گذار از حکومت اسلامی، برابری جنسی و استانی و اصلاح سیستم آموزش و پرورش در دمکراسی آینده ایران

نویسنده : شیردخت زیارتی ، استاد سابق دانشگاه ، دکترای اقتصاد آموزش و پرورش ، مشاور یونسکو، برنامه توسعه سازمان ملل ، اتحادیه اروپا و مدیر مطالعاتی بانک جهانی .

گذار از حکومت اسلامی ولایت فقیه

گروهی از مخالفان حکومت اسلامی در ایران نگاه به خارج و حمله نظامی برای رهایی ایران دارند . من با این گروه موافق نیستم چون نگران آسیب جدی به زیرساختهای کشور هستم . در ایران امروز بطورتقریبی 240نیروگاه مشتمل به نیروگاههای برقی ، گازی ، خورشیدی یا برقی – آبی وجود دارد.

احتمالا ۵ نیروگاه هسته ای نیز وجود دارد . تعدادی از نیروگاهها اطراف شهرهای بزرگ هستند. پایگاههای هسته ای برای کمک به نیروگاههای برقی می باشند و تا چه حد در جهت دفاع و امنیت ملی است نیازمند ارزیایی تخصصی است . در صورت از بین رفتن زیرساختهای کشور که نیروگاهها و پایگاهها قسمتی از آن است ، میلیاردها دلار هزینه و زمانی نزدیک به ۱۰۰ سال برای بازسازی آن نیاز است . به افغانستان و عراق نگاه کنیم . کشورهای خارجی دلسوز مردم ایران نیستند . حکومت اسلامی در ایران هم نماینده مردم نیست . برای رژیم آنچه مهم است در قدرت ماندن به هر قیمتی برای ادامه غارت این سرزمین است . بنابراین اولا باید از خودمان بپرسیم که حمله نظامی یک کشور خارجی به سرنگونی رژیم می انجامد؟ به چه قیمتی؟ جنگ به تمام ساختارهای آب ، برق ، گاز، جاده ، حمل و نقل آسیب جدی می زند .

امریکا به عراق حمله نظامی کرد ، صدام حسین را از میان برداشت ولی بعد از20 سال عراق در چه وضعی است؟ یا بعد از30 سال که از جنگ ایران و عراق می گذرد هنوز خوزستان بازسازی نشده است . اسرائیل به طور قطع مایل به حمله به ایران است و شاید رژیم را سرنگون کنند . ولی ایران را به فلسطین دوم تبدیل می کند .

آمریکا بدون حمله نظامی ، چنان قدرتی قبل از انقلاب در ایران داشت که مانع پیوستن ارتش به بختیار شد و یک ژنرال آمریکائی چنان اختیاری داشت که تاریخ خروج شاه را تعیین می کرد و اگر شاه اطاعت نمی کرد ترور می شد ، چنانکه ملک فیصل در عربستان و قاسم در عراق ترور شده بودند . جنگ و حمله نظامی نه تنها زیرساختهای کشور را داغون می کند ، تجاوز به زنان و قتل های مشکوک و امثالهم را نیز موجب می شود .

– بعضی مثال کره جنوبی را می زنند ، کره جنوبی از شکاف ژاپن و آمریکا استفاده کرد ، اما در نهایت خودش ، خودش را ساخت . ژاپن هم بعد از جنگ با کار شبانه روزی خودش را ساخت .

