بهرام رحمانی
بسیاری از تحیلگران و کسانی که وقایع ترکیه را تعقیب و تحلیل میکنند به این مسئله واقف بودند و حتی هشدار هم داده بودند که حزب حاکم عدالت و توسعه اسلامی ترکیه و رجب طیب اردوغان رییس جمهوری این کشور، به دلیل این که در انتخابات اخیر شکست خوردهاند، همواره به دنبال طرحها و پیادهکردن سناریوهای سیاهی در داخل مرزهای ترکیه و خارج از آن هستند.
در حالی که مردم آزاده ترکیه، داغدار جانباختن بیش از 32 جوان سوسیالیست و زخمی شدن صد نفر از این جوانان در شهر پرسوس(سوروچ) هستند؛ در حالی که در محکومیت تروریسم و دولت دست به تظاهرات زده بودند دولت ترکیه نخست با آمریکا به توافق رسید تا از پایگاه هوایی استراتژیک «اینجریک»، برای حمله به سوریه و داعش استفاده شود؛ سپس در شهرهای استانبول و برخی شهرهای دیگر هزاران پلیس را به دستگیری نیروهای چپ و پ.ک.ک و داعش فرستاده بودند، هواپیماهایش داعش را در سوریه بمباران کردند اما همزمان هواپیماهای ترکیه پ.ک.ک را نیز در کوههای بمباران کردند. همچنین نیروهای زمینی نیز در نزدیکیهای منطقه پ.ک.ک، با توپ و تانک مستقر شدهاند.
مردم خشگمین، در شهرهای مختلف ترکیه، تطاهرات بزرگی علیه دولت برگزار کردند که از جمله مهمترین شعار تظاهرکنندگان «داعش ترور میکند، دولت ترکیه حمایت میکند» بود.
این جوانان سوسیالیست از شهرهای مختلف ترکیه به شهر سوروچ در ده کیلومتری کوبانی آمده بودند تا به مردم کوبانی کمکهای مردمی از جمله اسباب بازی برای کودکان و کتاب برای کتابخانهها، دارو برای بیماران و… ببرند. در واقع آنها حامل عشق و آزادی و صلح و همبستگی انسانی به و روژاوا کوبانی بودند. آنها در اعتراض به اقدام دولت ترکیه که برای همه آنها اجازه نداده بود به کوبانی بروند در حالی که در اعتراض به این اقدام دولت، کنفرانس مطبوعاتی برگزار کرده بودند با انفجار مهیبی روبهرو شدند.
واکنشها نسبت به این فاجعه انسانی متفاوت بود. مقامات دولتی سعی کردند از این حرکت به نفع سیاست های خود و پلیسی کردن جامعه و سیاستهای میلیتاریستی بهره جویند احزاب دیگر این جنایت را محکوم کردند. در برخی کشورهای مختلف دنیا نیز تظاهراتهایی در محکوم کردن این جنایت و حمله به پ.ک.ک برگزار گردید.
به گزارش خبرگزاری دوغان، صلاحالدین دمیرتاش، رییس مشترک حزب دموکراتیک خلقها که به سوروچ سفر کرده است طی سخنرانی خود در محل بمبگذاری سوروچ گفت: ما و تمام مردمی که در این مناطق زندگی میکنیم متاسفانه با این زخمها غریبه نیستیم. تنها چیزی که در این خاکها برای مردم منطقه به ارمغان آورده شده مرگ بوده است. به ما در سرزمینهای خودمان صدها سال به دید برده نگاه کردهاند. به خاطر منافع سیاسی، اقتصادی، امپریالیستی خود صدها سال سرزمینهای ما را به مکانی برای ظلم بر ما تبدیل کردهاند. این اولین زخمی نیست که بر پیکر کردهای این کشور وارد آوردهاند.
وی در ادامه اظهارات خود خاطرنشان کرد: گروه تروریستی داعش بر اساس ذهنیت یکجانبهگرایی حرکت میکند. این گروه تروریستی معتقد است یا باید با ما بیعت کنید و یا کشته خواهید شد. متاسفانه این ذهنیت در حزب سیاسی حاکم در ترکیه نیز حکمفرما است. ذهنیت سیاسی حکومت ترکیه بر اساس «یک دین، یک زبان» نشات گرفته است. کسانی که این جا کشته شدهاند پزشکان، حقوقدانان و معلمان آینده این کشور بودند ولی حال قتلعام شدند.
رییس مشترک حزب دموکراتیک خلقها عنوان افزود: رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه زمانی که پادشاه عربستان فوت کرد سفر خارجی خود را نیمهکاره رها کرده به آنکارا بازگشت و اعلام عزای عمومی کرد. رییس جمهور کشور در مقابل این حمله در سوروچ چه اقدامی انجام داده است؟ اگر در اظهارات خود کمی صداقت دارید حمله ای به مراکز دولت اسلامی عراق و شام(داعش) در داخل ترکیه ترتیب دهید. آدانا، قونیه، آدی یامان، اورفا، استانبول محل فعالیت اعضای گروه تروریستی داعش است. ما اطلاعاتی در این خصوص داریم و به احمد داوود اوغلو میگویم، بیایید با هم به محل پرورش تروریستهای داعش در جیران پینار و آک چاکال برویم.
دمیرتاش ضمن اشاره به این که احتمال حمله مجدد در روزهای آتی وجود دارد خاطرنشان کرد: این سرزمین متعلق به یک هویت خاص نیست. ذهنیت دولت اسلامی عراق و شام(داعش) نمیتواند در این سرزمین نهادینه شود. روزهای بسیار سختی در انتظار ما خواهد بود. در داعش ذره ای احساس و انسانیت باقی نمانده است. هر لحظه احتمال حملات تروریستی دیگری وجود دارد. در داخل تشکیلات امنیتی و اطلاعاتی ترکیه یک حفره امنیتی بسیار بزرگی وجود دارد که باعث ضعف این سازمان شده است. ما باید برای درد ملت ترکیه چارهای بیندیشیم. چاره این کار در پارلمان ترکیه خواهد بود.
به گزارش کردپرس به نقل از خبرگزاری CNNturk، فیگن یوکسکداغ، رییس مشترک حزب دموکراتیک خلقها که در منطقه سوروچ مصاحبه مطبوعاتی برگزار کرده بود در اظهاراتی با اشاره به بمب گذاری صورت گرفته در این منطقه عنوان کرد: در ترکیه هیچ قدرتی به خصوص در شانلی اروفا – سوروچ بدون آگاهی تشکیلات اطلاعاتی سازمان امنیت ملی ترکیه(میت) و دولت این کشور نمیتواند کار کند. ما خواستار عزل فرماندار شانلی اورفا هستیم.
یوکسکداغ که در محل انفجار بمب مصاحبه مطبوعاتی داشت گفت: حزب عدالت و توسعه به جای آن که با دولت اسلامی(داعش) مبارزه کند با ما که خواهان برادری و صلح هستیم در حال مبارزه است. مسئولین این کشتار را در دور دستها به دنبالشان نباشید. مسئولین این بمبگذاری کسانی هستند که امروز در سیاست حکمرانی میکنند. اگر حکومت ترکیه در کامیونهای وابسته به سازمان امنیت ملی ترکیه برای داعش سلاح نمی فرستاد اکنون 30 جوان ما جان خود را از دست نداده بودند.
رییس مشترک حزب دموکراتیک خلقها، خاطرنشان کرد: جوانانی که در اینجا به خاک و خون کشیده شدهاند کسانی بودند که خواستار صلح و برادری در این کشور بودند. اگر در کشوری جوانانی که خواستار صلح هستند کشته میشوند مسئول این کشتار حکومت آن کشور است. ما تا آخر این کشتار بیرحمانه را دنبال خواهیم کرد و تا مجازات مسئولین این کشتار از پا نخواهیم نشست. این کشتار بدون شک از پیش طراحی شده و سازماندهی شده صورت گرفته است. اقتدار سیاسی در ترکیه زمینههای سیاسی این کشتار را فراهم کرده است.
همچنین به گزارش خبرگزاری اخلاص، پروین بولدان، رییس فراکسیون حزب دموکراتیک خلقها در پارلمان ترکیه که در مراسم تشییع جنازه کشتههای بمبگذاری سوروچ در استانبول سخنرانی داشت گفت: 400 فعال سیاسی و اجتماعی و جوان مشتاق برای ساخت مدرسه، کتابخانه، پارک و … در حال اعزام به کوبانی بودند. ولی متاسفانه اجازه نداند تا نیت خیر آنان جامه عمل بپوشد. از اینجا یکبار دیگر به حکومت ترکیه و حزب عدالت و توسعه هشدار میدهم از سیاستهای اشتباه خود دست بردارید. ترکیه نباید به کشوری تبدیل شود که جان انسانها به این راحتی از دست برود. در ترکیه باید صلح پایدار نهادینه شود. ما تا چه اندازه برای کشتهشدن 32 جوانمان در سوروچ ناراحت شدهایم همان اندازه از کشتهشدن سرباز ترکیه در آدی یامان هم اندوهگین شدهایم. مجلس باید تشکیل جلسه فوقالعاده دهد. باید دیدارها برای حکومت ائتلافی معلق نگه داشته شده و به این موضوع رسیدگی شود.
