کمی بیش از یک صد و هفتاد سال پیش میرزا تقی خان امیر کبیر با تأسیس دارالفنون و روزنامه وقایع اتفاقیه آگاهی ایرانیان را دامن زد. امیرکبیر تنها در سه سال دوران فرمانروایی کوتاه خود کارهای بزرگی انجام داد. بدنبال آن پیشرفت هایی در ایران پدید آمد و مردم توانستند پنجاه و پنج سال پس از آن، مظفرالدین شاه را وادار به امضاء فرمان مشروطیت کنند. جنبش بیداری ایرانیان و جنبش مشروطیت، بنیان پدید آمدن گروه ها و انجمن های آزادی خواهی و عدالت طلبی گوناگون شد.
دکتر مصدق بنیانگذار نخستین دولت برآمده از اراده ی مردمان آزادیخواه و رهبر جبهه ملی و جنبش ملی شدن صنعت نفت در ایران، از فرزندان انقلاب مشروطیت است.
جبهه ملی به عنوان یک جبهه مردمی، سازمان سیاسی مصدقی و خانه‌ی آزادی خواهان و همه ی ایرانیان میهن دوست و مستقل از چپ و راست است. دکتر محمد مصدق در زندگی پربار خود نه تنها در سخن بلکه در عمل و در میدان مبارزه راه و روش برپایی دولت ملی را بر پایه ی آزادی، استقلال، دموکراسی و عدالت اجتماعی بنیان نهاد. برای همین او همواره مورد غضب و آزار دیکتاتوری، استبداد، قدرت خارجی و ارتجاع مذهبی قرار گرفت. دولت ملی دکتر مصدق را با کودتا ساقط کردند تا چرچیل راحت بخوابد. او را با بی‌عدالتی در زندان قصر به بند کشیدند تا خفقان بر ایران حاکم شود. دکتر مصدق تا پایان زندگی در احمدآباد زندانی بود تا خاندان پهلوی در اتحاد با ارتجاع مذهبی ایران را به وضعیتی کشاندند که امروز گواه آن هستیم.
دکتر مصدق در سال ۱۳۴۳ درباره چگونگی برپایی جبهه ملی به کمیته دانشجویان در خارج از کشور( یعنی به ملت ایران و به همه ی پیروان خود، حزب ها، سازمان های سیاسی و …) نوشت: « … جبهه ملی مرکز احزاب و اجتماعات و دستجاتی است که برای خود تشکیلاتی دارند و مرامی جز آزادی و استقلال ایران ندارند. این مرام چیزی نیست که یک عده قلیل و هر قدر صاحب فکر، بتوانند در مملکت آن را اجرا نمایند، بلکه مجری این مرام باید ملت ایران باشد. گذاردن یک عده ای در خارج و عدم پذیرش آن به عنوان که باشد بر خلاف مصالح مملکت است… » [ کتاب نامه های دکتر مصدق، گرد آورنده: محمد ترکمان جلد اول ص.۳۲۲]».
امروز که میهن ما دچار نابسامانی، هرج و مرج، دروغ، دزدی، خیانت و جنایت مشتی دستار به سر فریبکار شده است، همسازی ملی جمهوری خواهان سوسیال دموکرات و لائیک ایران در درون و بیرون از کشور، همچنان در ادامه ی راه و روش دکتر مصدق به مبارزه با استبداد و فقر و حکومت دینی ادامه می دهد.
در این راستا با توجه به تجربیات خودمان و افت و خیزهای جنبش آزادی‌خواهی مردم ایران، در پانزدهم ژوئن ۲۰۱۸ در تلویزیون رنگین کمان، بنیاد آزادی اندیشه و بیان، نشستی زیر نام چه باید کرد؟ انجام شد و ما با ۲۶ تن از نخبگان سیاسی به رایزنی و گفتگو نشستیم. پس از آن نشست در سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به دنبال نشست های دیگر، کم کم همسازی ملی جمهوری خواهان سوسیال دموکرات و لائیک ایران با باورنامه و اهداف سیاسی و اساسنامه شفاف برای رسیدن به همسازی ملی با همه ی جمهوری‌خواهان دموکرات و لائیک ایران، پدید آمد و در فرانسه به ثبت رسمی رسید.
خوشبختانه دکتر حسین موسویان رهبر جبهه ملی ایران در ۱۲ خرداد ۱۴۰۰، با پیروی از رهنمود تاریخی دکتر مصدق، در فراخوانی شفاف و داهیانه زیر نام “چه باید کرد؟” نیروهای سیاسی را به هم گرایی می خواند: « … معتقدان به استقلال و آزادی و عدالت و حفظ تمامیت ارضی باید در همه جا، در فامیل و خانواده، در اداره، در مدرسه، در دانشگاه، در کارخانه، در بازار، در هر شهر و شهرک و محله ای یکدیگر را یافته و با ایجاد تشکل های مردمی با هم در ارتباط قرار گیرند و رویدادهای سیاسی کشور را زیر نظر قرار دهند. بر اساس این باور و این نگرش، جبهه ملی ایران اکنون پیشنهاد ایجاد هسته های تشکیلاتی این سازمان را در سراسر کشور و حتی در بین ایرانیان خارج از کشور با هموطنان عزیز در میان میگذارد.»
جمهوری خواهان سوسیال دموکرات و لائیک ایران که از آغاز برپایی با جبهه ملی ایران و بخشی از جمهوری‌خواهان سوسیالیست، دموکرات، آزادیخواه، مستقل و لائیک در تماس و همسازی بوده است فراخوان جبهه ملی ایران را در جهت اهداف خود و راه خود می‌بیند و از این فراخوان پشتیبانی می کند. ما از همه جمهوری خواهان دمکرات و لائیک می خواهیم به فراخوان داهیانه و تاریخی جبهه ملی ایران برای پیروزی ملت ایران، پاسخ آری بدهند تا با مشارکت در ایجاد یک جبهه بزرگ فراگیر جمهوری‌خواه در چارچوب جبهه ملی ایران رژیم جمهوری اسلامی را از پای در آوریم و مسئولانه راه را برای بنیاد نهادن جمهوری ایران آماده سازیم .
رونوشت برای شورای رهبری جبهه ملی ایران
نهاد راهبردی جمهوری خواهان سوسیال دموکرات و لائیک ایران
سیزدهم تیرماه ۱۴۰۰ خورشیدی برابر با ۹ ژوئیه ۲۰۲۱ میلادی
