دکتر ریموند رخشانی
مقاله و فایل صوتی پنجاه و چهارم
با سلام، من ریموند رخشانی هستم و حوزه کارشناسی من مهندسی سیستم هاست، و تخصص من در بکارگیری اندیشه سیستمی برای انتقال فن آوری و اجرا و پیاده سازی تولید فراورده های نوین می باشد.
در این سلسله از مقالات و فایل های صوتی، کوشش می کنم که علم مدرن را (به زبان فارسی) از پایه به دوستانی که علاقمند هستند، در حد توان، ارائه کنم. از اساتید، پژوهشگران و اندیشمندان عزیز، خواهشمندم که لینک ها را به دوستان و بویژه به جوانان دانش پژوه ما (که اغلب دسترسی نظام مند برای آشنایی با علم مدرن – به زبان فارسی – ندارند) ارسال فرمایند.
لینک همه مقالات و فایل‌های صوتی پیشین در پایان مقاله گذاشته شده است. به تقاضای دوستان و اساتیدی که خواستار لیستی از موضوعات این مقالات علمی و فایل های صوتی شده اند، در پایان مقاله لیست را درج کرده ام تا ملاحظه بفرمایند.
دوستانی هم که در شبکه های اجتماعی حضور دارند، می توانند این مجموعه فایل های صوتی و مقالات “سرشت علم” را از ابتدا از طریق لینک تلگرام زیر با دوستان دیگر شریک شوند. با احترام، ر. رخشانی
(“https://t.me/natureofscience”)
نمونه ی[۱] کاربردی[۲] – مرگِ دایناسورها[۳]
شَصت وپنج میلیون سالِ پیش کُره ی زَمین[۴] عَرصه ی جُولان و حاکمیتِ دایناسورها بود. اما ۶۴ میلیون سال پیش دایناسورها همه از بین رفته بودند و زمین[۵] عرصه ای برای ظهور و شکل گیریِ پستانداران شده بود.
تا سال ۱۹۷۹ میلادی پژوهشگران براساسِ پژوهش هایِ سنگواره ای یا فسیلی می دانستند که ازبین رفتنِ دایناسورها نسبتا سریع اتفاق افتاده بود[۶]. (پی نوشت ط) در علمِ زمین شناسی[۷]، نسبتا سریع به چیزی در حدود یک میلیون سال اشاره دارد و آن دوره بین ۶۵ میلیون تا ۶۴ میلیون سالِ پیش بوده است[۸].
در مطالعاتِ زمین شناسی این دوره به دورانِ میان زیوی یا مزوزوئیک – دوره ی سوم (کِرِتاسِه[۹]) مشهور است[۱۰].
در سال ۱۹۷۹ دانشمند آمریکایی والتر آلوارز[۱۱] در دانشگاهِ بِرکلیِ کالیفرنیا در جستجوی راهِ دقیقی بود[۱۲] تا بتواند دلیل ازبین رفتنِ دایناسورها[۱۳] و بیش از ۹۵% جانوران دیگر را پیدا کرده و وسیله ی زمان سنجیِ دقیق تری برایِ تاریخ گذاری بر فسیل ها بیابد[۱۴].
- او عنصرِ ایریدیومِ ۱۹۳ (۷۷ پروتونی) را برای پژوهشِ خود برگزید[۱۵].
- ایریدیومِ (۱۹۳Ir۷۷) از فلزاتِ کمیاب است که مانندِ پلاتین بسادگی با دیگر عناصر ترکیب نمی شود[۱۶].
- بیشتر ایریدیومِ (۱۹۳Ir۷۷) کره ی زمین در اعماقِ زمین است[۱۷] و بهنگامِ شکل گیری کره ی زمین بوجود آمده است[۱۸].
- اما ایریدیومِ یافت شده در پوسته ی زمین اغلب با گردوغبار‌های آسمانی و بین سیاره ای[۱۹] همراه با تقریبا ۱۰۰۰۰ تن غبارِ دیگر (که هر ساله بر زمین فرود می آید) بر زمین نشسته است[۲۰].
