بهرام رحمانی
با تبریک سال نو 2015 به همه انسان‌های آزاده؛ یادمان باشد که زیبایی‌های کوچک را دوست بداریم حتا اگر در میان زشتی‌های بزرگ باشند! واپسین روزهای سال 2014، در حالی سپری شد که دنیای سیاست، اقتصاد، فرهنگ، تکنولوژی، نظامی و…، آبستن رویدادهای مهمی در سراسر کره خاکی بود. خاورمیانه، همچنان در سر خط خبرهای محافل سیاسی در جهان است.
گویند کسان بهشت با حور خوش است
من می‌گویم که آب انگور خوش است
این نقد بگیر و دست از نسیه بدار
کاواز دهل شنیدن از دور خوش است(خیام)
مقدمه
واپسین روزهای سال 2014، در حالی سپری شد که دنیای سیاست، اقتصاد، فرهنگ، تکنولوژی، نظامی و…، آبستن رویدادهای مهمی در سراسر کره خاکی بود. خاورمیانه، همچنان در سر خط خبرهای محافل سیاسی در جهان است.
بی‌تردید رویدادهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی پیشرو در بستر منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، تاثیرات بسیاری را بر معادلات حال حاضر جامعه بین‌الملل خواهد گذارد. بر این اساس این گزارش تلاش می‌کند تا مهم‌ترین رویدادهای سیاسی جهان در سال 2014 را مورد بررسی قرار دهد.
در سال 2014، اعدام مخالفین در برخی از کشورها از جمله ایران افزایش یافت و کشورهای اردن و پاکستان مجددا قانون اعدام را وضع کردند. حتی در پاکستان، مجددا دادگاه‌های نظامی فعالیت خود را از سر گرفتند.
در سالی که گذشت محیط زیست هر چه بیشتر تخریب شد و عامل اصلی آن نیز بی‌توجهی صاحبان صنایع بزرگ سرمایه‌داران، اسلحه‌سازی و حکومت‌های سرمایه‌داری جهانی به این مسئله مهم انسانی و زیست محیطی است.
در سال 2014، بیماری تازه‌ای به نام «ابولا» جهان را وحشت زده کرد. ابولا هنوز هیچ دارو و درمان مشخص و تایید شده‌ای ندارد. این بیماری تاکنون جان هزاران نفر را در کشورهای آفریقایی گرفته است.
در سالی که گذشت گرانی و تورم و بیکاری و آسیب‌های اجتماعی گسترش یافت در حالی که بسیاری از شرکت‌های بزرگ، بازارهای بورس، بانک‌ها میلیارد ها دلار سود بردند.
سالی که گذشت وقایع مهمی در جهان روی داد که اغلب آن‌ها علیه بشریت بود. در تمام سال 2014، جنگ داخلی در سوریه و لیبی و افغانستان و عراق و اوکراین و…، جریان داشت. در این جنگ‌ها، متاسفانه دهها هزار انسان جان باختند و میلیون تن نیز در داخل و خارج کشورشان آواره شدند.
در سال 2014، تروریسم دولتی و غیردولتی گسترش یافت و مهم‌ترین مسئله پیشروی گروه تروریستی اسلامی «داعش» و اعلام «خلافت اسلامی» در بخش‌هایی از سوریه و عراق است. دست‌کم پس از جنگ جهانی دوم، این اولین‌بار است که مرزهای بین دو کشور این چنین به هم ریخته میشود.
در این سال، تمام معیارها انسانی زیر سئوال رفت و حتی گروه داعش ویدئوی جدا کردن سر روزنامه‌نگاران از تن‌شان را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد تا رعب و وحشت بیش‌تری ایجاد کند.
در انتخابات اتحادیه اروپا و هم‌چنین در برخی کشورها چون سوئد، گروههای راسیستی آرای بیشتر کسب کردند به طوری که دولت سوسیال دمکرات سوئد، مجبور شد انتخابات زودرس اعلام کند. اما سرانجام دولت سوسیال دمکرات سوئد با بلوک راست به توافق رسیدند و انتخابات زودرس منتفی شد.