– من گاهی مثال فرانسه را در زمان جنگ جهانی دوم می زنم . آمریکا فرانسه را یاری کرد که آلمانها را بیرون کنند . مثال می زنم که چتربازان آمریکایی از آسمان فرود می آمدند مورد اصابت گلوله چه کسانی قرار می گرفتند؟ گلوله سربازان فرانسوی تحت فرمان آلمانها ، همیشه از خود پرسیده ام که چرا ؟ سرباز فرانسوی که اسلحه به دست داشت به جای تیراندازی بطرف چتربازان آمریکائی به فرمانده آلمانیش تیراندازی نمی کرد؟ قبرستان شمال فرانسه پر است از قبر چتربازان آمریکائی که به دست سربازان فرانسوی کشته شده اند . آمریکائیهایی که برای نجات فرانسه جانشان را به خطر انداخته بودند تا نازیهای اشغالگر را از این کشور اخراج کنند . وقتی آمریکائیها به دروازه پاریس رسیدند ژنرال دوگل از آنها خواست که وارد پاریس نشوند. آنها منتظر ژنرال لکلر فرانسوی شدند تا بیاید و به آنها ملحق شود و اول فرانسویها وارد پاریس شدند . یعنی ژنرال دوگل از همان لحظه نه تنها خروج آلمانهای نازی را می خواست بلکه خروج آمریکائیها را هم طالب بود . آمریکائیها رفتند . از خود می پرسم چرا در ایران هر کس و هر نیروئی آمد ماند ؟ مغلولها آمدند و ماندند ، عر بها آمدند و ماندند ، ما هنوز گرفتار تسلط اعراب و فرهنگ عقب مانده عرب بر کشورمان هستیم . بهر حال گزینه کمک خارجی قطعا استقلال کشور را به خطر می اندازد و خطر آسیب به زیر ساختها را نیز در پی دارد و نباید جزگزینه ها باشد .

– آیا تحریم ها می تواند موجب سرنگونی حکومت مطلقه فقیه در ایران شود؟ آیا تحریم ها می تواند رژیم را از پای درآورد؟ تحریم ها زندگی مردم ایران را مشکل کرده است ، امنیت را از بین برده ، اقتصاد را راکد کرده ، همان تولید ناچیزی را که داشتیم از بین برده است ، تحریم ها فقط جامعه ایران را فقیر کرده و ما را از زنجیره دنیا بیرون انداخته است .

– تحریم ها موجب شد که حکومت برای دور زدن آنها به روشهای مخفیانه برای صادرات و واردات دست بزند . همین مخفی کاری ها فساد و اختلاس را آسان و همه گیر کرد . تحریم ها فرصت توسعه صنعتی کشور را به باد داد . ما برای صنایع به سرمایه گذاری خارجی ، که تکنولوژی پیشرفته را به کشورمان بیآورد ، نیاز داشتیم تا مانند چین صنعتی شویم . باید تحریم ها برداشته شود تا مردم گرسنه نباشند و بتوانند با استبداد مبارزه کنند . پس تحریم راه سرنگونی رژیم نیست .

– امکان کودتا به وسیله ارتش یا سپاه هم وجود ندارد . سران ارتش از خودی ها هستند . ارتش مقابل مردم نمی ایستد ولی قادر به کودتا هم نیست . سپاه هم در مقابل ارتش است و هم در مقابل مردم و ۱۷ سازمان اطلاعاتی وجود دارد . سپاه در حفظ حکومت منافع سیاسی و اقتصادی دارد . در درون سپاه شکاف نیست و فرماندهان سپاه دمکرات نیستند . سپاه پاسدار انقلاب اسلامی و شریک آخوندها و رهبرشان است . نه پاسدار دموکراسی و مردم . بسیج هم ، در مقابل پلیس و مردم است . یعنی اگر جنبش همگانی درگیرد احتمال اینکه گروهی از ارتش و پلیس به مردم بپیوندند هست .

– مبنای ماندگاری رژیم حکومت مطلقه استبدادی ولایت فقیه ، نیروی نظامی اش است ، چون دیگر پایه مردمی ندارد . اگر نیروی نظامی به طرف مردم بیایند ، رژیم سرنگون می شود . در چه حالتی نیروی نظامی به طرف مردم می آید؟ وقتی که جنبش قدرتمندی با اعتصابات سراسری مقابل رژیم باشد. باید دانست که نیروی نظامی آخرین قشری است که از ترس مجازات در آینده وقتی امیدی به ماندگاری نظام اسلامی نباشد به مردم می پیوندد . پس کودتا ممکن نیست . بهر حال در هرکجا کودتای نظامی شده ، اوضاع بدتر شده است . حکومتهای نظامی همه استبدادی هستند .

