مازیارشکوری گیل چالان
…آنچه ازاین مواضع خمینی وتکاپوی رهبران حزب جمهوری اسلامی درمورد جایگاه رئیس جمهور ومجلس شورا اسلامی قابل تصدیق است اینکه، آقایان وقعی به مناسبات مردم سالاری ننهاده وازطرق غیردموکراتیک وغیرحقوقی درتکاپوی القاء اراده خود به رئیس جمهوروجمهوریت بودند. به دیگرعبارت با ظاهرجمهوری کودتا علیه محتوای جمهوری را درپیش گرفته بودند. اما کودتا چیان برای تسخیرمجلس ازکدامین سبیل وارد شدند؟
(قسمت سوم) / اولین مجلس پس ازانقلاب
نقد فیلم روایت انقلاب که ساخته وپرداخته مجموعه فرهنگی روایت فتح بود پیش ازاین دردوقسمت با عنوان “نقدی برروایت حکومتی ازکودتای سی خرداد شصت” منتشرشد. اما آنچه دلیل آمد تا مدتی این مثنوی تأخیرشد صدوراخبارممنوع التصویری، ممنوع البیانی وممنوع الخروجی سید محمد خاتمی رئیس جمهورپیشین ایران بود. به هرترتیب اکنون دگرباره فرصتی دست داده تا به نقد قسمتی دیگرازفیلم اکران شده درسیمای رژیم جمهوری اسلامی بنشینیم.
قسمتی ازفیلم روایت انقلاب، ساخته مجموعه فرهنگی روایت فتح:
* «هنوز سه وزارتخونه وزیر نداشتند. تنش بین مجلس و دولت همچنان ادامه داشت. رجایی بارها افرادی روبرای وزارتخونه ها پیشنهاد کرد اما بنی صدر اونها رو قبول نمی کرد.
بهونه اش هم این بود که با اون همسو نیستند. بالاخره صبر مجلس لبریز شد. سی وسه نماینده مجلس طرحی دادند که نخست وزیر بتونه سرپرستی وزارت خونه های بی وزیر رو به عهده بگیره ، نمایندگان دو فوریت این طرح رو تصویب کردند. به نظر می رسید که این طرح بتونه بسیاری از مشکلات رو موقتاً کاهش بده اما اینطور نشد. بنی صدر از این اقدام مجلس عصبانی شده بود و دوروز بعد اطلاعیه ای صادر کرد و عواقب طرح مجلس رو بسیار خطرناک و اون رو بی اعتنایی به رای یک ملت دونست. اطلاعیه بنی صدر موثر بود؛ فردای اون روز مجلس طرح دو فوریتی رو برای یه هفته مسکوت گذاشت»
دراین قسمت ازفیلم وضوحا به چالش میان مجلس ورئیس جمهوراشاره رفته است. البته برنامه مذکوراشتباها به جای رئیس جمهورازواژه دولت استفاده نموده است. قابل ذکراست که مسئول تشکیل کابینه دولت برابرقانون اساسی وقت نخست وزیربوده نه رئیس جمهور.
اما نگاهی به چگونگی شکلگیری مجلس اول:
هاشمی رفسنجانی درنامه مورخه بیست وپنجم اسفند پنجاه ونه به خمینی مینویسد:
« قبل ازانتخابات ریاست جمهوری، به شما عرض کردیم که بینش آقای بنی صدرمخالف بینش اسلام فقاهتی است که ما برای اجرای آن تلاش می‌کنیم و اکنون هم برهمان نظرهستیم وشما فرمودید ریاست جمهوری مقام سیاسی است وکاری دستش نیست . . .»
