کنگره حزب جمهوری خواهان سوسیال دمکرات لائیک ایران، 21 ژوئن 2025
نقش زنان جمهوری خواه لائیک در اعتراضات برای برقراری عدالت اجتماعی در ایران
نویسنده : شیردخت زیارتی، دکتر در اقتصاد آموزش از دانشگاه سوربن، استاد سابق دانشگاه، مشاور سازمانهای بین المللی ( یونسکو و برنامه توسعه سازمان ملل و مدیر پروژه مطالعاتی بانک جھانی و اتحادیه اروپا ).
از روزهای نخست استقرار حکومت اسلامی در ایران، ضربه زدن به حقوق انسانی زنان شروع شد.
زنان ایران قبلا طعم تلخ انقلاب مشروطیت را چشیده بودند که پا به پای مردان مبارزه و مقاومت کرده بودند و وقتی انقلاب مشروطیت پیروز شد. زنان را مانند دیوانگان از حق رأی محروم کردند. گرچه بعدها شاه یک حق رای صوری به آنها داد که چون طبق قانون اساسی میبایست به امضا پنج مجتهد برسد هرگز قانونی نشد. ولی حداقل بعد از انقلاب 57، با استقبال زنان مذهبی بی سواد و کم سواد و دادن طلاهایشان به خمینی، ظاهرا حق رای را خریدند. او که خود از مخالفان سرسخت این رای در گذشته بود ولی به رای این زنان ناآگاه در رفراندوم نیاز داشت. فراموش نکنیم که 6۷ درصد کل جمعیت بیسواد مطلق بودند و با محاسبه کسانی که به لطف سپاه دانش فقط خواندن و نوشتن نام خود را می دانستند و باسواد محسوب شده بودند جمعیت بی سواد مطلق و کم سواد از ۸۰ درصد می گذشت. قسمت اعظم این جمعیت زنان بودند.
چندی نگذشت که شعار ” یا روسری یا توسری ” و اولین ضربه رژیم ارتجاعی بر سر زنان فرود آمد.
نه حزبی داشتیم و نه سازماندهی ممکن بود، بسرعت خود و دانشجویان، دوستان و زنان فامیل را خبر کردم، همکاران زن دیگر هم همین کار را کردند. تظاهرات از دانشگاه شروع شد. زنان پرستار و پزشک و سایرین هم همه بصورت خودجوش به دانشگاهیان پیوستند. اعتراضات بسرعت میلیونی شد. سخنرانی در صحن دانشگاه و هر بار پایین آمدن از سکو و ضرب و جرح بوسیله حزب اللهی ها ادامه داست. روزنامه آیندگان سخنرانیهای ما را چاپ می کرد و توزیع می شد. خبرنگاران خارجی که هنوز در ایران بودند، آن را در دنیا منعکس می کردند. روزها در خیابان و شب تحصن در کاخ دادگستری و روز بعد محاصره تلویزیون ملی ادامه داشت.
این وضع در روز ۸ مارس، ۱۷ اسفند ۱۳۵۷ تهران را می لرزاند. خیابان ها را بسته بودیم. حزب اللهی هائی زن و مرد در خیابان با چاقو، ملاقه منتظر ما بودند. دانشجویان پسر که بیشتر گرایش چپ داشتند ( ولی جزء توده ای ها و چریک اکثریتی نبودند که دور خمینی حلقه بزنند، ) ما را همراهی می کردند. برای حفظ ما از کتک خوردن حلقه ای به دور مان کشیده بودند. فرصت برای راحت شدن از شر آخوندها را فراهم کرده بودیم. در خیابان فریادهایمان خمینی را ترساند، برای اولین و آخرین بار عقب نشینی کرد و یکسال این آزادی نسبی ادامه داشت. بعد از یکسال حجاب را برای زنان شاغل اجباری کردند، دوباره اعتراض کردیم، مردها دیگر ما را حمایت نکردند، به زنان سیاسی مثل هما ناطق رو آوردیم ولی کمک نکردند ( بعدها، هما ناطق گفت که به ما خیانت کرد و مشغول خوردن کود قاشق، قاشق بود). امثال زهرا رهنورد که قبلا بی حجاب بودند، حجاب گذاشتند و طرف رژیم را گرفتند و رسما در صف مخالف ما ایستادند. شعار ” یا روسری، یا توسری ” حجاب را به زنان کارمند تحمیل کرد. فرصت طلائی سرنگونی رژیم از دست رفت، مردها مشغول فرصت طلبی بودند و ما را تنها گذاشتند. فکر میکردند آخوندها کفایت اداره کشور را نداشته و کار را به آنها واگذار خواهند کرد.