آیا با دست خالی می توانیم از شر این رژیم تا دندان مسلح و فاسد خلاص شویم؟ بله می توانیم تحریم انتخابات به دنبال تحریم مساجد زمینه را برای برقراری دموکراسی و حکومتی لائیک آماده کرده است. آمارها نشان می دهد که ۷۰ درصد مردم ، خواهان جدائی دین از حکومت هستند و ۸۰ درصد با حجاب اجباری مخالفند . به خیزشی قوی که اعتصابات سراسری را در پی داشته باشد نیاز است .   – حجاب پاشنه آشیل رژیم است ، به گفته فرمانده نظامی سپاه ” اگر حجاب از دست برود همه چیز از دست می رود . حجاب پرچم حکومت اسلامی ولایت فقیه است . “

– اقدامات غیرانسانی و خشونت بار به منظور اجرای سیاست حجاب اجباری هرگز زنان را از مبارزه بازنداشته است . من خود به عنوان زنی که اولین تظاهرات علیه حجاب اجباری را از دانشگاه تهران شروع کردم و به سرعت ، به یاری سایر زنان مبارز ، این تظاهرات میلیونی شد هرگز از مبارزه دست برنداشتیم . ما زنان ، خمینی را به عقب نشینی و ادار کردیم . زمینه را برای گذار از جمهوری اسلامی آماده کرده بودیم . خمینی برای ماندگاری جنگ با عراق را راه انداخت . جنگ به او فرصت داد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مدافع رژیم باشد ونه مدافع مردم و بعد سازمان بسیج اسلامی و نه ایرانی را سازماندهی کند . رژیم اسلامی به تدریج سپاه فاطمیون افغانی ، حشد الشعبی عراقی ، زینبیون پاکستانی ، حزب الله لبنانی ، حوثی های یمنی و ثارالله و امثالهم یکی پس از دیگری را ایجاد کرد .

– در قیام سال ۸۸ مردم از تقلب در انتخابات خشمگین شدند و سپاه با خشونت به جان مردم افتاد . با کشتن ندا آقاسلطان و بسیاری دیگر، میلیونها ایرانی را که هنوز به برپایی دموکراسی امید داشتند ، به مخالفان تبدیل کردند . قیام های ۹۶ و ۹۸ را نیز به شدت سرکوب کردند . زندانها پر شد از انقلابیون سال ۵۷ که مخالف رژیم شده بودند ، مثل مجاهدین ، پیکاریها و سایرین . شانس تغییر رژیم بطور مسالمت آمیز از دست رفت . خود سوزی خانم دکتر هما دارابی ، هم چنین سحر خداوردی که دختر آبی لقب گرفت اوج اعتراضات را رنگین کرد .

– کشته شدن مهسا ، در1401جنبش انقلابی زن – زندگی – آزادی را جرقه زد . باز به طور خودجوش بدون حزب و سازماندهی زنان به خیابان ریختند و این بار مردان هم به حمایت از آنان برخاستند .

– کلمه ” زن ” و خصوصیت مدرن و لائیک این جنش زنان جهان را به حمایت از زنان ایران ترغیب کرد . خیزش انقلابی زن – زندگی – آزادی اپوزسیون داخل و خارج را متحد کرد . اما قشر خاکستری که مردم عادی بودند به جنبش نه پیوست . چون از تجزیه کشور می ترسید و حفظ تمامیت ارضی را در خطر می دید ، چون از خطر جنگ مسلحانه داخلی و سوریه ای شدن می ترسید و چون آلترناتیو قوی با برنامه ای روشن در اپوزسیون نمی دید .