وی در ادامه اظهارات خود تاکید کرد: ما بارها تکرار کردهایم که گروه تروریستی داعش تا چه اندازه میتواند خطرناک باشد. دولت اسلامی عراق و شام تنها یک خطر برای سوریه نیست. ما همواره از تبدیل شدن این گروه تروریستی به یک تهدید جدی برای ترکیه سخن گفته و نگرانی خود در این خصوص را بارها به مسئولین حکومتی ترکیه گوشزد کرده بودیم. ولی مسئولین حکومتی ترکیه باور نمیکردند که داعش تا این اندازه بزرگ شده و به یک تهدید جدی برای ترکیه تبدیل شود. اکنون مشاهده می کنیم که داعش نه تنها در ترکیه بلکه در کل جهان یک تهدید است. قدرتهایی که در حال تغذیه داعش هستند باید این مسئله را متوجه شده و دست از حمایت این گروه تروریستی بردارند.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، ابراهیم کالین، سخنگوی رییس جمهور ترکیه در مصاحبه مطبوعاتی خود با اشاره به بمبگذاری منطقه سوروچ شانلی اروفا، مدعی شده است: بعد از این حمله تروریستی تمام اقدامات لازم برای بررسی موضوع و تحقیقات پلیس و نیروهای امنیتی ترکیه ادامه دارد. با وجود تمام واقعیتهای موجود و تلاش دولت ترکیه در این زمینه برخی سیاستمداران برای منافع سیاسی خود در حال تحریک شهروندان ترکیه هستند. این حمله ناجوانمردانه تمام ملت ترکیه را در غم بیپایانی فرو برده است. سیاسی کاری در مورد این مسئله و تلاش برای ایجاد خصومت میان شهروندان ترکیه واقعا تاسفبرانگیز است. اظهاراتی که صلاحالدین دمیرتاش در خصوص بمبگذاری سوروچ داشته است و سخنان وی در خصوص رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه به هیچ عنوان قابل قبول نیست.
به گزارش خبرگزاری Haber7، بر اساس اخبار منتشر شده از منابع حکومتی هویت عامل انتحاری بمبگذاری سوروچ، مشخص شده است. بر اساس اخبار منتشر شده از تشکیلات اطلاعاتی ترکیه این عامل انتحاری ارتباط نزدیکی با بمبگذار میتینگ حزب دموکراتیک خلقها در دیاربکر داشت.
عامل انتحاری سوروچ عبدالرحمان آلاگوز 20 ساله از شهروندان آدی یامان (همان شهری که بمبگذار دیاربکر نیز اهل آن جا بود) است. این عامل انتحاری که خود را با لباس زنانه به محل انفجار رسانده بود در حین جلسه بمبی که دور شکم خود بسته بود را منفجر کرده است.
در همین راستا، مادر عبدالرحمان آلاگوز در شبکههای اجتماعی هویت پسر خود را تایید کرده است. «سموره آلاگوز» مادر عامل انتحاری سوروچ در اظهاراتی به نیروهای امنیتی ترکیه گفته است: دو پسرم 6 ماه قبل از کشور خارج شده بودند و برای آخرین بار با عبدالرحمان در رمضان حرف زده بودم. هر دو فرزندم در کار نقاشی ساختمان مشغول بودند. ابتدا عبدالرحمان از کشور خارج سپس برادرش یونس هم از کشور خارج شد. 6 ماه است که کشور را ترک کردهاند. اطلاعی از این که برای پیوستن به دولت اسلامی(داعش) از کشور خارج شدهاند ندارم ولی در گفتگوی تلفنی که با وی داشتم تاکید کرد که نگران نباشم و به زودی برخواهند گشت.
شایان ذکر است، شهر آدی یامان یکی از شهرهای جنوب شرقی و کردنشین ترکیه است که بر اساس اخبار منتشر شده از سازمان امنیت ملی ترکیه(میت) بیشترین پیوستن به «داعش» از این شهر صورت گرفته است.
همچنین روزنامه حریت نوشت آژانس اطلاعاتی ترکیه پیشتر به دولت هشدار داده بود هفت عضو داعش که سه تن از آنها زن هستند، طی هفتههای اخیر به منظور اجرای حملات انتحاری از مرز عبور کرده و وارد خاک ترکیه شدهاند. گزارشهای قبلی عامل حمله انتحاری را یک زن اعلام کرده بودند ولی برخی از خبرگزاریهای دیگر اعلام کردند مظنون یک جوان بیست ساله ترک است که دو ماه پیش به صفوف داعش پیوسته بود.
روزنامه حریت روز چهارشنبه 22 ژوئیه – 31 تیر نوشت، یک پزشک زن جوان اهل ترکیه که تصویرش در حالی که دست دوستش را پس از بمبگذاری انتحاری در مرز سوریه میفشرد، منتشر شده بود، از جراحاتش جان به در برده و برای درمان به بیمارستانی در استانبول منتقل شده است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه این تصویر که به سرعت بر روی رسانههای اجتماعی همهگیر (viral) شد، دو زن را نشان میدهد که پس از حمله به شهر مرزی سوروچ که 32 نفر را کشت، به پشت روی زمین افتادهاند.
حریت نوشت که این دکتر جوان به نام کاگلا سون، 27 ساله که اخیرا امتحانات نهاییاش برای گرفتن تخصص اطفال را گذرانده بود، با وجود جراحات شدید زنده مانده است.بر اساس این گزارش، او پس از انفجار 100 ترکش در بدنش داشت و نیاز به 14 واحد انتقال خون پیدا کرد. سون پس از انفجار بیهوش شده بود و به بیمارستانی در خارج سوروچ برده شد.
او سپس در اواخر روز سهشنبه با هواپیما به بیمارستان دانشکده پزشکی دانشگاه استانبول برده شد که وابسته به همان دانشگاهی است که او از آن فارغالتحصیل شده بود.
انفجار در سوروچ هنگامی رخ داد که کنشگران «فدراسیون انجمنهای جوانان سوسیالیست» (SGDF) برای شرکت در یک برنامه بازسازی شهر کوبانی وارد آن شده بودند؛ نیروهای کرد قبلا در سال جاری این شهر را از نیروهای داعش باز پس گرفته بودند.
ابن گروه که عمدتا شامل دانشجویان بودند، از خودشان عکسهایی گرفته بودند که داشتند خوشبینانه لبخند میزدند و درست پیش از حمله عکسهایی از آنان هنگام صبحانه خوردن گرفته شده بود.
گزارشهای رسانههای ترکیه حاکی از آن است که این افراد از سراسر ترکیه ازجمله استانبول، منطقه دریای سیاه و عمدتا از منطقه کردنشین جنوب شرق ترکیه آمده بودند.
بر اساس گزارشها جوانترین قربانی اوکان پیرینک 18 ساله از منطقه جنوبی انطاکیه بود. ازجمله سالمندترین قربانیان نازگل بویراز 55 ساله مادر چهار فرزند از استانبول بود.
به نوشته حریت، فردان کلیچ مادر 55 ساله و پسر 25 سالهاش نارتان کلیچ که از شهر غربی بورسا به سوروچ آمده بودند و در این حمله کشته شدند.دختر فردان، صنم، نیز بهطور خفیفی مجروح شد و روز سهشنبه تصویر او که تابوت مادر و برادرش را در یک مراسم تشییع حمل میکرد، منتشر شد.
شایان ذکر است که احمد داوود اغلو پیشتر در ماه اوت سال 2014 که وزیر خارجه وقت محسوب میشد، در رابطه با داعش، گفته بود که: «شاید داعش به عنوان گروهی رادیکال و به شکل تروریزه شده دیده شود، ولی در میان همین گروه تودههایی هستند که برای ما اهمیت دارند. در میان آنها اعراب سنی وجود دارد، ترکمنهای بسیاری در میان آنهاست.» به دنبال همین اظهار نظر بود که سایت خبری تقوا وابسته به داعش اعلام کرد که: «اظهارات مقام وزارت خارجه ترکیه نشان از واقعیت دولت اسلامی است و این نشان میدهد که پشتوانه اصلی این دولت همانا نیروهای مردمی است!»
ایجاد امکانات درمانی برای نیروهای مصدوم داعشی در ماههای اخیر در بیمارستان دولتی شهر قاضی آنتپ و فرار آنان به ترکیه و همچنین عدم ایجاد سد ممانعتی از تردد هواداران داعش از مرزهای ترکیه به سوریه موجب شده است که دولت ترکیه در معرض انتقاد و اتهام به همکاری با نیروهای تروریستی داعش قرار گیرد.
گروه تروریستی داعش چندی پیش اقدام به ضرب سکه طلا و نقره برای داد و ستد در منطقه تحت کنترل خود کرده است. واکنشهای شدیدی که در برابر این قضیه پدید آمد؛ اذهان عمومی را به درک ریشه کسب این قدرت مالی و تامین پشتوانه پولی آن مشغول ساخت. به دنبال همین قضیه پایگاه خبری «الخبر پرس» لبنان با انتشار مقالهای به قلم احمد کایا افشاء کرد که طی دو سال گذشته فروش نفت خام از طریق شهرهای باتمان و قاضی آنتب به توسط شرکتهایی همچون «کایالار»، «بیلعنلار»، «دوغولو» و «بارتینلی» که توسط افرادی مانند حسن ایکینچی و مهمت بارتینلی، عثمان کایا و حیدر کالیشلار اداره میشود از طریق خرید از گروه داعش و فروش آن در سطح ترکیه و حتی صادرات آن اقدام شده است و از ناحیه این تجارت روزانه یک میلیون دلار عاید گروه تروریستی داعش میشود.