اینگونه که هاشمی رفسنجانی درنامه مذکورمدعی است اینکه خمینی معتقد بوده که ریاست جمهوری مقامی فرمایشی بوده وفاقد اختیارات است. گرچه هاشمی رفسنجانی دراین نامه نمیگوید بنابرنظرخمینی قدرت تصمیمگیری واجرایی درکدام نقاط ساخت قدرت تجمیع شده اند اما دراولین نمازجمعه پس ازکودتای سی خرداد سال شصت دقیقا این بازوی قدرت را اززبان خمینی نقل میکند. هاشمی دراین خطبه دوم میگوید:
« وقتی آقای بنی صدررئیس جمهورشد خدمت امام رسیدیم وگفتیم این که نشد، امام فرمودند مهم نیست، ریاست جمهوری کاره ای نیست، شما بروید مجلس را در دست بگیرید»
آنچه ازاین مواضع خمینی وتکاپوی رهبران حزب جمهوری اسلامی درمورد جایگاه رئیس جمهور ومجلس شورا اسلامی قابل تصدیق است اینکه، آقایان وقعی به مناسبات مردم سالاری ننهاده وازطرق غیردموکراتیک وغیرحقوقی درتکاپوی القاء اراده خود به رئیس جمهوروجمهوریت بودند. به دیگرعبارت با ظاهرجمهوری کودتا علیه محتوای جمهوری را درپیش گرفته بودند. اما کودتا چیان برای تسخیرمجلس ازکدامین سبیل وارد شدند؟؟؟
حزب جمهوری اسلامی که چند هفته پیش ازبرگزاری انتخابات مجلس شورا درانتخابات ریاست جمهوری با شکست سنگین وفقدان آرای ملت مواجه شده بود برای تسخیرمجلس بی درنگ تخلف وتقلب درانتخابات را دردستورکارقرارداد. روزرأی گیری بنی صدردرمصاحبه ای اختصاصی با خبرگزاری پارس درمورد این انتخابات عنوان داشت:
«. . . رئیس جمهور در پاسخ این سئوال که نظر شما در مورد نحوه بر گزاری انتخابات دیروز چیست گفت: انتخابات امروز جاهایی که من دیدم با نظم و آرامش بود و اینکه آیا تقلب شده است یا خیر با یک نگاه نمیشود فهمید امروز چند شکایت مبنی بر اینکه کارهای خلافی شده است به من داده شد و تلگراف و تلفن هم زیاد شده است که در بعضی جاها اعمال نفوذ و اعمال نظر شده است … انتخابات با آرامش برگزار شد اما اینکه فعل و انفعالی شده است یا تقلبی صورت گرفته یا خیر من حالا نمیتوانم قضاوتی بکنم و اینکه چه نتیجه ای از این انتخابات حاصل میشود باید صبر کرد تا آراء شمرده شود و دیگر اینکه باید گزارش قضاتی که برای این کار تعیین کرده بودم ببینم . . .»
انقلاب اسلامی / بیست وپنجم اسفند پنجاه وهشت
ازفردای انتخابات گزارشات ده هیئت قضایی ناظربرانتخابات، استانداران ونامه های شخصیت های برجسته سیاسی وفرهنگی دراعتراض به تقلبات وتخلفات انتخاباتی به دفترریاست جمهوری ارسال شد. ازاین روی سه روزپس ازانتخابات خبرگزاری پارس باری دیگرنظررئیس جمهوررا جویا ورئیس جمهوردردفاع ازحق حاکمیت ملت عنوان داشت:
«شکایات زیادی درمورد تقلبات انتخابات شده است که باید رسیدگی شود اگر ببینم که این تقلبات زیاد و جدی است البته انتخابات باطل خواهد شد. وی افزود البته هر کجا تقلب زیاد باشد انتخابات آنجا باطل است و کسی مدافع انتخابات باطل نیست. اگر همه جا تقلب شده باشد انتخابات به طور کلی باطل خواهد شد ولی فکر نمیکنم همه جا تقلب شده باشد»
اما شواهد برتقلبات وتخلفات گسترده درانتخابات اولین مجلس شورا ازسوی حزب جمهوری اسلامی به سرکردگی آیه الله سید محمد بهشتی ازاین قراراست:
مرحوم داریوش فروهروزیرمشاوروعضوهیئت ویژه اعزامی به کردستان دراعتراض به تقلبات وتخلفات گسترده انتخاباتی استعفا ودفترش درنخست وزیری با صدوربیانیه ای اعلام کرد:
«داریوش فروهربعنوان اعتراض به خلافکاریهائی که درامرانتخابات مجلس شورای ملی رخ داده است استعفای خود را به پیشگاه امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ملت ایران و رونوشت آن را نیز برای رئیس جمهور ارسال داشته است»
انقلاب اسلامی / بیست وهفتم اسفند پنجاه وهشت
نامه مرحوم آیه الله پسندیده برادربزرگ ترخمینی به بنی صدردراعتراض به تخلفات انتخاباتی خود گویای زوایای دیگری کودتا درانتخابات میباشد.
