انبوهی از وعده‌های بینالمللی زیست محیطی، بحران فزاینده بی‌آبی، خشکسالی، کمبود محیط‌بان، حفاظت از یوز ایرانی و حیوانات در معرض انقراض، آتش‌سوزی سریالی جنگل‌ها، ۲۰۰ پروژه زیست‌محیطی خلیج فارس، اقتصاد کم کربن، بحران تالاب‌ها و مقابله با هجوم ریزگردها و گرد و غبار در جنوب و غرب و البته احیای دریاچه‌های در حال خشکیدنی همچون ارومیه.
اینها تنها بخشی از مسئولیت‌های سازمان حفاظت محیط زیست است که بیشتر بودجه‌اش صرف پرداخت حقوق کارکنانش می‌شود. اگرچه این تمام ماجرا نیست و حتی میزان حقوق کارمندان این سازمان هم آنقدر کم است که محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست می‌گوید: «پرسنل سازمان در تنگناهای معیشتی هستند و دیگر انگیزه‌ای برای کارکردن ندارند».
این مقام ارشد سازمان حفاظت محیط زیست بودجهای ۱۷۴ میلیارد تومانی این سازمان را «غم‌انگیز» توصیف می‌کند.
بودجهای «غم‌انگیز» و بحران‌های فزاینده
بررسی بودجه سازمان محیط زیست، این فقیر‌ترین سازمان در بدنه دولت از آن رو اهمیت می‌یابد که در سال‌های اخیر محیط زیست ایران وضع دردناکی را به خود دیده است.
با وجود اینکه در دو سال گذشته و با روی کارآمدن دولت حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران بودجه سازمان حفاظت محیط زیست در مجموع بیش از ۷۰ درصد افزایش یافته است و از ۹۰ میلیارد تومان در سال ۹۲ به ۱۷۴ میلیارد تومان در سال ۹۴ رسیده.
اگرچه همین رقم نیز نسبت به روند فزاینده تخریب محیط زیست در ایران ناچیز به نظر می‌رسد.
ارقام بودجه نشان می‌دهد که بودجه سازمان حفاظت محیط زیست در مقایسه با بودجه عمومی کشور در سال ۹۴ که معادل ۲۱۹ هزار میلیارد تومان است، برای دولتی که خود را «دولت زیست محیطی» معرفی می‌کند، عملاً ناچیز به حساب می‌آید.
بودجه ۱۷۴ میلیارد تومانی سازمان حفاظت از محیط زیست زمانی واقعاً «غم‌انگیز» جلوه می‌کند که دریابیم حجم عمده‌ای از این پول صرف پرداخت حقوق به بیش از شش هزار پرسنل این سازمان می‌شود.
حتی بودجه اختصاصی به «شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران» نیز ۲۰ میلیارد تومان از بودجه سازمان عریض و طویل حفاظت محیط زیست بیشتر و رقمی نزدیک به ۲۰۰ میلیارد تومان است.
محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست دراین‌باره گفت: «فقط اعتبار هزینه شده برای سد گتوند که اکنون به یک بحران ملی تبدیل شده و عامل اصلی شورشدن آب کارون و نابودی کشاورزی در خوزستان به حساب می‌آید، بیش از سه هزار میلیارد تومان،یعنی حدود ۲۰ برابر بودجه سازمان محیط زیست بوده است».
به گفته او، تنها برای درمان «زخم و دمل چرکینی» مثل دریاچه ارومیه، باید ۱۵ هزار میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شود.
هزار سودای زیست‌محیطی دولت
اضافه بر این، دولت حسن روحانی در دو سال گذشته اجرای طرح‌هایی را برای کاهش گازهای گلخانهای در دستور کار قرار داده است. طرح ۲۰۰ پروژه مدیریت زیست‌محیطی خلیج فارس که قرار است حداکثر تا سال۲۰۲۰، ۷۰ درصد از آلودگی‌های نفتی در هوا، دریا و زمین را کاهش دهد، اجرای دقیق استاندارد تصفیه‌خانه‌های نفتی، تدوین طرح سه گانه برای توقف سوزاندن گازهای مشتعل و از همه مهم‌تر بهینه کردن کیفیت بنزین از جمله برنامههای دولت برای کاهش گازهای گلخانهای است.
همچنین دولت ایران برنامه‌ای تحت عنوان «اقتصاد کم کربن» را برای ارائه به سازمان ملل تدوین کرده است که تا سال ۲۰۲۰ میلادی باید عملیاتی شود.
ضعف تجهیزات و فقر تکنولوژی‌های مطمئن و مدرن یکی از نقاط ضعف و آسیبپذیری برنامههای محیط زیستی در ایران است. به گونهای که این کشور در زمینه روی آوردن به انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر تاکنون دست‌آورد مهمی نداشته است.
البته بخشی از این مشکل (فقر تجهیزات) ناشی از تحریم‌های بینالمللی علیه ایران بود. اما با رفع تدریجی تحریم‌ها در ماه‌های آینده، ایران امکان خرید تجهیزات لازم برای توسعه انرژی‌های سبز و تجدیدپذیر را خواهد داشت. حال پرسش آن است که آیا پول آن را هم خواهد داشت؟
اختصاص این بودجه می‌تواند علاوه بر کاهش گازهای گلخانهای، وضعیت محیط زیست را هم بهبود بخشد.
ورود فناوری‌های مدیریت پسماند و فاضلاب‌ها، واردات دستگاه‌های تصفیه کننده آب، توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی، ورود تجهیزات برای مهار آتش در جنگل‌ها و مراتع و افزایش کیفیت خودروهای داخلی موارد مهمی است که دولت اکنون تنها می‌تواند با گشاده‌دستی خود حل‌کن