ویکتور ایوانف رییس سازمان کنترل مواد مخدر فدرال روسیه نیز از کسب درآمد یک میلیارد دلاری داعش در طول سال از راه ترانزیت مواد مخدر خبر داده بود.
البته جان دوندار سردبیر روزنامه جمهوریت چندی پیش موضوع انتقال سلاح از طریق ترکیه به گروههای متخاصم سوری و ماجرای تریلیهای حامل اسلحه را فاش کرده و مورد انتقاد و واکنش شدید اردوغان قرار گرفته بود. در راستای افشای این قضیه جو بایدن معاون رییس جمهوری آمریکا نیز پیش از این در سخنانی که بسیار خبرساز شد و وی را به سه بار عذرخواهی مجبور ساخت، اعتراف کرده بود که ترکیه به عنوان متحد آمریکا در خاورمیانه برای تغییر نظام سوریه به شکلگیری گروههای تروریستی کمک کرده است.
ترکیه در بحبوحه عدم ثبات سیاسی و نبود دولت جدید و علیرغم رد ادعاهای موجود در عدم همکاری با داعش و تلاش برای رفع این ابهام در مخمصه اتهام همکاری نزدیک با داعش گرفتار شده است.
پلیس سحرگاه امروز هم با پشتیبانی هلیکوپترها در محله بیاوغلو به منازل شهروندان یورش برد. این یورشها بویژه در خیابانهای کورتاوغلو و حاجیاحمد کاراکولو واقع در محلات حاجیاحمد و ابروزا درگهی و پیرحسامالدین انجام گرفت. بر اثر یورش پلیس ویژه ترکیه، شمار زیادی از جوانان بازداشت و به مرکز پلیس امنیتی استانبول منتقل شدند.
پلیس ترکیه در نخستین ساعات روز جمعه در یک عملیات گسترده در استانبول و چندین شهر دیگر، 297 نفر را بازداشت کرد. در این عملیات بیش از 1000 پلیس مشارکت داشتند و به وسیله هلیکوپترهای نظامی پشتیبانی میشدند.
گفته شده است که بیشتر بازداشتشدگان از وابستگان گروه داعش بودند اما در میان آنها برخی اعضای گروههای رادیکال چپ و نیز حزب کارگران کردستان نیز وجود دارند.
احمد داووداغلو ساعاتی پس از بازداشت این افراد گفت، «عملیات نیروهای امنیتی ترکیه بر علیه سازمانهای تروریستی داعش، پ.ک.ک و چپ انقلابی ادامه خواهد یافت.»
پلیس ترکیه در شهر استانبول در عملیاتی گسترده به دنبال دستگیری نیروهای انقلابی و چپ وابسته به پ.ک.ک است.
به Haber7، پلیس استانبول در پی بمبگذاریهای مختلف در این شهر، عملیات گستردهای علیه اعضای جنبش جوانان انقلابی ترتیب داد. در عملیات مناطق «کادی کوی» و «بی اوغلو» 5 نفر از افراد جنبش مذکور دستگیر شدند که از محل زندگی آنان تعداد زیادی سلاح و مهمات کشف و ضبط شده است. بر اساس ادعاهای پلیس ترکیه این افراد قصد تظاهرات مسلحانه در منطقه کادی کوی استانبول را داشتهاند.
علاوه بر این در همین منطقه، 2 نفر از اعضای جبهه آزادی خلق انقلابی(HDKP/C) در داخل خودرویی توسط پلیس ترکیه دستگیر شدند که از خودروی آنان 5 قبضه سلاح جنگی، 2 عدد اسلحه کمری و تعداد بسیار زیادی گلوله کشف و ضبط شده است.
همچنین در منطقه بی اوغلو، طی عملیات پلیس شعبه مبارزه با ترور استانبول 3 نفر از افراد منتسب به پ.ک.ک به جرم بمب گذاری دستگیر شده و در بازرسی از محل زندگی آنان یک قبضه سلاح جنگی و تعداد زیادی ابزاربرای ساخت بمب کشف و ضبط گردید.
نیروهای ویژه پلیس ترکیه، همچنین حملاتی همزمان علیه بسیاری نقاط در شهر درسیم به انجام رساند که بر اثر آن شمار زیادی بازداشت شدند. بازداشتشدگان به مرکز پلیس منتقل شدند.
در شهر آدانا هم پلیس با پشتیبانی هلیکوپترها صبح امروز در گلباغچه، دوملوپنار، داگلیاوغلو و بسیاری محلات دیگر به منازل شهروندان یورش برد. شمار زیادی از جوانان با اتهام عضویت در «جنبش انقلابی جوانان» بازداشت شدند.
همچنین صبح روز شنبه 25 ژوئیه 2015، در شهر آنکارا، پایتخت ترکیه، در جریان یورش پلیس ترکیه به منازل شهروندان 10 تن بازداشت شدند. شماری از این ده تن عضو جمعیت پشتیبانی از غرب کردستان به نامهای «عارف یلدز، رونا تملی عضو سازمان س.ا.س، نوری اسلان عضو مجلس جوانان حزب ه.د.پ، حسن کوچاک، حسین کوچاک، یک شهروند دیگر به نام اسر که به نام خانوادگی وی اشاره نشده و نیز شیرین کاندمیر»، هستند.
3 تن که بر اثر حملات تبهکاران داعش به کوبانی زخمی شدند، جزو بازداشتشدگان هستند. این شهروندان برای مداوا به شهر آنکارا منتقل شده بودند. 4 تن از بازداشتشدگان پس از بازجویی در مرکز پلیس امنیتی، آزاد شدند.
در رابطه با خشونت پلیس بر علیه دستگیرشدگان، برخی رسانهها خبر دادهاند که هنگام دستگیریها رفتار پلیس با مذهبیون بسیار ملایم و محترمانه بوده اما بر عکس، پلیس در دستگیری نیروهای چپ و انقلابی و سوسیالیست بسیار خشن رفتار کرده و آنها را با ضرب و شتم شدید دستگیر کرده است. در یک نمونه هولناک، پلیس در خانهای به یک دختر به نام «گونای اوزسالن» شلیک کرده و او را با 17 گلوله کشتهاند.
در بیانیه منتشر شده از سوی دولت ترکیه، ادعا شده است: «پکک، اعضای آن و سازمانهای تروریستی چپ» به دنبال سوءاستفاده از فضای ایجاد شده در پی این حمله هستند اما ترکیه مصمم است با گروه داعش و سازمانهای تروریستی دیگر مبارزه کند.
دفتر احمد داوداوغلو، نخست وزیر ترکیه روز شنبه ۲۵ ژوئیه 2015 – ۳ مرداد 1394، با صدور بیانیهای حمله هوایی این کشور به مواضع شورشیان حزب کارگران کردستان ترکیه(پ.ک.ک) در شمال عراق و گروه تروریستی «دولت اسلامی»(داعش) در سوریه را تایید کرد.
دفتر نخست وزیری ترکیه گفته است، در شمال عراق اهدافی مانند پناهگاههای «پ.ک.ک» و انبارهای تسلیحاتی آنها مورد حمله قرار گرفتند. کوهستان قندیل، جایی که مقر اصلی فرماندهی گریلاهای حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) است هدف قرار گرفته است. حملات توپخانهای نیروی زمینی ترکیه نیز حملات هوایی را همراهی کرده است.
دفتر نخست وزیری ترکیه میگوید، 7 موضع از مواضع این حزب کردی را در شمال عراق هدف قرار داده است.بامداد جمعه 24 ژوئیه 2015، نیز برای نخستین بار مواضع گروه «دولت اسلامی» در سوریه توسط نیروی هوایی ترکیه بمباران شد. گروه دیدهبان حقوق بشر سوریه، مستقر در بریتانیا میگوید، در این حمله دستکم 9 نیروی «دولت اسلامی» کشته و 12 تن دیگر زخمی شدهاند.
از زمانی که تروریستهای گروه تروریستی اسلامی داعش، در تابستان گذشته مناطق وسیعی از خاک سوریه را تسخیر کردند این اولین بار بود که نیروهای مسلح ترکیه به مواضع این گروه در سوریه حمله کردند.
روز پنجشنبه ۲۳ ژوئیه نیز تانکهای ترکیه مواضعی از «دولت اسلامی» در خاک سوریه را زیر آتش گرفتند. پیش از آن یک سرباز ترکیه در پست بازرسی مرزی این کشور از خاک سوریه هدف قرار گرفت و کشته شد.
دولت ترکیه جمعه 24 ژوئیه در نامهای به سازمان ملل متحد، نوشت که حملات هوایی به مواضع گروه دولت اسلامی موسوم به داعش را در سوریه آغاز کرده زیرا دولت این کشور در مقابله با این گروه اسلامگرای تندرو، یا ناتوان است یا آمادگی چنین اقدامی را ندارد.