خیزش انقلابی زن – زندگی – آزادی به جای دنباله روی و شخصیت پرستی یک طرز فکر یا دکترین را دنبال می کرد . رهبری و حزبی نداشتند : سلطنت طلبان اطراف رضا پهلوی سعی کردند رهبری را از خارج از کشور به دست بگیرند و شعار مرد ، میهن آبادی سردادند . پی آمد آن سرکوب شدید و خونبار بود . صدها کشته ، هزاران زخمی و صدهزار زندانی ، جنبش را از خیابان به مدرسه ها کشاند .

مردمی که فرزندانشان کشته ، اعدام ، کور ، ناقص ، زندانی و شکنجه شدند و خودشان هنگام تحویل جسد فرزندانشان وقتی اعتراض می کردند ، زندانی می شدند و شلاق می خوردند . دختران و پسران را با ساچمه کور کردند و در مدارس مسموم کردند .

– مردم مساجد را ترک کردند از ۷۵۰0۰ مسجد ، ۵۰0۰۰ کاملا غیرفعال شد . قسمتی هم فقط پیش نماز داشت ولی نمازگزار نداشت و خالی بود . سپس انتخابات مجلس را تحریم کردند . پس از آنان انتخابات رئیس جمهوری را بی رونق کردند( فقط کسانی که می ترسیدند شغلشان را از دست بدهند برای دریافت مهر روی شناسنامه به پای صندوق رفتند ) . زنان تاکتیک مبارزه را عوض کردند و به نافرمانی مدنی پرداختند . بی حجاب با موهای افشان در خیابانها راه می رفتند ، حتی می رقصیدند .

– مردم از دین زده شدند . اخیرا در کشوری که خروج از دین اسلام مجازات اعدام دارد در یک تحقیق دولتی که نتایج آن را پنهان می کنند ولی باز هم به بیرون درز می کند . 32 درصد خدا ناباور و ندانم گرا ، خود را معرفی کردند ( 22 درصد خدا ناباور و ۸ درصد ملحد) . قطعا اگر مردم نمی ترسیدند این میزان بسیار بیشتر علنی می شد . در کشوری که زمانی ۹۴ درصد خود را مسلمان شیعه میدانستند ، امروزه همه مسلمانان شیعه ، سنی و عارفان به ۴۰ درصد نمی رسند . زمینه برای گذار آماده است . جنبش زن – زندگی – آزادی – با نافرمانی مدنی زنده نگاه داشته شده است و به یک آلترناتیو قوی با برنامه ای روشن نیاز است . من برنامه ائی را به بحث گذاشته ام .

برنامه ای برای عدالت اجتماعی در ایران آینده :

چگونه برابری جنسیتی و استانی ( اتنیکی ) را در ایران برای عدالت اجتماعی ، تحقق به بخشیم ؟ زنان نیمی از جمعیت کشور را دارند باید با سهمیه بندی به تدریج نیمی از مشاغل را در پستهای دولتی و به خصوص تصمیم گری عهده دار شوند . هم چنین ، این سهمیه بندی باید برای مشارکت هم وطنان که در استانهای مختلف کشور پهناور ایران هستند نیز ( با توجه به درصد جمعیتشان در کل کشور ) در نظرگرفته شود . بعد از سهمیه بندی ، شایسته ترین ها در هر گروه انتخاب شوند . بطور مثال برای نمایندگی مجلس دو گروه برابر، جداگانه از زن و مرد باشند که شایسته ترین ها را در گروه خودشان انتخاب و کاندید نمایندگی بشوند . تعداد نماینده مرد و زن هر کدام ۵۰ درصد کل باشد . همینطور این مردان و زنان با توجه به سهمیه استانها انتخاب شوند . این نوع سهمیه بندی که با ” شایسته سالاری ” ترکیب می شود برای رعایت عدالت اجتماعی ضروری است . حکومت لائیک در انتخاب کاندیدها ، شرط دینی لحاظ نمی کند .

