در دو هفته تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه «تهران» و «علموصنعت» به کمیته انضباطی برای پاره‌ای از توضیحات فراخوانده شدهاند؛ احضارهایی که بیشتر به صورت تلفنی بوده، در صورتی که مطابق قانون همه احضارهای دانشجویان به کمیته‌های انضباطی باید به صورت کتبی انجام شود.
اینها اطلاعاتی بود که تنی چند از دانشجویان دانشگاه تهران و علموصنعت در اختیار خبرنگار «شرق» قرار دادند. نامی* یکی از دانشجویان دانشگاه علموصنعت در گفت‌وگو با «شرق» درباره نحوه این احضارها می‌گوید: «در احضار دانشگاه ما حدود صد نفر از خانم‌ها به‌دلایلی مانند رعایت‌نکردن حجاب و ۴۰ نفر از آقایان به دلیل سیگارکشیدن در دانشگاه احضار شدهاند. پیش از احضارها خبرهایی حاکی از این اتفاقات به گوش ما می‌رسید، اما مسئولان کمیته انضباطی و معاونت دانشجویی اعلام کردند نمی‌گذارند چنین اتفاقی بیفتد که افتاد».
فرید می‌گوید این احضارها برای دخترها نتیجه‌اش حکم‌دادن به ۱۵ دانشجو بود؛ حکم اولیه آنها توبیخ کتبی و درج در پرونده است. فرید تأکید می‌کند: «پوشش‌ها نسبت به گذشته هیچ تغییری نکرده، اما ما فکر می‌کنیم از هفت ماه قبل که برخی نشریات دانشجویی شروع به فشارآوردن به مسئولان دانشگاه کردند و وضعیت پوشش‌ها را بد قلمداد کردند، باید منتظر این اتفاق می‌ماندیم. ما هم فکر می‌کردیم مانند سال گذشته که احضار ۳۶ نفر از دانشجویان با گفت‌وگو حل شد، این بار نیز می‌توانیم مسائل را با گفت‌وگو حل کنیم، اما گفت‌وگو چاره‌ساز نبود». نگرانی دانشجویان دانشگاه علموصنعت این است که جو دانشگاه دوباره امنیتی شود و به روزهای پیش از سال ۹۲ باز گردد؛ وضعیتی که دوباره می‌تواند اثرات مخربی برای موقعیت فرهنگی دانشگاه‌ها داشته باشد.
گلاره یکی از دانشجویان دانشگاه علموصنعت است که تلفنی احضار شده و حکم اولیه او منتج به درج در پرونده‌اش شده، او به «شرق» می‌گوید: «تقریبا یک ماه بود که دانشگاه نرفته بودم و از هیچ‌چیزی خبر نداشتم که تلفنی احضار شدم و پیش از آن نیز هیچ تذکری دریافت نکرده بودم. همه دوستانم هم شاهد هستند که وضعیت پوشش من چه در دانشگاه و چه در خارج آن بسیار ساده است، اما دلیل این احضار و توبیخ و درج در پرونده‌ام را نمی‌فهمم».
دانشجویان دانشگاه تهران هم وضعی شبیه به دانشجویان علموصنعت دارند، امید یکی از دانشجویان احضارشده دانشگاه تهران به «شرق»، می‌گوید: «سه‌شنبه هفته گذشته توسط منشی کمیته انضباطی با ۹ نفر از بچه‌ها تماس گرفته شد و با وجود اصرار بچه‌ها، خودش را هم معرفی نکرد. این منشی اعلام کرد دانشجویان باید روز شنبه ۲۲ اسفند، ساعت ۱۰ صبح کمیته انضباطی باشند. ما هم اعلام کردیم این احضارها باید کتبی باشد و کار شما غیرقانونی است که آنها در جواب گفتند تا پایان وقت اداری نامه‌های کتبی را به دانشکده ارسال می‌کنیم که این اتفاق نیفتاد. همان شب شورای دانشکده و شورای خوابگاه‌ها درباره این اتفاق‌ها بیانیه‌ای را صادر کرد و اعلام کردیم احضارها غیرقانونی بوده و ما آن را به رسمیت نمی‌شناسیم و به کمیته انضباطی هم مراجعه نمی‌کنیم و احضار تلفنی مشروعیت ندارد. فردای این ماجرا شش احضار کتبی به دفتر آموزش رسید. نامه‌ها متعلق به سه نفر از رشته مردم‌شناسی، دو نفر از پژوهشگری و یک نفر از ارتباطات بود. از این شش احضار کتبی، پنج احضار متعلق به همان ۹ نفری بود که روز گذشته تلفنی احضار شده بودند».