– خمینی، یک جنگ برای ماندگاری نیاز داشت به تحریک صدام حسین پرداخت و جنگ ایران و عراق را راه اندازی کرد. جنگ برایش غنیمت بود. بخاطر در خطر بودن کشور زنان مانند بقیه مخالفان سکوت کردند. در زمان جنگ آخوندها فرصت یافته بودند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را که مدافع رژیم بود و نه مدافع مردم راه اندازی کنند. بعد ” سازمان بسیج اسلامی ” و نه ایرانی و سپاه فاطمیون افغانی، حشد الشعبی عراقی، زینبیون پاکستانی، حزب اللہ لبنانی، حوثی یمنی و ثارالله، و امثالهم را یکی پس از دیگری تشکیل داد. به یاد بیآوریم خودسوزی خانم دکتر هما دارابی که بنزین بر سرش ریخت و برای اعتراض به حجاب اجباری خودسوزی در میدان تجریش کرد. قیام 88 با کشته شدن ندا آقا سلطان و بسیاری دیگر قیام های مردمی ۹۶ و ۹۸ را به شدت سرکوب کردند. شانس تغییر رژیم بطور مسالمت آمیز از دست رفت. زندانها پر شدند از مجاهدین، پیکاری ها و مخالفان. خودسوزی سحر خداوردی، دختر آبی برای اعتراض به تبعیض را دیدیم. کشته شدن مهسا جنبش انقلابی زن – زندگی – آزادی را جرقه زد. باز بطور خودجوش زنان به خیابان ریختند. کلمه ” زن ” در شعار، زن – زندگی – آزادی تمام زنان جهان را و پیگرد آن مردان را به حمایت از جنبش کشاند. این بار مردان زنان را همراهی کردند. ایرانی های خارج از کشور که قبلا شاهد قتل بختیار، برومند، فرخزاد، دکتر رجوی، قتل عام کردها در رستوران میکونوس بودند. گردهم جمع شدند و از جنبش حمایت کردند. اما عامه مردم که آنها را قشر خاکستری می نامیدند به جنبش نه پیوست. چون از تجزیه کشور می ترسید و حفظ تمامیت ارضی را در خطر می دید، چون از سوریه ای شدن می ترسید ( خطر جنگ مسلحانه داخلی ) و چون آلترناتیو قوی با برنامه روشن در اپوزسیون نمی دید. فرزندانشان کشته، اعدام، کور، ناقص، زندانی، شکنجه شدند و خودشان زمان تحویل گرفتن جسد فرزندشان اعتراض کرده، زندانی شدند و شلاق خوردند .
امروزه بیش از همیشه جای خالی یک آلترناتیو جمهوری خواه که خواهان جدائی دین از امور مملکتی باشد دیده می شود. تا کنون به نام دین به زنان بیشترین بی عدالتی ها شده است. زنان که در استانهای دور از مرکز زندگی می کنند ظلم مضاعفی را تحمل می کنند. زنان فعال اقتصادی به دلیل شغلی هم بی عدالتی های فرهنگ مردسالار را علاوه بر بی عدالتی های دیگر متحمل می شوند. زنان جمهوری خواه لائیک که خواهان جدی جدائی دین از امور کشور هستند خود را در صف اول مبارزان جای داده اند.
