اخیرا در فضای مجازی بیانه هایی بنام شورای هماهنگی راه سبز امید صادر می شود. این شورا عمری کمتر از سه هفته دارد و اعلام وجودش با حمایت از فراخوان آقایان موسوی و کروبی به راهپیمایی ۲۵ بهمن و هم‌چنین دعوت از مردم برای گرامیداشت یاد شهدای ۲۵ بهمن در یکم اسفند صورت گرفت. از زمانی که آقایان موسوی و کروبی و همسرانشان زندانی شده اند این شورا برای خود نقش خاصی را قائل است. بخشی از رهروان جنبش سبز از این شورا بعنوان مرجع هماهنگی یاد می کنند. بعنوان مثال در مقاله ای تحت عنوان "قطب نمای جنبش سبز" در سایت جرس آقای علی حسین قاضی زاده مینویسد:
"شورای هماهنگی راه سبز امید که پیش از این هم مورد تأیید آقایان موسوی و کروبی قرار گرفتند، در شرایط کنونی، بهترین مرجع هماهنگی به شمار می روند. نزدیکی اعضای این شورا با رهبران جنبش، ارتباط فراوان و موثر این شورا با فعالین داخل کشور، این شورا را حائز شرایط سکانداری جنبش سبز، در فضای پر خطر امروزی ساخته است. بدیهی است همهء گروهها و سازمانهایی که دارای نقشی در این جنبش می باشند، می توانند در ارتباطی مستمر و هماهنگ با این شورا، در پیشبرد اهداف این جنبش، ایفای نقش نمایند. به دست گیری سکان رهبری جنبش، آن هم از سوی گروههای بی نام و نشان و یا یک صفحه فیسبوکی، نه تنها هیچ کمکی به پیشبرد اهداف جنبش نخواهد نمود، بلکه به دلیل عدم قدرت فراگیری آن، به دلیل ذات مجازی رهبران آن، می تواند لطمات جبران ناپذیری را در ادامهء مسیر این جنبش وارد آورد."
مجتبی واحدی که از مشاورین ارشد مهدی کروبی است و هم اکنون در آمریکا به سر می برد «شورای هماهنگی راه سبز امید» را "گروهی از مشاوران و هم فکران نزدیک آقایان مهدی کروبی و میرحسین موسوی می داند که از این پس و با محدودیت هایی که برای رهبران جنبش سبز پیش آمده فعال تر از گذشته در صحنه حاضر خواهد شد." درسومین بیانیه این شورا نیز آمده است که آنها با "اعتقاد به خرد جمعی ملت رشید ایران، و به اتکای مشاوره و مشارکت شبکه‌های سبز برنامه راه سبز امید را ترسیم می‌کند." و اهم این مطالبات را نیز این شورا نکات زیر دانسته است:
۱. رفع حصر خانگی رهبران جنبش سبز
۲. تضمین حق شهروندان بر تجمعات و راهپیمایی
۳. آزادی زندانیان سیاسی
۴. آزادی مطبوعات و رفع سانسور
۵. خاتمه دادن به شرایط امنیتی حاکم بر کشور
۶. برگزاری انتخابات آزاد، غیرگزینشی و سالم از طریق لغو نظارت استصوابی
در همان بیانه سوم آمده است که "شورای هماهنگی راه سبز امید، مردم شریف و پایدار را به توجه ویژه به اصول و موازین منشور جنبش (ویرایش جدید) فرا می‌خواند و در اطلاعیه ها و بیانیه‌های بعدی، گام‌های آتی جنبش را به اطلاع همگان خواهد رساند.
