلمانی به نظام ریاستی و گسترش کمسابقه اختیارات رییس جمهور(رجب طیب اردوغان) قرار بود هسته اصلی این تغییرات باشد. از نظر منتقدان، اردوغان، چهره کاریزماتیک و دمستبد حزب حاکم قصد دارد که تا سال 2024، یعنی صدسالگی بنیانگذاری ترکیه با اختیارات وسیع در قدرت باشد و با انجام پروژههای بعضا بحثانگیز و عظمتطلبانه به رویای نوعثمانیگری خود جامه عمل بپوشد و نامی از خود در تاریخ ترکیه ثبت کند.
تغییر در قانون اساسی نیازمند دو سوم آرای مجلس است و در این صورت نیازی به رفراندوم عمومی در باره آن نیست. در صورتی که فقط سه پنجم نمایندگان به این تغییرات رای دهند باید مردم نیز در رفراندوم آن را تایید کنند.
حزب عدالت و توسعه نه تنها به چنین آرایی دست نیافت، بلکه بعد از 13 سال اکثریت مطلق خود را هم از دست داد و برای تشکیل دولت نیز نیازمند ائتلاف با حزب دیگری شد. هیچ حزب دیگری هم حاضر نیست در ائتلاف با حزب حاکم با اهداف آن در تغییر قانون اساسی همراهی کند یا از خواست ادامه محاکمه پسر اردوغان که به اتهام فساد مالی پروندهاش در قوه قضائیه تحت بررسی است دست بکشد.
چرخش کنونی دولت ترکیه و اردوغان، ظاهرا با تبلیغ تغییر سیاست در قبال نیروهای «دولت اسلامی» و حمله به آنها شروع شد، اما در عمل تمرکز اصلیاش را بر سرکوب مخالفین و حمله به پ.ک.ک قرار داده است.
هدف تهاجم به پکک و مخالفین، از جمله حزب دمکراتیک خلقها، و تبلیغ در اینباره که آنها «امنیت ترکیه را به خطر میاندازند» در عمل تضعیف موقعیت و امکانات کردها و سایر نیروهای اجتماعی نزدیک به تشکلهای سیاسی آنها در بسیج اجتماعی برای انتخابات جدید است. بازماندن حزب دمکراتیک خلقها از ورود مجدد به مجلس کم و بیش تحقق هدف حزب حاکم برای دستیابی به اکثریت مطلق یا حتی رای لازم برای تغییر قانون اساسی است.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، بر اساس اطلاعات به دست آمده، دادستانی جمهوریت ترکیه در اقدامی نادر در خصوص صلاحالدین دمیرتاش دستور تشکیل پرونده و رسیدگی به پرونده با رجوع به «قانون جزایی ترکیه» تحت عنوان «اقدمات مجرمانه علیه امنیت جامعه»، «مسلح کردن بخشی از ملت ترکیه علیه بخشی دیگر از ملت» و «تحریک اذهان عمومی علیه امنیت ملی کشور» را صادر کرده است. دادستان ترکیه خواستار 24 سال حبس برای صلاحالدین دمیرتاش، رییس مشترک حزب دموکراتیک خلقها شده است.
اگر دادگاه عالی ترکیه پرونده تشکیل شده علیه صلاحالدین دمیرتاش، رای به نقض قانون توسط وی را صادر کند، دادستانی ترکیه با رجوع به اصل 83 قانون اساسی ترکیه خواستار لغو «اصل مصونیت قضایی نمایندگان پارلمان ترکیه» از دمیرتاش خواهد شد. که این درخواست به رییس پارلمان ترکیه و وزارت دادگستری ترکیه ابلاغ شده و بعد از تایید این دو مقام، دادگاه رسیدگی به پرونده برگزار خواهد شد.
لازم به ذکر است، این تشکیل پرونده به حوادث 8-7-6 اکتبر 2014 در جریان تظاهرات کوبانی در بسیاری از شهرهای ترکیه که باعث کشته و زخمیشدن بسیاری از شهروندان ترکیه شده بود بر میگردد. صلاحالدین دمیرتاش، در آن روزها طی بیانیه رسمی عنوان کرده بود: «برای مقابله با کشتار کوبانی به خیابانها میرویم. از این به بعد همه جای ترکیه، کوبانی است.»
دولت ترکیه به دنبال انفجار در شهر پرسوس یا سوروچ در جنوب ترکیه و کشتهشدن 32 تن از جوانان سوسیالیست و زخمیشدن حدود صد تن از آنها، که برای جمعآوری کمک برای کوبانی گرد هم آمده بودند و نیز به دنبال کشتهشدن دو پلیس این کشور، هم زمان حملاتی را به مواضع داعش در سوریه و پ.ک.ک انجام داد. بر اساس گزارش رسانه ها تعداد حملات به پ.ک.ک در مقایسه با بمباران مواضع داعش بیشتر بوده است.
همزمان با شروع حملات اعلام شد که ترکیه و آمریکا بر سر مشارکت آنکارا در جنگ علیه داعش و استفاده ائتلاف ضد داعش از پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه به توافق رسیدهاند. در چنین وضعیتی، بیتردید دولت ترکیه و اردوغان، در مقابل چراغ سبز آمریکا به آنها، برای هدف قرار دادن پ.ک.ک و نیز کمک اطلاعاتی واشینگتن به ترکیه و نیز ایجاد منطقه امن در شمال سوریه، راضی به مشارکت در جنگ با داعش شده است.
برخی تحلیلگران با اشاره به رفت و آمد داعش در مرزهای ترکیه و سوریه در طول دو سال گذشته و انجام ندادن هیچگونه اقدام تروریستی از سوی داعش در کشور ترکیه در مقایسه با حملات این گروه در چندین کشور، ترکیه را به داشتن رابطه مخفی با این گروه ستیزه جو متهم میکنند.
جاناتان شانزر، نایب رییس موسسه تحقیقاتی Foundation for Defense of Democraciesبه بیزنس اینسایدر گفته است مرز ترکیه در طی این سالها بسیار آرام بوده است که از نظر من به این معنی است که ترکیه با داعش ارتباطات اطلاعاتی دارد؛ چرا این گروه تروریستی از حمله به ترکیه که حامی غرب و عضو ناتو است، خودداری کرده است.وی افزود: « ترکیه بازی خطرناکی را شروع کرده است.»
برگزاری انتخابات زود هنگام، جلوگیری از رای دادن مردم به حزب دموکراتیک خلقها(HDP)، جذب برخی از آرای ملیگراها به خاطر جنگ با پ.ک.ک و مردم کرد، ایجاد منطقه پرواز ممنوع در مرز ترکیه – سوریه و کسب وجاهت قانونی برای دخالت نظامی در سوریه؛ تضعیف روژاوا، میتوانند اهداف حمله تروریستی سوروچ باشند. دولت و حزب و رییس جمهوری که در پی چنین اهدافی باشد آشکار هب تروریسم روی آوردهاند.