ترکیه با خشونتهای رو به افزایشی در مناطق مرزی خود با ترکیه که طول آن به 900 کیلومتر میرسد، روبرو است. گروه داعش از شرایط جنگ داخلی چهار ساله در سوریه استفاده کرده است تا نفوذ خود را در این کشور توسعه دهد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دولت ترکیه در نامهای به بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد و به شورای امنیت سازمان ملل متحد، به ماده 51 میثاقنامه سازمان ملل اشاره کرده که به کشورها به طور یک جانبه یا چند جانبه اجازه دفاع از خود را در مقابله حملات مسلحانه را میدهد.
معاون سفیر ترکیه در سازمان ملل متحد، در این نامه نوشته است: «پر واضح است که نظام سوریه در متوقف کردن این تهدیدهای سرچشمه گرفته از سرزمینهایش که به وضوح امنیت ترکیه و سلامت شهروندانش را در معرض خطر قرار میدهد، یا ناتوان است یا آمادگی آن را ندارد.»
او ادامه داده است: «سوریه به پایگاهی امن برای گروه داعش تبدیل شده که از این منطقه برای آموزش نیروهایش و برنامهریزی برای حملات در آن سوی مرزها، استفاده میکند.»
حمله به مواضع «دولت اسلامی» چرخشی در رویکرد ترکیه نسبت به این گروه محسوب میشود. اما روشن نیست این رویکرد دولت ترکیه علیه داعش، یک حرکت تاکتیکی و مقطعی است و یا استراتژیک؟ دولت محافظهکار اسلامی ترکیه، مدتها بود مورد انتقاد قرار داشت که در مقابله با این گروه کمکاری میکند. اقدامهای جدید آنکارا علیه گروه یادشده به دنبال انفجار انتحاری در شهر سوروچ این کشور رخ میدهد.
حزب کارگران کردستان «پ.ک.ک» از سوی دولت ترکیه سازمانی «تروریستی» محسوب میشود. دولتی که دهها آدم میکشد و به ویژه مردم کرد را سرکوب می کند و ترور می کند تروریست نیست؟ اما سحزبی که از حقوق خود و مردم دفاع می کند تروریست است این هم طنز تلخ تاریخ ما و در عصر جهانیسازی سرمایه است!
پ.ک.ک روز گذشته پنجشنبه 23 ژوئیه، مسئولیت ترور دو پلیس ترکیه را بر عهده گرفت. این گروه این دو پلیس را به داشتن گرایش داعش متهم کرده و گفته است که ترور دو پلیس انتقام ترور انتحاری داعش در شهرک سوروچ بوده است. در انفجار شهر سوروچ(دوشنبه 29 تیر-۲۰ ژوئیه)، 32 نفر که اغلب آنها دانشجویان و جوانان چپگرا بودند کشته و دهها نفر زخمی شدند.
در این میان به نوشته روزنامه ترکی «صباح» پس از ماهها مذاکره میان آنکارا و واشینگتن، دولت ترکیه با استفاده ارتش آمریکا از پایگاه هوایی استراتژیک «اینجریک» در حملاتش علیه مواضع داعش موافقت کرده است.
برای واشنگتن و متحدان آن در ائتلاف ضدداعش دریافت مجوز استفاده از اینجرلیک موفقیت بزرگی به شمار میرود. زیرا پایگاه هوایی اینجریک، واقع در نزدیکی شهر آدانا، فاصله چندانی با منطقه عملیات ائتلاف ضد داعش در سوریه و عراق ندارد. 20 سال پیش این پایگاه مورد استفاده نیروی هوایی ارتش آمریکا در عملیات عراق بود.
رسانههای ترکیه نوشتهاند که اجازه استفاده ارتش آمریکا از اینجریک بدون امتیاز متقابل نبوده است. این گزارش میگوید ترکیه در برابر دادن این مجوز، موافقت دولت آمریکا با ایجاد «منطقه امن و پرواز ممنوع» در منطقه شمال حلب را به دست آورده است.
یکی از مقامهای نظامی آمریکا، در گفتوگو با روزنامه والاستریت ژورنال، توافق با ترکها برای استفاده از اینجرلیک را «یک توافق بزرگ» خواند و آن را «چرخشی معنادار در سیاستهای ترکیه» دانست. به گفته او، در پی این توافق امکان پشتیبانی لجستیکی از عملیات هوایی علیه داعش در شمال سوریه و عراق به شکل بهتری فراهم خواهد شد. توافق صورت گرفته همچنین شامل استفاده از پایگاههای دیگر در خاک ترکیه برای حمله به مواضع داعش خواهد بود.
روزنامه «حریت» روز جمعه ۲۴ ژوئیه 2015 – ۲ مرداد 1394، به نقل از مقامهای دولت ترکیه نوشت، این منطقه امن حدود 90 کیلومتر طول و بین 40 تا 50 کیلومتر عمق خواهد داشت. بنابر این گزارش این منطقه امن، محدودهی میان شهر مرزی «جرابلس» واقع در کنار فرات در شمال شرق سوریه تا شهر کوچک «مارع» در شمال حلب در بر خواهد گرفت.
روزنامه اتریشی «نویه تسوریشر» نوشته است منطقه امن موردنظر همان محدودهای است که آنکارا پیش از این در نظر داشت. ماه ژوئن ارتش ترکیه با تمرکز نیرو در مرزهای خود در امتداد منطقه مورد نظر، به ورود نظامی به داخل خاک سوریه تهدید کرد. این تهدید ارتش ترکیه درعینحال متوجه نیروهای موسوم به «واحدهای دفاع خلقی» متعلق به کردهای سوریه نیز بود که در مبارزه علیه داعش از پشتیبانی آمریکا برخوردارند.
ترکیه اگر چه به نیروهای ائتلاف ضد داعش تعلق دارد، ولی تا کنون با استفاده از پایگاه اینجرلیک برای حملات هوایی علیه مواضع این گروه تروریستی مخالفت میکرد. دولت ترکیه خواستار آن بود که سرنگونی بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه، به بخشی از استراتژی نیروهای ائتلاف برای کشور همسایه تبدیل شود.
پایگاه اینجرلیک در جنوب شهر ترکی آدانا و در صد کیلومتری مرز سوریه واقع است. ایالات متحده آمریکا قادر است از این پایگاه نه تنها با جنگندههای خود به مواضع داعش حمله کند، بلکه همچنین از هلیکوپترهای جنگی خود نیز در این حملات استفاده کند.
این پایگاه همچنین از پایگاههای کشورهای حوزه خلیج فارس به مرز شمالی عراق نزدیکتر است که در حال حاضر حمله به مواضع داعش از آنها صورت میگیرد.
«دولت اسلامی» در حال حاضر بخشهای بزرگی از سوریه و عراق را در کنترل خود دارد. آنکارا مدتها این گروه را در همسایگی خود تحمل کرد و بارها مورد انتقاد برخی دیگر کشورها قرار گرفت که دولت ترکیه را به بیعملی در قبال آن متهم میکردند.
به نظر میرسد که تغییر موضع دولت ترکیه نسبت به گروه «دولت اسلامی» به انفجار مصیبتبار اخیر در شهر سوروچ بازمیگردد که باعث مرگ 32 تن شد. آنکارا اعلام کرده که مستنداتی در اختیار دارد که نشان میدهد عامل انتحاری این بمبگذاری به داعش وابسته بوده است.
سه روز پس از این انفجار در درگیریهای نظامی داعش با سربازان ترکیه در منطقه مرزی میان ترکیه و سوریه یک سرباز ترک و یک جهادگرا کشته شدند.
مرکز رسانهای نیروی ه.پ.گ در مورد حملات هوایی ارتش ترکیه بیانیهای منتشر کرد. ه.پ.گ گفت بسیاری مناطق گریلایی، به ویژه منطقه بادینان مورد هدف حملات هوایی قرار گرفته اشت. ه.پ.گ افزود که دیگر آتشبس هیچ معنایی ندارد.
ه.پ.گ در بیانیه خود گفت:«فرماندهی مرکز کل دفاع از خلق چندی قبل اعلام کرده بود که آتشبس از سوی دولت ترکه و ارتش آن بصورت یکطرفه پایان یافته است.»
ه.پ.گ در ادامه افزود:«در شب 24 ژوئیه، ساعت 23، جنگندههای ارتش اشغالگر ترکیه مناطق دفاعی مدیا، به ویژه منطقه بادینان را بمباران کردند. این بمبارانها بیوقفه ادامه دارد. در ساعت 1 روز 25 ژوئیه هم مناطق قندیل و خاکورک مورد هدف حملات هوایی قرار گرفتند.»
در خاتمه بیانیه ه.پ.گ آمده: «با این بمبارانها، آتشبس هیچ معنایی ندارد. بزودی نتایج این بمبارانها را برای اطلاع افکار عمومی و خلقمان اعلام میکنیم.»
بنا به گزارش منابع پ.ک.ک، نظامیان در منطقه «رجو» واقع در مرز کانتون عفرین غرب کردستان از مرز عبور کرده و شماری از کشاورزان اهل روستای میداناکباس را که در زمینهای خود مشغول کار بودند، مورد شکنجه قرار دادند.
نظامیان ارتش ترکیه در نوار مرزی غرب ـ شمال کردستان به اقدامات ضدبشری دست میزنند، شمار زیادی از روستائیان مرزی را به قتلرساندهاند، امروز هم در از خط مرزی عبور کرده و روستائیان کشاورز در نوار مرزی کانتون عفرین را که مشغول کار بر روی زمینهای زراعی خود بودند، مورد شکنجه قرار دادند.
