ابوالفضل عسگری
خبر فروش زمین یک میلیارد دلاری رضا پهلوی ( گران ترین زمین جهان ) در لوس آنجلس بار دیگر توجه همگان را به دارایی های نجومی خارج شده از ایران در زمان سلطنت محمدرضا پهلوی جلب کرده است .
نشریات معروفی نظیر فورچون که ابر ثروتمندان جهان را رصد می کنند بازماندگان شاه سابق را در ردیف چند ابر ثروتمند جهان قرار داده اند که ثروت آنها در حقیقت دارایی های به غارت رفته مردم ایران است .
کرونیکل اینکوایر می نویسد شاه سابق ایران بطور سیستماتیک در طول سی و هفت سال سلطنت همه ساله بیش از یک میلیارد دلار از کشور خارج و در بانک های سوئیس و امریکا ذخیره می کرد .
خانواده شاه ثروتمند ترین خانواده حکومتگر تاریخ ایران هستند .
همسر شاه سابق ایران که تابعیت هم زمان فرانسه و امریکا را دارد از موفق ترین قمارخانه دارهای مونت کارلو ، لاس وگاس و ماکائو می باشد و مالک چندین شرکت هتل های زنجیره ای است . وی از سهامداران عمده چندین شرکت برتر ساختمانی بوده و در بانکداری نیز فعال است . ثروت این زن هشتاد و دو ساله بالغ بر بیست میلیارد دلار تخمین زده می شود !
فرزندش هم در بسیاری از فعالیت های اقتصادی مادر شریک است و علاوه بر آن سرمایه کلانی را در شهرک سازی در جنوب اسپانیا و در خرید و فروش املاک لاکچری کالیفرنیا به کار انداخته است .
به نوشته فورچون رضا پهلوی که تابعیت آمریکایی دارد هم زمان تابعیت پاناما را هم اخذ کرده و برای فرار از مالیات شرکت های سرمایه گذاری خود را در پاناما ثبت کرده است .
این خانواده ابر ثروتمند بسیار خسیس هستند و نه تنها به ایرانیان فراری و پناهنده کوچک ترین کمک مالی نمی کنند بلکه برای شرکت در مهمانی ها و مراسمی که دعوت می شوند تقاضای پول می کنند !
اما ثروت این خانواده از کجا آمده است ؟
رضاخان ۴ همسر و ۱۱ فرزند داشت. فرزندان و نوه‌های وی به همراه همسرانشان در دهه ۵۰ خانواده‌ای با حدود ۲۵ عضو بزرگ‌سال را تشکیل دادند که ثروتمندترین خانواده ایران محسوب می‌شد.
در میان پهلوی‌ها کسانی هم بودند که در این ثروت‌اندوزی شریک نبودند؛ ازجمله علیرضا پهلوی (پنجمین فرزند رضاخان) که سال ۳۳ فوت شد و حمیدرضا پهلوی (آخرین فرزند رضاخان) که سال ۴۰ از خانواده سلطنتی طرد و عنوان شاهزادگی از وی سلب شد.
بنیاد پهلوی و اعضای این خانواده صاحب یا سهامدار عمده ۱۷ بانک و بیمه، ۲۵ کارخانه صنایع فلزی، ۸ کارخانه مواد معدنی، ۱۰ کارخانه سازنده مصالح ساختمانی، ۴۳ کارخانه صنایع غذایی، ۴۷ شرکت خدماتی و ۲۶ فقره سرمایه‌گذاری و فعالیت عمده تجاری دیگر در ایران بودند. املاک و سرمایه‌گذاری‌های عمده‌ای نیز در خارج از کشور داشتند؛ ازجمله اراضی وسیع محمدرضا پهلوی در اسپانیا. حالا ثروت پهلوی‌ها درمجموع چقدر بود؟
همه شرکت‌های بزرگ ایران
شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که بنیاد پهلوی و اعضای خانواده پهلوی در آن مالک اصلی یا سهامدار عمده بودند هیچ‌یک کوچک نبودند؛ امثال خودروسازی ایران ناسیونال بودند و جنرال موتورز ایران، جیپ، هپکو، گروه کارخانه‌های آلومینیوم ایران، بی اف گودریج ایران، سیمان تهران، گچ تهران، شرکت آتی‌ساز، خانه‌سازی اسکان ایران، قند مرودشت، شرکت انبارهای ایران و شرکت خدمات دریایی ایران.