اکنون یا اقدامات جنایتکارارنه دولت و رییس جمهور و ارتش ترکیه، مظنون اصلی حمله تروریستی سوروچ در استان شانلی اورفا، که در نتیجه آن بیش از 34 نفر جان باختند و صد دیگر نیز مجروح شدند، دولت اسلامی(داعش) است را هر کسی میتواند حدس بزند. در واقع حزب حاکم اسلامی عدالت و توسعه، به جنگ و خونریزی، آشوب و هرج و مرج، وحشت و ترور، روی آوردهاند تا حاکمیت خونین خود را حفظ کنند. افکار عمومی در ترکیه و جهان، بر این باورند که حکومت حزب عدالت و توسعه(AKP) و اردوغان، تاکنون نه تنها با القاعده و داعش مدارا کرده اند، بلکه با آن ها وارد معاملات خطرناک نیز شده اندبنابراین، کسی باورد ندارد که مبارزه دولت ترکیه علیه داعش جدی و استراتژیک است. اقدام ترکیه علیه داعش، ظاهرای و تاکتیکی و زودگذر است.
دولت ترکیه، نسبت به آنچه در کوبانی روی داد، حساسیت شدیدی دارد. و این نیز یک واقعیت است که مقامات حزب حاکم عدالت و توسعه، از جمله داعش به کوباین فوق العاده خوشحال بودند و برای سقوط آن لحظهشماری میکردند. آنها، از این که حزب دموکراتیک خلقها(HDP) از حد نصاب انتخابات عبور کرد و با 80 نماینده وارد پارلمان شد شخت بر آشفته شدهاند.
* صلاحالدین دمیرتاش در گفتگویی با روزنامه حریت، مسایل حساسی را درباره سیاستهای جاری ترکیه مطرح کرده است که برخی تازگی دارند. این گفتگو را میتوانید در پایان این مطلب مطالعه کنید.
بیتردید هیچ عقل سلیمی نمیپذیرد که که پلیس ترکیه یا سرویسهای اطلاعاتی این کشور، جوانان عضو انجمن جوانان سوسیالیست را که با سر و صدا و تبلیغات علنی از شهرهای مختلف ترکیه راهی سوروچ شده بودند تا برای انجام کارهای انساندوستانه راهی کوبانی شوند، از نزدیک تعقیب نکرده نباشند. به این ترتیب، چرا پلیس و سرویسهای امنیتی نتوانستند از حملهای که به این جوانان شد جلوگیری کنند؟ چنین اتفاقی در میتینگ تبلیغاتی پیش از انتخابات حزب دموکراتیک خلقها در شهر دیاربکر نیز روی داد. آیا باید سادهاندیشانه فکر کرد که یک کم کاری و بیتوجهی و اهمالی در کار بوده است یا یک سیاست محرمانه و امنیتی آگاهانه و عامدانه است؟
حدود سه سال است که دولت ترکیه و ارگانهای امنیتی آن، به افراد داعش اجازه داده که وارد خاک سوریه شوند و پیش از عبور از مرز سوریه در خاک ترکیه، اقامت کرده و حتی در شهرهای ترکیه آموزش ببینند. اکنون مردم این سئوال را می کنند که چه شد یک شبه دولت و ارتش به این نتیجه رسیدند به داعش حمله کنند؟
جامعه آگاه ترکیه، قبل از هر مسئلهای میداند که هرگز قادر نخواهیم بود اطلاعی از هویت مرتکبین این حمله به دست بیاوریم، همانگونه که در مورد حملات اولودره، ریحانلی و میتینگ HDP نیز هویت مرتکبین برای افکار عمومی مشخص نشد. چرا دولت و رییس جمهوری ترکیه، از احزاب سیاسی عمده دعوت نکردند تا علیه تروریسم موضع مشترک بگیرند؟ دولت چرا در رابطه با حمله به داعش و پ.ک.ک، حتی با احزاب پارلمانی نیز مشورت و تبادل نظر نکرد؟
آشکارترین موضوعی که به ذهن انسان میآید این است که دولت ترکیه و ارتش و اردوغان طرح حمله به پ.ک.ک و مخالفین در شهرها را از قبل آماده کردد بودند و تنها به دنبال فرصت مناسبی بودند تا این طرح تبهکارانه خود را اجرا کنند؛ به قول صلاحالدین دمیرتاش، رییس مشترک HDP، همدستهای حمله به جوانان سوسیالیست در آنکارا هستند.
اهداف دولت ترکیه و رییس جمهور آن: اولین هدف حمله به داعش و پ.ک.ک و راهانداختن شبه کودتا در بسیاری از شهرهای کشور، این است که از اتهامات وارد فرار به جلو کنند و سیاست و اهداف تررویسیشان به خصوص قتلعام جوانان سوسیالیست، در نزد افکار عمومی روشن نشود.
هدف دومشان این است که شهرها را از فعالین چپ و پ.ک.ک خالی کنند و فضای شهرها را پلیسی کنند.
هدف سومشان این است که به بهانه افزایش امنیت عمومی مرزها، ایجاد منطقه حائل یا منطقه پرواز ممنوع در مرز سوریه را موجه جلوه دهند.
هدف چهارمشان تضعیف نیروهای روژاوا و منزوی کردن آنهاست. هدف پنجمشان، انحلال حزب دموکراتیک خلقها است.
و نهایت هدف پنجمشان، عبارت است از حصول اطمینان از این که، به خاطر احتمال رویارویی و جنگ با پ.ک.ک، به نوعی در کردستان حالت فوق العاده نظامی اعلام کنند و با منزوی کردن مردم کرد و همه نیروهای چپ و آزاده و سوسیالیست، یک انتخابات زود هنگام برگزار شود تا اهداف پلید و غیرانسانی حزب عدالت و توسعه را برآورده شود.
در جمعبندی میتوان تاکید کرد که اردوغان و دولت ترکیه نمیتوانند بر این منوال ادامه دهد. آنها نمیتواند ذهنیت ضدآزادی و ضدکردی را پنهانی حفظ کنند. تاکنون دولتها و ارتش و پلیس ترکیه، حق شهروندی میلیونها انسان را زیر پا گذاشتهاند.
یک راهحل انسانی، سیاسی و اجتماعی، تنها در صورتی امکان دارد که دولت ترکیه حقوق همه اقلیتها و محرومان جامعه را به رسمیت بشناسد و حقوق برابر و یکسانی را برای همه شهروندان ترکیه بر قرار کند. علاوه بر این، ترکیه باید از سیاست خارجی تعرضی خود ماجراجویانه و دخالت در امور همسایگانش عقبنشینی کند. بر خلاف آنچه اردوغان و داود اوغلو ادعا میکنند، قدرتشان نسبت به گذشته تضعیف شده و باید بپذیرند که دیگر نمیتوانند با رویآوری به میلیتاریسم و سناریوهای سیاه، به دولت تک حزبی خود ادامه دهند. جنبشهای اجتماعی-سیاسی ترکیه واحزاب اپوزیسیون ترکیه نیز باید تلاش کنند به جاهطلبیهای اردوغان و داود اوغلو را پایان دهند. در این میان جنبش کارگری ترکیه نباید سکوت کند و نظارهگر این همه وحشیگریهای دولت و ارتش و پلیس ترکیه باشد!
