موج تازه سرکوب علیه جوامع قومی به راه افتاده است

فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر

عبدالکریم لاهیجی، نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر و رئیس جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران، امروز گفت : «دولتمردانِ ایران موج تازه‌ای از سرکوب علیه جوامع مختلف قومی از جمله بلوچ ها، عرب‌ها و آذری‌ها به راه انداخته‌اند. با وجود این که کمیته رفع تبعیض نژادی سازمان ملل در شهریور 1389 در ملاحظات نهایی خود در باره گزارش دولت ایران از محرومیت ‘جوامع عرب، آذری، بلوچ، کُرد و نیز بعضی از گروه های غیرشهروند’  از حقوق شان به شدت انتقاد کرد و از دولتمردان خواست اقدامات لازم را برای حمایت موثر از این جوامع به عمل آورند، این دولتمردان کاملا مخالف با توصیه های کمیته عمل می کنند.»

در روز 25 اردیبهشت 1391، نیروهای امنیتی در شهر راسک در استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی کشور به روی کسانی که به دستگیری 15 نفر از جمله دو امام جماعت اهل سنتِ بلوچ و خویشاوندان آن‌ها اعتراض داشتند، آتش گشودند. دست کم یک نفر کشته و چند نفر زخمی شدند. سپس، در روز 31 اردیبهشت، دادستان زاهدان، مرکز استان، اعلام کرد چند تن در ارتباط با ترور امام جماعت یک مسجد، که هم‌زمان فرمانده واحد محلی بسیج و از طرف‌داران دولت بود، در بهمن ماه، دستگیر شده اند. به ادعای دادستان شش نفر به اتهام مشارکت در این ترور بازداشت شده‌اند. بازداشت‌شدگان در خطر شکنجه و بدرفتاری های دیگر، محاکمه ناعادلانه و احتمالاً مجازات اعدام به‌سرمی‌برند.

در روز اول خرداد، محاکمه چندین نفر از اعضای جامعه قومی عرب ایرانی در اهواز، مرکز استان خوزستان در جنوب غربی ایران، آغاز شد. دست‌کم شش تن از آن ‌ها با اتهام‌های مبهم محاربه با خدا و افساد فی‌الارض روبه‌رو هستند. در هر دو مورد امکان صدور مجازات اعدام وجود دارد. بعضی از متهمان بیش از یک سال در بازداشت به سر برده‌اند و در بیشتر این مدت به وکیل مدافع دسترسی نداشته‌اند. به گزارش بعضی از منابع، دو تن از متهمان در دادگاه اعلام کردند که در اثر شکنجه شدید وادار به اعتراف‌های دروغ شده‌اند.  

در همان روز، نیروهای امنیتی در شهرهای تبریز (مرکز استان آذربایجان شرقی) و ارومیه (مرکز استان آذربایجان غربی) در شمال غرب ایران به اعتراض‌های مسالمت‌آمیز مردم حمله و ده‌ها نفر را بازداشت کردند. این اعتراض‌ها در سالگشتِ تظاهرات ضد سیاست‌های تبعیض‌آمیز دولت علیه جامعه آذری در سال 1385 و سیاست‌های دولت در ارتباط با دریاچه ارومیه، که به گفته فعالان محیط زیست در خطر خشک شدن است، انجام شد. در ارومیه، گویا پلیس از باتون و گاز اشک‌آور علیه معترضان استفاده کرد و گلوله‌های رنگی به آن‌ها شلیک کرد تا بتواند بعدا آن‌ها را شناسایی کند.

اطلاعات پیشینه‌ای

جوامع قومی ایران پیوسته از حقوق سیاسی، مدنی، اقتصادی، فرهنگی (از جمله زبانی) و اجتماعی خود محروم هستند.

فعالان فرهنگی و حقوق بشر آذری سال‌هاست که به شدت مورد آزار و تعقیب بوده‌اند. سعید متین پور، روزنامه‌نگار آذری و فعال حقوق اقلیت‌ها، از سال 1386 محکومیت هشت سال زندان خود را می‌گذراند و بنا به گزارش ها به شدت نیازمند رسیدگی پزشکی است.

جوامع کُرد، بلوچ و عرب ایران با سرکوب سیاسی بیشتری مواجه هستند. فعالان سیاسی و مدنی کُرد پس از صدور حکم های ناعادلانه در دادگاه هایی که اعتراف زیر شکنجه را به عنوان مدرک می‌پذیرند، به اعدام محکوم می‌شوند. 

محمد صدیق کبودوند، بنیان‌گذار و رئیس سازمان حقوق بشر کردستان، از تیرماه 1386، محکومیت 10 سال و شش ماه زندان خود را می گذراند. او که در سال 1387 یک بار دچار سکته قلبی و در سال های 1387 و 1389 سه بار دچار حمله مغزی شده، پیوسته از رسیدگی پزشکی محروم بوده و جانش در خطر است. چندین روزنامه نگار و دانشجوی کُرد محکومیت های طولانی زندان خود را می گذرانند و عده ای از زندانیان سیاسی کُرد به اعدام محکوم هستند. فرزاد کمانگر، معلم کُرد، پس از ماه ها شکنجه و محاکمه ای ناعادلانه در اردیبهشت 1389 اعدام شد.

در فروردین ماه 1384، عرب های خوزستان در اعتراض به گزارش هایی در باره طرح دولت برای تغییر بافت جمعیتی استان در خیابان ها به اعتراض پرداختند. بنا به گزارش ها، ده ها نفر در این اعتراض ها کشته شدند. از آن پس، دولتمردان هر سال در آستانه سالگشت اعتراض ها ده ها تن از فعالان فرهنگی و حقوق بشری را بازداشت کرده اند. گزارش های زیادی در باره اعدام زندانیان سیاسی عرب خوزستان به اتهام های مبهم و پس از محاکمه ناعادلانه منتشر شده است.

اقلیت بلوچ سالیان طولانی قربانی تبعیض گسترده بوده است. در سال های اخیر، تعداد زیادی از زندانیان سیاسی بلوچ و نیز تعدادی از روحانیون اهل سنت  بلوچ در این منطقه اعدام شده اند و بنا به گزارش ها ده ها نفر در اعدام های فراقضایی به قتل رسیده اند.

برای اطلاعات بیشتر در باره تبعیض علیه جوامع قومی و دینی ایران، نگاه کنید به «رُویه پنهان ایران: تبعیض ضد اقلیت های قومی و دینی در ایران»، گزارش مشترک فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر و جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران؛ http://www.fidh.org/IMG//pdf/FIDH_LDDHI.pdf

فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر: Arthur Manet; Karine Appy +33 6 72 28 42 94 / +33 1 43 55 90 19

Twitter: @fidh_ngo

جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران: lddhi(at)fidh.net

Twitter: http://twitter.com/humanrightsiran