پس از وقایع شهریور ۱۳۲۰ و سقوط حکومت دیکتاتوری، اندک فضایی برای تنفس ملت ستمدیده ایران باز شد و در همان فضا بود که دکتر محمد مصدق توانست از تبعید بازگشته و در انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورای ملی شرکت نماید و به عنوان نماینده اول مردم تهران به مجلس چهاردهم وارد شود. در همان مجلس بود که مصدق طی بیانات تاریخ ساز خود ضرورت برقراری آزادی و استقلال را به عنوان گام نخست جهت دستیابی به رفاه و سعادت، برای ملت ایران که در بند استبداد و استعمار اسیر بود تبیین نمود و فریاد آزادی و استقلال را در صحنه سیاسی کشور طنین انداز نموده و زمینه جنبش ملی ایران را فراهم کرد.
او برای نیل به اهداف بلند خود، در سال ۱۳۲۸ سازمان جبهه ملی ایران را بنیان گذاری کرد و با تلاشی پیگیر در انتخابات دوره شانزدهم مجلس توانست ۸ تن از اعضای این جبهه را به مجلس وارد نماید. همین عده توانستند با حمایت مردم و پشتیبانی افکار عمومی قانون ملی شدن نفت را ارائه و در روز ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ از تصویب نهایی مجلسین بگذرانند. اول اردیبهشت ۱۳۳۰ دکتر مصدق به منظور اجرای قانون ملی شدن نفت و اصلاح قانون انتخابات مسئولیت نخست وزیری را پذیرفت و دولت ملی خود را تشکیل داد. دولت مصدق و روند تشکیل آن را باید نمادی از استقرار حاکمیت ملی در ایران دانست ولی دولت ملی مصدق از همان آغاز کار خود، با کارشکنی و مخالفت قدرت های استعماری و عوامل داخلی آنها روبرو گردید.
اخلال در کار دولت بیش از همه از طرف نظامیان زیر نفوذ پادشاه صورت می گرفت. به همین علت دکتر مصدق در تیرماه ۱۳۳۱ هنگامی که با کسب پیروزی های درخشان در صحنه بین المللی از دیوان لاهه به ایران بازگشت، هنگام معرفی کابینه جدید خود از شاه درخواست نمود که پست وزارت جنگ را طبق قانون اساسی به نخست وزیر که مقام مسئول کشور است بسپارد. او می خواست که با در اختیار گرفتن وزارت جنگ و کنترل نیروهای مسلح از توطئه های نظامیان بر علیه دولت و نهضت ملی ایران جلوگیری نماید. این خواسته قانونی و بر حق او با مخالفت محمدرضا شاه روبروشد. این مخالفت شاه، با عکس العمل دکتر مصدق و استعفای او از نخست وزیری در روز ۲۵ تیرماه مواجه گردید. در این زمان شاه فورا قوام السلطنه را برای جانشینی دکتر مصدق به مجلس معرفی نمود. قوام نیز با صدور اعلامیه ای شدید اللحن و تهدید مردم به تحویل داده شدنشان به چوبه های دار کار خود را آغاز کرد. در این میان فراکسیون نمایندگان جبهه ملی ایران در مجلس با صدور بیانیه ای مردم را به اعتصاب و اعتراض و حمایت از دکتر مصدق برای روز ۳۰ تیر فراخواند. روز دوشنبه ۳۰ تیرماه ۱۳۳۱ ملت ایران در سراسر کشور به پشتیبانی از دکتر مصدق به پا خاست. در تهران اعتراضات مردمی از ساعت ۷ صبح از مقابل بازار آغاز شد و اولین کشته در سبزه میدان در خون خود در غلتید و حرکت تظاهرکنندگان از آنجا و سایر محلات و میادین تهران به طرف میدان بهارستان سرازیر شد. بیشترین درگیری ها در خیابان های منتهی به میدان بهارستان صورت گرفت و تظاهرکنندگان با شعار «یا مرگ یا مصدق» در مقابل گلوله های دژخیمان سینه سپر کردند. ده ها نفر به خاک افتادند و در خون خود در غلتیدند. در برخی از صحنه ها امتناع بعضی از نظامیان از تیراندازی به سوی مردم به منصه ظهور رسید.
سرانجام در ساعات بعد از ظهر در اثر استقامت و جانفشانی مردم، نیروهای نظامی شاه، مقهور نیروهای مردم گردیده و صحنه درگیری را ترک کردند و ملت پیروز قیام ملی ۳۰ تیر از میدان به درآمد و پادشاه ناگزیر به عزل نخست وزیر ۵ روزه خود و تسلیم در برابر اراده ملت و باز گردانیدن مصدق بر اریکه نخست وزیری گردید. جانبازی ها و پیروزی مردم ایران در قیام تاریخی سی ام تیر به همه نشان داد که اراده ملت بالاتر از تمام قدرت ها است.
جبهه ملی ایران قیام تاریخی سی ام تیر را گرامی می دارد و اکنون شصت و شش سال پس از آن قیام آزادیخواهانه و استقلال طلبانه، اعتراض و تاسف عمیق خود را نسبت به زیر پا نهاده شدن آزادی های ملت و استقلال کشور توسط حکومت جمهوری اسلامی و اعمال سرکوب و خشونت در مورد ملت شرافتمند ایران اعلام می نماید.سی ام تیر ماه ۱۳۹۷
تهران – هیئت اجرائیه جبهه ملی ایران
ارگان رسمی حزب سوسیال دموکرات و لائیک ایران
منو