- ایریدیومِ ۱۹۳ (۱۹۳Ir۷۷) رادیوآکتیو نیست اما آهنگِ فرونشینی آن بر زمین ثابت است[۲۱] در حالیکه آهنگِ رسوباتِ دریایی ثابت نیست[۲۲].
- آلوارز بهنگام پژوهش های خود بر رویِ رسوبات متوجه شد[۲۳] که تراکم ایریدیومِ ۱۹۳(۱۹۳Ir۷۷) دقیقا در زمانِ مرزبندیِ مزوزوئیک یا میان زیوی – دوره سومی، از سه دهم قسمت در میلیارد، به ۷ قسمت در میلیارد افزایش یافته است.[۲۴]
- او سپس با سفر به نقاطِ دیگر دنیا و اندازه گیری رسوبات، همین پدیده را در همه جا مشاهده کرد و ثابت نمود[۲۵].
- چون ایریدیومِ ۱۹۳ تنها از فضا بر زمین نشسته است، تنها نتیجه گیری برای او، برخوردِ شهاب سنگی[۲۶] بزرگ به کره ی زمین بود.
با گذشت ۳۰ سال[۲۷] از مشاهدات او، شواهد و گواه های بسیاری برخوردِ شهابسنگی به کره ی زمین در حدود ۶۴.۵ میلیون سالِ پیش و پیامد‌های آن را اثبات کردند[۲۸].
- دانشمندان لایه ی افزایشِ تراکمیِ ایریدیوم در بیش از ۱۲۰ نقطه ی مختلفِ دنیا را به اثبات رسانده اند[۲۹].
- دانشمندان نشان داده اند که میزانِ تراکم در دورتر از خلیجِ مکزیک به تدریج کاهش می یابد[۳۰].
- کشفِ حفره ی عمیقی[۳۱] (حفره ی چیکخلوب[۳۲]) به قطر دویست کیلومتر در شبه جزیره یِ یوکاتان[۳۳] در مکزیک[۳۴] با بالاترین میزانِ تراکمِ ایریدیوم نظریه ی برخوردِ شهاب سنگی به زمین را تقویت کرده است.
- محاسباتِ دانشمندان دال بر برخوردِ شهاب سنگی به قطر ۱۰ کیلومتر و با توان یا قدرتی معادل با ۵۰ برابر قدرتِ اتمی ۱۰۰۰۰ مگاتنی است.
- در اثر برخورد آن شهاب سنگ، سنگواره ها تا عمقِ ۲ کیلومتر و شعاعِ ۹۰۰ کیلومتر ذوب شدند[۳۵].
- بغیر از تراکم بالایِ ایریدیوم، آن حفره حاوی کوارتز، زیرکنیوم و الماس هم هست که همگی در فشار‌های بی نهایت بالا شکل می گیرند[۳۶].
- با مطالعه ی ترکیبِ شیمیایی زیرکنیوم[۳۷] (ZrSiO۴ ) که در ساختِ کریستالی خود[۳۸] دارای اورانیومی است که به سرب واپاشیده یا فروکاسته می شود (و با استفاده از آهنگِ واپاشی یا فروکاهی آن[۳۹]،) تاریخِ دقیقِ برخورد) شصت و چهار و نیم میلیون سال (۵.۶۴ میلیون سال پیش تخمین زده شده است.
این شواهدِ اسنادِ لازم برای بازسازی پیآمد‌های دوره ی بلافاصله پس از برخوردِ شهاب سنگ را به دانشمندان داده اند[۴۰].
- لایه هایی ماسه سنگی که در اثرِ بوجودآمدنِ خیزابی بزرگ شکل گرفته است از ایالتِ آلاباما تا کشور گواتمالا بدقت اندازه گیری شده اند[۴۱].