امید افزود: «تصمیم گرفتیم به صورت گروهی به کمیته انضباطی برویم و به این سبک احضارهای گروهی اعتراض کنیم. حدود ۱۰ نفر از ما به کمیته انضباطی مراجعه کردیم. دکتر ملی، دبیر کمیته انضباطی، در پاسخ به اعتراض ما اعلام کردند کل احضارها ۱۱ نفر بوده و هر ۱۱ نفر از دانشکده علوم اجتماعی بودند. دکتر ملی گفت ما فعلا احضار شش نفر را کتبی کرده‌ایم و آن پنج نفر باقی‌مانده را هم به‌زودی کتبی می‌کنیم و می‌فرستیم».
امید می‌گوید ما اصرار کردیم دلیل این احضار را بیان کنند ولی گفتند اجازه اعلام دلیل این احضارها را به صورت گروهی ندارند. شخصیت آقای ملی به گونه‌ای است که مدام در حال لبخندزدن است و همین خنده‌ها باعث عصبی‌شدن بچه‌ها شد و چند نفر احضاریه‌ها را پاره کردند و ما هم در حمایت از بچه‌ها احضاریه‌ها را پاره کردیم و گفتیم روز شنبه به کمیته انضباطی رجوع نمی‌کنیم». این ماجرا باعث می‌شود دانشجویان تصمیم بگیرند کمیته‌ای را که سال‌ها پیش در دانشگاه تهران فعال بوده و کمیته حمایت از احضارشدگان نام داشت دوباره فعال کنند. امید می‌گوید نتیجه این فعال‌شدن بیانیه‌ای است که از طرف شورای صنفی چند دانشگاه منتشر شده و وبلاگ کمیته حمایت از احضارشدگان نیز پس از سال‌ها دوباره راه افتاده است.
در بخشی از بیانیه‌ای که روز پنجشنبه توسط شورای صنفی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، شورای صنفی خوابگاه‌های دانشگاه تهران، شورای صنفی دانشکده روان‌شناسی دانشگاه تهران، شورای صنفی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و شورای صنفی دانشگاه علموصنعت ایران منتشر شده، آمده است: «دانشجویان با حضور عمومی خود در کمیته انضباطی صراحتا اعلام کردند که دوره ایجاد فضای ارعاب از طریق احضارهای گروهی غیرقانونی گذشته است. طی این رخداد شش دانشجویی که مورد احضار کتبی قرار گرفتند نیز مکررا از دبیر کمیته انضباطی درخواست کردند که علت احضارشان و عدم قید آن در احضارنامه کتبی را در حضور جمع دانشجویان بیان کند، اما به این خواسته ایشان با سکوت پاسخ داده شد. با توجه به عدم‌پاسخگویی دبیر کمیته انضباطی به مطالبه دانشجویان در باب بیان اتهامات دانشجویان احضارشده، تا زمانی که فرایندهای انضباطی به روند شفاف و قانونی خود بازنگردد، دانشجویان احضارشده به این کمیته مراجعه نخواهند کرد».
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «شایان ذکر است روند این احضارها به دانشگاه تهران محدود نمی‌شود، در دانشگاه علموصنعت ایران نیز دانشجویان به بهانه پوشش نامناسب به اتاق‌های گفت‌وگوی کمیته انضباطی احضار شدند. صد نفر در عرض یک ماه به این اتاق‌ها احضار شدند و ۳۶ نفر در ماه پیش از آن؛ این اعداد و ارقام نشان می‌دهد طبق برخوردها، تقریبا همه دانشجویان علم‌وصنعتی متخلف و قانون‌شکن هستند».
با وجودی که دانشجویان احضار دانشکده‌ها را مرتبط به هم می‌دانند، دکتر مجید سرسنگی، معاونت فرهنگی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «شرق» با رد این ادعا توضیحات کاملی را درباره روند احضار دانشجویان به کمیته انضباطی ایراد کرده و اظهار می‌دارد: «دانشگاه بخش‌های مختلفی دارد، یکی از آنها کمیته انضباطی است و کار این کمیته این است که اگر فردی قوانین دانشگاه را زیر پا بگذارد یا تخلفی بکند فرد را احضار می‌کند، بحث کمیته انضباطی هم مختص دانشجویان نیست، ما هم در زمینه دانشجویان و هم در زمینه اعضای هیأت علمی و هم درمورد کارکنان، کمیته‌هایی داریم که به تخلفات رسیدگی می‌کنند. قطعا این مسئله‌ای نیست که هر کسی در هر جایگاهی جواب‌گوی تخلفات باشد. نکته دوم اینکه در آموزش عالی برای اینکه کسی از بیرون در دانشگاه دخالت نکند، آیین‌نامه‌هایی مبنی بر رسیدگی به تخلفات در خود دانشگاه وجود دارد؛ بنابراین کمیته انضباطی یکی از ارکان دانشگاه است که براساس قوانین جمهوری اسلامی و قوانین آموزش عالی به وجود آمده».