– فراموش نکنیم که در جنبش انقلابی زن – زندگی – آزادی برای سرکوب دختران دانش آموز، آنها را در مدرسه مسموم کردند.
– فراموش نکنیم که در قیام مهسا به چشمان و به اندام جنسی دختران آزاده ما گلوله شلیک کردند.
زنان ما طرح نور یا بهتر بگوئیم طرح کور و کلینیک ترک بی حجابی را تجربه کردند. با پونز روسری را به سرشان چسباندند و شلاق زدند. زندانها پر شد از زنانی مانند نسرین ستوده، نرگس محمدی، سپیده قلیان و…
چه کنیم ؟
من از زنانی بودم که در اولین تظاهرات علیه حجاب اجباری بلافاصله پس از انقلاب شرکت داشتم . لباس کاملا پوشیده با یقه اسکی و مانتو و حتی کلاهی که نیمی از موهایم از آن بیرون بود بدون آرایش
بدون زیور آلات به تظاهرات می رفتم و از افرادی که با من بودند هم می خواستم همه ساده و پوشیده بدون روسری بیایند . با اینحال وقتی جلوی در تلویزیون تظاهرات می کردیم . رئیس تلویزیون، آقای قطب زاده که خود از اروپا آمده بود اعلان می کرد که رقاصه ها و هنرپیشه ها امروز اعتراض کردند. حزب اللهی ها در خیابان ما را فاحشه خطاب می کردند. چند دانشجویان پسر سعی می کردند ما را محافظت کنند و کمربندی دستهای هم را می گرفتند و حلقه ای به دور گروه زنان می کشیدند. دو تن از این دانشجویان را در خیابان حزب اللهی ها با چاقو کشتند. زنان فاطمه کماندو با ملاقه و کفگیر بر سر و صورتمان می کوبیدند. زخمی و گرسنه فرار می کردیم . روز بعد از پزشکان و پرستاران خواستیم با روپوش سفیدشان بیایند. جمع می شدیم و به وزارت دادگستری می رفتیم و در صحن وزارتخانه تحصن می کردیم. عکس من در صفحه اول روزنامه با لباسی کاملا پوشیده ولی متفاوت با پوشش دیکته شده موجود است. با این وجود، ظاهر موقر مانع آن نبود که برچسب هرزه، برهنه، به من و دانشجویان دختری که کاملا ساده و پوشیده فقط بدون روسری و مانتوی اسلامی بودند، زده نشود. ما با استبداد می جنگیدیم. برای جنگیدن تاکتیک ما برهنگی نبود. حتی در خارج از کشور در تظاهرات زنان وقتی زنی برهنه شد . به سرعت احاطه اش کردند و از گروه به بیرون هدایتش کردند. برهنگی به اعتراض علیه حجاب اجباری لطمه می زد . بخصوص که بعضی زنان روسری به سر هم بودند که علارغم مذهبی بودن ، با حجاب اجباری برای دخترانشان ، مخالف بودند و حتی درعکسهائی که از تحصن ما در صحن دادگستری آنزمان گرفته شده ، دیده می شوند . آنها را در جمع خود پذیرا بودیم و نمیخواستیم با دیدن برهنگی یک زن ، از گروه ما فرار کنند .
حکومتی ها در تلویزیون معمولا حجاب و عفاف را مترادف بکار می بردند و بی حجابی و برهنگی را هم یکسان مینامیدند. برهنگی به جنبش زنان لطمه میزد . حالا هم اگرچه در خارج از کشور بعنوان شجاعت تلقی میشود و از آهو دریائی یک قهرمان ساخت ولی در داخل موجب بازگشائی کلینیک ترک بی حجابی شد . حتی اسم ترک بی حجابی با ترک اعتیاد شباهت دارد و میخواهند به مردم، بی حجابی را بیماری روانی تلقین کنند و از مردم برای طرحشان حمایت طلب می کنند. یعنی پدران دختران بی حجابشان را به کلینیک ببرند و اجازه بدهند که به او داروهای روان گردان بزنند. پدرانی مثل پدر رومینا اشرفی که سر دخترش را برید چون دوست پسر گرفته بود قطعا با طرح همکاری می کنند. مبارزه زنان، این اقدام حکومت را خنثی کرد و یا فعلا شرایط جنگی فعلا موجب شد که فعلا این طرح به تعویق بیافتد.
