یک روز کاری با کارگران سر گذر- برای ۱۰هزار تومان به آب و آتش می زنند
با این که کارشان زمان مشخصی ندارد، هر روز ساعت ۵ صبح از خانه بیرون می زنند. بعضی ها بقچه ای نان و پنیر همراه دارند و خیلی ها هم با دهان خشک می روند و ظهر یا شب بر می گردند.
برای رفتن به سر کار حاضرند به آب و آتش بزنند، بسیاری برای تامین معاش، آن یکی برای پرداخت اجاره عقب افتاده خانه، دیگری برای خرج دوا و درمان فرزندش و خیلی ها هم برای پر کردن شکم های گرسنه ای که شاید چند ماهی است، غذای درست و حسابی به خود ندیده اند.
اسمشان را «کارگران سر گذر» گذاشته اند، پاتوقشان هم میدان های امام حسین،ابوذر و خیابان بهشتی بیرجند است، برایشان فرقی نمی کند هوا سرد باشد یا گرم، هر روز به امید یافتن کار در این نقاط شهر جمع می شوند.
ساعت ۹:۳۰؛ میدان امام حسین
علیرضا یکی از همین کارگران سرگذر است. او ۱۸ سال دارد و یک کارگر ساختمانی است که با پدرش از ساعت ۵ صبح در میدان امام حسین بیرجند منتظر می ماند تا کسی کارگر بخواهد.
کنار بقیه کارگران روی زمین کنار خیابان نشسته است. انتظار کشیدن برای کار در این سرمای استخوان سوز «علیرضا» را وادار کرده طوری صورتش را بپوشاند که فقط چشم هایش از زیر پارچه ای که به نظر نمی رسد گرمایی هم داشته باشد، دیده شود.
من و پدرم ۲ ماه است بیکاریم و هیچ درآمدی نداشته ایم. او از اوضاع نابسامان کار و زندگی‌شان حرف می زند و می گوید: زندگی در خانواده ۱۰ نفره ما در حال حاضر با درآمد کارگری مادرم در خانه های مردم می گذرد.
هجوم کارگران به خودروهای متوقف شده
همان طور که صحبت می کند با دقت اطرافش را هم زیر نظر دارد. هنوز حرف هایش تمام نشده که با توقف یک پراید در اطراف میدان تعداد زیادی کارگر به سمت خودرو هجوم می برند، «علیرضا» و پدرش هم به سمت خودرو می روند. پدر که سنی از او گذشته از جمعیت جا می ماند اما «علیرضا» جزو کارگرانی است که خودش را به در خودرو چسبانده و می خواهد به زور وارد آن شود. پس از لحظاتی راننده با یک کارگر می رود و بقیه کارگران سر جایشان بر می گردند.
علیرضا می گوید: اوضاع کار خیلی خراب است.
با هر نرخی تن به کار می دهند
نرخ کارگری برای هر روز ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان است اما شرایط بد اقتصادی باعث شده برخی به کارگری با قیمت های پایین تر حتی تا ۱۰ هزار تومان هم تن بدهند.
این حرف «رضا» است. می گوید: تابستان نرخ کارگری از ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان کمتر نمی شود اما زمستان که هوا سرد و سفارش کار کم است بیشتر کارگران با دریافت روزانه ۱۰ هزار تومان دستمزد هم حاضر به کار می شوند.
او هم یک کارگر ساختمانی است که با ۴۵ سال سن و داشتن ۴ فرزند روزگارش را با این کار که آینده مشخصی ندارد، می گذراند.
می گوید: هر روز تا ساعت یک بعد از ظهر این جا هستم اما بیشتر روزها دست خالی به خانه بر می گردم و شرمنده خانواده ام می شوم.
هر که زورش بیشتر باشد، کار گیرش می آید
محمد۶۰ ساله، مسن ترین کارگر این جمع به نظر می رسد. او از جوانی امورش را به سختی با کارگری گذرانده است.
می گوید: این جا در عین حال که همه با هم دوست هستند به دلیل شرایط بد اقتصادی برای کار رعایت حال یکدیگر را نمی کنند و بیشتر جوان ترها موفق می شوند سفارش کار بگیرند البته خود کارفرما هم نیروی جوان را ترجیح می دهد.
او از دعوا و بحث ها بین کارگرها برای گرفتن کار حرف می زند و می افزاید: گرفتن سفارش کار بین کارگران سرگذر نه نوبت دارد و نه قانون می شناسد، هر کس زورش بیشتر باشد، کار گیرش می آید.
امروز بیشتر کارگران به دلیل سردی هوا به خانه هایشان برگشته اند. در حالی این مطلب را عنوان می کند که ساعت ۱۰ صبح است و بیش از ۲۰ کارگر هنوز منتظر کار ایستاده یا نشسته اند.
ساعت ۱۱:۳۰؛ خیابان بهشتی
کارگران سرگذر پاتوق های تعیین شده دارند. این را «محمدعلی» که کارگر بناست، می گوید. او به حضور کارگران جدید در این محل انتقاد دارد و می گوید: با این اوضاع بد کار، هر روز تعداد کارگران بیشتر هم می شود.
او ۳ فرزند دارد و آن طور که می گوید اجاره ۱۰۰ هزار تومانی خانه اش را نتوانسته است از ۳ ماه قبل پرداخت کند و اگر نتواند تا آخر این ماه اجاره را بپردازد باید خانه اش را تخلیه کند.
برای کار از جانشان می گذرند…
علی ۴۰ سال دارد و شغل اصلی اش کارگری است. او از نبود یک محل مشخص برای تجمع کارگران سر گذر گلایه دارد. می گوید: برخی به دلیل نیاز مالی برای گرفتن کار، از جانشان هم می گذرند، ۲ ماه پیش یکی از کارگران به دلیل شرایط بد مالی برای گرفتن سفارش کار بی احتیاط به وسط خیابان رفت و تصادف کرد و الان حدود ۲ ماه است خانه نشین شده و هزینه های درمانش هم مزید بر علت شده است.
تعداد کارگران بیمه شده انگشت شمار است. این را می گوید و از نبود اتحادیه یا یک نهاد حمایتی از کارگران سر گذر انتقاد می کند.
منبع:خراسان۷دی- بخشی ازیک گزارش
هفتم دی ماه۱۳۹۲