اهالی روستای «میدان اکبس» واقع در منطقه مرزی «راجو» از توابع کانتون عفرین گفتند غروب روز گذشه نظامیان ترک که 5 تن بودند، وارد عمق بیش از 100 متری خاک غرب کردستان شدند. روستائیان فزودند که نظامیان ترک که در نزدیکی روستا از مرز عبور کردند، زنان، کودکان و شهروندان مشغول کار بر روی زمینهایشان را مورد ضرب و شتم قرار دادند و آنها را به مرگ تهدید کردند.
گفته شد که نظامیان به منظور ارعاب روستائیان به تیراندازی هوایی بر سر روستائیان دست زدند و گلولههای گازی بسوی آنها شلیک کردند که بر اثر آن برخی از روستائیان مجروح شدند.
شهروندان زخمی و مصدوم که بیهوش شده بودند به بهداری روستای میداناکبس منتقل و مداوا شدند.
«حسن اجو» یکی از روستائیان که شخصا شاهد این اقدام نظامیان ترک بوده، به خبرگزاری هاوار گفت که نظامیان از مرز عبور کرده و به روستائیان در زمینهای زراعی حمله کردهاند. وی افزود که سربازان ترک به سوی همه تیراندازی کردند و کسی نمیتوانست برای کار بر روی زمینهای زراعی خود در نزدیک مرز برود.
به گزارش خبرگزاری CNNturk، سری ثریا اوندر، نماینده شهر آنکارا در پارلمان ترکیه از حزب دموکراتیک خلقها و عضو هیئت امرالی در روند مذاکرات صلح در مذاکره با عبدالله اوجالان، در اظهاراتی با اشاره به بمباران جنگندههای ارتش ترکیه به موضع حزب کارگران کردستان(PKK) در منطقه داغلیجا عنوان کرد: حمله جنگندههای ارتش ترکیه به مواضع پ.ک.ک در واقع چراغ سبزی است به تشکیل حکومت ائتلافی توسط حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی ترکیه. ما با دولت و حکومت ترکیه دارای یک پروتکل آتش بس هستیم هیچ کس حق ندارد این آتشبس را به صورت یک جانبه و با تکیه بر اهداف سیاسی خود از بین ببرد.
بعد از این اظهارات یالچین آکدوغان، معاون نخست وزیر ترکیه و مسئول هیئت حکومتی در روند مذاکرات صلح به سخنان سری ثریا اوندر واکنش نشان داده و در سخنانی عنوان کرد: وظیفه نیروهای مسلح ترکیه (TSK)حفظ امنیت ملی کشور و مقابله با تهدیدات خارجی و مبارزه با گروههای تروریستی است. در واقع کوه قندیل با لغو عدم تظاهرات ضد حکومتی، حمله به مواضع سربازان ارتش ترکیه و استفاده از سلاح و خشونت در شهرها آتش بس موجود میان پ.ک.ک و دولت ترکیه را از بین برده است. روند مذاکرات صلح را رفتار کوه قندیل از بین برده است. مشکل اصلی روند مذاکرات صلح، وجود سلاح در دستان نظامیان پ.ک.ک، استفاده از آن و به کار بردن خشونت است. کسانی که در مقابل ترور و خشونت ساکت نشستهاند در حال انتقاد از نیروهای امنیتی ترکیه هستند.
در این راستا، صلاحالدین دمیرتاش نیز در اظهاراتی عنوان کرده است: ما از تداوم آتش بس میان ارتش و پ.ک.ک حمایت میکنیم. هر دو طرف باید به آتشبس موجود احترام بگذارند. زمانی که دیدارها برای تشکیل حکومت ائتلافی آغاز شد نگرانی های خود را با احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه در میان خواهیم گذاشت. تمام نگرانی های ما از اتمام روند مذاکرات صلح است. اگر حکومت ائتلافی به وجود آید که روند مذاکرات را به اتمام برساند عمر این حکومت زیاد نخواهد بود.
در چینن شرایطی، موضع دولت اقلیم کردستان عجیب و غریب است. در وافع دولت اقلیم کردستان در جهت همکاری و نزدیکی با دولت ترکیه و اردوغان، ادعا کرده است قندیل جزء خاک عراق است و پ.ک.ک باید این منطقه کوهستانی را ترک کند.
مسرور بارزانی رییس «شورای امنیت اقلیم کردستان»، در مصاحبه با سایت المانیتور گفت کوهستان قندیل جزء خاک عراق محسوب میشود و پ.ک.ک باید آن را ترک کند. به همین خاطر است که ما خواهان به نتیجه رسیدن روند صلح در ترکیه هستیم و امیدواریم مشکل کردها بهطور مسالمتآمیز حل شود.
او درباره نقش پ.ک.ک در شنگال، ادعا کرد پ.ک.ک نقشی ندارد و باید این منطقه را نیز ترک کند؛ مردم شنگال و کردستان عراق باید درباره آینده شنگال تصمیم بگیرند. آیا پ.ک.ک دوست دارد ما در دیار بکر و ماردین دخالت کنیم. احزاب دیگری نیز در مناطق کردنشین ترکیه وجود دارند که باید پ.ک.ک اجازه دهد آنها نقش داشته باشند. حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه PYD و پ.ک.ک پس از عادی شدن اوضاع باید شنگال را ترک کنند. نیروهای YPG هم مهمان هستند و آنها نیز مانند نیروهای پیشمرگ که پس از آزادسازی کوبانی به اقلیم کردستان بازگشتند، به مناطق خود بازگردند. مردم اقلیم کردستان انتظار دارند نیروهای خارجی اقلیم کردستان را ترک کنند و به همانجایی که از آن آمده بودند، بازگردند.
جنایت ارتش و پلیس مخفی ترکیه، به ویژه علیه مردم کرد هولناک است. در سال 2014 سه هزار و 840 کرد ترکیه ای دستگیر شده اند.
انجمن حقوق بشر ترکیه در گزارشی مفصل به وضعیت کردهای ترکیه در سال 2014 پرداخته است.
به گزارش Kurdistan24، انجمن حقوق بشر ترکیه، شعبه دیاربکر در گزارشی آمار مفصلی از وضعیت حقوق بشر و دستگیریها در منطقه کردنشین ترکیه ارائه کرده است.
بر اساس این گزارش: طی سال 2014 میلادی در منطقه کردنشین ترکیه در مجموع 230 تجمع صورت گرفته است که در مداخلههای پلیس ترکیه در این تجمعات 1106 شهروند کرد ترکیه مجروح شدهاند. علاوه بر این، تنها در حوادث تظاهرات کوبانی 1128 نفر که 56 فرد از آنان کودک بودند، دستگیر شدند. در طول سال 2014، در مجموع 3840 نفر که 444 نفر از آنان را کودک تشکیل میدهد، دستگیر شدهاند که از این افراد 669 نفر که 106 نفر آنان کودک بودند به زندان محکوم شدند. همچنین در حین مداخله پلیس ترکیه در تظاهرات مناطق کردنشین در سال 2014 در مجموع 19 شهروند کرد کشته شده و 30 نفر دیگر به شکلی زخمی شده اند که دچار معلولیت شدهاند.
علاوه بر این در خصوص وضعیت محکومین بیمار نیز در این گزارش آماری ارائه داده شده است. بر اساس این گزارش هم اکنون در زندان های ترکیه 649 بیمار محکوم از شهروندان کرد ترکیه وجود دارد که 247 نفر آنان شرایط وخیمی دارند.
در ادامه در اینباره به چند نمونه اشاره میکنیم. اواخر سال 1393، یک فرمانده ارتش ترکیه در افشاگری بیسابقهای در مورد کشتار اولودره تاکید کرد که دولت ترکیه و ستاد فرماندهی نیروهای مسلح از قاچاقچی بودن جوانانی که درمرز ترکیه مورد حمله قرار گرفتند آگاه بوده اند.
به گزارش CNNturk، «سرهنگ آیگون اکر»، رییس دایره اطلاعات مرکز فرماندهی 2. ارتش ترکیه در اظهاراتی بحث برانگیز، در خصوص کشتار اولودره که باعث کشته شدن 34 نفر از شهروندان کرد ترکیه شد، گفت: حکومت ترکیه و ستاد فرماندهی نیروهای مسلح این کشور از قاچاقچی بودن این افراد اطلاع داشتند.
وی تاکید کرد: هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه اثبات کرده بودند که افراد حاضر در مرز، نظامیان پ.ک.ک نیستند، بلکه افراد معمولی هستند که به قاچاق مشغولند و این اطلاعات را نیز به مقامات بالا ارسال کرده بودند. تمام اقدامات صورت گرفته بود که بعد از ورود آنان به ترکیه دستگیر شوند. ولی در لحظه آخر ستاد فرماندهی نیروهای مسلح ترکیه تصمیم بر اقدام برای حمله هوایی گرفت. «ثروت یوروک» فرمانده ارتش 2. ترکیه قبل از شروع عملیات اعلام کرده بود که این تصمیم اشتباه است و نتایج وخیمی در پی خواهد داشت ولی با این وصف نتوانست مانع این اقدام شود.