– برای نتیجه گیری از این اقدام رژیم، باید گفت که حکومت استبدادی ولایت فقیه در ایران هر بار برای جبران، شرایط تحقیرآمیزی که در جنگ با اسرائیل داشته، انتقامش را از زندانیان با افزایش اعدام ها و یا از زنان می گیرد. اقدامات جمهوری اسلامی نه تنها به آزاد سازی فلسطین
نیانجامیده بلکه بهانه ای هم برای نسل کشی به رقیب ارتجاعیش بنیامین نتانیاهو داد. اسرائیل حزب الله و حشدالشعبی و سایر نیابتی های حکومت اسلامی را تار و مار کرد. دوست قدیمی خامنه ای بشار الاسد را هم در سوریه سرنگون کرد. حالا ایران را با هواپیماهای جنگنده پیشرفته می زند. سران ارتش و سپاه و دانشمندان هسته ای را با پهبادهائی که در خاک ایران کاشته بود کشت و کشتار ادامه دارد.
در چنین شرایطی مطابق معمول برای انحراف اذهان عمومی ، رژیم حکومت استبدادی ولایت مطلقه فقیه ، خشونت هایش را علیه مردم ایران افزوده است. گارد ویژه در میادین شهر آماده سرکوب مستقر شده اند.
– زنان تسلیم نشدند و با پوشش اختیاری در خیابانها رفت و آمد می کنند. ولی زندانیان سیاسی همچنان اعدام می شوند. فردی به نام مجاهد کور کور که نتوانستند قتل کیان پیر فلک کودکی که مورد اصابت گلوله نیروهای سرکوب شد را به گردن او بیاندازند و با وجود شهادت والدین کیان که گفتند قاتل او نبوده است، اعدام کردند رژیم هر 6 ساعت یک نفر را اعدام می کند. حکومت با خشونت سیستماتیک از طریق قوانین ضد بشری می خواهد انتقام تحقیر شدنش را در مقابل اسرائیل ، از مردم ایران بگیرد.
– مبارزات زنان در تاریخ معاصر:
مبارزه زنان برای احقاق حقوقشان همیشه در تاریخ وجود داشته است . فراموش نکنیم که زنان ایران در انقلاب مشروطیت پا به پای مردان مبارزه کردند ولی وقتی مشروطیت پیروز شد آنها را مانند دیوانگان از حق رای محروم کردند .
– ما از هجوم اعراب به بعد در کشورمان با سنتهای ارتجاعی ، فرهنگ مردسالار و زن ستیزی داشتیم . اما در زمان سلطنت پهلویها ، مدرنیته و توجه به غرب تغییرات ناچیزی در فرهنگ ارتجاعی و عقب مانده گذشته ایجاد کرد .
– در زمان رضاشاه ، تحت تاثیر آتاتورک که او هم تحت تأثیر فرانسه بود ، تغییراتی در پوشش زنان ایران ایجاد شد . رضاشاه که اول مذهبی بود بعد از آتاتورک تندرو تر شد . اگر آتاتورک حجاب را در ادارات دولتی و مدارس ممنوع کرد . رضاشاه حجاب را در خیابان ها هم ممنوع کرد . ای کاش رضاشاه مانند آتاتورک به زنان حق رأی می داد . چون سیاسی کردن پوشش زنان کلا عمل اشتباهی است . چه به زور حجاب از سر زنان بردارند و چه به زور به سر زنان بگذارند .
