جلال ایجادی
تخریب محیط زیست در ایران یک پدیده دردناک روزافزون است. جنگلها را تخریب میکنند تا برای کارخانجات جاده سازی کنند و زمانی که تعادل طبیعت را شکستند خطرات زیست محیطی را تشدید کرده و زمینه را برای بروزسیل آماده میکنند. حرص وولع اقتصادی وسودجوئی زمانیکه با نادانی ها و بی کفایتی و فساد همراه میگردد، نتیجه اش ویرانگری در طبیعت میشود. انسان برای زندگی به طبیعت نیازمند است، وقتی جنگل وبیشه وتالاب ازبین میروند، وقتی آبها آلوده شده وزندگی آبزیان به خطر میافتد، وقتی که در هوا آلودگی های شیمیائی و مخرب افزایش می یابند، وقتی که محصولات غذائی بخاطر استفاده شدید مواد شیمیائی مسموم میگردند، همه وهمه بیان تخریب محیط زیست است و بازنده اصلی انسان است. با این تخریب ها سلامتی انسان وزندگی روزمره او به خطر میافتد.
جنگل شاهرود وطبیعت کلاردشت راتخریب نکنید!
سه خبر زیر بطرز آشکاری نشان میدهد که بی توجهی به محیط زیست خرابی های بیشتر رادرپی دارد. با بولدوزر به جنگل های قله البرز حمله میکنند تا جاده سازی نمایند و معدن کاوی در کلاردشت وویرانی اکوسیستم منجر به سیل وتخریب کاشانه مردم میگردد وبالاخره بلوط های کهنسال درو میشوند. این رویدادها نشان میدهد که نظام اداری ایران و مدیریت دولتی موجود هیچ تلاش جدی برای حفظ محیط زیست نمیکنند. بوروکراتها با اجازه دادن ها و چه بسا باگرفتن رشوه، تخریب را آماده میکنند. علیرغم تلاش ومبارزه طرفداران محیط زیست، که با امکانات بسیار محدود سعی در نجات میراث طبیعی دارند، ماشین دولتی بوروکراتیک بکارخرابکاری خود ادامه میدهد.
حفظ محیط زیست هم به تربیت وآموزش افراد وحضور فعال نهادهای طرفدار محیط زیست برمیگردد وهم به تصمیم واراده سیاسی مسئولان یک کشور بستگی دارد. در ایران جمهوری اسلامی ویرانگر محیط زیست است. این گفته یک حرف واهی نیست. شما ببینید زمانی که پیمانکار وزارت نیرو با پوشش مدیران سیاسی و دولتی بدون “اجازه رسمی” پنجهزار درخت بلوط کهن را قتل عام میکند، این واقعه یک جنایت بزرگ است. دولت و مسئولان آن بر علیه محیط زیست مبارزه میکنند. یک دولت با تخصص ودرخدمت مردم برای امور اقتصادی وصنعتی هرگز باین میزان ویرانی روی نمی آورد. حفظ طبیعت در خدمت زندگی مردم است ویک حکومت دلسوزوبا دانش و حساس بامر زیست محیطی برای مدیریت جامعه پاسدار میراث طبیعی است. رژیم حاکم بر ایران نه برای مردم است ونه دلسوز طبیعت.
خرابکاری اول: با بولدوزر به جان بلندترین قله البرز شرقی افتاده‌اند
درحالی‌که از برخی محافل غیررسمی خبرهای نگران‌کننده‌ای مبنی بر از سر‌گیری عملیات احداث جاده در جنگل ابر به گوش می‌رسد، روز گذشته یکی از فعالان محیط‌زیست شاهرود از تخریب بخشی از بلندترین قله البرز شرقی در ۳۰ کیلومتری شمال این شهرستان خبر داد و گفت اخیرا به بهانه استخراج سنگ برای یکی از کارخانجات عظیم آلومینیوم، مجوز معدن‌کاری در این منطقه صادر شده و براساس همین مجوز، چند روزی است که معدن‌کاران با ماشین آلات سنگین راه‌سازی به جان این بخش از طبیعت زیبای شاهرود افتاده‌اند.