اردوغان یکی جنایتکار جنگی، همکار گروه تروریستی اسلامی داعش، فساد اقتصادی، کشتن تظاهراتکنندگان پارگ گزی و معترضین به بستن مرز کوبانی، طراحی ترورها به ویژه ترور 34 جوان در سوروچ، سوءاستفاده از پست خود و غیره است و فاقد وجاهت و صلاحیت ریاست جمهوری است!
شنبه دهم مرداد 1394 – یکم آکوست 2015
ادامه دارد.
ضمیمه: مصاحبه تاریخی دمیرتاش با حریت؛
صلاحالدین دمیرتاش در این مصاحبه جزئیاتی را در اختیار ما گذاشت که پیشتر هرگز درباره آنها چیزی نگفته بود. از بسیاری جهات این یک مصاحبه تاریخی است. رئیس مشترک HDP میگوید با رد فراهم کردن ضمانتهای قانونی از سوی حکومت برای ترک سلاح نیروهای PKK و همزمان ساخت استحکامات نظامی جدید، آتش بس در ترکیه به پایان رسید.
پروسه آشتی با نامه عبدالله اوجالان رهبر حزب کارگران کردستان(PKK) آغاز شد که در مراسم نوروز سال 2013 در شهر دیاربکر برای عموم قرائت شد و در آن آمده بود که «دوران مبارزۀ مسلحانه به پایان رسیده است». این پروسه اکنون با یک وقفه جدید روبرو شده است. در چند روز گذشته فاجعه شهر سوروچ روی داد. سپس PKK دو پلیس را در دو شهر به قتل رساند و ترکیه عملیات نظامی خود را هم علیه قندیل، منطقۀ کوهستانی مرزی که مرکز فرماندهی چریک های PKK در آن واقع است، و هم علیه مواضع دولت اسلامی(داعش) در سوریه آغاز کرد. یک وضعیت جنگی جدی در کشور حاکم است. هر کسی به گونه ای خاص زمان بندی وقایع را طرح میکند و هر کسی ادعایی متفاوت دارد دباره این که ما چگونه به این مرحله رسیدیم.
همه منتظر صلاحالدین دمیرتاش رییس مشترک حزب متمرکز بر مساله کردها، حزب دموکراتیک خلقها(HDP)، بودند که پس از چند روز سکوت اختیار کردن بالاخره سخن بگوید و اظهار نظری بکند. او چه میگوید؟ چگونه عمل میکند؟ من از دمیرتاش درباره همه ادعاهای مطرح سئوال کردم؛ او جزئیاتی را در اختیار ما گذاشت که پیشتر هرگز درباره آنها چیزی نگفته بود. به باور من از بسیاری جهات این یک مصاحبه تاریخی است.
– هر کسی ترتیب زمانی متفاوتی از وقایع مرتبط با «پروسه آشتی» در ذهن دارد، و درباره این که آتشبس چگونه به پایان رسید و چه کسی نخست میز مذاکره را ترک کرد، ادعاهای متفاوتی مطرح شده است. نظر شما چیست؟
دورهای که از 2013 آغاز شد و تا امروز ادامه یافت دوران آماده سازی برای توافق دلمه باغچه بود؛ اینها همه پیش درآمد بود. به عنوان یک واقعیت باید نخست ببینیم توافق دلمه باغچه چگونه حاصل شد.
– قبل از آن، یکی از کلیدیترین بخش های پروسه موضوع ترک سلاح و ترک مخاصمه نیروهای PKK بود. نخست وزیر در بیانیههای چند روز گذشته خود روی این مساله تاکید کرده بود. وی گفت طرف کردی ترک سلاح نکرد؛ آنها به وعده های خود عمل نکردند. در دوره ترک سلاح چه اتفاقی افتاد، میتوانید جزئیات آن را برای ما بگویید؟
در ابتدای مذاکرات امرالی که من هم در آن شرکت داشتم، اوجالان فکر میکرد ترک سلاح باید خیلی سریع انجام شود. وی گفت: «این کار نباید به طول بیانجامد. ما با حکومت توافق کرده ایم و آنها قانون ترک سلاح را تدوین خواهند کرد. ما باید ترک سلاح را خیلی سریع انجام دهیم به طوری که باعث تحریک کسی نشود. ما با هیأت حکومتی به توافق رسیدیم. قانون مربوطه به زودی و در زمان خیلی کمی تصویب خواهد شد.»
– این قانون چه اهمیتی داشت؟
بگذارید این گونه توضیح دهم: مردان و زنان مسلحی در کوهستانها هستند، اینطور نیست؟ ترک سلاح به این معنی است که این افراد برای رسیدن به خانههای خود از شهرها، روستاها و مناطق مسکونی عبور خواهند کرد. خوب، نیروهای امنیتی با دیدن این افراد چه کار میکنند؟ قاضی، دادستان، فرماندار و استاندار چه کار میکنند؟ آیا روی خود را بر میگردانند؟ اگر روی خود را بر نگردانند چه؟ اگر در آینده مورد سئوال قرار گیرند که «افراد مسلح از پیش چشمان شما عبور کردند، شما چرا هیچ واکنشی نشان ندادی؟»، چه؟ دقیقا به همین دلایل قانونی باید وجود داشته باشد که ترک سلاح را پوشش دهد. و حکومت متعهد شد که این قانون را تدوین خواهد کرد.
– حکومت به چه کسی وعده داد، به اوجالان؟
بله. ما نیز پس از بازگشت از امرالی با هیأت حکومتی دیداری داشتیم. ما به آنها گفتیم «شما در امرالی قول دادید که چنین قانونی برای ترک سلاح تصویب خواهد شد». آنها نیز تأیید کردند. بر این اساس ما رفتیم و با وزیر دادگستری وقت، سعدالله ارگین، گفتگو کردیم. او نیز به ما گفت: «همین الان در اتاق مجاور کارشناسان ما مشغول کار روی قانون هستند». من به او گفتم: «کارشناسان ما نیز دارند کار می کنند. اجازه دهید متنهای آماده شده را به عنوان قانون ترک سلاح تسلیم پارلمان کنیم». البته یاد آوری میکنم که آن زمان اوجالان اصراری نکرد که خلع سلاح باید همه گیر باشد و شامل قندیل نیز بشود. وی همچنین پیشنهاد کرد همه گروهها در جایی در داخل مرزهای ترکیه تشکیل جلسه دهند. دلیل این امر این بود که قرار بود در میان مدت قانون دیگری نیز تصویب شود که آنهایی که در کوهستان بودند برای پیوستن دوباره به جامعه پایین بیایند.