در مورد پستهای کلیدی مثل وزارت ، نخست وزیری و کاندید برای ریاست جمهوری به همین ترتیب عمل شود.

امروزه زنان مسلمان رئیس جمهور در سایر کشورها وجود دارد مثل خانم حلیمه یعقوب در سنگاپور، که کشوری در بحران اقتصادی را به چهاردهمین کشور توسعه یافته دنیا تبدیل کرد و درآمد سرانه اش 20 برابر ایران است و یا خانم سامیه حسن ، رئیس جمهور مسلمان تانزانیا که کشورش از ثبات برخوردار است . اشتغال زنان را در آن به 77%  رسیده است . در ایران اشتغال زنان فقط 14% است . شرط ” مرد بودن ” در بسیاری از کشورها حتی مسلمان نیست .

در دنیایی زندگی می کنیم که یک زن به احتمال زیاد رئیس جمهور آمریکا خواهد بود . بیش از ۵۰ زن در پست رئیس جمهور، نخست وزیر و معاون رئیس جمهور در دنیا وجود دارد. این را برای آینده ایران هم خواهانیم .

مسائل آموزش و پرورش در حکومت اسلامی ولایت مطلقه فقیهی ایران امروز :

لازم است که نگاهی به بودجه آموزش و پرورش در ایران امروز بیاندازیم و ببینم چرا سیستم آموزش و پرورش هر روز فقیرتر می شود و بعد نقش آموزش و پرورش رسمی در تربیت نسل آینده بررسی کنیم .

بودجه آموزش و پرورش نسبت به ” نهاد مذهبی ” که قسمت اعظم بودجه کشور را می بلعد بسیار ناچیز است . بودجه رسمی کشور بسیاری از درآمدها و خرج های پنهان را نشان نمی دهد . قسمتی از منابع مالی کشور در خزانه جداگانه ای که در دست ” رهبری ” است و به طور محرمانه صرف نیروهای شبه نظامی نیابتی که از اتباع خارجی تشکیل شده اند مصرف می شود . به آن هزینه موشک پراکنی های پر خرج و نمایشی را اضافه کنید و با تحریم ها که مردم هر روز فقیر تر می شوند و قادر  به خرید لوازم تحریر و خرج تحصیل فرزندانشان را ندارند .

کشور ما با جمعیت ۹۱ میلیونی عملا یک درصد جمعیت دنیا و 11 درصد ثروت جهان را دارا است . وزارت آموزش و پرورش در کشور باید ۱۵ درصد بودجه رسمی کشور ( قسمت آشکار بودجه ، چون قسمت پنهان را نمی دانیم ) درخواست کند . در سال 1401 ، 9/12 درصد از بودجه رسمی به آموزش و پرورش اختصاص یافت . که این میزان در سال ۱۴۰2 که جمعیت مدرسه رو اضافه شد بجای افزایش درصد کمتری از بودجه رسمی یعنی 2/11 درصد بوده است . سرانه هر دانش آموز برای بخش آموزشی ۲0۰۰ تومان و سرانه پرورشی به اندازه یک حبه قند یعنی ۴۰ تومان است . در اروپا این میزان پول را به گدا می دهند .

آموزش و پرورش که یک میلیون پرسنل دارد معلمین که به دلیل تراکم کلاسها حتی یک دقیقه وقت برای دانش آموزان ندارند . چگونه توانسته به تعویض کتب درسی به پردازد؟ و با چه هدفی؟ کتابهای شبه لائیک زمان شاه جمع شد و کتابهای جدید با محتوای ارجاع به مسائل مذهبی و تبعیض جنسیتی طرح ، چاپ و توزیع شد . چه هدفی را این محتوا دنبال می کند . فرهنگ شهادت ، تبعیض جنسیتی بین زن و مرد ، ناچیز کردن زنان بعنوان موجودات نیمه اجتماعی و کم رنگ کردن نقش آنان در اقتصاد و سیاست کشور را پی ریزی می کند . نابرابری جنسیتی را با محتوای کتبی و تصاویر وارد کتب درسی کرده و ذهن کودکان بی گناه را نشانه رفته اند .