– در زمان محمدرضا شاه ، با سکولاریته ، زنان انتخاب پوششان را داشتند .
– فراموش نکنیم حتی در زمان مصدق ، حق رای برای زنان وجود نداشت و او فقط اجازه شرکت زنان را در شوراهای شهرداری جایز کرد .
– بعد محمدرضا شاه تحت فشار کندی ، رئیس جمهور آمریکا ، به اصلاحاتی دست زد ، از جمله دادن حق رأی صوری ، به زنان بود . ولی هر قانونی وقتی رسمیت می یافت که ۵ مجتهد آنرا تائید می کردند و عملاً این حق رأی قانونی نبود . شورشی خمینی در مخالفت با آن ایجاد کرد . اما همین خمینی ، در انقلاب ۵۷ ، متوجه مذهبی بودن زنان بیشتر از مردان شد و به رأی آنها نیاز داشت . زنان هم عملا با تقدیم طلاهایشان به او ، حق رأی را خریدند . با انقلاب نه تنها آزادهای سیاسی که مردم ، برای آن انقلاب کرده بودند ، حاصل نشد ، بلکه با دزدیدن انقلاب از مردم ، آزادی های اجتماعی را هم از آنان گرفتند .
– حجاب بعنوان پرچم اسلام در حکومت اسلامی ایران تلقی شده و خط قرمز رژیم نامیده شد . عدم رعایت آن موجب سرکوب زنان مبارز و پیشرو شد . در سال ۱۳۵۸، در کمپین یک میلیون امضا ، توسط کنشگران زنان ، مسئله حجاب از ترس سرکوب مطرح نمی شود .
– در سال 1392 برخی کنشگران سیاسی و مدنی ، بویژه فعالین حقوق زنان ، شروع به فعالیت کردند و مورد استقبال عمومی قرار گرفتند و با شعار ” نه به حجاب اجباری “ آزادیهای یواشکی خانم مسیح ( معصومه ) علی نژاد موجب شد که زنان تصاویر بدون حجاب خودشان را به اشتراک بگذارند .
– با سخنرانی های امام جمعه اصفهان اسید پاشی بصورت زنان و دختران بدحجاب شروع شد و پرونده مجرمین مرد پی گیری نشد .
– در سال ۱۳۹۶ حرکت ” دختران خیابان انقلاب ” را با بر چوب زدن روسری بعنوان اعتراض به حجاب اجباری شاهد بودیم .
– در سال 1401 ، با واقعه کشته شدن مهسا امینی که توسط گشت ارشاد رخ داد ، مبارزه با حجاب اجباری همه گیر شد و هنوز ادامه دارد . ۸۰۰ کشته در خیابان ، اعدامها ، زندانی شدن ها ، شلاق خوردنها ، کور وناقص العضو شدن ها ، شلیک به اندام جنسی و مسموم شدن دختران دانش آموز ، زنان را از مبارزه بازنداشت.
– رژیم به شستشوی مغزی کودکان بی گناه ، با تغییر متون کتب درسی برای نهادینه کردن تبعیض جنسیتی پرداخت . هم چنین به وارد کردن آخوندها به همه ادارات و خصوص در آموزش و پرورش پرداخت .
– اتومبیل زنان بی حجاب را ، توقیف کردند ، زنان بی حجاب را شلاق زدند ، حالا با ایجاد کلینیک ترک بی حجابی ، تصمیم به بی هویت کردن و معتاد کردن دختران دانشجو و زنان بی حجاب را دارند . شرمشان باد .
حجاب در اسلام:
– افراد ملی – مذهبی می گویند که در متون اسلامی ( کتابی به نام حجاب در اسلام ) در زمان پیامبر اسلام ، پارچه نبود و مرد و زن لخت بودند . بعدا که پارچه پیدا شد ، خیلی گران بود و فقط اشراف می توانستند بخرند و خودشان را بپوشانند . پیامبر مقداری پارچه تهیه کرد و به هرکس یک ذرع داد یعنی یک وجب و چهار انگشت . زنها بیشتر طلب کردند . گفت به زنان درشت هیکل دو ذرع بدهید . باز بیشتر خواستند و پیامبر تشر زد که بیشتر نمی شود اسراف است . دختر پیامبر فاطمه الزهرا بی حجاب بود .