تلاشهای چشمگیر اما بدون تصویب هیچ قانونی
– نقطه شکست در این مرحله کجا بود؟
من دارم همه جزئیات را میگویم تا مردم آگاه باشند. پس از گفتگو با ارگین وزیر دادگستری ما به قندیل رفتیم. من به آنها گفتم که هم وزارت دادگستری و هم ما داریم روی قانون کار میکنیم. بر اساس این صحبتها مراد قاراییلان(فرمانده ارشدPKK) گفت «ما تصمیم گرفتهایم ترک سلاح کنیم. به محض این که تصویب قانون اعلام شود ما ترک سلاح را شروع میکنیم و آن را به سریعترین شکل ممکن به پایان میبریم». در آن دوره سعدالله ارگین وزیر دادگستری به شدت فعالیت کرد و تلاش زیادی برای تصویب قانون از خود نشان داد، اما ادامه کار توسط نخست وزیر وقت که اردوغان بود متوقف شد. وی گفت «نه قانونی داریم و نه هیچ چیز دیگری» و متعاقب این اظهار نظر یک بحران سر بر آورد. به قندیل باز گشتیم و هیأت حکومتی به امرالی رفت. آقای اوجالان خطرات ترک سلاح بدون یک چارچوب قانونی را توضیح داد، اما ما بعدا متوجه شدیم که این قانون تصویب نخواهد شد. بر این اساس در دیدار بعدی عبدالله اوجالان گفت: «ما نتوانستیم اهمیت این قانون را به آنان تفهیم کنیم. با این حال من میخواهم ترک سلاح انجام شود». بعدا اردوغان گفت «بگذارید اسلحههایشان را به خاک بسپارند و ترک مخاصمه کنند». اما هیچ قانونی یا چنین چیزی در کار نیست. چه کسی اسلحه اش را دفن خواهد کرد و آن را کجا دفن خواهد کرد؟ آنها چگونه اسلحههایشان را دفن خواهند کرد؟ با این بحران موضوع ترک سلاح 45 روز به طول انجامید. این یک واقعیت است که بر اساس توافق صورت گرفته قانون بلافاصله تصویب میشد و ترک سلاح کامل در عرض 45 روز به انجام می رسید.
– سپس ترک سلاح آغاز شد و به رسانهها اجازه داده شد شاهد قسمتی از آن باشند، اما تکمیل نشد، درست است؟
اگر چه قندیل این کار را بسیار خطر ناک میدانست اما به خاطر خواسته اوجالان که «به هر طریق آن را شروع کنید»، ترک سلاح آغاز شد. یک برنامۀ زمانی برآورد شده بود تا همه نیروها در ترکیه جمع شوند و ترک سلاح کنند.
این زمان حدود سه ماه تخمین زده شده بود. ما این برنامه زمانی را به اطلاع حکومت رساندیم. آنها به ما گفتند که از این بابت خشنود هستند. تنها چند روز به کلید خوردن ترک سلاح مانده بود که بولنت آرنچ سخنگوی دولت در یک کنفرانس مطبوعاتی در پاسخ به پرسشی گفت: «بروند به جهنم. بگذارید هر چقدر که دلشان میخواهد ترک سلاح کنند».این اظهارات تاثیر تکاندهندهای در قندیل داشت. من شخصاً شاهد این موضوع بودم چرا که در آن زمان من نیز مکرراً به کوهستان قندیل سفر میکردم.
غافلگیری در قندیل
–آیا سخنان آرنچ در قندیل موضوع مهمی به شمار میرفتند؟
من اینها را صادقانه به شما میگویم؛ آنها واقعا بهتزده شده بودند. دلیل این امر آن بود که آنها ترک سلاح را آغاز کرده بودند در حالی که هیچ قانونی هم برای آن تصویب نشده بود، تنها به حساب حرفهای اوجالان که می گفت «ما به هر طریقی که شده ترک سلاح میکنیم؛ بلافاصله پس از آن نیز مسأله حل و فصل خواهد شد». آنها تا آن زمان هم به اندازۀ کافی احساس ناراحتی و ناامنی میکردند. و اگر چه آنها بسیار به تندی واکنش نشان دادند اما فرایند را متوقف نکردند. اما پس از این اتفاقات آنچه در قندیل و در دیگر دیدارهای منطقهای درباره آن بحث میشد این مساله بود که «در آن مناطقی که گریلاهای ما تخلیه میکنند آنها بلافاصله شروع میکنند به احداث ساختمانهایی قلعه مانند و دارای استحکامات به نام ایستگاه پلیس که به «کالکول» معروف هستند. اگر قرار است صلحی برقرار شود، اگر قرار است ما از کوهستان پایین بیاییم چه احتیاجی به این کالکولها در دل کوهستانها هست؟»
– از آن طرف نخست وزیر میگوید که خیلی طبیعی است حکومت سد و ایستگاه پلیس بسازد. مشکل واقعی در این میان چیست؟
بله، نخست وزیر این موضوع را به درستی متوجه نمیشود؛ من میخواهم آن را توضیح دهم. آنچه آنها میسازند با هدف آبیاری یا تولید انرژی ساخته نمیشود. اینها سدهای نظامی هستند. این سدها ساخته میشوند تا مانع از عبور گریلاها از کوهستانها و دشتها شوند؛ آنها زمینهای کوهپایهای را با آب میپوشانند. و بر فراز کوهستانها جادههای نظامی احداث میشود؛ اینها که بزرگراه نیستند.
–اما قندیل از قبل از احداث این سدها و کالکولها آگاه بود و از آن شکایت داشت، با این وجود پروسه پیش رفت. چرا این مساله دوباره مطرح شد؟
ساختوسازها در خلال ترک سلاح یک بار دیگر مشکل ساز شدند. این مشکل اینگونه سر بر آورد، به ویژه با احداث جادههای بتونی بر فراز قله کوهها تا ماشینهای نظامی بتوانند در امتداد مرز تردد کنند. قندیل موضوع را اینگونه تفسیر کرد: «ما داریم ترک سلاح میکنیم اما حکومت که در حال ساختن استحکامات است، پس قصد آنها صلح نیست. ما ترک سلاح میکنیم و آنها جنگ را آغاز خواهند کرد». این بحثها به این منجر شد که قندیل تصمیم بگیرد «ترک سلاح باید کند تر انجام شود». ما این وضعیت را نیز مستقیما به اطلاع حکومت رساندیم. مقاومت گزی پارک نیز با همین دوره مقارن شد. واکنش حکومت نسبت به جوانان در گزی پارک به بیاعتمادی طرف کرد به حکومت دامن زد. آنها گفتند «آیا حکومتی که اینگونه عمل می کند واقعا دنبال صلح با ما است؟»
«اردوغان خشمگین است، پروسه باعث کاهش آرای AKP شد»
–در آن زمان اوجالان بیانیهای صادر کرد درباره لزوم درک بهتر وقایع گزی پارک…
حتی پیش از صدور بیانیه توسط اوجالان قندیل ترمز فرایند ترک سلاح را کشیده بود. اوجالان با بیان این که «در چنین وضعیتی ترک سلاح نمیتواند ادامه پیدا کند»، موضع آنان را تقویت کرد. این داستان ترک سلاح بود. تنها برجسته کردن رویدادها بدون بررسی جزئیات این که چه کسی چه قولی به چه کسی داد و چه کسی به قول خود وفا نکرد، تحریف واقعیت است.