برای حکومت مرد سالار، زن ستیر اسلامی ولایت فقیهی ، انتقام از دانش آموزان دختر با مسموم کردن آنها در مدارس ، شلیک به اندام جنسی آنها در خیزش انقلابی ” زن – زندگی – آزادی ” به پایان نرسیده است . کشتار معترضین نوجوان و کور کردن آنها کافی نبوده است . ذهن شوئی کودکان را برای آینده ای با تبعیض نهادینه شده در اذهان آنها را هم پی ریزی می کند .

– گروهی به نام ” ضمیمه ” به آنالیز محتوای کتب درسی پرداخته اند . تصاویر زنان در حوزه سیاست ٧ درصد و اقتصاد ۱۱ درصد است . یعنی در ایران آینده سیاست و اقتصاد جای زنان نیست .

وقتی تصویری از زنان را در کتب درسی نشان می دهند یا در خانه هستند یا در فضاهای تک جنسیتی مانند مراسم مذهبی است . گویا جای زن فقط همین جاهاست . از 2701  تصویر مورد بررسی 59%  به مردان و پسران و فقط 22% به زنان و دختران و بقیه خانوادگی بوده است .

متون مکتوب هم انگار 99 درصد ارجاع به مذهب در کتاب تعلیمات دینی به مذهب کافی نبوده ، 61 درصد کتاب تعلیمات اجتماعی و ۵۳ درصد کتاب فارسی به موضوعات مذهبی ارجاع می دهد.

فقط در ۱۸ درصد تصاویر از مشاهیر ادبی ، هنری و دانشمندان یاد شده است . بقیه تصاویر مربوط به روح الله خمینی ، علی خامنه ای ، پیامبران ، امامان و امثالهم بوده است . اکثر از زنی یاد شده زن پیغمبر یا دختر پیغمبر بوده یعنی خودش کاره ای نبوده است .

می بینیم که بذر تفکیک جنسیتی در کتب درسی پاشیده شده که بیماری مرد سالاری و زن ستیزی را در نسل آینده رواج دهد .

شعار دیوارهای مدرسه دختران به جای شعر فردوسی ” توانا بود هر که دانا بود ” تبدیل شده است به ” ارزنده ترین زینت زن حفظ حجاب است “. یعنی اگربی سواد هم بودید ، بودید ، حجاب فراموش نشود .

نتیجه گیری :

با آموزش و پرورش نئولائیک که آموزشی رسمی ، نیمه رسمی و غیر رسمی را در بر می گیرد به حذف ” ضد ارزشهای سنتی ” که از فرهنگ عقب مانده 1400 سال پیش ، بجا مانده بپردازیم . تحولات فرهنگی را با تولید کتب لائیک و تربیت معلم لائیک برای آموزش پرورش ایران آینده پی ریزی کنیم .

خانواده ها باید از حالا مفهوم سکولاریته ، لائیسیته و نئولائیسیته را بفهمند و به کودکانشان آموزش دهند . کودکان را در مقابل سیستم زن ستیز و بیمار واکسینه کنند .

آموزش و پرورش نئولائیک ، کتاب تعلیمات دینی را حذف می کند و بجایش کتاب تعلیمات اجتماعی با محتوای انسان محوری ، حقوق بشر ، جدائی دین از سیاست ، احترام به محیط زیست ، برابری زن و مرد و همه اقشار مملکت در هر نقطه ای که هستند و هر دین و عقیده ای که دارند تدریس می شود . کلاسهای آموزش قرآن و امثالهم حذف می شود . تحمیل دین به کودکان ممنوع می شود و وادار کردن دختر ۹ ساله به نماز و روزه ” کودک آزاری ” محسوب خواهد شد .

