از چند ماه پیش، ایالات متحده و فرانسه به خود می بالند که با اجماع بین المللی توفیق خواهندیافت که در شورای امنیت سازمان ملل متحد مجازات هائی علیه ایران به تصویب برسانند. با وجود این، به رغم همه تلاش ها، تاریخ تصویب این قطع نامه مرتبا به تعویق می افتد. اکنون صحبت از ژوئن ٢٠١٠ است. اما، شاید این تعویق پی در پی بازتاب نبود اجماع بین المللی باشد، گر چه روسیه به مواضع غرب پیوسته است؟
پرزیدنت لوئیز ایناسیو «لولا» داسیلوا، رئیس جمهوری برزیل، عضوغیر دائمی شورای امنیت، قرار است در روزهای ١۵ و ١۶ مه از تهران دیدار کند.(١) روز پنجشنبه ۶ مه، لولا پس از ملاقاتی با همتای لبنانی اش میشل سیمون در برازیلیا اظهار داشت: «من سلسو آموریم را به تهران می فرستم. او در استانبول و مسکو توقف خواهد کرد زیرا ما می خواهیم سفرمان را خوب تدارک ببینیم و احتمال رسیدن به توافق میان آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران را ارزیابی کنیم.». رئیس جمهوری برزیل بارها با تصویب مجازات ها مخالفت کرده است. بنا بر گزارش سایت تلویزیون «فرانس ٢۴» (٢۴ فوریه) «پرزیدنت لولا خواستار عدم «انزوای» ایران است.(٢)
لولا که به سخنان برنار کوشنر، پاسخ میداد گفت: هیچ کس نمی تواند در مورد سلاح های هسته ای به من درس بدهد (…) هر کشوری سیاست خارجی خودش را تدوین می کند و برزیل به بلوغ خود اعتقاد دارد». پیش تر، کوشنر وزیر خارجه فرانسه گفته بود که ایران برزیل را گول زده است.(٣)
بموازات آن، ترکیه، دیگرعضو غیردائم شورای امنیت برای یافتن زمینه مذاکره میان ایران و آژانس انرژی اتمی تلاش می کند. در نشست سران سوریه، قطر و ترکیه که روز ٩ مه ٢٠١٠ در دوحه برگزار شد، از تلاش های دولت آنکارا حمایت شد.
روز سه شنبه ۴ مه ، خبرگزاری فرانسه از دوحه گزارش داد که بنا بر نوشته یک روزنامه عربی در همان روز ، وزیر امور خارجه ترکیه* گفته است «ترکیه همه توانش را بکار خواهد بست تا از درگیری نظامی میان غرب و ایران جلوگیری کند، اما تهران باید در مورد برنامه هسته ای اش شفافیت نشان دهد.»
احمد داووداوغلو در مصاحبه ای که روز سه شنبه در روزنامه الحیات منتشر شد اظهار داشته بود: «ما تا جائی که امکان دارد، هر تلاشی می کنیم تا اعتماد میان ایران و ایالات متحده و ایران و غرب برقرار شود تا از درگیری نظامی و مجازات های احتمالی جلوگیری شود». او اضافه کرده بود که ایران نیز بنوبه خود باید «تضمین های لازم» در مورد صلح آمیز بودن برنامه هسته ای اش ارائه دهد و « با آژانس بین الملی انرژی اتمی با شفافیت برخورد کند».
آقای داوداوغلو نسبت به یافتن «راه حلی دیپلماتیک» اظهار خوش بینی کرده و خواست تا به تلاش ها در این راستا شتاب داده شود. او در جریان گفتگوهایش در ماه آوریل در تهران گفته بود که در مورد بحران هسته ای ایران، پیشرفت هائی حاصل شده است.
روز ٩ مه رادیو بین المللی فرانسه اعلام کرد که « ایران نسبت به میانجیگری ترکیه و برزیل نظر مساعد دارد».(۴) «رئیس دیپلماسی ایران ایده گفتگوهای جدید با کشورهای غربی در مورد برنامه هسته ای ایران را پذیرفته است. احتمال دارد این مذاکرات در ترکیه انجام شود. منوچهر متکی پس از ملاقاتی با همتای ترک خود احمد داوداوغلودر روز جمعه ٧ مه ٢٠١٠ اظهار داشت «این نشست می تواند زود برگزار شود.»
یکی از پیشنهادات، امکان مبادله سوخت هسته ای با غنای ضعیف با سوخت غنی شده ٢٠ درصد در ترکیه است و نه در ایران، آن طوری که ایران پافشاری می کرد. بدین ترتیب یکی از خواسته های ایران نیز عملی خواهد شد. این کشور مایل نبود سوخت ضعیف خود را به روسیه یا فرانسه ارسال و برای تحویل سوخت غنی شده چند ماه صبر کند.