با توجه به مسائل یاد شده برای اینکه چنین شورایی در صحنه مبارزاتی مردم ایران جدی گرفته شود و بتواند موثر باشد سه نکته زیر مطرح هستند و امید است در باره آنها تامل شود:
۱ ـ شفافیت شورا: یکی از ایراداتی که به شورای انقلاب سال ۵۷، که آقای خمینی در پاریس تشکیل داد گرفته میشد، این بود که چرا اعضای شورا انقلاب برای مردم مشخص نیستند؟
با توجه به خوانده ها و نوشته ها حدس زده میشود که در شورای هماهنگی موج سبز شامل دوستان آقایان کروبی و موسوی هستند. اما معلوم نیست که اعضای این شورا از چه کسانی تشکیل شده است. آیا همه آنها در خارج از کشورند و یا برخی در داخل هستند؟ اما از آنجا که از آقایان ارجمند و واحدی سخن زیاد به میان است و ازآنها بعنوان مشاور ارشد موسوی و کروبی نام برده میشود، میتوان حدس زد که ایندو جزو شورای هماهنگی باشند. حال سئوال اینجاست که چرا اعضای این شورای هماهنگی نباید برای مردم شناخته شده باشند؟ چرا همان راه غلط عدم شفافیت شورای انقلاب ۵۷ پیش برده میشود؟
برخی علت این امر را امنیتی دانسته و مسئله حفظ جان اعضا را برای پاسخ مطرح میکنند. اما در اینصورت هم حداقل میشد نام افراد خارج از کشور شورا را با شفافیت عنوان کرد. اگر سی وسه سال پیش عدم شفافیت یکی از ضعفهای شورای انقلاب بهمن ۵۷ بود اکنون این عدم شفافیت ضعفی مفرط محسوب میشود. زیرا دنیا نسبت به سی و سه سال پیش تغییر شگرف کرده است و نیاز به اطلاعات و شفافیت بسیار بیش از آنزمان است.
۲ـ ترکیب شورا: از آنجا که اسامی اعضا این شورا شناخته شده نیستند مشکل بتوان از ترکیب این شورا سخن گفت. اما با توجه ادبیات و مطالبات آمده در بیانیه های مختلف میتوان حدس زد که ترکیب اعضای این شورا با ترکیب شرکت کنندگان در جنبش یکسان نیست و تنها بخشی از جنبش مردم در این شورا سخنگویان خود را دارند.
یکی دیگر از ضعفهای شورای انقلاب سال ۵۷ این بود که ترکیب آن اعضای شورای انقلاب با ترکیب خواسته های مردمی که در انقلاب شرکت کرده بودند هماهنگی نداشت. اعضای شورای انقلاب هر چند کسانی بودند که اغلب سالهای دراز در صحنه سیاست فعالیت داشتند محدود به روحانیت طرفدار خمینی و اعضای نهضت آزادی بود. در صورتیکه در انقلاب گروههای بسیاری مانند ملیون و گروههای چپ شرکت داشتند اما هژمونی طلبی مانع از آن شد که شورای انقلاب آینه رنگهای مختلف جامعه شود.
شورای هماهنگی راه سبز امید از این ضعف بیشتر آسیب می بیند زیرا در انقلاب اکثریت قاطعی از مردم رهبری آقای خمینی را پذیرفته بودند و افرادی مانند بازرگان و طالقانی و منتظری نیز که در شورا بودند از اقبال بالایی در بین مردم برخودار بودند. اما در شرایط فعلی نه تنها آن مقبولیت عمومی برای آقایان موسوی و کروبی وجود ندارد بلکه مشاوران ارشد آنها شناخته شده نیز نیستند و بالاخره اینکه نیاز به همبستگی و تصحیح خطاهای گذشته به یک خواست همگانی تبدیل شده است. در نتیجه بسیار مهم است که در شورایی برای هماهنگی، افکار مختلف وجود داشته باشند. اصولا شورا وقتی مفهوم دارد که در بردارنده افکار و نگاههای مختلف باشد و گر نه نیازی بوجود شورا نمی باشد. اگر بخواهیم حرکت مردم معترض برای احقاق حقوق خود بهم پیوسته گردد باید خواست متنوع آنها در نظر گرفته شود. اما متاسفانه علائمی از این نوع در شورای هماهنگی راه سبز امید وجود ندارد.
