آلن گرش
ترجمه از فرانسه بهروز عارفی
این نقل قول، مطلبی قدیمی است، اما آن را تحریف کرده اند تا با استفاده تبلیغاتی، فلسطینی ها را در شکست صلح در دهه های گذشته مقصر قلمداد کنند. درست پس از جنگ اکتبر ١٩٧٣، برای نخستین بار کنفرانسی در ژنو برگزار شد که اسرائیل، اردن و مصر در آن شرکت داشتند. قاهره پیشنهاد داده بود که از سازمان آزادی بخش فلسطین نیز که سازمان ملل به عنوان ناظر پذیرفته بود، دعوت شود، ولی اسرائیل آن را وتو کرد.پس از شکست این کنفرانس بود که آبا اِبان، نماینده وقت اسرائیل در سازمان ملل متحد جمله ای گفت که بعدها، هزاران بارتکرارو با تحریف علیه فلسطینی ها به کاربرده شد: «عرب ها، هرگز فرصتی رابرای از دست دادن فرصت از دست نمی دهند». پس از این که فلسطینی ها طرح ترامپ را رد کردند، طرحی که بر الحاق یک سوم خاک کرانه باختری و بیت المقدس به اسرائیل و ایجاد «دولت» فلسطین بدون کوچک ترین حق حاکمیت ملی صحه می گذارد، اتهام ها از سر گرفته شد.
آیا این روایت مطابق با واقعیت است ؟ در سال ١٩٨٢، نشست سران جامعه عرب در فاس (مراکش) برگزار شد. برای نخستین بار، جهان عرب به طور دسته جمعی طرحِ صلحِ جامعی را تصویب کردند که در ازاء تشکیل دولت فلسطین، حق «همه دولت های منطقه برای زندگی در صلح» را به رسمیت شناخته بود. این ابتکاری تاریخی بود که سازمان آزادی بخش فلسطین پذیرفت، ولی اسرائیل آن را رد کرد،. در حالی که همه جهان عرب آماده بودند آن را بپذیرند.
در پی جنگ با عراق (پس از تجاوز عراق به کویت)، پرزیدنت جورج اچ بوش (پدر) طرح صلحی پیشنهاد کرد و همراه با شوروی در حال احتضار، در ٣٠ اکتبر ١٩٩١ در مادرید کنفرانسی فراخواند. نخست وزیر اسرائیل مایل نبود در آن شرکت کند. برای یک بار هم که شده، واشینگتن گوش اسرائیل را کشید و با تهدید مجازات مالی، آن کشور را مجبور به شرکت درآن کنفرانس کرد. اما، اسرائیل، یک بار دیگر، حضور سازمان آزادی بخش فلسطین را وتو کرد.
سر انجام اسرائیل با سازمان آزادی بخش فلسطین مذاکره کرد
سرانجام ، اسرائیل مخفیانه با سازمان آزادی بخش فلسطین مذاکره کرد و در سپتامبر ١٩٩٣ توافق نامه های اسلو را با آن سازمان امضا نمود. خصلت نابرابر این توافق نامه ها به چشم می زد: سازمان آزادی بخش فلسطین، اسرائیل را به رسمیت می شناسد، در حالی که در مقابل ، اسرائیل، فقط به شناسائی … آن سازمان بسنده می کند [نه فلسطین]. باوجود این، فلسطینی ها بر سر صلح شرط بندی کردند. آن ها امیدوار بودند که خودگردانی تفویض شده به آنان ، به ایجاد یک دولت منتهی خواهد شد.
اما اجرای توافق ها به تاخیر می افتاد، در حالی که ساختمان کولونی ها (شهرک های استعماری) شتاب می گرفت. اسحاق رابین، نخست وزیر وقت اسرائیل در سپتامبر ١٩٩۵ در مجلس اسرائیل مطالبات کشورش را به دقت چنین بیان کرد:
– الحاق بیت المقدس و شماری از شهرک ها (کولونی ها)، یعنی حدود ١۵ درصد خاک کرانه باختری؛
– استقرار مرز امنیتی اسرائیل بر روی رودخانه اردن.
یک بار دیگر، اسرائیل فرصت صلح را از دست می داد!
همه می دانند که بن بست توافق های اسلو منجر به آغاز انتفاضه دوم در جوی شد که یادآورِ خشونت های گذشته بود. نشست جامعه عرب در ٢٧ و ٢٨ مارس ٢٠٠٢ برای خروج از این بن بست در بیروت برگزار شد. جامعه عرب با موافقت سازمان آزادی بخش فلسطین، به سه شرط زیر، پیشنهاد کرد که پایان مناقشه با اسرائیل را اعلام نموده «روابط عادی با اسرائیل» برقرار شود:
– عقب نشینی اسرائیل از سرزمین های اشغالی در ١٩۶٧؛
– ایجاد دولت فلسطین با پایتختی بیت المقدس شرقی؛
– یافتن «راه حلی عادلانه» برای مسئله پناهندگان؛
اسرائیل دوباره آن را رد کرد.
سرکوب بی سابقه ی فلسطینیان بوسیله اسرائیل و سوء قصدهای خونین فلسطینی ها ، اوضاع سرزمین های اشغالی را وخیم تر می کرد. در چنین اوضاعی بود که گروه چهار ( کوارتت) (مرکب از ایالات متحده آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد) در ٣٠ آوریل ٢٠٠٣، یک «نقشه راه» پیشنهاد کرد. این متن، طرح صلح جدیدی نبود، بلکه چارچوبی برای معیار ها و تقویمی برای تسهیل مذاکرات و اجرای آن ها تعیین می کرد. سازمان آزادی بخش فلسطین، آن را پذیرفت، اسرائیل نیز، با وضع شرط های فراوان که پیشنهاد را از محتوا خالی می کرد، آن را قبول نمود.
یک ماه پس از آن، آریل شارون، نخست وزیر وقت، برای از سرگیری مذاکرات، خواست که فلسطینی ها از «حق بازگشت» صرف نظر کنند. ٢ فوریه ٢٠٠۴، او تصمیم خود را مبنی بر برچیده شدن شهرک های مهاجرنشین غزه اعلام کرد و سربازان اسرائیل از این سرزمین عقب نشینی کردند. آیا این کار به خاطر پیشرفت صلح بود ؟ شارون از مذاکره با تشکیلات خودگردان فلسطین (که در آن هنگام، در محاصره نظامی ارتش اسرائیل به سر می برد) درباره عقب نشینی خودداری کرد. مشاوران شارون توضیح دادند که هدف، کاهش فشار بین المللی بود برای اینکه مستعمره سازی در کرانه باختری بهتر انجام گیرد.
سرانجام، چه کسانی فرصتِ از دست دادن فرصت را از دست نداده اند ؟