چند عضو غیردائمی شورای امنیت ملاحظه کاری خود را نسبت به مجازات های احتمالی اعلام کرده یا برخویشتن داری خود تاکید می کنند. قطعی است که لبنان بخاطر شکنندگی تعادل سیاسی اش رای به مجازات نخواهد داد. گابون، نیجر یه، مکزیک جانب احتیاط را حفظ کرده اند. بویژه که این کشورها دارای روابط خوب با جمهوری اسلامی اند.(۵)
دولت چین با وجود فشار های گوناگون، ظاهرا جانب خویشتن داری را رعایت می کند و در جستجوی کاهش دادن کارائی قطعنامه احتمالی سازمان ملل متحد است.
در چنین موقعیتی، بنظر می رسد که اتحادیه اروپا و ایالات متحده آماده تصویب مجازات های یک جانبه هستند و شاید بتوان گفت که فرانسه در این مورد نقش پیشتاز را بازی می کند. (۶)
با وجود این، کنگره آمریکا از فعال مایشائی سارکوزی (رئیس جمهوری فرانسه) پیشی گرفته است. در این باره به مقاله رابرت دریفوس در «نیشن» ، ٢٨ آوریل ٢٠١٠ مراجعه کنید (٧). دریفوس که گزارشی در مورد نشست نمایندگان کنگره ارائه می دهد، به از حدگذشتن پیشنهادات اشاره دارد.
ایله آنا راس لهتینن نماینده فلوریدا آتشباری را آغاز و درخواست مجازات هائی را کرده است که «اجباری بوده و ایران را فلج کند». صحبت های او موجب شد که سخنرانان بعدی در زیاده روی از او سبقت بگیرند.
سناتور جو لیبرمن اظهار کرد که «ایالات متحده نمی تواند به «نیمچه مجازات ها» رضایت دهد و می بایست «ظرفیت سیاسی و اقتصادی و در صورت لزوم نظامی اش» را ضد «رژیم متعصب» بسیج کند. گاری اکرمن اظهار داشت که مجازات های فلج کننده کافی نبوده و تاکید کرد که جهان باید مجازات های «خفقان آور» علیه ایران تحمیل کند و حتی اضافه کرد که «موفقیت چنین تلاشی کمتر محتمل است» و بدون تردید، ایران «در کمتر از دو سال دیگر، صاحب سلاح اتمی» خواهدشد. دان برتونف نماینده ایندیانا آش را داغ تر کرد و در حالی که دهنش کف کرده بود گفت نظامیان به او گفته اند که ایران در کمتر از یک سال دارای بمب اتمی خواهدشد . اضافه کرد«ما باید هر چه ضروری است انجام دهیم تا مانع از دست یافتن ایران به سلاح هسته ای شویم. برد شرمن، نماینده کالیفرنیا با نکوهش از کسانی که فقط مجازات های هدفمند پیشنهاد می کنند گفت: «مجازات های دارای هدف مشخص موثر نیستند» ما به «مجازات های فلج کننده» نیاز مبرم داریم. و اد رویس نماینده کنگره فریادبر آورد که ایالات متحده و متحدانش باید «مجازات های کمر شکن» تحمیل کنند و سپس اضافه کرد «حتی ممکن است که چنین مجازات هائی کافی نباشند.»
در خاتمه مقاله دریفوس نتیجه می گیرد که «چون مجازات ها تغییر موضعی در ایران ببار نخواهند آورد، با مخاطره بزرگی روبروئیم». در آن صورت، آیا تا یک مداخله نظامی پیش خواهند رفت؟
وبلاگ لوموند دیپلماتیک، دوشنبه ١٠ مه ٢٠١٠
پاورقی ها:
١- http://www.lefigaro.fr/flash-actu/2010/04/23/ 97001-20100423FILWWW00533-nucleaire-lula-a- teheran-le-16-et-17-mai.php
٢- http://www.france24.com/fr/ 20100224-nucleaire-le-president-lula-appelle-a-pas-isoler-liran
٣- http://socio13.wordpress.com/2010/05/09/ reponse-de-lula-a-la-france-personne
ne-peut-me-donner-des-lecons-sur-larmement-nucleaire/
۴- http://www.rfi.fr/contenu/ 20100508-nucleaire-iran-favorable-mediation-turquie-bresil
۵- http://www.realite-eu.org/site/ apps/nlnet/content3.aspx?c=9dJBLLNkGiF&b=2331129&ct=8044211
۶- http://www.realite-eu.org/site/apps/ nlnet/content3.aspx?c=9dJBLLNkGiF&b=2331129&ct=8134317
٧- http://www.thenation.com/blog/crippling-crushing-and-suffocating-iran
کلیه حقوق برای نشریه لوموند دیپلوماتیک محفوظ است
© 2003 – 2000 Le Monde diplomatique