–اگر قانون ترک سلاح که شما به آن اشاره کردید تصویب میشد، چه اتفاقی میافتاد؟
میدانید آقای اوجالان چه میگفت؟ «گریلاها با کامیون و اتوبوس و به شیوهای بسیار سریع به جایی منتقل خواهند شد و ما مذاکرات را در اسرع وقت آغاز خواهیم کرد». این چیزی بود که وی تصور میکرد. به همین دلیل بود که میگفت «من عصبانی میشوم وقتی مراد قاراییلان به من میگوید این کار سه ماه طول میکشد؛ چون باید خیلی سریع انجام شود، چون ما به حکومت چنین گفتهایم». اگر حکومت به تعهد خود پایبند بود، اگر گریلا های PKK با کامیون و اتوبوس به مکان مشخص شده منتقل میشدند، ترک سلاح به پایان میرسید و احتمالا دوره خلع سلاح کامل نیز آغاز میشد. معلوم است که چه کسی قانون را وضع نکرد.
–خوب، آیا فرایند ترک سلاح که بدون هیچگونه ضمانت قانونی آغاز شد، هیچ راهی نبود که ادامه پیدا کند؟
در واقع این تصمیمی نیست که HDP بتواند اتخاذ کند، اما پروسه ای با این درجه از حساسیت تحمل چنین نقض عهدی در یک توافق و چنین بیاعتمادی ای را ندارد.
–اگر معاهده دقیقا در آن مقطع زمانی به شکست انجامید، توافقی که در دلمه باغچه به آن رسیدید چه بود؟
حالا اجازه دهید به این نکته باز گردیم… ما برای این توافق با هم دیدار کردیم؛ همه چیز آماده شده بود، چون بخش عمدهای از فرایند ترک سلاح عملا انجام شده بود. در غیر این صورت آیا چنین چیزی ممکن بود؟ تنها گروه خیلی کوچکی از اعضای PKK در داخل ترکیه مانده بود. حکومت نیز این را به خوبی می دانست.
آنها هیچ صحبتی از اعضای باقی مانده نکردند چون بخش اعظم ترک سلاح تکمیل شده بود. و مذاکرات ادامه پیدا کرد. در آن هنگام حکومت نگفت «تا ترک سلاح صد درصد تکمیل نشود من مذاکره نمیکنم».
هیاتها همچنان به امرالی رفت و آمد میکردند.
–در روزها و هفتههای منتهی به توافق دلمه باغچه در امرالی از چه چیزی صحبت میشد؟
در امرالی اینگونه قولهایی داده شد: هیاتهای عالیرتبه، روزنامهنگاران، سیاستمداران دیگر و حتی نمایندگانی از قندیل با اوجالان دیدار کنند.
–چه کسی این قولها را میداد؟
هیات حکومتی که با اوجالان دیدار میکرد. در همین اثنا ما هر چه را که در امرالی درباره آن گفتگو کرده بودیم به آنکارا میآوردیم و همیشه نیز تایید میشد. ما به آنها گفتیم «شما چنین و چنان گفتید. ما آن گفتهها را پیشنویس کردیم. نسخهای از این پیشنویس به قندیل رفت. تیم میدانی قندیل پذیرفت که درباره این موضوع توافقی حاصل شده است. آیا این را تایید میکنید؟» آنها گفتند: «بله، ما تایید میکنیم»
– هم وزارت و هم هیات حکومتی.
متنهای اعلامیه دلمه باغچه
–در این زمان، در دوره این مذاکرات گفته میشد اوجالان بارها به هیات HDPگفته است که به هیات حکومتی و تلاشهای هاکان فیدان، رییس سازمان اطلاعات ملی(میت) برای یافتن راهحل، اعتماد دارد. حقیقت دارد؟
تصدیق میکنم. هیات حکومتی که شامل میت نیز میشد گفت «ما با هم توافق کردهایم اما سیاست مداران دغدغههای دیگری دارند، ما قادر نیستیم آنها را متقاعد کنیم.» اما هر موضوعی که اوجالان میگفت در امرالی بر سر آن توافق شده است، بعدا ما آن را با آنکارا چک کردیم و تایید شد. ما این را به قندیل اطلاع دادیم. هیات HDPتلاشهای بیحدی از خود نشان داد تا میان آنکارا، قندیل و امرالی اعتماد به وجود آید.
–در هیات نظارتی که در دلمه باغچه اعلام شد بیشتر روزنامهنگاران و سیاستمداران نزدیک به حکومت حضور داشتند. آنها باید از امرالی دیدار میکردند. چرا رییس جمهور از این آرایش خشمگین بود؟
شما در واقع از چیزی که دیده شد سئوال میکنید، اما اگر به سلسله وقایع دقت کنید متوجه خواهید شد که آنچه رییس جمهور از آن عصبانی بود نه هیات نظارت بود و نه واژههای متن توافق.
–آیا رییس جمهور پس از نشست توافق دلمه باغچه نگفت آن را تایید نمیکند؟ وی همچنین گفت هیچ اشارهای به تشکیل هیأت نظارت نشده بود.
ترتیب زمانی وقایع و پروسهای که ما از سر گذراندیم و ما را به آن نشست رساند، بسیار مهم هستند. من باید وارد جزئیات شوم تا همگان از موضوع آگاه شوند.
زمانی که من در کانادا بودم – اوایل ماه فوریه بود – هیات امرالی با من تماس گرفتند و گفتند متنی را که بر سر آن توافق شده آماده کردهاند تا به حکومت تقدیم کنیم. آنها متن را برای من نیز فرستادند. من آن را تایید کردم. سپس این متن به دست حکومت رسید؛ آنها متن را مطالعه کردند. آنها گفتند متن قابل قبول نیست و متن دیگری را پیشنهاد کردند. اما در متن جدید تنها آرزوها و انتظارات حکومت آمده بود. و این متنی نبود که در امرالی درباره آن گفتگو کرده بودیم.
– متن خیلی متفاوت بود؟
خیلی متفاوت بود. متنی که ما آماده کرده بودیم حاوی فصلهایی بود که برای مذاکره لازم بودند و همچنین فصل هایی برای فراخوان خلع سلاح. در متن آنها تنها درخواست خلع سلاح مطرح شده بود، نه مذاکرات. من به آنها دقیقا این را گفتم: «ما نیز میخواهیم PKK سلاح خود را زمین بگذارد، اما با این روش این اتفاق نخواهد افتاد. این اتفاق نباید با فریب دادن PKK یا اوجالان روی دهد. بیایید بیاعتمادی ایجاد نکنیم. قندیل خواهد گفت این از کجا آمده؟ و بعد کل پروسه متوقف خواهد شد.» پس از این ما هیات خود را به قندیل فرستادیم تا متن حکومت را به آنها برساند. قندیل گفت «نه، این همان چیزی نیست که در امرالی بحث کردیم. ما نیز پیشنویسها را داریم. اگر چنین درخواستی مطرح شود ما به آن پایبند نخواهیم بود». هیات ما این را نیز به حکومت اطلاع داد. ما گفتیم: «بیایید متنی آماده کنیم که همه بپذیرند». بر این اساس هیأت ما و هیات حکومتی با هم به امرالی رفتند.