در مدرسه لائیک باید ” اخلاق لائیک ” تدریس شود و از الهی کردن اخلاق با هدف پاداش در دنیای بعد از مرگ بپرهیزیم . اخلاق لائیک یعنی اخلاق مبتنی بر حقوق بشر و صلح دوستی . آموزش اسلامی و امتی جای خود را به آموزش برای زندگی مدرن در دنیای امروز، ارزش قائل شدن برای همه انسانها جدا از دین و نژاد آنها می دهد .

نقش آموزش و پرورش باید این باشد که انسان آزاد اندیش و پرسشگر تربیت کند . تربیت انسان خرد گرا با احترام به اصول برابری و همبستگی صرفنظر از جنسیت و عقاید باید هدف باشد .

سیستم آموزشی ایدئولوژیک با تبلیغ ” شهادت ” ، ” زن ستیزی ” ، ” مردسالاری ” ، ” بندگی ” ،     ” از خود بیگانگی ” ، ” بحران هویت بین ایرانی و اسلامی ” ، ” اختلال شخصیتی با توهم گرائی ” روند ” آزاد اندیشی ” و ” پرسشگری ” را نابود می کند . نتیجه مدرک گرائی ، بی حاصلی و خرافات گرایی نسلی خواهد شد که از پیشرفتهای دنیای مدرن عقب می ماند  و با پایان نفت هر روز فقیرتر می شود.

هرآنچه بازگشت به عقب در سیستم آموزشی است و هرآنچه تبعیض بین زن و مرد ، شیعه و سنی ، خدا باور و ندانم گراست باید حذف شود . خشونت به پایان می رسد زمانی که خرد گرائی آغاز شود.

منابع :

1- شیردخت زیارتی ، لائیسیته در ایران ، معضلات و راهکارهای آن ؟ بحث آزاد جمعه ها حزب جمهوریخواه سوسیال دموکرات و لائیک ایران ، 6 سپتامبر 2024 میلادی .

2 – شیردخت زیارتی ، گذار از حکومت اسلامی ولایت فقیه برابری زن و مرد ، آموزش و پرورش در دمکراسی آینده ایران ، مصاحبه با تلویزیون رنگین کمان بنیاد اندیشه و بیان ، سپتامبر ٢٠٢۴ میلادی .

3 – شیردخت زیارتی ، اسلام و لائیسیته مدرن ، متن مصاحبه منتشر شده در سایت ایران لیبرال ، اگوست ۲۰۲۴ میلادی .

۴- شیردخت زیارتی ، لائیسیته نوین برای ایران و اصول آن ، مصاحبه با صدای زوریخ ، رادیو پارس پیستاز ، یوتیوب ، ژوئن ۲۰۲۴ میلادی .

5- شیردخت زیارتی ، لزوم نئولائیسیته برای کاهش تبعیض بین زن و مرد ، سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی ، سایت ایران لیبرال .

6- شیردخت زیارتی ، لزوم نئولائیسیته برای آموزش و پرورش ایران ، 2024 میلادی ، سایت ایران لیبرال ، در دست چاپ .

7 –  سعید پیوندی ، ضمیمه ، متن مصاحبه : تبعیض جنسیتی در کتب درسی در نظام آموزشی ایران ، ۲۰۲3 میلادی ، گوگل .

8 – آرمان مستوفی ، ۱۳۸۶ شمسی ، گوگل .

9 – ستاری فرد ، معاون برنامه توسعه آموزش و پرورش ، ایران ، سال تحصیلی 1402- 1401 شمسی ، ایران ، گوگل .

10 – گروه ضمیمه ، منصوره شجاعی ، آیدا فجر ، سینا قنبرپور، زیر نظر دکتر سعید پیوندی ، تبعیض جنسیتی در کتب درسی در نظام آموزشی ایران ، سال تحصیلی 1402- 1401شمسی ، گوگل.