نسیرین ستوده، وکیل، فعال حقوق بشر و از زندانیان سابق سیاسی در ایران در گفتگو با نشریه «لو پوئن» فرانسه مسئولیت مرگ بازداشت شدگان در رویدادهای اعتراضی اخیر ایران را بر عهده مسئولان زندان دانسته است.
خانم ستوده در این گفتگو که روز پنجشنبه (۲۱ دی/ ۱۱ ژانویه) منتشر شده در واکنش به مرگ سینا قنبری در زندان اوین و تعداد کشته‌ها در اعتراضات اخیر گفته است: «متأسفانه در این زمینه به ما اطلاعات کافی داده نمی‌شود.» ستوده تاکید کرده که از سه نفر (کشته شده در زندان) نام برده می‌شود اما نمی‌تواند همه این موارد را تأیید کند.
به‌جز سینا قنبری، از وحید حیدری و محسن عادلی، به‌عنوان زندانیانی یاد می‌شد که در زندان‌های اراک و دزفول جان خود را از دست داده‌اند. دادستان تهران سینا قنبری و وحید حیدری را متهم به اعتیاد کرده و گفته است هر دوی آن‌ها در زندان خودکشی کرده‌اند. این در حالی است که خانواده‌های آن‌ها اعتیاد فرزندان خود را تکذیب کرده‌اند.
نسرین ستوده در این‌باره گفته است یک زندانی در تماس تلفنی با او از مرگ سه زندانی در تهران و شهرهای دیگر خبر داده اما نامی از آن‌ها نبرده است. با این حال این فعال حقوق بشر گفت: «واقعیت این است که مقامات زندان علل مرگ را [خودکشی] اعلام کردند، در حالی که خود، مسئول سلامتی زندانیان هستند و بدین ترتیب خود در این مورد در جایگاه متهم قرار می‌گیرند.»
ستوده افزوده است: «از لحظه‌ای که فرد دستگیر می‌شود، مسئولیت زندگی و سلامت زندانی با مسئولان قضائی و سازمان زندان‌ها است(…) در هر دو مورد کسانی که آن‌ها را دستگیر کرده و تحت نظر داشته‌اند باید پاسخگوی عمل خود باشند.»
او همچنین شرایط زندان را به‌نقل از کسانی که بازداشت شده‌اند «بسیار دشوار» توصیف کرده و گفته است یک زندانی که با او تماس تلفنی داشته گفته که در سالنی که ۱۲۰ تخت داشته ۳۶۰ نفر نگهداری می‌شدند. ستوده می‌گوید: «این وضعیتی نگران‌کننده برای جوانانی است که با استفاده از حق خود برای زندگی بهتر به خیابان‌ها آمدند.»
نسرین ستوده همچنین در این گفت‌وگو اعلام کرد که در جریان اعتراضات اخیر بسیاری افراد با او تماس گرفته‌اند تا وکالت آن‌ها را برعهده بگیرد و او آن‌ها را دعوت کرده که به دفتر وکالت‌اش مراجعه کنند اما در ادامه هیچ خبری از این افراد نشده است. ستوده گفته است که در حال حاضر هیچ پرونده‌ای در این زمینه در دست ندارد.
در مورد شمار بازداشت‌شدگان اعتراضات اخیر نیز نسرین ستوده گفت در تجمع روبه‌روی زندان اوین که دو روز پیش برگزار شد با خانواده‌ها در این‌باره صحبت کرده اما هیچ‌کس آماری در دست ندارد در حالی‌که دولت از دو هزار بازداشتی و محمود صادقی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس از دستگیری ۳۷۰۰ نفر خبر داده‌اند. او همچنین گفت خانواده‌های زندانیان هنوز از اتهامات اصلی بستگان خود اطلاعی ندارند. به‌گفته ستوده بر اساس قانون، اتهامات فرد بازداشت‌شده باید ۲۴ ساعت پس از بازداشت به او ابلاغ شود.
نسرین ستوده در پاسخ به این پرسش که آیا امکان دریافت مجوز برگزاری تظاهرات برای معترضان در ایران وجود ندارد، گفت: «۳۸ سال پیش، کسانی که قانون اساسی را تصویب کردند، گفتند که اجازه قبلی برای برگزاری تظاهرات لازم نیست. با این حال، دو بار پیشنهاد شد که چنین مجوزی ضروری شود اما هر دو بار این پیشنهاد، آراء لازم را در مجلس خبرگان به‌دست نیاورد. اگر این قانون مشکل‌ساز است، باید آن را حذف یا اصلاح کرد تا مجوز دولتی به آن اضافه شود. اما در حال حاضر ماده ۲۷ قانون اساسی می‌گوید که مجوز قبلی برای تظاهرات لازم نیست.»
نسرین ستوده به‌رغم آن‌که بخش بزرگی از حقوق بشر در ایران را در دست قوه قضائیه دانست، دستاوردهای دولت حسن روحانی در زمینه حقوق بشر را ناچیز خواند و گفت نه در زمینه حقوق اقتصادی و نه حقوق سیاسی وضعیت مردم بهبود نیافته است.
او همچنین ضمن استقبال از تخفیف مجازات اعدام برای جرایم مواد مخدر در ایران گفت این اقدام نه از سوی قوه قضائیه که توسط مجلس قانونگذاری صورت گرفته اما «مهم‌تر از هر چیز یادآوری این نکته است که مجازات اعدام همچنان وجود دارد.»
منبع: نشریه «لو پوئن» فرانسه و رادیو زمانه
نسرین ستوده: مسئولیت مرگ بازداشت‌شدگان به عهده مسئولان زندان است