علیرضا ولیان، فعال محیط‌زیست و مسئول کمیته کوهنوردی هیات کوهنوردان شاهرود، در توضیح این خبر به همشهری گفت: با صدور مجوز معدن در منطقه، معدن‌کاران با بلدوزر مشغول احداث مسیر عبوری به سمت ارتفاعات قله شاهوار هستند. جاده در دست احداث به اندازه‌ای عریض است که ۳ خودرو به‌طور همزمان می‌توانند در کنار هم در این مسیر عبوری مورد نظر تردد کنند. به گفته وی، بخشی که قرار است از آن سنگ برداشت شود صخره‌ای است و تنها زیستگاه دست نخورده کل و بز، قوچ و میش و خرس در منطقه محسوب میشود که تا به امروز به‌دلیل صخره‌ای بودن از تخریب و دست اندازی مصون مانده است.
ولیان تصریح کرد: سال گذشته با وجود انتقادات و اعتراضات گسترده دوستداران طبیعت، به بهانه انتقال آب از چشمه‌های قطری جاده‌ای در ارتفاعات منطقه ابر کشیدند که علاوه بر تخریب طبیعت بکر باعث خشک شدن ۲ چشمه پر آب منطقه شد. امسال هم کشیدن جاده در محدوده مرتفع‌ترین قله شاهرود را به بهانه معدن‌کاری آغاز کرده‌اند. این درحالی است که کوهنوردان معتقدند چنانچه این عملیات ادامه یابد نه تنها اثری از زیستگاه امن حیوانات در منطقه باقی نمی‌ماند که یکی از زیباترین مناطق کوهستانی البرز قابلیت کوهنوردی خود را از دست میدهد. منبع همشهری ۳ مرداد ۱۳۹۰
خرابکاری دوم: تخریب‌های پی درپی طبیعت در کلاردشت باعث بروز سیل در منطقه شد.
مسئولان بنیاد توسعه پایدار کلاردشت گفت سیل در منطقه نتیجه تخریب طبیعت است. خسارات زیر‌ساختی و عمرانی این سیل بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد میشود؛ اما آنچه مایه نگرانی است اینکه این سیل بستر سیل‌های بعدی را فراهم کرده است. وی در توضیح این خبر به همشهری گفت: فعالیت‌های معدنی در ۴ منطقه لتی کمر، بریر، کل‌بزان و سایه دره در محدوده علم کوه و تخت‌سلیمان که از سال ۶۶ آغاز شده و همچنان ادامه دارد زمینه بروز این سیل را فراهم ساخته است. این در حالی است که طی ۱۵ سال گذشته بارها نسبت به بروز این سیل به شیوه‌های مختلف هشدار داده شده بود اما هیچ‌یک از مسئولان این هشدارها را جدی نگرفتند و در نتیجه همین بی‌توجهی فعالیت‌های معدن کاوی و استخراج سنگ به قوت خود باقی‌است و اکوسیستم‌های منطقه هر روز بیش از پیش دستخوش تخریب میشود.
علاوه بر معدن کاوی، برداشت شن وماسه و بهره‌برداری چوب از جنگل از دیگر عوامل مؤثر در بروز سیل و بلایای طبیعی مشابه است؛ از این رو، انتظار می‌روداستانداری با تشکیل شورای بحران مانع این فعالیت‌ها در منطقه شود واجازه ندهد بیش از این، طبیعت زیبای کلاردشت دستخوش تجاوز و تخریب شود. در غیراین صورت، در آینده شاهد سیل‌های بزرگ‌تری در منطقه خواهیم بود. وی ضمن انتقاد از صدور مجوزهای بی‌ضابطه برای ساخت و ساز در حریم رودخانه حفاظت شده آبسرود گفت: این رودخانه یکی از۵ رودخانه حفاظت‌شده کشور است که طبق معیارهای زیست‌محیطی ۲۰۰ متر حریم قانونی برای آن درنظر گرفته شده‌است. با وجود این، مردم بومی منطقه با احداث بناهای مسکونی و تجاری در حریم این رودخانه نسبت باین مسائل بی تفاوتندوصدور مجوز ساخت وساز زمینه تخریب بیشتر را فراهم میکند. (همشهری چهار تیر ۱۳۹۰)
خرابکاری سوم: قتل عام شبانه ۵ هزار بلوط کهنسال در دنا
درحالی‌که سازمان ملل سال‌جاری میلادی را به‌دلیل اهمیت رویشگاه‌های جنگلی، سال جهانی جنگل نامگذاری کرده است، پیمانکار وزارت نیرو با هجمه شبانه به بخشی از ذخیره‌گاه زیستکره دنا، به بهانه عبور خطوط انتقال برق فشار قوی، ۵ هزار بلوط کهنسال را اوایل هفته جاری طی ۲ شب متوالی قلع و قمع کردند.