- لایه ای از خاکستر[۴۲] که در اثر آتش سوزیِ پس از برخوردِ شهاب سنگ بوجودآمده در همه جای دنیا با همان قدمت پیدا شده است[۴۳].
- سنگ های گوگردی [۴۴] در شبه جزیره یِ یوکاتان، ابری از بخارِ اسیدسولفوریک را بوجود آوردند که درجه ی حرارت را از ۲۰ درجه ی سانتیگراد به منهای ۵ درجه ی سانتیگراد تقلیل داد[۴۵].
- فسیل نیلوفر‌های آبی[۴۶] نشان از یخ زدگیِ ناگهانیِ زمین دارند و ثابت کرده اند[۴۷] که در ماهِ ژوئن آن برخورد اتفاق افتاده است[۴۸].
- باران های اسیدیِ پس از آن برخورد، موجبِ فرسایش سنگ های قاره ای گردیدند[۴۹] و گواهِ آن به صورت تغییر نسبتِ رسوبات استرونتیومِ ۸۷ به استرونتیومِ ۸۶ موجود است. (نگاه کنید به پی نوشت ط در مورد ابزارهای فنی تاریخ گذاری بر اساس نیم عمرها)
تاثیراتِ دراز مدت تر این برخورد تغییر در شرایطِ آتمسفری و اقلیمی بوده است.
- پس از آنکه برای ماه ها بارش بیش از ۱۰۰ تریلیارد تن بارانِ اسیدی و گردوغبار پایان گرفت، بالاخره نور خورشید دیگربار به زمین رسید.
- میزان بخارِ آبِ بیش از اندازه، بعلاوه ی دی اکسید کربنی (CO۲) که از تبخیر سنگ آهک ها بوجود آمده بود تاثیر گلخانه ای با دما یا درجه ی حرارتی بسیار بالا را برای بیش از ۱۰۰۰۰ سال بوجود آورد.
- اکثر موجودات و گونه ها (بیش از ۹۵%) امکانِ بقا در سرمایِ اولیه و گرمای طولانی بعدی را نداشتند و از بین رفتند[۵۰].
- به نظر می رسد که برخی جانوران دریایی (بویژه در اعماقِ آب) از تاثیر برخورد آن شهاب سنگ مصون ماندند و برخی دوزیستان و پستانداران هم توانستند که با شرایطِ حاد تطبیق پیدا کنند و باقی بمانند[۵۱].
- دانشمندان ثابت کرده اند که شهاب سنگ دورانِ مزوزوئیک یا میان زیوی بر آب وهوای زمین تأثیری عمیق داشته است[۵۲] و تعادلِ زندگی بر روی زمین را مسلما برهم زده است.
—————————————————————
چاپ و انتشار این مقالات و فایل های صوتی بدون ذکر نام نویسنده و مرجع، و هرگونه استفاده برای مقاصد خصوصی و اهداف انتفاعی بدون گرفتن مجوز از نویسنده اکیدا غیر قانونی است
همانگونه که در دیباچه ی کتاب زیر آمده، در میان بخش های به هم مرتبط این کتاب، یاداشت ها و نوشته هایی با عنوان های “نمونه های کاربردی” قرارگرفته اند که در بیشتر موارد به جنبه های اجرایی و به سرمشق های پیاده سازی و به نمونه های کاربردی موضوع های علمی می پردازند.
Rakhshani, Raymond. Origins of Modernity. Even Development in the Evolution of Science and Technology. South Carolina: CreateSpace, A Division of Amazon Publishing, 2011.
Marshak, Stephen. Earth: Portrait of a Planet. W. W. Norton & Company, 2015.
Moss, Stephen, and Attenborough, David. Planet Earth II: A New World Revealed. BBC Books, 2017.
Brannen, Peter. The Ends of the World: Volcanic Apocalypses, Lethal Oceans, and Our Quest to Understand Earth’s Past Mass Extinctions. Ecco, 2017.
