سعید جعفری
حکم اعدام فردی که به جرم قتل آتنا اصلانی، کودک ۷ ساله پارسآبادی به اعدام محکوم شده بود، صبح دیروز چهارشنبه ۲۹ شهریور (۲۰ سپتامبر) در ملا عام اجرا شد.
در مراسم اعدام علاوه بر خانواده مقتول تعداد زیادی از شهروندان عادی برای دیدن مراسم اعدام جمع شده بودند که در میان آنها کودکان هم دیده میشدند.
علاوه بر این بسیاری از تماشاگرانی که به صحنه اعدام رفته بودند با پخش مستقیم اعدام از شبکههای اجتماعی پر مخاطب در ایران از جمله اینستاگرام تلاش کردند که بر تعداد بینندگان این اتفاق افزوده شود.
وقتی تصاویر و فیلمهای مربوط به اعدام را نگاه میکردم، حضور کودکان به عنوان نخستین چرخه بازتولید خشونت برایم غمانگیز و تکان دهنده بود.
ایران از معدود کشورهاییست که زنان اجازه تماشای فوتبال را ندارند اما میتوانند به همراه کودکان خود صحنه خشونت آمیز اعدام را تماشا کنند.
قوه قضائیه ایران، اعدام در ملا عام را در بهمن ماه ۱۳۸۶ ممنوع کرده و در بخشنامهای گفته بود «نحوه اجرای حکم اعدام و اطلاعرسانی در باره آن نباید به شکلی باشد که جامعه، به ویژه جوانان و نوجوانان، را دچار تنش روانی کند». اما اعدامها در ملا عام ادامه پیدا کردهاست. بنا بر گزارشها در سالهای اخیر دهها نفر در ایران به جرمهای مختلف در ملا عام اعدام شدهاند.
در هولناک بودن جرم قاتل آتنا شکی نیست اما به گفته بسیاری از کارشناسان اجتماعی و روانشناسی، اجرای اعدام در ملاءعام نه تنها به رعایت قوانین منتهی نمیشود بلکه زیانهایی از جمله افزایش خشونت و محو زشتی جنایت و اعمال خشونتآمیز را در پی دارد.
تحقیقاتی در نقاط مختلف جهان در مورد تاثیر حکم اعدام بر آمار جنایت و قتل انجام شدهاست؛ از جمله در آمریکا که شماری از ایالتهای آن همچنان این حکم را اجرا میکنند. تحقیقاتی که در نشریه معتبر «ژورنال قوانین جزایی و جرمشناسی» منتشر شده بود، نشان میداد نزدیک به ۸۷ درصد از کارشناسان و جرمشناسان بر این عقیده هستند اجرای حکم اعدام تاثیر چشمگیری بر آمار قتل ندارد. نتیجه تحقیات دیگری در دانشگاه هاوایی در دو دولتشهر در آسیا، سنگاپور و هنگکنگ، طی ۳۵ سال نشان میدهد آمار قتل هر دو تقریبا در یک سطح قرار دارد. سنگاپور مجازات اعدام را اجرا میکند اما هنگکنگ از سال ۱۹۹۳ به این سو آن را لغو کردهاست.
اعدام قاتل آتنا در حضور تماشاگران و کودکان: بازتولید خشونت در ایران