این در حالی است که یک شب پس از آغاز این عملیات، با شکایت مسئولان محیط‌زیست، دادگاه دستور توقف عملیات را صادر میکند. با این همه، پیمانکار بی‌توجه به این مسئله، در شب دوم هم تخریب‌ها را ادامه میدهد. بهمن ایزدی، رئیس تشکل زیست‌محیطی کانون سبز فارس در گفت‌وگو با همشهری افزود: پیمانکار وزارت نیروبا هجوم شبانه به رویشگاه‌های بلوط در محدوده‌ای از امامزاده شاه‌حسن در تنگ مهریان مادوان تا تنگ گنجه‌ای که پوشش جنگلی بسیار انبوهی دارد و از نظر طبیعت‌گردی و جاذبه‌های گردشگری منطقه‌ای بی‌نظیر محسوب میشود، هزاران درخت را قلع وقمع میکند.
وی افزود: این پیمانکار از سال ۸۵ برای انتقال خط انتقال برق فشار قوی از یاسوج به اقلید اقدام میکند اما هیچ‌گونه مجوزی مبنی بر قطع درخت برای عبور انتقال برق فشار قوی در محدوده مورد نظر صادر نمی‌شود وطی سال‌های گذشته محیط‌زیست در برابر این درخواست ایستادگی کرده و برای مصون ماندن رویشگاه‌های زاگرسی دنا مسیر دیگری را معرفی میکند اما به‌دلیل همجوار بودن مسیر عبور خط انتقال برق با فرودگاه، متولیان طرح مسیر را به تنگ مهریان که یکی از حوزه‌های آبخیز قله پازن پیردناست هدایت میکنند و پیمانکار در این محدوده دست به قلع وقمع بلوط‌ها می‌زند.
این گزارش می‌افزاید: معاون طبیعی اداره‌کل محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه مجوز انتقال فشار قوی از منطقه حفاظت شده صادر شده اما این مجوز به معنای قطع درخت نبوده، تاکید کرده است که پیمانکار بدون درنظر گرفتن محتوای مجوز اقدام به قطع درختان کرده اما هم‌اکنون این عملیات متوقف شده است.دادستان بویراحمد هم در این‌باره تصریح کرده است: انتقال برق فشار قوی از این منطقه پروژه‌ای ملی است اما قطع درخت بدون مجوز قانونی از سوی هر فرد یاگروه وسازمانی جرم مطلق تلقی شده و با آنها برخورد قاطع میشود.( همشهری هفت تیر۱۳۹۰)
دوستان خود نسبت به اقدام های بالاقضاوت کنید. چرا منابع کشور ما باین صورت تخریب میشوند؟ چرا این حکومت با اولویت یکجانبه نسبت به طرح های اقتصادی، شرایط اقلیمی و اکولوژیکی را تخریب میکند؟ این چه مدیریتی است که معاون خود میگوید این قتل عام قانونی نبوده است؟ اینگونه گلایه کردن یا بیان ناتوانی است ویا دروغ وفریبی بیش نیست. فاجعه اتفاق افتاد، همانطور که در ایران فاجعه ها تکرار میشوند.
جلال ایجادی
استاد دانشگاه در فرانسه
۲۸/۷/۲۰۱۱