Dawkins, Richard. Science in the Soul. Penguin Random House Publishers, 2017.
Teicher, Bernhard, R. Parallel Developments: A Geophysical/ Paleontological Timeline from Big Bang to 3000 BC. BioComm Press, 2016.
Cretaceous-Tertiary boundary or K-T boundary
Izett, Glen, Arthur. Cretaceous/ Tertiary Boundary Interval, Raton Basin, Colorado and New Mexico, and its Content of Shock-Metamorphosed Minerals: Evidence Relevant to Impact-Extinction Theory. Geological Society of America, 1990.
Walter Alvarez
Dawkins, Richard. Science in the Soul. Selected Writings of a Passionate Rationalist. Transworld Publishers, Penguin, 2018.
Alvarez, Walter, and Zimmer, Carl. T-Rex and the Crater of Doom. Princeton University Press, 2013.
Bynam, William. A Little History of Science. Yale University Press, 2012.
Alvarez, Walter. The Mountains of St. Francis: Discovering the Geological Events That Shaped Our Earth. W. W. Norton & Company, 2008.
Bryan, Jeff, C. Introduction to Nuclear Science. CRC Press, 2018.
Loveland, Walter, D. and Morrissey, David, J. and Seaborg, Glenn, T. Modern Nuclear Chemistry. Wiley, 2017.
Costes, J. R. Radioactive Decay Revisited: Quantum Radioactive Decay. Amazon Digital Services LLC, 2015.
interplanetary dust
Gruen, Eberhard, and Gustafson, Bo, A. S. and Dermott, Stan, and Fechtig, Hugo. Interplanetary Dust. Springer, 2001.
Hutmacher, Kimberly. Studying Our Earth, Inside and Out. Rourke Educational Media, 2019.
Asimov, Isaac. The Stars, Like Dust. Tor Books, 2008.
Nagle, Frances. What is the Rock Cycle? Gareth Stevens Publishers, 2017.
Alvarez, W. A Most Improbable Journey: A Big History of Our Planet and Ourselves. W. W. Norton and Company, 2017.
Zimbleman, David, R. Analytical Results for Platinum, Palladium, Rhodium, Ruthenium and Iridium in Rock Samples from Selected Mines. U.S. Geological Survey, 1992.
meteor or asteroid impact
Hartman, Joseph, H. and Johnson, Kirk, R. and Nichols, Douglas, J. The Hell Creek Formation and the Cretaceous-Tertiary Boundary in the Northern Great Plains: An Integrated Continental Record of the End of Dinosaurs due to Meteor Impact. Geological Society of America, 2002.
Marshak, Stephen, and Rauber, Robert. Earth Sciences: The Earth, the Atmosphere, and Space. W. W. Norton & Company, 2017.
Smithsonian DK Nature Guide. Rocks and Minerals. DK, 2012.
Brusatte, Steve. The Rise and Fall of the Dinosaurs: A New History of the Lost World. William Morrow, 2018.
Shonting, David, and Ezrailson, Cathy. Chicxulub: The Impact and Tsunami, The Story of the Largest Known Asteroid to Hit the Earth. Springer, 2016.
Chicxulub Crater
Yucatan Peninsula
Lockwood, C. C. The Yucatan Peninsula. LSU Press, 1989.
Henderson, Douglas. Asteroid Impact. Dial Books/ Penguin Putnam, 2000.
Quartz, zirconium and diamonds
zirconium
Lustman, Benjamin, and Kerze Jr. Frank, and Strauss, Lewis, L. The Metallurgy of Zirconium: National Nuclear Energy Series. Literary Licensing LLC, 2013.
rate of uranium to lead decay
Shonting, David, and Ezrailson, Cathy. Chicxulub: The Impact and Tsunami, The Story of the Largest Known Asteroid to Hit the Earth. Springer, 2016.