۳ـ کیفیت بیانیه های شورا: نگاهی به ۴ بیانه شورای هماهنگی راه سبز امید نشان از بالا بودن کیفیت مطالب ندارد. عنوان کردن ۶ مورد بالا بعنوان مطالبات این شورا نشان از چشم پوشیدن از شعارهای مردم طی یکسال اخیر و بخصوص در ۲۵ بهمن ماه دارد. چگونه است که این شورا حتی یکی از شعارهای مردم در ۲۵ بهمن را نشنید، شعارهایی که نه تنها حاشیه ای نبودند بلکه خواست تغییر رژیم و نبود سیستم ولایت فقیه را آشکارا اظهار میکردند. این نوع سلیقه ای عمل کردن نشان میدهد که بر خلاف نوشته، اعضای شورا اعتقادی به "خرد جمعی ملت رشید ایران" ندارند.
مورد دوم مربوط به سطح بیانه ها و مطرح کردن مسائل جانبی و در سطح پایین است. بعنوان نمونه شورا در بیانه خود از مردم میخواهد: "سه شنبه ۱۰ اسفند، که مصادف با شب تولد میر بزرگوار جنبش است، از ساعت ۵ بعد از ظهر دست به تجمع و راهپیمایی از میدان امام حسین بسوی میدان آزادی با شعارهای "یا حسین ، میرحسین" و " یا مهدی ، شیخ مهدی" بزنید." شعار پیشنهادی شورای هماهنگی راه سبز یعنی "یا مهدی، شیخ مهدی" احتمالا برای عقب نماندن از شعار "یا حسین میر حسین" است و نشان از قصد اعضای شورا در تقسیم شعار دارد بیشتر در بیانه جای آن بود که از مردم میخواستند از حقوق آن دو نفر و حقوق کلیه قربانیان نظام دفاع کنند. پیش کشیدن سالروز تولد آقای میرحسین موسوی برای تاکید بر انتخاب روز اعتراض نیز بیشترخبر از سطح نازل بیانه میدهد. تعیین تکلیف کردن حتی نوع شعارها برای یک شورای هماهنگی که به خرد جمعی باور دارد میزانی غریب مینماید. البته هر شورای هماهنگی باید توان جهت دهی و راهبردی را داشته باشد اما نه در اینحد که حتی نوع شعارها هم برای مردم تعیین کند.
البته موارد دیگری هم هستند که میتوانند مورد تامل واقع شوند اما هنوز با توجه به ابهامات و کوتاه بودن عمر این شورا زود است در باره آنها قضاوتی صورت گیرد. در پایان لازم است دو نکته یادآوری شود. اول اینکه این درست است که هر جنبشی نیاز به هماهنگی دارد و این نیاز باید در برهمکنش بین نظرها در جریان جنبش ایران بوجود آید. اما شورایی میتواند نقش هماهنگی در جنبش را پیدا کند که شفاف باشد، یعنی اعضایش برای جامعه شناخته شده باشند، مرامنامه و اساسنامه و اهداف آن مشخص باشد و بالاخره اینکه ترکیب اعضایش بیانگر رنگین کمان نحله های مختلف فکری در جنبش مردم باشد. بالاخره بازهم لازم است تکرار کنم که با وجود نقش مهم افراد، مسئله نگارنده در این یادداشت افراد شورا نیستند، بلکه ضابطه ها و ارزشها و نگرشها را باید در نظر گرفت و نقادی کرد. اگر هدف پیروزی جنبش مردم ایران برای دمکراسی باشد بحث انتقادی در باره اینگونه امور تنها می تواند نتیجه مثبت داشته باشد.
به درخواست نویسنده امضا محفوظ می باشد.
جامعه رنگین کمان