در جنبش انقلابی زن – زندگی – آزادی، خانم صدیقه وسمقی اسلام لوگ هم گفته حجاب مبانی در اسلام ندارد . ولی برای رژیم حجاب یک استراتژی سرکوب است. حتی در عربستان، بعدها که پارچه کافی پیدا شد برای طوفان شن، به سر و صورتشان حجاب میکشیدند که خودشان را از شن ها محفوظ نگاه دارند. و امروزه حتی در عربستان ، حجاب اجباری نیست .
نتیجه گیری :
– نقش زنان در جنبشهای اجتماعی و سیاسی امروزی چیست ؟
– خشم زنان، در اثر خشونت رژیم، قیام – زن – زندگی – آزادی را جرقه زد ، ولی ناآگاهی از نیازمندی به سازمان دهی ، بسوی هدف مشخص و نداشتن استراتژی ، موجب ضعف این جنبش انقلابی شد .
– رژیم حاکم در ایران مصمم به کشتار و سرکوب همه جانبه قیام مهسا بود . جنبش تا مرحله اعتصاب پیش رفت ولی به اعتصاب سراسری نیانجامید . اعتصاب سراسری می توانست سیستم نظام را فلج کند و موجب ریزش از درون نظام شود و بالاخره قسمتی از نیروهای ارتش و پلیس به مردم به پیوندند . کمبود رهبری به چشم می خورد . رهبری می توانست علت اصلی ضعف را تشخیص دهد . این علت سکوت و فعال نشدن عامه مردم شد. فرزندانشان کشته ، ناقص العضو ، کور ، زندانی ، شکنجه و اعدام شدند و خودشان وقتی برای دریافت جسد فرزندانشان می رفتند و اعتراض می کردند زندانی می شدند . هم اکنون مادر نیکا شاکرمی زندانی است ، مادر پویا بختیاری چه شد ؟ بسیاری مادران دیگر مثل مادر ستار مورد آزار قرار گرفتند . پدران زیادی پس از اعدام فرزندانشان زندانی شدند .
جنبش انقلابی ” زن – زندگی – آزادی ” ، اولین جنبش لائیک ایران بود و این آتش زیر خاکستر برای شعله ور شدن به جرقه دیگری نیاز دارد . ۹۲ درصد مردم ناراضی ، کلینیک ترک بی حجابی را تحمل نخواهند کرد .
جمهوریخواهان به اتحاد نیاز دارند تا یک بدیل قوی بشوند. این اتحاد با همکاری همه از جمله زنان مبارز جوانان پر شور، همه اتنیکها و افرادی که عقاید مختلف مذهبی دارند امکان پذیر است. اعتصابات دانشجوئی و کلا دانشگاهیان، معلمان، پرستاران وکلا، بازنشستگان و بخصوص اعتصابات صنفی نظیر کامیون دارها، رانندگان اتوبوس، نانواها و به تازگی کفاش ها را دیدیم و ادامه دارد.
مردان ایرانی عموما تمایل دارند از زنان به عنوان نیروی پشتیبانی استفاده کنند بنابراین هر نوع کنگره ملی موقتی از ابتدا بدون تبعیض با رعایت دموکراسی می تواند حلقه های مردمی را بهم بپیوندند. اگر از ابتدا برابری رعایت نشود تا ” ثریا دیوار کج بالا می رود. ” حق دادنی نیست، گرفتنی است. باید در میدان بود و ایستاد و پستهای کلیدی را درخواست کرد.