رییس دایره اطلاعات مرکز فرماندهی ارتش ترکیه افزود: تصاویر شناسایی شده توسط هواپیماهای بدون سرنشین در «مرکز بررسی شواهدات» ارتش ترکیه(GIM) بازرسی شده بود و رئیس این مرکز «سرتیپ خلیل ارکک” و “سرهنگ دوم تانر دوندار» بعد از مشاهدات 15-10 دقیقهای فیلمهای این تحرکات در مرز و همچنین تصاویر موجود، تایید کرده بودند که این افراد قاچاقچی هستند.
آیگون اکر در ادامه اظهارات خود تصریح کرد: آن موقع منطقه در کنترل پ.ک.ک بوده است و حکومت ترکیه از فعالیت های موجود پ.ک.ک نگران بود به همین دلیل تصور داشت که این گروه احتمال دارد سلاح هایی وابسته به پ.ک.ک را وارد کشور کنند. بنابراین مرکز فرماندهی 23. ژاندارمری منطقه خود را آماده کرده بود تا توسط هلیکوپتر عملیاتی ترتیب داده و در صورت ورود به خاک ترکیه آنان را دستگیر کند. ولی این گونه نشد و در لحظات آخر همه چیز عوض شد.
او در آخر اظهارات خود عنوان کرد: این حادثه یک خطایی کاملا آشکار است که نمیتوان از آن فرار کرد.
یک مامور پیشین سازمان اطلاعات ملی ترکیه فاش کرده است که ترکیه در انتقال تسلیحات به گروههای منتسب به القاعده و انتقال جهادیهای خارجی به داخل خاک سوریه دست دارد.
اوندر سیغیرچیکلی اوغلو، مامور پیشین سازمان اطلاعات ملی(میت) که پیشتر برای هماهنگکردن فعالیتهای ضد بشار اسد در حتای منسوب شده بود، درباره فعالیتهای خود سخن گفته است.
سیغیرچیکلی اوغلو زمانی که برای میت کار میکرد زمینه فرار سرهنگ سوری حسین هورموش را از نیروهای بشار اسد فراهم کرد.
سیغیرچیکلی اوغلو ادعا میکند که شاهد بسیاری از فعالیتهای غیرقانونی بوده است، از جمله کمک به گروههای غیرقانونی، انتقال تسلیحات از لیبی برای القاعده و انتقال جهادیها از خارج به سوریه.
جالب اینجا است که بازرسان سازمان ملل متحد درباره ادعاهای مربوط به انتقال تسلیحات از لیبی به القاعده توسط ترکیه در حال تحقیق بودند؛ اکنون یک مامور پیشین میت در این باره صحبت میکند.(منبع: امره اوسلو – روزنامه ترکی تودی زمان 26/10/1393)
یکی دیگر از طرحهای سیاه پلیس مخفی ترکیه(میت)، راهانداختن تظاهراتها و راهانداختن رعب و وحشت و یا ترور در جامعه به نام مخالفین، به ویژه پ.ک.ک و دیگر نیروهای چپ بوده است.
بسیاری از تظاهرات استانبول را میت به نام پ.ک.ک انجام داده است.یک مقام سابق پلیس مبارزه با ترور استانبول، چندی پیش فاش کرد که بسیاری از تظاهرات و اعمال خشونت آمیزی که به نام پ.ک.ک صورت میگرفت را خود سازمان اطلاعات ملی ترکیه هدایت میکرد.
به گزارش خبرگزاری Bugun، «یورت آتایون» رییس سابق دایره پلیس مبارزه با ترور استانبول در مصاحبه خود با خبرگزاری Bugun، اظهارات جالب توجهی عنوان کرده است.
او در سخنان خود اظهار داشت: به خاطر تظاهرات استانبول، مسئول منطقه کنگره جوامع کرد(KCK) را بازداشت کردیم. بعد از تحقیقات صورتگرفته مشخص شد که وی نه عضو پ.ک.ک، بلکه از اعضای سازمان اطلاعات ملی ترکیه(میت) بوده است. 6 بمبگذاری و 5 تظاهرات با کوکتل مولوتف صورت گرفته بود. در برخی از این تظاهرات خود وی نیز شرکت کرده بود. قبل از تمامی تظاهرات صورتگرفته با سازمان اطلاعات ملی ترکیه هماهنگ میشد و از این سازمان دستورات لازم را اتخاذ میکرد. در یکی از این تظاهرات بود که فردی در اثر سوختگی در اتوبوس جان خود را از دست داد. وقتی این شخص را دستگیر کردیم، سازمان اطلاعات ملی ترکیه بازجویی این فرد را بر عهده گرفت و بعد نیز آزاد شد.
«یورت آتایون»، تاکید کرد: در بمبگذاری «صفا کوی» که باعث کشتهشدن یک نفر شد، سازمان اطلاعات ملی ترکیه وارد کار شده و بازجوییها را خود بر عهده گرفت. در هیچکدام از بازجوییها افراد ما را راه ندادند و بعد پ.ک.ک را مسئول بمبگذاری معرفی کرده بودند، در حالی که سازمان اطلاعات ملی ترکیه از محل بمبگذاری اطلاع داشت.
چند روز پیش شماری از مخالفان دولت ترکیه و اردوغان در شهر استانبول دست به تظاهرات زده و کشتار پرسوس(سوروچ) را محکوم کردند. نکته قابل توجه این تظاهرات حضور علنی افراد مسلح در میان مخالفان بود. ساعاتی قبل از این اتفاق صلاحالدین دمیرتاش ریاست مشترک حزب دمکراتیک خلقها گفته بود ما میدانیم چه کسانی بمبگذاری پرسوس را انجام دادهاند، وی در ادامه از مخالفان خواسته بود خود در فکر امنیت خود باشند. طی یک سال گذشته تجمعات مخالفان اردوغان شاهد بمبگذاریهای مکرر بود و تاکنون صدها نفر در نتیجه این حملات کشته و زخمی شدهاند. مشخص نیست تظاهرات مسلحانه مخالفان دولت ترکیه، آنهم در بزرگترین شهر ترکیه پاسخی است به فراخوان دمیرتاش یا نشانهای است از سرایت بیثباتی سیاسی به این کشور. به خصوص این تظاهرات با حمله پلیس مواجه نشد.
دمیرتاش، سال گذشته به صراحت گفته بود: «میت برای ایجاد رعب و وحشت در بین مردم تظاهرات برپا میکند. رییس مشترک حزب دموکراتیک خلقها، در اظهاراتی تاکید کرد که میت با برگزاری تظاهرات به نام پ.ک.ک در حال ایجاد رعب و وحشت است تا با این بهانه بسته امنیتی جدید را تصویب کنند.
به گزارش خبرگزاری دوغان، صلاحالدین دمیرتاش، در یک مصاحبه مطبوعاتی بار دیگر با هدف قرار دادن بسته جدید امنیتی، گفت: تا آخرین نفس و با تمام توان خود در صحن علنی مجلس برای رد بسته جدید امنیتی تلاش خواهیم کرد. با تمام نمایندگان مختلف از احزاب سیاسی مخالف در مجلس همسو حرکت خواهیم کرد. اجازه نمیدهیم این طرح تصویب شود. اگر حکومت ترکیه و شخص داوود اوغلو تا این اندازه بر تصویب کردن این قانون مصمم هستند و اصرار داردند که «تحت هر شرایطی این طرح را تصویب خواهیم کرد» ما نیز اصرار بر تصویب نشدن این طرح داریم.
وی با اشاره به اعترافات «ادریس نعیم شاهین» وزیر سابق کشور ترکیه و یکی از روسای سابق پلیس مبارزه با ترور ترکیه مبنی بر این که برخی تظاهرات استانبول را عوامل سازمان اطلاعات ملی ترکیه(میت) انجام داده اند؛ افزود: حوادثی که در تظاهرات کوبانی رخ داد را همگی مشاهده کردید. همه دختر جوانمان را که زندهزنده در داخل اتوبوس سوخت و جان خود را از دست داد را هم دیدند. اکنون در اعترافات یک فرد درون ساختار حکومت ترکیه مشخص ساخته است که این تظاهرات از جانب سازمان اطلاعات ملی ترکیه بوده است، یعنی «سراب عثر» 18 ساله را عوامل میت به قتل رسانده است. دو سال پیش من گفته بودم کسانی که سراب عثر را سوزاندند اعضای پ.ک.ک نبودند، آنانی که به اتوبوس کوکتل مولوتف پرتاب کردند عوامل حکومتی هستند، ولی کسی در آن موقع به این سخنان اعتنایی نکرد. حکومت ترکیه با کمک سازمان اطلاعات ملی این کشور در شهرهای مختلف تظاهرات برپا کردهاند و مردم را ترساندهاند و فضایی را خلق کردهاند که نیاز به طرح امنیتی جدید در کشور است. هدف این بود. این قانون مورد نیاز حزب عدالت و توسعه و حکومت ترکیه است، زیرا ملت ترکیه در آستانه شورش قرار دارند. از اکنون به فکر سرکوب اعتراضات هستند. بدین صورت به پلیس اختیار آدمکشی خواهند داد.