برادرخمینی به بنی صدرمی نویسد:
«ساحت محترم حضرت آقای بنی صدر رئیس جمهوری اسلامی ایران:
مطابق شکایات و اطلاعات واصله، درخمین انتخابات با تقلب و تزویر و کمک ارگان های شهر و فرهنگیان و تهدید به نفع کاندیدای جمهوری اسلامی انجام یافته و حتی قاضی و دادستان و … با ارعاب و زندان جمعی وکشتاردرروزرای گیری، انتخابات را ازجریان طبیعی خارج نموده اند. هرگاه قادرباشید بازرسی فهمیده ومطلع و بی طرف که سابقه اداری داشته باشد، با قدرت فورا اعزام، تا جریان را مشاهده و رسیدگی و اگر تخلفی شده، مجرم و مرتکب را شناسایی نمایند و طبق قانون عمل فرمائید. متاسفم بگویم درهیچ دوره به این نحو عمل نشده. مردم از حکومت اسلامی انتظار ظلم فاحش نداشته اند.
با تجدید احترامات فائقه، سید مرتضی پسندیده»
آنچه درمتن نامه مرحوم آیه الله پسندیده برجسته است نحوه اعمال انواع تقلب وتخلف درانتخابات می باشد که ازاین قراربوده: تقلب وتزویر، کمک ارگان های شهر و فرهنگیان و تهدید به نفع کاندیدای جمهوری اسلامی، کشتارجمعی توسط قاضی ودادستان درروزانتخابات. انتخابات تا چه حد مفتضح بود که آیه الله پسندیده درمرقومه اش به بنی صدرمرقوم میدارد: «متاسفم بگویم درهیچ دوره به این نحو عمل نشده»
بنی صدردرمورخه بیست وهشتم اسفند پنجاه وهشت درپاسخ به نامه مرحوم آیه الله پسندیده مرقوم می دارد:
« حضرت آیت الله پسندیده دامت برکاته؛ مرقومه حضرت عالی درباره انتخابات خمین، مسرت وصول ارزانی بخشید. نظیر شکایاتی که از این انتخابات حضور شما عرض شده اند، از آن شهر و شهرهای دیگر نیز به این جانب شده اند. شخصیت های بسیاری نامه و تلگراف فرستاده اند. قرار است موضوع در شورای انقلاب طرح شود و امیدوارم شورا با توجه به اهمیت سلامت انتخابات مجلس در پیدایش ثبات در کشور، تصمیم لازم برای رسیدگی جدی به همه شکایات واصله اتخاذ کند.اینجانب میدانم که قاطعیت در اراده، یک جانبه نمی تواند باشد. لازم است همه جانبه باشد و الا بی تاثیر می شود. وضع بحرانی کشور، قاطعیت همه جانبه ای را در اداره امور کشور ایجاب می کند و تا وقتی اسباب و شرایط اعمال این قاطعیت فراهم نشود، سامان دادن به امور کشور میسر نمی شود. بنابراین نمی توانم نسبت به عدم سلامت انتخابات لاقید بمانم و یقین بدانید در این باره با قاطعیتی به تمام عمل خواهم کرد.
با تبریکات صمیمانه به مناسب نوروز، ابوالحسن بنی صدر»
همچنین مرحوم علامه محمد تقی شریعتی وشیخ علی تهرانی دربیست وششم اسفند پنجاه وهشت طی ارسال نامه ای به رئیس جمهورمشترکا انتخابات مجلس را فاقد اعتبارشرعی وقانونی دانسته وخواستارابطال انتخابات شدند. متن نامه بدین شرح کی باشد:
« سمه تعالی
حضور محترم مقام ریاست جمهوری جناب آقای بنی صدر دامه تائیده
طبق مدارک عدیده که خدمت شما و مقامات مسئول ارسال شد انتخابات اولین مجلس شورای ملی که سنگ زیر بنای جمهوری اسلامی است، در مشهد از جهاتی مخدوش و فاقد ارزش شرعی و قانونی است. اینجانبان از حضرتعالی که قانونا مسئول نظارت بر صحت جریان انتخابات هستید و پیش از شروع انتخابات این وظیفه را به ملت شریف ایران وعده دادید، خواستاریم سریعا رسیدگی نمائید و دستور انحلال و تجدید آن را صادر فرمائید.