سرسنگی همچنین با رد این ادعا که احضار دانشجویان به صورت تلفنی صورت گرفته تصریح کرد: «من متأسفم که این دوستان که اسم خودشان را دانشگاهی هم گذاشته‌‌اند، با احساسات دیگران بازی می‌کنند و با ذکر موارد خلاف باعث می‌شوند که در ذهن مردم توهم ایجاد شود که کار خلاف انجام شده. پروسه‌ای که انجام شده به این صورت است: کمیته انضباطی وقتی گزارشی مبنی بر تخلف یک دانشجو می‌گیرد نامه‌ای برای دانشجو تنظیم کرده و آن را به دانشکده مربوطه می‌فرستد و برای اینکه مطمئن شود این نامه به دست فرد می‌رسد، (چون براساس قوانین اگر فرد احضار شود و در کمیته حاضر نشود، این کمیته می‌تواند غیابی به تخلف رسیدگی کند) با دانشجو تماس گرفته و به وی اطلاع می‌دهند که شما نامه‌ای دریافت کرده‌اید و باید به اداره آموزش دانشکده مراجعه کرده و نامه را دریافت کنید. پس احضار به‌هیچ‌عنوان، تلفنی صورت نمی‌گیرد».
معاون فرهنگی دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که دلیل قیدنکردن دلیل احضار دانشجویان در نامه‌های احضار چیست، افزود: «علت این امر هم این است که بخشی از گزارشی که به دست ما می‌رسد منجر به برائت فرد می‌شود. یعنی ممکن است من شکایتی از فردی بکنم و این شکایت درست نباشد و ما اگر در نامه این تخلف را قید کنیم و این نامه به دست افراد مختلف افتد ممکن است با آبروی افراد بازی شود. دانشجو بعد از حضور در کمیته انضباطی مجموعه پرونده در اختیارش قرار داده می‌شود تا وی بداند چه کسی یا چه حوزه‌ای از وی شکایت کرده‌‌اند و بتواند جواب خود را بدهد. حالا اگر فرد خودش مایل باشد بعدا علت احضارش را اعلام کند به خودش مربوط است و حق شخصی خودش است؛ اما ما این اجازه را به خودمان نمی‌دهیم».
سرسنگی تصریح کرد: «تفهیم اتهام به این معنی نیست که شما مجرم هستید بلکه به این معناست که کسی از شما شکایت کرده و شما باید ادله خود را مبنی بر برائت ارائه بدهید. بعد از ارائه توضیحات توسط دانشجو کمیته انضباطی تشکیل می‌شود که متشکل از دو حقوق‌دان، نماینده دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری و نمایندگان دانشجویان و معاونت فرهنگی است».
مدیریت سابق خانه هنرمندان با تأکید بر اینکه هم‌زمان‌شدن احضار دانشگاه‌ها هیچ ارتباطی به هم ندارد، خاطرنشان کرد: «کمیته انضباطی معمولا هر هفته تشکیل می‌شود و این بر اساس دستور کار تشکیل می‌شود. ما در همین فاصله‌ای که دوستان می‌فرمایند بیش از ۲۰ پرونده دیگر را هم بررسی کردیم، برخی مربوط به تقلب بوده، برخی شاکی خصوصی داشته و…».
سرسنگی همچنین با اشاره به اینکه کمیته انضباطی هیچ‌وقت در یک سال گذشته یک مورد را هم بر مبنای فعالیت صنفی دانشجویی احضار نکرده، افزود: «اگر چنین مسئله‌ای در یک سال گذشته در بین دانشجویان پیدا شود من عذرخواهی می‌کنم و استعفا می‌دهم». وی همچنین با رد این ادعا که این احضارها ممکن است به دلیل برگزاری انتخابات مجلس باشد، افزود:«معاونت فرهنگی در برگزاری باشکوه انتخابات نقش بسزایی داشت و فکر نمی‌کنم هیچ دانشگاهی ۵۰ برنامه انتخاباتی را مثل دانشگاه تهران در یک ماه برگزار کرده باشد. ما پس از انتخاباتی که با آرامش برگزار شده و رهبری از آن به یک حرکت چشمگیر و مردمی یاد می‌کنند چرا باید از دانشجویان زهر چشم بگیریم؟»
معاون فرهنگی دانشگاه تهران در پایان در پاسخ به این سؤال که دلیل صادرنشدن نامه کتبی برای پنج دانشجوی احضارشده چیست، خاطرنشان کرد: «تا زمانی که پرونده دانشجویان کامل نباشد نامه کتبی به دستشان نمی‌رسد. تا جایی که من می‌دانم کلا پنج دانشجو احضار شدهاند نه بیشتر و احتمال دارد کسانی هم که احساس کردند پرونده دارند خودشان را در این جریان شریک و دخیل کردند ولی آن چیزی که رسمی است کلا پنج نفر فراخوانده شدهاند تا توضیحات آنها شنیده شود».
* اسامی دانشجویان مستعار انتخاب شده و مستندات این اتفاق نزد خبرنگار «شرق» محفوظ است.
شرق / شهرزاد همتی