–برای جمعآوری اطلاعات دربارۀ دو متن متفاوت؟
البته. آنها به رییس جمهور گفتند «متن این است» و تایید وی را گرفتند. تصمیم گرفته شد اعلان عمومی ماجرا در دلمه باغچه صورت گیرد. همۀ این کار ها 22 روز به طول انجامید. چرا که بحران متن طول کشید. حالا رییس جمهور یا نخست وزیر میگویند: «اوجالان فراخوان خلع سلاح را صادر کرد اما HDP جلوی آن را گرفت». آنها استدلالشان را با ارجاع به این بحران متن بنیان نهادهاند.
«آنها از ما خواستندPKK و امرالی را فریب دهیم»
–ممکن است در این باره بیشتر توضیح دهید؟
آنها به قسمتی از ماجرا اشاره میکنند که ما متن آنها را قبول نکردیم. واقعیت این است که در آن زمان آنها در اصل از ما میخواستند اوجالان و PKK را فریب دهیم. ما به آنها گفتیم «اگر ما این کار را بکنیم پروسه صلح به شدت آسیب خواهد دید، و مجبور خواهیم شد کل پروسه را دوباره از نو آغاز کنیم». آنچه AKP را خشمگین کرد در اصل این بود.
–با وجود همه اینها، اعلان دلمه باغچه به هر طریق صورت گرفت.
در هر گام، از جمله در مرحله برنامه ریزی نشست، همه چیز توسط رییس جمهور تایید میشد. رییس جمهور بحران محل نشست را حل کرد. وی بسیار مشتاق پروسه بود. سپس وی این را گفت: «این همان اعلانی است که مدت مدیدی است در انتظار آن هستیم. دیر است اما دلیلی است برای شادی کردنمان». به عبارت دیگر، صحبتهای مقدماتی وی چیزی مانند «من این را نمیپذیرم» نبودند. هیچ وقت به این موضوع توجه نشد. آنچه او خوشش نیامد اظهار نظری بود که من کردم، در غیر این صورت وی هیچگونه مشکلی در رابطه با توافق مطرح نکرده بود. او نگفت این تصویر اشتباه است یا توافق غلط است.
–پس از آن چه اتفاقی افتاد که وی توافق را تایید نکرد؟
در مدتی که از آن صحبتهای مقدماتی تا زمان گفتن «من این را نمیپذیرم» طول کشید، رییس جمهور متوجه شد که آرای AKP افزایش پیدا نکردند، در واقع کاهش نیز پیدا کردند و این آرای HDP بودند که داشتند بالا میرفتند. شرکتهای نظرسنجی این اطلاعات را فراهم کرده بودند.
–شما این را از کجا میدانید؟
ما از درون خود AKP به این موضوع پی بردیم. رییس جمهوری دقیقاً گفته بود: «اگر این کار سودی برای ما ندارد چرا داریم آن را انجام میدهیم؟» و بدین ترتیب کم کم غرولندها از درون AKP به گوش رسیدند اما بیشتر از همه از طرف رییس جمهور بودند. این مساله خارج از حزب چندان بازتاب نیافته، اما هیاتهای ما با هم در تماس هستند. معامله این گونه بود که توافق اجرایی شود و سپس جلسه مجمع عمومی PKK برای خلع سلاح تشکیل شود. انتظار آنها این بود که قندیل جلسه مجمع را هر چه سریعتر تشکیل دهد و اعلام خلع سلاح کند.
–قرارداد اصلی چگونه بود؟
قرار بود نشست بزرگی در امرالی برگزار شود. هیات ما، هیأت حکومتی و ناظران میبایست بحث و گفتگو کنند و در همان روز اوجالان فراخوان خلع سلاح را صادر کند. امرالی این طرح را پذیرفت. قرار بر این بود که همه اینها یک هفته پس از توافق دلمه باغچه ترتیب داده شود. ما درخواستهایمان را برای سفر خودمان و ناظران به امرالی مطرح کردیم، اما طرف حکومتی به ما گفت که مشکلی پیش آمده است. چه مشکلی؟ ما در انظار عموم دیدار کردیم و گفتگو کردیم؛ افکار عمومی از ما انتظار دارد. چه اتفاقی داشت میافتاد؟ ما بعدا در یافتیم که اردوغان گفته است نباید هیات نظارت یا چنین چیزی حضور داشته باشد. واقعیت این است که حتی اسامی نیز تعیینشده بودند. به هر حال بلافاصله پس از این ماجرا رییس جمهور در پاسخ به یک پرسش گفت «من توافق دلمه باغچه را نمیپذیرم».
–در این مقطع هاکان فیدان و میت چگونه نقشی داشتند؟ آیا هرگز با وی صحبت کردید؟
ما با دفتر رییس میت و دفتر نظم و امنیت عمومی، به عنوان بخشی از هیات حکومتی، به طور مرتب در حال گفتگو بودیم. آنها به عنوان هیات حکومتی تعهداتی دادند و حکومت نیز آنها را تایید کرد، اما همه چیز به یکباره رد شد. این دقیقا چیزی است که اتفاق افتاد. آنها باید از خودشان بپرسند دلیل اصلی این امر چیست. من همه اینها را بدون کم و کاست توضیح دادم. وقایع دقیقا اینگونه روی دادند.
مشاجره با قندیل
– اجازه دهید از زاویهای دیگر به موضوع نگاه بیندازیم. پس از موفقیت چشمگیر HDP در انتخابات اظهار نظرهای متعددی از جانب قندیل شاهد بودیم. نخست آنها از عبارت «آرای تعهد آور» شما خوشتان نیامد، سپس HDP را منفعل وصف کردند. و بعد درباره اشاره شما به اوجالان به عنوان نشانی پروسه صلح، آنها این گونه استدلال کردند: «او شخصیتی غیر سیاسی نیست». آنها هیچ گاه به موفقیت شما به عنوان دمیرتاش اشاره ای نکردند. موضع قندیل در قبال HDP و دمیرتاش چیست؟
مسائل شخصی میان من و قندیل وجود ندارد. اما ما درباره همه مسائل به یک شیوه فکر نمیکنیم. و مجبور هم نیستیم یکسان فکر کنیم. من رییس مشترک HDPهستم و آنان روسای مشترک KCK هستند. البته KCK یک حرکت عظیم و موثر در خاورمیانه، ایران، عراق و سوریه است. طبیعی است که آنها دگرگونیهای سیاسی ترکیه را به روش خود تفسیر کنند. و این تفسیرها تنها اندیشههای آنان هستند نه دستوراتی که ما مجبور به اطاعت از آنها باشیم.