برخی بعید نمیدانند که سازمان اطلاعات ترکیه به گونهای در این اقدام دست داشته باشد تا با یک تیر چند نشان را بزند اول این که بدین روش عملیات نظامی برای ورود خود به سوریه در زمینه هدف قرار دادن همپیمان خود داعش را توجیه کند و از سوی دیگر روژاوا که خطری برای مرزها به شمار میروند هدف قرار دهد و دیگر این که برای داعش که از این پس خطری برای ترکیه به شمار میرود محدودیت ایجاد کند، این در حالی است که نیروهای امنیتی ترکیه شماری از عناصر داعش را پس از سفر هیئت نظامی آمریکا بازداشت کردند.
تمام علل و عواملی که در بالا به آن ذکر شد، عواملی خارج از اراده و طرحهای حزب عدالت و توسعه و اردوغان بود که با ورود یک بازیگر جدید به عرصه انتخاباتی رقم خورده است.
روند مذاکرات صلح دولت ترکیه با عبداله اوجالان و پ.ک.ک، روندی که به قول اکثر قریب به اتفاق سیاستمداران و تحلیلگران سیاسی ترکیه بزرگترین، مهمترین و حساسترین پروژه سیاسی ترکیه است. روندی که از سال 2005 توسط رجب طیب اردوغان با سخنرانی در دیاربکر آغاز شده و هدف آن حل و فصل مسئله کردها، دموکراتیزه کردن ترکیه و تاسیس صلح پایدار در کشور است. از یک طرف هیئت امرالی به رهبری عبدالله اوجالان و از طرف دیگر هیئت حکومتی بارها در خصوص حل و فصل مسئله کردها دور یک میز جمع شده و به مذاکره پرداختند، روندی که امیدها برای خاتمه دادن به جنگ در ترکیه را در دل ملت این کشور زنده نگه داشته است. توقف در این روند از جانب شخصی که بعنوان مسئول اصلی حزب عدالت و توسعه شناخته میشود تا چه اندازه خواهد توانست نتایج این حزب در انتخابات را تحت تاثیر قرار دهد؟ رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه در چند ماه اخیر سیاستی را آغاز کرد که برای حزب عدالت و توسعه گران تمام شد. اظهاراتی که با سخن مشهور «در ترکیه دیگر مسئله کردها وجود ندارد» آغاز شده و با انتقاد های شدید از روند مذاکرات ادامه پیدا کرد. در واقع هدف از این اظهارات نزدیک کردن حزب عدالت و توسعه به ملیگراهای ترک و دریافت آراء آنان در انتخابات 25مین دوره پارلمان ترکیه بود. سیاستی که نتیجه عکس به بار آورد. نه تنها ملی گراهای ترک به حزب عدالت و توسعه نزدیک نشدند بلکه کردهای ترکیه نیز از این حزب فاصله گرفتند.
3 سخنرانی معروف رجب طیب اردوغان از زمان ریاست جمهوری وی در ترکیه باعث فاصله گرفتن کردهای ترکیه از ایشان شده است. «کوبانی در حال سقوط است»، «در ترکیه مسئله کردها وجود ندارد» و «با تروریستها بر سر یک میز مذاکره نخواهیم نشست»
این 3 سخنرانی حساس در دورههای زمانی مختلف که نتایج وخیمی برای حزب عدالت و توسعه بر جای گذاشت. اظهارات اول که تظاهرات کوبانی در ترکیه را در پی داشت و اظهارات دوم و سوم که قهر جامعه کرد ترکیه را با حزب عدالت وتوسعه به بار آورد. در کنار این تاکید بیش از اندازه رجب طیب اردوغان به تغییر سیستم حکومتداری از پارلمانی به ریاست جمهوری نه تنها در منطقه کردنشین ترکیه، بلکه در تمام کشور نگرانیهایی را دامن زد که افزایش قدرت و اختیارات رجب طیب اردوغان با در نظر گرفتن شخصیت اقتدارگرایانه او چه آیندهای را برای ترکیه به بار خواهد آورد.
فاکتور اقتصاد نیز مهمترین دستاورد حزب عدالت و توسعه در داخل ترکیه بود و مهمترین دستاویز این حزب نیز در تبلیغات انتخابات مختلف بوده است. ولی در این دوره از انتخابات وضعیت بد اقتصادی ترکیه تبلیغی منفی علیه حزب عدالت و توسعه شد. در چهار سال اخیر نرخ تورم، بیکاری و کاهش سرمایه گذاریهای خارجی در ترکیه به بدترین وضعیت خود در 13 سال اخیر رسیده است. افزایش بیش از 400 درصدی قیمت بنزین و یا افزایش بیش از 500 درصد قیمت نان در ترکیه باعث به وجود آمدن نارضایتی های شدید در عرصه اقتصادی ترکیه شده است. در ترکیه در 5 ماه اخیر 105 هزار بنگاه درآمدی خرد، صنایع کوچک و کارآفرین به دلیل وضعیت بد اقتصادی اعلام ورشگستکی کردهاند. نرخ بیکاری در 13 سال اخیر به بیشترین حد خود 2/11 درصد در این کشور رسیده است و رشد اقتصادی که در سال 2002، به 2/6 درصد رسیده بود در سال 2014 به 9/2 درصد سقوط کرده است. بدهی خارجی این کشور که در سال 2002 رقم 64 میلیارد و 533 میلیون دلار را نشان می داد اما در سال 2014 به رقم 117 میلیارد و 697 میلیون دلار افزایش پیدا کرده است(مبنع آمار: روزنامه سوزچو).
بیشترین نشانه وضعیت بد اقتصادی در ترکیه نیز متوجه مناطق کردنشین ترکیه بوده است به طوری که منطقه شرق و جنوب شرق ترکیه بیشترین میزان نرخ بیکاری و بیشترین میزان نرخ فقر را به خود اختصاص داده است.(روزنامه زمان).
حزب عدالت و توسعه در چند ماه مانده به انتخابات پارلمان ترکیه طرحی به مجلس کشور ارائه داد که خبر از آیندهای امنیتی ترکیه برای میداد. طرحی که به پلیس ترکیه اجازه استفاده از سلاح گرم در مقابله با تظاهرات و تجمعات را میداد. بر اساس این طرح، فرمانداریها و مراکز پلیس اختیارات بسیار گستردهای در سرکوب تمام تجمعات به دست میآورد. این طرح در منطقه کردنشین ترکیه به عنوان منطقهای که بیشترین تظاهرات و تجمعات در ترکیه را به خود اختصاص داده است به معنی بیزاری از سیاستهای پلیسی حکومت ترکیه بود. اختیارات وسیع پلیس ترکیه اجازه میداد تا به راحتی به تجمعات صورت گرفته تیراندازی کند و بدین ترتیب باعث کشتهشدن افراد زیادی شود.
حزب عدالت و توسعه به عنوان حکومت ترکیه، نه تنها نتوانست در روند انتخابات امنیت احزاب سیاسی را تامین کند، بلکه در برخی موارد با اظهارات تحریک برانگیز باعث ایجاد حملاتی به مراکز و میتینگهای حزب دموکراتیک خلقها شد. این حملات از جمله از بمبگذاریها، حملات مسلحانه و تخریب اموال حزب دموکراتیک خلقها بود که بیش از 100 حمله در این زمینه به ثبت رسیده است و خونینترین آن نیز بمبگذاری میتینگ انتخاباتی حزب دموکراتیک خلقها در دیاربکر بود و حسن نیت حزب عدالت و توسعه در مقام حکومت این کشور را زیر سئوال برد.
در چنین شرایطی، برخی کارشناسان تروریسم معتقدند حمله به کردها در شهر سوروچ توسط داعش و در انتقام از پیشروی کردها در سوریه صورت گرفته است. برخی دیگر معتقدند اقدامات ترکیه در مقابله با داعش از جمله دستگیریهای اخیر و بستن سایتهای آنها در ترکیه علت اقدام تروریستی در این شهر بوده است.
چارلز لیستر، تحلیلگر در انستیتوی بروکینز به خبرگزاری فرانسه گفت حتی اگر داعش این حمله را برعهده نگیرد، شیوه عملیات، هدف تعیینشده و اهداف سیاسی پشت این حمله ما را به این نتیجه میرساند که این حمله کار داعش بوده است.
وی این حمله را گسترش جنگ داعش علیه کردها به ترکیه دانست و نسبت به ادامه این نوع حملات علیه کردها در ترکیه هشدار داد.
آرون ستین، پژوهشگر مهمان موسسه آتلانتیک کنسیل هم معتقد است حمله تروریستی به شهر سوروچ یا پرسوس سرریز حملات داعش به کردها در ترکیه است.
ماکس آبرامز، کارشناس تروریسم و استاد دانشگاه نورث ایسترن علت اقدام تروریستی داعش در شهر سوروچ ترکیه را انتقام از دستگیری اعضا و هواداران این گروه توسط ترکیه عنوان کرد و آن را غیر منتظره ندانست. به باور این کارشناس اقدام تروریستی شهر سوروچ، ترکیه را به اقدامات بیشتر علیه داعش ترغیب میکند و این بهترین راه برای ورود ترکیه به ائتلاف ضد داعش است.
وی در مصاحبه دیگری با رادیو فرانسه گفت: علت دیگری میتوان برای این اقدام بیان کرد و آن ادامه جنگ داعش و کرد اینبار در ترکیه است.