اگر نام‌ها به نظرتان آشناست بازهم هست: شرکت لیزینگ ایران، شرکت هتل‌های ایران، بنگاه بخت‌آزمایی ملی، شرکت افست، شرکت حفاری سد ایران، شرکت ماشین‌آلات عمران، شرکت تولید ابریشم ایران، شرکت عمران روستایی ایران، شرکت خانه‌سازی و توسعه تهران بزرگ، شرکت پلاست ایران، کارخانه حریر پارس، کارخانه‌های مداد ایران، نورد و لوله اهواز، مرکز بین‌المللی پروژه‌های ایران، ایرانشهر فینانس، بانک اعتبارات ایران، بانک توسعه و سرمایه‌گذاری ایران، بانک ایرانشهر، بانک عمران، بانک داریوش و…
درواقع کارخانه و شرکت بزرگی در ایران نبود که پهلوی‌ها در آن نباشند. علاوه بر این‌ها خانواده پهلوی ۷۰ درصد سهام تمامی هتل‌های ایران را در اختیار داشتند.
سازمان املاک و مستغلات پهلوی
داستان بنیاد پهلوی چه بود؟ یک و نیم میلیون هکتار زمینی که رضاخان به قیمت ناچیز و به‌زور تصاحب کرده بود پس از عزل وی و در اوایل سلطنت محمدرضا برای فرونشاندن خشم مردم و نمایندگان به دولت وقت واگذار شد.
ولی سال ۱۳۲۸ شاه لایحه‌ای به مجلس برد تا بیش از ۴۴ هزار سند مالکیت این اراضی را پس بگیرد. تا سال‌ها این املاک به همراه اراضی وسیع دیگری زیر نظر «سازمان املاک و مستغلات پهلوی» اداره می‌شد و این سازمان سال ۱۳۳۷ شد «بنیاد پهلوی».
این بنیاد به اداره موقوفه‌های رضاخان و محمدرضا و دیگر اعضای خاندان پهلوی اختصاص داشت ولی به دلیل نفوذ پهلوی‌ها و ثروت بادآورده زیاد در دهه ۵۰ عملاً بخش بزرگی از اقتصاد ایران را قبضه کرد و ثروت سرشاری در اختیار خانواده پهلوی گذاشت.
این بنیاد دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های عمده‌ای نیز در آمریکا و اروپا داشت. نظارتی خارج از دربار بر بنیاد پهلوی وجود نداشت و می‌توان آن را بنیادی خصوصی دانست که اگر چه کارهای عام‌المنفعه نیز انجام می‌داد ولی بخش عمده درآمد آن خرج ثروت‌اندوزی و تفریح پهلوی‌ها می‌شد. تا جایی که در دهه ۵۰ سیاستمداران بسیاری علناً و حتی در رسانه‌ها بنیاد پهلوی را «کانون فساد» و موجب بدنامی پهلوی‌ها معرفی می‌کردند.
فراری ۳۵ میلیارد دلاری!
پیش از انقلاب رسانه‌های آمریکایی ثروت شاه را یک میلیارد دلار تخمین می‌زدند. ولی اوایل دهه ۵۰ معلوم شد فقط اوراق بهادار خارجی که متعلق به شاه است بیش از یک میلیارد دلار می‌ارزد. چند ماه پیش از پیروزی انقلاب نیز با خروج بیش از ۳۱ میلیارد دلار ارز از ایران توسط شاه معلوم شد تخمین‌ها کلاً اشتباه بوده است. همان موقع هم حدس و گمان‌ها درباره ثروت شاه بسیار متفاوت بود.
همان سال که در ایران انقلاب شد «اشپیگل» آلمان نوشت شاه ۲۴ میلیارد دلار از ایران خارج کرده است. «نیویورک‌تایمز» نیز خبر داد که ۲ تا ۴ میلیارد دلار تنها در سال‌های ۵۶ و ۵۷ توسط خاندان سلطنتی از ایران خارج کرده است.