Kolbert, Elizabeth. The Sixth Extinction: An Unnatural History. Picador, 2015.
a layer of soot
Hazen, Robert, M. and Dixon, Walter, and LLC Gildan Media. The Story of Earth: The First 4.5 Billion Years, from Stardust to Living Planet. Gildan Media LLC, 2012.
anhydrite rocks
Shaw, George, H. Earth’s Early Atmosphere and Oceans, and the Origin of Life. Springer, 2015.
lily pad fossils
Tegethoff, Wolfgang, F. and Rohleder, J. and Kroker, E. Calcium Carbonate: From the Cretaceous Period into the 21st Century. Birkhaeuser, 2002.
Hawking, Stephen, and Redmayne, Eddie. Brief Answers to the Big Questions. Random House Audio, 2018.
Subsequent acid rains lead to the erosion of continental rocks
Brannen, Peter. The Ends of the World: Volcanic Apocalypses, Lethal Oceans, and Our Quest to Understand Earth’s Past Mass Extinctions. Ecco, 2017.
Some amphibians and mammals
Shonting, David, and Ezrailson, Cathy. Chicxulub: The Impact and Tsunami, The Story of the Largest Known Asteroid to Hit the Earth. Springer, 2016.
پینوشت ط
نیم عمرها و دیگر “ابزارهای (ساعت های) فنی” تاریخ گذاری یا عمرسنجی
| ISOTOPE DECAY | TIME |
| Muon decay, from our frame of reference | ۱۰-۶ seconds |
| Muon decay, from its own fast-moving frame of reference | ۱۰-۴ seconds |
| Free neutron → ۱ proton, 1 electron, and 1 antineutrino | ۱۰٫۳ minutes |
| Manganese-56 → Iron-56 | ۲٫۶ hours |
| Copper-64 → Nickel-64 (61%) + Zinc-64 (39%) | ۱۲٫۷ hours |
| Sodium-24 → Magnesium-24 | ۱۵ hours |
| Arsenic-76 → Selenium-76 | ۲۶ hours |
| Gold-198 → Mercury-198 | ۲٫۶۹ days |
| Iodine-131 → Xenon-131 | ۸ days |
| Chromium-51 → Vanadium-51 | ۲۷ days |
| Mercury-203 → Thalium-203 | ۴۷ days |
| Antimony-124 → Tellurium-124 | ۶۰ days |
| Zinc-65 → Copper-65 | ۲۴۴ days |
| Strontium-90 → Zirconium-90 | ۲۸٫۸ years |
| Cesium-137 → Barium-137 | ۳۰٫۲ years |
| Plutonium-238 → Uranium-234 | ۸۸ years |
| Argon-39 → Potassium-39 | ۲۶۹ years |
| Carbon-14 → Carbon-12 | ۵۷۳۰ years |
| Current limit of dendrochronology | Approx. 12000 years |
نیم عمرها و دیگر “ابزارهای فنی (ساعت های)” تاریخ گذاری یا عمرسنجی
| ISOTOPE DECAY | TIME |
| Current limit of carbon-14 dating | Approximately 60000 years |
| Uranium-234 → Thorium-230 | ۲۴۴۰۰۰ years |
| Aluminum-26 → Magnesium-26 | ۷۳۰۰۰۰ years |
| Current limit of ice-core dating | Approximately 800000 years |
| Iodine-129 → Xenon-129 | ۱۵٫۷ million years |
| Current limit of ocean sediment dating | Approximately 80 million years |
| Plutonium-244 → Thorium-236 | ۸۳ million years |
| Uranium-235 → Lead-207 | ۷۱۰ million years |
| Potassium-40 → Argon-40 (89%) + Calcium-40 (11%) | ۱٫۲۵ billion years |
| Uranium-238 → Thorium-234 | ۴٫۴۷ billion years |
| Uranium-238 → Lead-206 | ۴٫۵۱ billion years |
| Thorium-232 → Lead-208 | ۱۴٫۱ billion years |
| Rubidium-87 → Strontium-87 | ۴۷ billion years |
| Samarium-147 → Neodymium-143 | ۱۰۵ billion years |
__________________________
«گاه سَنجِ شِنی[۱]»
ر. رخشانی
زَمانه
دُرونِ گاه سَنج
فریاد می کشد.