محمد تقی شریعتی مزینانی- علی تهرانی»
انقلاب اسلامی / بیست وهفتم اسفند پنجاه وهشت
همچنین روزنامه انقلاب اسلامی درگزارشی ازاعتراض جنبش مسلمانان مبارزدراعتراض به بازداشت هواداران این سازمان توسط کمیته های انقلاب درروزرأی گیری وهمچنین گزارش طاهراحمد زاده استانداروقت خراسان مینویسد:
«. . . جنبش مسلمانان مبارز به بازداشت هواداران این سازمان توسط ماموران کمیته در تهران و شهرستانها ضمن اینکه آنها با رعایت کامل امانت به وظیفه خود عمل میکردند اعتراض کرد و طاهر احمد زاده استاندار سابق خراسان و کاندیدای مشهد طی تلگرامی به رئیس جمهور و وزارت کشور اظهار داشته است که از اولین ساعات صبح انتخابات استانداران و فرمانداران و بخشداران که از قبل حساب شده و از وابستگان به حزب مورد نظر انتصاب شدند و اعضاء انجمن های اصلی و فرعی را نیز از طرف کمیته ها و حزب و روحانیت وابسته بر گزیدند به این قانع نشده و با کمال وقاحت و بیشرمی نام کاندیدای خود را روی کاغذ نوشته و در محل اخذ رای بدست مردم می دادند. وی در پایان اضافه می کند آنها با این اعمال روی انتخابات آریامهری و رستاخیزی را سفید کرده اند. این دوست های نادان و یا دشمنان قسم خورده ماسک دار انقلاب کشور را به سوی فاجعه می برند کما اینکه عملکرد یکساله آنان جز تباهی و تفرقه نبوده است. مشاهده عینی محمد ناصر عطری در حوزه شماره هزاروچهار مبنی بر اینکه روز اخذ آراء یک روحانی جلو درب مسجد نشسته و اشخاصی که بیسواد هستند از روی اعتماد به ایشان مراجعه می کردند و روحانی مذکور اسامی ائتلاف بزرگ را برای آنها می نوشته است»
البته پیش ازاین درمورخه بیستم اسفند یعنی چهارروزپیش ازانتخابات طاهراحمد زاده طی تلگرافی ازاستانداری خراسان به رئیس جمهوراعلام کرده بود:
« اکثراعضای نظارت بر انتخابات از حزب جمهوری اسلامی انتخاب شده اند»
شاید آنها که آن روزگاران تقلب وتخلف را برای دردست گرفتن مجلس سامان داده بودند امروز درصدد برآیند تا این واقعیت را کتمان نمایند اما اسناد حکایت از دیگرچیزی دارند.
*شورای انقلاب ووزارت کشور تقلب و تخلف انتخاباتی را میپذیرند:
حجم شکایات ازتقلب وتخلف درانتخابات بقدری زیاد بود که شورای انقلاب که بیشتری اعضای آن درعضویت حزب جمهوری اسلامی وجناح متقلب ومتخلف درانتخابات بودند نتوانست رویه ناصحیح انتخابات را کتمان وجبرا با صدوربیانیه وتشکیل کمسیون هفت نفره رسیدگی به شکایات به ناسالم بودن انتخابات معترف شد. دراین مورد روزنامه کیهان درمورخه نهم فروردین ماه پنجاه ونه نوشت:
«کمیسیون هفت نفری رسیدگی به شکایات انتخابات، منتخب شورای انقلاب امروزبا انتشاراطلاعیه ای ازکسانی که درمورد نحوه برگزاری انتخابات مجلس شورا شکایت، اطلاعات یا اسنادی دارند خواست مدارک خود را به این کمیسیون ارائه دهند»
همچنین وزارت کشوروقت به سرپرستی مهدوی کنی طی بیانیه ای پیرامون اعلام نتیجه رسیدگی به تقلبات انتخاباتی از سوی هیئت هفت نفره شورای انقلاب ومرحله دوم انتخابات مجلس شورا اعلام می دارد:
«دوراول انتخابات که دراسفند ماه گذشته بر گزار گردید، هشتاد ویک نماینده ازسراسرکشوربا بدست آوردن اکثریت مطلق آرا به مجلس راه یافتند، که درهمین رابطه سیل شکایات واعتراضات نسبت به تخلفات وتقلبات انتخابات به دفتر ریاست جمهوری، شورای انقلاب و وزارت کشورسرازیرشد، که نتیجتا یک هیئت هفت نفری از طرف شورای انقلاب مامور رسیدگی به این اعتراضات شده مهلت رسیدگی کمیسیون مزبور یک ماهه اعلام شد ومجددا با درخواست خود آنها مهلت مزبورتمدید گردید، ولی در حالیکه پنج روز به برگزاری دوردوم انتخابات باقی مانده است هنوز نتایج بررسی این کمیسیون اعلام نشده است»
انقلاب اسلامی/ سینزدهم اردیبهشت پنجاه ونه
این بیانیه صادره از سوی وزارت کشوروقت که اشاره به درخواست تمدید زمان رسیدگی به شکایات تقلبات انتخاباتی مجلس ازسوی کمیسیون هفت نفره دلیل برتخلفات وتقلبات گسترده انتخاباتی توسط حزب جمهوری اسلامی میباشد.
**اطلاع خمینی ازتقلب و تخلف انتخاباتی:
دوراول انتخابات مجلس که با حضورپنجاه ودودرصدی شهروندان برگزارشده بود اکنون ترس آن میرفت که با این تقلبات وتخلفات گسترده دوردوم با مشارکت کمترمردم برگذاروهمچنین اولین مجلس پس از پیروزی انقلاب نتیجه تقلب وتخلف جناحی خاص باشد. از این روی رئیس جمهورراه چاره را معرفی هیئت وزیران درفقدان مجلس وتأیید خمینی میداند. بنی صدر درمورخه شانزدهم اردیبهشت پنجاه ونه طی نامه ای به خمینی مرقوم می دارد:
«حضور مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران ، دامت ظله العالی
نظر به اوضاع کشور و بمنظور مقابله قاطع با توطئه ها و حوادث، ضرورت دید، بر اساس گفتگوهای مفصلی که حاج احمد آقا به عرض می رسانند، خواهان موافقت با سه امر زیر بشوم:
انتخاب نخست وزیر با تصویب امام.
قوای انتظامی در اختیار باشند و به دستور عمل کنند.
دستگاه های تبلیغاتی باید بر خلاف مصالح کشور و مخالف سیاست جمهوری اسلامی نباشند و آزادی آنان در حدود قوانین اسلامی باید مراعات شود.
اطمینان می دهد که با وجود همه مشکلات، در صورتی که وسائل کار در دسترس و به اختیار باشند، هیچگونه خطری متوجه انقلاب اسلامی و کشور عزیز نخواهد شد.
ابوالحسن بنی صدر»
متعاقب این درخواست رئیس جمهور، خمینی درزیرنامه مرقوم می دارد:
« با پیشنهاد رئیس جمهور موافقت شد»
موافقت خمینی با درخواست بنی صدرحکایت ازآن دارد که حجم تخلفات وتقلبات درانتخابات مجلس اول بقدری وسعت داشته که حتی خمینی که خود راه تقلب وتخلف را به سران حزب جمهوری نشان داده بود نمیتوانست این حجم تقلب وتخلف را کتمان نماید. اما آنچه پیش آمد اینکه رهبران حزب جمهوری اسلامی به دیدار خمینی شتافته واورا از قبول تشکیل دولت وشروط بنی صدربازداشتند. دراین مورد هاشمی رفسنجانی میگوید:
«. . . ما در انتخابات مجلس پیروز شدیم. بعد از پیروزی ما در مجلس تضاد واقعی نمایان شد که عمدتاً خدمت امام می گفتیم. از همان لحظه اول در مجلس تضادهایی نمایان شد که غیر قابل حل بنظر می‌آمد. بنی‌صدر بعد از تشکیل مجلس توطئه عجیب و غریبی کرده بود. می‌خواست قبل از دولت منبعث از مجلس یک دولت موقت تشکیل دهد و به تصویب امام برساند تا به وسیله آن دولت بتواند از تصمیمات مجلس جلوگیری کند. نامه‌ای به امام نوشته بود و امام هم موافقت کرده بودند. چند روز به رسمی شدن مجلس مانده بود. فکر می‌کنم اوایل خرداد بود. من، شهید رجایی، آیت‌الله خامنه‌ای و دیگران نشستیم و جلسه گرفتیم که منظور از این کار چیست؟ دولت شورای انقلاب داشت کار می‌کرد و چند روزی هم به رسمیت مجلس بیشتر نمانده بود. تازه بنی‌صدر رئیس شورای انقلاب بود. گفتیم: چه نیازی به دولت جدید است؟ به امام گفتیم این خطرناک است. تا بخواهند تشکیل دهند، دوره آنها تمام میشود. می‌خواهند چه کار کنند؟ مجلس هم عصبانی شده بود. نمایندگان اعتراضات شدیدی کرده بودند. امام پذیرفتند. این یکی از مواردی است که گفتم امام ضمن قاطعیت، حق پذیر بودند. امضاء داده بودند، ولی امضای خود را پس گرفتند. به این طریق اولین توطئه بنی‌صدر خنثی شد. بعد به مجلس رسیدیم. فکر می‌کرد مجلس باید در اختیاراوباشد. . .»
بی پرده با هاشمی رفسنجانی/ ناشرانتشارات کیهان سال هشتاد ودو
دو مورد دربیانات هاشمی مشهود است:
اول: خمینی پیشنهاد بنی صدرمبنی برتشکیل هیئت وزیران را درفقدان مجلس وبا تأیید خود پذیرفته و حتی امضا کرده بود، اما سران حزب جمهوری به کمک او شتافتند که توطئه را تا پایان به اتمام رساند وازتعهد خود دربرابر درخواست رئیس جمهور سر باز زند.
دوم: هاشمی رفسانجی بروحدت رویه خود دربازگویی تاریخ پای فشرده وطبق معمول نیمی ازواقعه را تحریف نموده. هاشمی میگوید درخواست بنی صدرپس از تشکیل مجلس، یعنی پس از برگذاری دوردوم انتخابات بوده. درحالی که مورخه نامه بنی صدر به خمینی شانزدهم اردیبهشت را نشان میدهد وهنوزدوردوم انتخابات انجام نپذیرفته است.
پس از این دیدار بود که خمینی حتی به انتظاراعلام نتیجه رسیدگی به شکایات انتخاباتی از سوی کمیسیون هفت نفره شورای انقلاب هم ننشست ودر صدد تأیید انتخابات سراسرتقلب وتخلف دور اول وبرگذاری مرحله دوم برآمد.
ازاین روی بود که بنی صدردرنامه ای به خمینی نوشت:
«عرض شد باید به تقلبات انتخاباتی رسیدگی شود. فرمودید صحیح است. اما بدون این که صبر شود و نتیجه تحقیق معلوم شود، آمدند و از شما امریه گرفتند و دور دوم را شروع کردند. نتیجه این که بیش از ۶ میلیون نفر شرکت نکردند. با توجه به این که صد ونود نماینده در دور دوم معین می شوند، آنهم با اکثریت نسبی، این مجلس معرف یک هفتم مردم ایران بیشتر نمی شود. این مجلس قوی است یا ضعیف؟»
نامه یکم خردادماه پنجاه ونه
بنی صدرکه ازترس حمله عراق وقرارگرفتن کشوردرآتش جنگ زیربارپذیرش مجلسی که فرند نامشروع ضد انقلاب بود رفت. پس از آن بارها وبارها دراین مورد خود را سرزنش وعنوان داشت.
«کاش ایستاده بودیم .کاری که بعد کردیم، کاش زودتر کرده بودیم»
کتاب درس تجربه/ صفحه صدهشت
«اشتباه کردم که آن مجلس را پذیرفتم»
کتاب درس تجربه/ صفحه صد وده
این قلم درسلسله نوشتارهای بعد به تحلیل وبررسی چگونگی نقش مجلسی که فرزند نا مشروع ضد انقلاب درعملیاتی کردن کودتا علیه رئیس جمهورمشروع انقلاب داشته خواهد پرداخت.