– زنان به نوبه خود می توانند بنیاد زنان مبارز را تاسیس کنند که همه گروه ها صرفنظر از عقیده سیاسیشان براساس مطالبات زبان گردهم آیند و فراموش نکنند که انقلابهای گذشته مثل مشروطیت بعد از پیروزی، زنان را مانند دیوانگان از حق رای محروم کرد. بنابراین با پیروزی، هنوز ” برابری ” راه طولانی در پیش دارد.
– اصولی چون ” دموکراسی “، ” برابری “، ” جدائی دین از سیاست “، ” یکپارچگی ” و ” عدم وابستگی به بیگانه ” بر پایه صلح و توسعه پایدار می تواند برای اتحاد ما را رهمون شود.
از مردم داخل باید مرتباً نیازهایشان را برای سامان دهی پرسید و از فرصتی که بعد از 120 سال مبارزه برای آزادی – برابری و جدائی دین از سیاست با حفظ یکپارچگی در اختیار ماست، استفاده کنیم.
– ایرانیان خارج از کشور که مشکل امنیتی برای تجمع ندارند، می توانند نهاد سازی کنند و صدای مردم داخل باشند.
– پیشنهاد من به تمام زنان کنشگر سیاسی اعم از سخنران یا شنونده وقتی وارد مجلسی شدند و یا با زوم، کلاب هاوس و غیره در گردهمایی شرکت کردند، سوال کنند چند زن شرکت کرده اند. اگر یک زن برای سخنرانی در یک کنگره در مقابل ۱۰ مرد دعوت شده است. خود او بعنوان اعتراض جلسه را بایکوت کند. مبارزه از همین امروز و همین جا شروع می شود حداقل یک سوم زن بعنوان سخنران یا سازمان دهنده باید در هر جلسه باشد. تجربه به من ثابت کرده، دموکرات ترین مردان واقعا خواستار مشارکت برابر زنان نیستند. در دنیای سیاست زنان خودشان باید پیش قدم باشند.
شیردخت زیارتی تظاهرات علیه حجاب اجباری ۱۳۵۷ شمسی (۱۹۷۹میلادی) در حال بحث با حزب الهی ها.
.
منابع :
1- لزوم نئولائیسیته برای کاهش تبعیض بین زن ومرد درایران ، 6 سپتامبر 2024 ، سایت ایران لیبرال .
2 – خشونت به زنان در حکومت مطلقه استبدادی فقیه در ایران ، 26 نوامبر 2024 ، سایت ایران لیبرال .
3- روز جهانی زن: مروری بر فعالیتهای زنان معاصر در ایران، 13 مارس 2025، سایت ایران لیبرال.
8- زنان، سیاست و خردمندی ی تیماردارانه؛ در گفت‌وگو ی اکبر کرمی و شیردخت زیارتی، 10 مارس 2025 .
9 – رمز پیروزی: بیش از صد سال مبارزه زنان ایران علیه ظلم و بیداد، 7 مارس 2025.
10 – جمهوری لائیک و برابری زن و مرد در ایران آینده، سایت ملیون، 2 آوریل 2025.
15- گفتگو با دکتر شیردخت زیارتی در نئولائیسیته اعدام و قتلهای تحت نام ناموسی وجود نخواهد داشت، رادیو پارس، 20 ژانویه 2025 .
16 – گفتگو با دکتر شیردخت زیارتی: لائیسیته نوین برای تغیرقوانین مربوط به قتل های ناموسی درایران، رادیو پارس، 6 فوریه 2025 .
17 – بحث آزاد جمعه ها: لائیسیته و اثرات در شکوفائی حقوق زنان ایران ، تلویزیون اینترنتی رنگین کمان بنیاد آزادی اندیشه و بیان ، 24 فوریه 2024 .
18 – نشست عمومی بحث آزاد: ” دستاوردهای جایزه نوبل، نرگس محمدی و اپوزیسیون پیشرو ایران ” ، تلویزیون اینترنتی رنگین کمان بنیاد آزادی اندیشه و بیان ، 14 اکتبر 2023 .