سَرایداری کودن
با سِه شوربختی:
کوری،
کَری
و هَمسَری با زیباترین زنِ دنیا،
در سَرایِ خانه
لاف می زند،
قُمپُز می دهد،
صدایِ فریاد را
نمی شنود.
در سَراچه،
درختِ خودکامه گی
با شاخه هایِ بیمار و پیچ درپیچ،
از ریشه هایِ بی عدالتی
تغذیه می کند.
در حوضخانه،
ماری خوش خط و خال
بَدَنِ برهنه ی مُجسمِه ی زنی زیبا را
آنچُنان
هَوَس انگیز می فِشرد،
که آب از دهان اش
فواره می زند.
در سایه یِ سُتون های اِیوان
ویرانِه هایِ باستانی
تکرار می شوند،
دَردی کُهنه
به مَرتبِه ی بالای فَخر
ارتقا می یابد!
تنِه ی درخت را
پیچک های حِرص و حَسَد
به نحوی کامل
می پوشانند.
میوه هایِ خودکُشی
و دیگرکُشی
در لابلایِ نیمی از شاخه ها
برق می زنند
و دیگر شاخه هایِ خُشک و پیرِ درخت
تنها تعبیرِ خوابی
کابوس وارند.
هیهات
که در قَلَمِستان هایِ دور و نزدیک
نورَسته گان
با حَسرَت و وَلَع،
این درخت را
تقدیس می کنند!
بر آن
دخیل می بندند!
و تو
در سُکوتی که هَمهَمه یِ افکارت
راهِ خواب را بسته است،
تنها
به گاه سَنجِ شِنی
می نِگَری.
—————————————–
Rakhshani, R. Selected Poems. Craetespace, An Amazon.com Company, 2014.
ر. رخشانی
موضوعات علمی مقالات و فایل های صوتی “سرشت علم[۱]”
- سرشتِ علم
- روشِ علمی چیست؟
- مبحثِ نظم در گیتی[۲]
- علم مکانیک زمینی و اجسام آسمانی
- قوانین حرکتِ نیوتن
- گرانش یا جاذبه ی جهانشمول
- سرشتِ انرژی
- قانون نخستِ ترمودینامیک
- قانونِ دوم ترمودینامیک
- آنتروپی یا هرزِش
- مغناطیس و برقِ ساکن
- برق
بخش دوم
- الکترومغناطیس
- طیفِ الکترومغناطیسی – بخش یک
- طیفِ الکترومغناطیسی – بخش دو
- نظریه ی نسبیت اینشتن
- نظریه ی اتم ها
- اتمِ بوهر[۳]
- نمونه ی کاربردی – دنیا به نحوی بنیادین از چه ساخته شده؟
- دنیایِ کوآنتومی
- نمونه ی کاربردی – انرژی در دنیای اتم ها
- جدول تناوبی عناصر
- بهم پیوستگی یا پیوندِ شیمیایی
- نقش کربن در شیمی
- وضعیت هایِ ماده و تغییرِ فازها
- تغییرِ فازها (وضعیت ها) و واکنش های شیمیایی مواد
بخش سوم
- خواص ویژه ی ماده ها
- نیمه رسانا‌ها و فنونِ میکروالکترونیکِ مدرن
- ایزوتوپ ها و رادیوآکتیویته
- نمونه ی کاربردی – رادیوآکتیویته بمثابه ساعتِ طبیعت
- جنبه ی اجرایی – روش هایِ تخریب نکننده عمرسنجی[۴]
- نمونه ی کاربردی – تاریخِ تغذیه یِ انسان
- نمونه ی کاربردی – تاریخِ کشاورزی
- واکنش های هسته ایِ درهم گدازی و ازهم شکافتی[۵]
- نمونه ی کاربردی – تاریخ گذاری یا عمرسنجی کربنی