–شما در چه مسائلی با آنها موافق نیستید؟
برای مثال، HDP یک زمینه سیاسی قابل توجه ایجاد کرده است. این حوزه سیاسی هنوز کامل نیست. در نتیجه جامعه ترکیه فرصت مهمی به HDP داده است. آنچه ما با این فرصت میکنیم تعیین خواهد کرد که HDP تحلیل خواهد رفت یا رشد خواهد کرد. پس فرایندی که HDP آغاز کرده هنوز کامل نیست؛ اما پتانسیلهای آن فراتر از این است. HDP روحیه یک حزب حاکم را دارا است.
–خوب شما چگونه به این پتانسیل واقعی خود خواهید رسید؟
با اسقرار صلح، با پا فشاری بر مواضعمان و ارسال پیامهای اصولی، با حفظ پیامهایی که پیش از انتخابات به مردم دادیم. HDP یک حزب انتخاباتی نیست؛ یک نهضت پایدار است. رد پای حرکت طولانی آن در سیاست ترکیه قابل مشاهده است. بنابراین، فراخوانهای HDP برای صلح، برای خلع سلاح و پیشنهاداتش درباره روشها بخشی است از ماموریت و وظیفه این حزب. و این غیرسیاسی نیست؛ این هستۀ سیاست است. اینها عقاید من درباره مسائل است.
–به نظر شما نقش اوجالان چه باید باشد؟
وی باید مذاکرات را هدایت کند. این فشار یا باری روی دوش اوجالان نیست. در هر صورت این قندیل است که تصمیم نهایی خلع سلاح را اتخاذ کند. اوجالان تنها کسی است که در جایگاهی قرار دارد که بتواند فراخوان را صادر کند. خود وی نیز همین را میگوید. اما فراخوان خلع سلاح در خلال مذاکراتی که اوجالان در آن حضور ندارد، فایدهای نخواهد داشت. قندیل باید بیشتر از منظر سیاست دموکراتیک ترکیه به مسائل نزدیک شود. من اینطور فکر میکنم.
منطق داخلی جنگ
–چرا پلیسهایی در دیاربکر و آدی یامان به قتل رسیدند؟
جنگ و مبارزه یک منطق داخلی دارند که ما غیر نظامیان آن را درک نکردهایم. اگر ما در منطق داخلی جنگ، که از نظر ما درد آور و بیمعنی است، دخالت نکنیم نمیتوانیم از مرگ افراد جلوگیری کنیم. به عنوان شخصی که درگیر سیاست مدنی هستم نمیتوانم به این پرسش پاسخ دهم که آنها چرا کشته شدند. آنها نباید کشته میشدند. هیچکس نباید کشته شود. در منطق داخلی ما، در جهان سیاست مدنی ما، نمیتوان چنین چیزی را توجیه کرد. من انگیزه یا توجیهی سراغ ندارم.
–پس ما چه باید بگوییم؟ بگوییم نمیتوانیم سر در بیاوریم؟
نه، من نمیگویم که ما نمیتوانیم سر در بیاوریم. در درون منطق جنگ توافقی وجود دارد در آنچه حکومت انجام میدهد و آنچه PKK انجام میدهد. این برای ما بیمعنی است، اما باید این واقعیت را در نظر بگیریم.
–پیش از کشته شدن پلیسها در دیاربکر قندیل هنوز بمباران نشده بود…
من اعلام کردهام که ما به هیچوجه آن را نمیپذیریم. من مراتب همدردی خودم ر اعلام کردهام؛ من گفتهام این پلیسهایی که کشته شدند پسران بیگناه همین مردم بودند. ما درباره این مساله هیچ تردیدی نداریم. ما چگونه میتوانیم در رابطه با مرگ مانند بولنت آرنچ معاون نخست وزیر عمل کنیم؟ از نظر ما یونیفرمی که یک مقتول به تن دارد نشانه هویت سیاسی وی نیست، این هیچ معنایی ندارد. من اگر اطمینان داشتم که باعث تحریک مردم نمیشوم، در مراسم تدفین آن پلیسها شرکت میکردم. من با خانواده آنها دیدار کردهام و احترام خود را نسبت به این مردم ابراز کردهام. منظورم این است که چه تفاوتی هست با مثلا مادر من؟ به عکسها و تصاویر نگاه کنید. مانند هم هستیم. برادران آنها مانند برادران من هستند. بچههایشان مانند بچههای من هستند. چگونه میتوان میان مردم این سرزمین تبعیض قائل شد؟ اما راه جلوگیری از این وقایع محکوم کردن و فحاشی کردن و بعد نشستن در صندلی خود نیست. تنها راه یک مذاکره جدی است. در غیر این صورت این ماجرا به جایی نخواهد رسید. ما همیشه با این دردها زندگی خواهیم کرد. ما داریم خفه میشویم.
– اگر من به شما بگویم که موضع شما به عنوان HDP اکنون بیشتر از هر زمان دیگری اهمیت دارد، آیا با بنده موافقت میکنید؟
سیاست صلح ما معطوف به جبران مافات نیست، معطوف به نتیجه است. ما مردم را فریب نمیدهیم؛ ما چنین قصدی نداریم. ما نمیخواهیم شعار های زیبا بدهیم و در پس پرده خلاف آنها عمل کنیم. ما چنین نمیکنیم و نخواهیم کرد. ما میخواهیم پایدار و تاثیر گذار باشیم. و راهش این است که طرفهای مخالف را با هم آشتی دهیم و آنها را پای میز بنشانیم. اگر مردم انتظار دارند HDP نقشی در صلح داشته باشد، پس باید موضع ما را درک کرده باشند. برای همه این یک موضع با ارزش است. ما تنها حزبی در زمین هستیم که میتوانیم با آنکارا، قندیل و امرالی گفتگو کنیم. افکار عمومی ترکیه باید متوجه باشند که این نقش HDP تا چه اندازه کاربردی و مفید است. ما برای انجام کار عمل می کنیم. در غیر این صورت، اگر HDP نیز صبح و ظهر و عصر بیانیههای عامهپسند منتشر کند به نتایج عملی دست نخواهیم یافت. ما میخواهیم کار کنیم تا جلوی مرگها را بگیریم. مادران آنها که در کوهستانها هستند و مادران سربازان، هر دو از ما همین را میخواهند.