حزبی که سیزده سال حکومت را در اختیار داشت با وجود انبوهی از مطالبات اصلی مردم کرد، همچون شناسایی وجود میلیونها مردم کرد در ترکیه، تصویب زبان کردی به عنوان زبان رسمی دوم، آموزش رسمی به زبان کردی و … بدون پیشرفت باقی ماندهاند. در واقع اقدامات حزب عدالت و توسعه در مناطق کردنشین ترکیه را میتوان به دو دوره تقسیم کرد: از 2002 تا 2007 و از 2009 به بعد. حزب عدالت و توسعه از زمان به دست گرفتن حکومت اقداماتی را در مناطق کردنشین ترکیه به مرحله اجرا گذاشت به طوری که سیاستهای انکار و نادیده گرفتن مردم کرد در ترکیه پایان پذیرفت. شبکه رسمی تلویزیون دولتی آغاز به پخش برنامههایی به زبان کردی کرده و استفاده از زبان کردی در ادارهها، سازمان و برخی مراکز دولتی رایج شد و حرکتهای سیاسی کرد مجال فعالیت در ترکیه را پیدا کردند. ولی ادامه این روند بعد از انتخابات انتخابات 2007 و تثبیت قدرت حزب عدالت و توسعه در ترکیه کم و کمتر شد. به خصوص بعد از انتخابات 2011 با وجود روند مذاکرات صلح هیچکدام از خواستههای طرف کردی این روند عملی نشده است. اکنون نیز با وجود این که حزب عدالت و توسعه پیروز انتخابات است اما دیگر قدرت آن پارلمانی گذشته را ندارد که به تنهایی دولت تشکیل دهد از اینرو،در حال اجرای سناریوهای سیاه است تا قدرت خود را همچنان حفظ کند.
حزب عدالت و توسعه حزب حاکم که در سیزده سال گذشته بیرقیب بود اکنون با رقیب سرسختی به نام «حزب دموکراتیک خلقها» روبهرو است. علاوه بر این، حزب عدالت و توسعه در 4 سال گذشته با اقدامات ارتجاعی و سرکوبگری خود، باعث نارضایتی نه تها مردم کرد، بلکه با اکثریت مردم این کشور شده است، این سیاستها با سرکوب تظاهراتهای مردمی، بمباران مردم عادی توسط جنگندههای ارتش ترکیه در منطقه اولودره، ترور فعالان سیاسی زن پ.ک.ک در پاریس، تدابیر شدید امنیتی در مناطق کردنشین، توقف روند مذاکرات با اوجالان، طرح قانون جدید امنیتی و حملات وحشیانه پلیس به میتینگهای انتخاباتی حزب دموکراتیک خلقها در مناطق کردنشین و بمب گذاری در دیاربکر و ترور اعضای حزب دموکرایتک خلقها در دیاربکر، بمبگذاری اخیر شهر سوروچ و…، باعث نارضایتی اکثریت مردم ترکیه شده است.
دولت ترکیه طی سالهای گذشته، همواره به همکاری با داعش و اجازه عبور و مرور به نیروهای این گروه متهم بوده و اکنون رجب طیب اردوغان در تلاش است تا با واکنش در مقابل داعش هم در جبهه بیرونی و هم در داخل این کشور کسانی که او را متهم به حمایت از داعش کردهاند، متقاعد کند.
علاوه بر صحنه بینالمللی، در داخل ترکیه مخالفانی هستند که باور دارند حزب عدالت و توسعه به داعش پول و کمکهای دیگر میدهد.
در واقع اردوغان و حزب عدالت و توسعه در تلاش هستند تا از شرایط به وجود آمده استفاده کنند تا احمد داوود اوغلو، نخست وزیر بتواند موفق به جلب حمایت احزاب مخالف و تشکیل دولت شود. طبیعی است که آمریکا و نیروهای ائتلاف هم از این فرصت استفاده میکنند.
ادیب اوغلو، نماینده دوره سابق مجلس ملی ترکیه از استان حاتای گفت: هر روز 300 الی 400 تروریست از ترکیه به نیروهای داعش محلق میشوند.
به گزارش پایگاه اینترنتی راست خبر، به نقل از «ادیب اوغلو» نوشت: بین روستاهای گووچلی و تارافسیز ترکیه با روستاهای آرابوز و عرافلی در خاک سوریه سفرهای مینی بوسی برقرار شده است.
ادیب اوغلو با عنوان این که تروریستها با پرداخت تنها 25 لیر به خاک سوریه منتقل میشوند گفت: کسی از این مساله ممانعت نمیکند و هیچیک از اشخاصی که تر ترکیه به سوریه میروند مجددا باز نمیگردند.وی گفت: مسافرینی که به سوریه میروند همگی مذکر، جوان و دارای ریش و از اتباع چچن، افغانستان و یا دیگر کشورها هستند.
به علاوه احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه، روز شنبه 3 مرداد 1394 – 25 ژوئیه 2015، ادعا کرد که عملیاتی علیه ترور در سراسر ترکیه انجام شده و در جریان آن 590 نفر به اتهام عضویت در «سازمانهای تروریستی» دستگیر شدهاند.
به گزارش خبرگزاری رویترز مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز اعلام کرده که ترکیه در نظر دارد در مرز خود با شمال سوریه، با عقب راندن جریان تروریستی «دولت اسلامی» منطقهای امن برای خود بوجود آورد.
پس از حملات هوایی ارتش ترکیه به مواضع حزب کارگران کردستان(پ.ک.ک) در شمال عراق، این حزب در سایت اینترنتی خود اعلام کرد که آتشبس اعلام شده میان این حزب و دولت ترکیه پس از بمباران مواضع این حزب دیگر اعتبار ندارد.
دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان(پکک) در سال 2012 گفتوگوهای صلح را آغاز کردند. در ادامه این گفتوگوها آتشبس میان دو طرف اعلام شد و قرار بر آن شد که مبارزان حزب کارگران کردستان از ترکیه خارج و در شمال عراق مستقر شوند.
روزنامه «حریت» ترکیه نیز روز جمعه 24 ژوئیه 2015، به نقل از منابع آگاه نوشته است که آمریکا و ترکیه علاوه بر توافق بر سر استفاده از پایگاه نظامی «اینجرلیک» جهت پرواز هواپیماهای ائتلاف، برای ایجاد منطقه محدود پرواز ممنوع در مرز سوریه به توافق رسیدهاند و اردوغان این خبر را تاکید کرده است.
ترکیه و آمریکا تلاش دارند که بهانه حضور نظامی خود در سوریه را مقابله با داعش اعلام کنند، در حالی که این موضوع هدف اصلی آنها نیست. هدف آنها تضعیف روژاوا، پ.ک.ک، حزب دموکراتیک خلقها و سرکوب نیروهای چپ و سوسیالیست در ترکیه است.
کارشناسان یکی از دلایل تجاوز هوایی ترکیه به سوریه را نتایج انتخابات اخیر ترکیه معرفی کردهاند. دولت ترکیه با شکست در انتخابات، اکنون سعی دارد که ژست مبارزه با داعش را مطرح کند و به این بهانه، به نیروهای پ.ک.ک و روژاوا نیز حمله کند.
حزب عدالت و توسعه توان تشکیل دولت مستقل را ندارد و در عین حال حاضر به تقسیم قدرت با سایر احزاب نیست. در نتیجه سعی دارد که به بهانه مبارزه با داعش، نوعی جو سیاسی و فضاسازی اجتماعی انجام دهد تا قادر به تشکیل دولت باشد.
این در حالیست که مردم آزاده و سازمانهای سیاسی ترکیه در تظاهرات و اجتماعات اخیر خود در استانبول و دیگر شهرها، نسبت به اقدامات و حمایت دختر و پسر اردوغان از داعش انتقاد شدید داشتند و افزایش فشار و کشتار کردها و تقویت داعش را نتیجه سیاستهای دولت ترکیه ارزیابی کردهاند.
روشن است که همه نیروهای آزادیخواه و چپ و کمونیست، حمله پلیس و ارتش ترکیه به نیروهای سیاسی مخالف در داخل ترکیه و همچنین حملات هوایی و یا زمینی به مواضع پ.ک.ک را صریحا محکوم کنند و توطئههای حزب ارتجاعی و محافظهکار «عدالت و توسعه اسلامی» و رجب طیب اردوغان رییس جمهور این کشور را محکوم کنند.
در فیلمهای ویدئویی که در شبکههای اجتماعی ترکیه منتشر شده است خانوادههای جوانان جانباخته، انگشت اتهام بمبگذاری در شهر سوروچ را به سوی دولت گرفتهاند. از جمله پدری در سخنرانی خود بر سر تابوت و خاکسپاری پسر 20 سالهاش گفته است: «پسرم در 18 سالگی در اعتراضات پارک گزی در استابول فعال بود اما اکنون در 20 سالگی در راه سفر به بازسازی کوبانی(به همراه 300 جوان سوسیالیست و جانباختن بیش از 32 نفر و زخمی شدن 100 نفر) در روز دوشنبه 20 ژوئیه 2015، در اثر حمله تروریستی گروه اسلامی داعش و با چشم بستن دولت ترکیه به این حرکت تروریستی، جان باخت. وی تاکید کرده است: «قاتلین پسرم تنها داعشها نیستند، بلکه اردوغان و حزبش هم هستند.» وی در آخر تاکید کرد: زنده باد انقلاب، زنده باد برابری، زنده باد سوسیالیسم!
شنبه سوم3 مرداد 1394 – بیست و پنجم ژوئیه 2015
ادامه دارد.