بخش چهارم
- نجومِ مدرن
- چرخه یِ زندگیِ ستارگان
- کشفِ کهکشان ها
- نظریه یِ “بیگ بنگ” یا مِهبانگ
- ساختِ شگفت انگیز نهایی ماده
- فرضیه یِ نجومیِ سحابی یا میغ وارگی[۶]
- منظومه یِ خورشیدی
- نمونه ی کاربردی – شکل گیریِ منظومه یِ خورشیدی
- کُره یِ زمین
- نمونه ی کاربردی – قدمت منظومه ی خورشیدی
- نمونه ی کاربردی – ارزیابیِ زندگی ستارگانِ بزرگ
بخش پنجم
- پویایی و پُردگرگونیِ زمین
- نمونه ی کاربردی – انقلابِ فرضیه ی “تکتونیک صفحه ای”
- آتشفشان، زلزله، و حرکتِ صفحاتِ زمین
- نمونه ی کاربردی – حلقه هایِ درختان
- چرخه های زمین – چرخه ی آب
- نمونه ی کاربردی – مرکزِ یخ هایِ قطبی
- چرخه ی جوّ یا آتمسفر
- نمونه ی کاربردی – رسوباتِ اقیانوس ها
- جنبه ی اجرایی – تاریخِ جوّ یا آتمسفرِ زمین
- چرخه ی سنگواره ها
- جنبه ی اجرایی – مرگِ دایناسورها
بخش ششم
- زندگی چیست؟
- نمونه ی کاربردی – پایه ی اتمی حس های پنج گانه
- رویکرد‌های گوناگونِ زیست
- جنبه ی اجرایی – پختِ کربن در گیتی
- بخش هایِ ملکولی سازنده ی زندگی
- نمونه ی کاربردی – منشأ و تاریخِ اولیه ی زندگی
- پروتئین ها
- سلول ها – بمثابه کارخانجاتِ تولید موادِ شیمیایی زندگی
- گرگور مندل – بنیان گذارِ علم ژنتیک
- کشف “دی اِن اِی[۷]”
- کد (یا رمزینه ی) ژنتیک
- شناختِ کد (یا رمزینه ی) ژنتیک
- مهندسیِ ژنتیک
- سرطان و دیگر بیماری های ژنتیک
بخش هفتم
- فرآیندِ فرگشت یا تکاملِ شیمیایی زندگی
- فرآیندِ فرگشت یا تکاملِ زیست شناختیِ زندگی
- واقعیتِ تکامل در سند‌هایِ سنگواره ای
- چارلز داروین و نظریهی “گزینشِ طبیعی”
- جنبه ی اجرایی – اینشتن. فضا و زمان، فضا‌زمان می شود
- نمونه ی کاربردی – ناپدیدی ماده و فراتر از سرعتِ نور
- سیستم هایِ زیست بومی و قانونِ پیآمد‌هایِ ناخواسته
- سوراخِ اوزون، بارانِ اسیدی و تاثیرِ گلخانه ای
- جنبه ی اجرایی – ابزار‌ها و محدودیت های بینشی
- علم: این سرزمینِ بی پایان
- نمونه ی کاربردی – از هرآنچه آغاز شد
بخش هشتم
- معرفی نیازهای شش گانه توسعه پایدار و همگون[۸]
- پاسخگویی به یکی از نیازهای توسعه درمطالعه تطبیقی نظام های آموزشی مدرن[۹]
————————————–
Universe
Bohr atom
Non-destructive dating
Nuclear fusion and nuclear fission reactions
Nebular hypothesis
DNA
Requirements for a Sustainable and Even Development
Comparative studies of Modern Educational Systems