رای مادران کرد به صلح
– داود اوغلو گفت «آنها دیگر به امرالی نخواهند رفت. آنها میتوانند با هر کسی که میخواهند گفتگو کنند تا از آنها بخواهند اسلحههایشان را زمین بگذارند». برنامه شما برای ادامه پروسه چیست؟
HDP در این شرایط چه بگوید و به که بگوید؟ اگر به قندیل برویم به آنها چه بگوییم؟ آیا باید به آنها بگوییم تسلیم شوید؟
–آیا چیزی مانند گفته اوجالان: «اسلحههایتان را رها کنید؛ اکنون زمان سیاست مدنی فرا رسیده است»، از شما انتظار میرود؟
اوجالان قبلا اعلام کرده که آماده است فراخوان را صادر کند. این حکومت است که گفتگوها را ناتمام رها کرده است. برای بازگشت به گفتگوها کارهایی باید انجام شود. همه این چیزها مورد توافق بودند؛ چرا عقبنشینی کردند؟ چرا توافق دلمه باغچه اشتباه است؟ هیچ کار غیرقانونی و غیراخلاقی آنجا روی نداده است. ما که در مناقصه خدمات دولتی شرکت نکردهایم. ما کار مقدسی برای صلح این کشور کردهایم. چرا نباید کار را ادامه داد؟ حتی وزیرانی که در عکس دلمه باغچه حضور دارند از آن توافق دفاع نکردند.
چرا؟ همه کس سکوت کرده است. وقتی وضعیت اینگونه است، ما به عنوان HDPچگونه میتوانیم ادامه دهیم؟ ما اسلحه نداریم و آنها تحت کنترل ما نیستند.
–رییس جمهور میگوید شما پیوندهای مستحکمی دارید…
من منظور وی را درک نمیکنم. ما یک سازمان متفاوت هستیم؛ PKK نیز یک سازمان متفاوت دیگر است. ما با PKK رابطه ما فوق – ما دون نداریم و با هم همکاری نمیکنیم. ما تنها در جریان پروسه صلح امور را تسهیل کردهایم. ما در زمانهای مختلف نقش واسطه را داشتهایم؛ گاهی نیز حلکننده بحرانها بودهایم.
– در مراحل مختلفی از پروسه آشتی حکومت بارها اعلام کرد اوجالان درک درستی از وقایع دارد اما قادر نیست تاثیری روی قندیل داشته باشد، یا به خاطر اظهار نظرهای تند شما با مشکل روبهرو شده است. حقیقت چیست؟
–بله، اراده و تحلیل سیاسی اوجالان بسیار قوی است. چیزهای زیادی هست که وی به خاطر صلح میتواند انجام دهد. اما اکنون دیدارها با اوجالان متوقف شدهاند. او چرا چهار ماه است در انزوا است؟ من فکر میکنم آنها میخواهند با اوجالان مانند یک گروگان رفتار کنند و قندیل و خود اوجالان این را نمیپذیرند.
من میتوانم این را ببینم.
–با توجه به کشتهشدن افسران پلیس میتوان گفت که استراتژی PKK در قبال ترکیه تغییر کرده است؟ دوران کالکان فرمانده ارشد PKK، چند روز پیش از «نبرد جدید» میگفت…
–نکاتی که اوجالان در پیام نوروزی خود در سال 2013 آشکار کرد، نکاتی استراتژیک و مهم بودند. بر اساس این نکات کاری که ما باید بکنیم تشکیل اتحاد با ترکیه است. من فکر نمیکنم این استراتژی تغییر کرده باشد چرا که یک هسته ایدئولوژیک در مرکز خود دارد. این یک استراتژی حامی منافع گذرا و موقتی نیست. اوجالان از 1997 نیز، قبل از آن که به امرالی آورده شود، به گونهای نظاممند همین را میگفت. بیانیه نوروز 2013 یکشبه خلق نشد و این روزها نیز تغییری نخواهد کرد. به همین دلیل بود که به ما گفت از این موضوع برای منافع موقتی و انتخاباتی استفاده نکنید. موضع استراتژیک قندیل تغییر نخواهد کرد.
– اکنون برنامه شما به عنوان HDP چیست؟
–همه ترکیه هزینه جنگ را خواهد داد؛ فرقی نمیکند مردهها از کدام طرف باشند. ما باید در اسرع وقت هر دو طرف نبرد را فرا بخوانیم. ما میخواهیم به هر دو طرف فشار بیاوریم، زیرا حق صلح از جمله حقوق انسان است. رسانهها نباید درباره جنگ به تنظیمات کارخانه باز گردند. آنها باید کوتاهیهای ما را نقد کنند اما نباید دست از زبان صلح بردارند. بیانیههای ما نباید به نحوی تفسیر شوند که گویی از PKK حمایت میکنیم یا حکومت را محکوم میکنیم. ما به حمایت نیاز داریم. ما میدانیم که افراد بسیاری در درون AKP نیز خواهان صلح هستند. آنها نیز باید صدایشان را بلند کنند.
–شما آرای HDP را در انتخابات ریاست جمهوری و سپس در انتخابات عمومی افزایش دادید و حتی از حد نصاب نیز عبور کردید. به نظر شما اتفاقات اخیر باعث ناامیدی کسانی که به شما رای دادهاند، نشده است؟
– این عوام فریبی AKP است که مسبب این ناامیدی شده است. HDPمسئول هیچ یک از آن مرگها نیست. همچنان که به انتخابات زود هنگام نزدیک میشویم یک جو متشنج و آشوبزده مطلوب AKP است، تا مردم بگویند تنها AKP است که میتواند ثبات و امنیت را برقرار کند.
–اما اکثریت قاطع این جامعه یک منطق سر راست دارد: «PKKپلیسها را کشت. HDPبا PKKارتباط دارد. بنا بر این باید کارها را روبهراه کند».این میتواند اشتباه باشد اما آیا به نظر شما گسترش یافتن این منطق در میان مردم غیرمعقول است؟
–خیلی منطقی و درست است. البته که ما باید کار کنیم تا امور را روبراه کنیم. اعمال PKK باید متوقف شوند. یک مادر کرد به ما و همچنین به صلح رای داده است. این مادر به من میگوید: «ما به شما رای دادیم. بچه من در کوهستان است. نباید نیمه شب بمب بر سرشان ریخته شود. شما میتوانید با آنکارا گفتگو کنید. بروید و همه چیز را درست کنید». آیا او حق دارد؟ بله او حق دارد.
–و آخرین سئوال، آیا نارضایتی یا ناخشنودی خاصی علیه شخص شما در درون حزب یا در قندیل وجود دارد؟
–من نمیخواهم این مصاحبه را شخصی کنم اما کوتاه جواب میدهم. من در سیاست شیوه متفاوتی دارم، متفاوت از دیگران. در عمل زمانی که استانداردها را بالا میبرید آنهایی که در سطوح پایینتر هستند از رده خارج میشوند و این باعث نا رضایتی میشود. اما اینها درصد چندان بزرگی نیستند؛ بخش بزرگی از من حمایت میکنند. من هیچگونه دلبستگی به صندلیم ندارم. در هر زمانی میتوانم آن را ترک کنم. من در سنت سیاسی کشور منحصر به فرد هستم. من آدم کسی نیستم؛ من نه عضو محفلی هستم و نه وابستگیهای بینالمللی یا اطلاعاتی دارم. من آدم مردم هستم.
ازگی باشاران – روزنامه حریت
۱۳۹۴/۵/۹