حکومت اسلامی-فاشیستی ایران علاوه بر افزایش سرکوب و اعدام، اخیرا یک کمپین گسترده راسیستی و فاشیستی علیه افغانی‌های مقیم ایران راه انداخته است.
در سال 2014، با آغاز ریاست جمهوری رجب طیب اردوغان در ترکیه، مواضع دولت ترکیه و او بر علیه قوانین سکولار این کشور قوی‌تر شد و ترویج و تبلیغ و تدوین قوانین مذهبی از جمله این که زن و مرد برابر نیستند اعتراضاتی را در پس داشته است. به علاوه او در همکاری با داعش، حتا مرز ترکیه را به روی آوارگان کوبانی بست و در انتظار سقوط کوبانی ماند. هم‌چنین در اعتراض به این سیاست دولت اسلامی ترکیه، اعتراضات گسترده مردمی راه افتاد که حدود چهل نفر از معترضین، توسط نیروهای سرکوبگر دولتی جان خود را از دست دادند.
اما با وجود این همه جنگ و ترور و وحشی‌گری سرمایه‌داری و گرایشات کهنه و پوسیده آن مانند فاشیسم و اسلام و سیاه بودن فضای جهان، روزنه امیدی برای آزادی‌خواهان و برابری‌طلبان و کمونیست‌های جهان، یک نطقه عطف دوره اخیر محسوب میشود. این روزنه امید در روژاوا(کردستان سوریه) باز شده است. در میان محاصره اقتصادی روژاوا و حملات مداوم گروههای مذهبی به این منطقه، در سه کانتون عفرین، جزیره و کوبانی قوانین مدنی و قوانین زنان به تصویب مردم رسیده است که در نوع خود، آن‌هم در منطقه پرتلاطم خاورمیانه بی‌سابقه و بی‌همتا و تحسین برنگیز است! اما هنوز کمبودهای زیادی در عرصه اجتماعی و حقوقی وجود دارد که طبیعتا باید در فضایی رفیقانه و صمیمانه و سازنده مورد بررسی و نقد قرار گیرند. به خصوص بیش از سه ماه است که نیروهای تبه‌کار و آدم‌کش و متجاوز خلافت اسلامی از سه منطقه با توپ و تانک به کوبانی یورش آورده‌اند. اما در مقابل آن‌ها جوانان بالای 18 سال، زنان و مردان قهرمان کوبانی دوش‌به‌دوش هم مسلح شدند و در مقابل نیروهای داعش، مقاومت شورانگیز بی‌سابقه‌ای را در تاریخ ثبت کردند. حتی در مناطقی از کوبانی، جنگ تن به تن درگرفت اما سرانجام پیکارگران کوبانی، این نیرو وحشی اسلامی متجاوز را مجبور به عقب‌نشینی کردند. اما کمابیش جنگ در اطراف کوبانی ادامه دارد.
با این مقدمه، به بحث خود درباره مهم‌ترین وقایع سال 2014، ادامه می‌دهم.
حالت آماده‌باش در چند کشور
نیروهای امنیتی در روز کریسمس، در چندین کشور به حالت آماده باش درآمدند. آن‌ها نگران هستند که گروههای اسلامی دست به عملیات انتحاری و تروریستی نزنند.
در اندونزی، مسئولان امنیتی گفتند که 80 هزار پلیس و 65 هزار نیروی نظامی در سراسر کشور مستقر شده‌اند تا مانع هرگونه حمله احتمالی به اهداف خود شوند.
رییس پلیس اندونزی گفت امیدوار است که کریسمس و سال جدید میلادی بدون مشکلی جشن گرفته شود. او گفت اقدامات امنیتی شامل فعالیت‌هایی در کلیساها، و مراکز تفریحی و توریستی میشود.
اظهارات رییس پلیس اندونزی در حالی بیان شد که یک بمب بیرون کلیسایی در استان شرقی آمبون منفجر شد. این حمله به کسی آسیبی نرساند و عاملان آن هنوز دستگیر نشده‌اند.
در همین حال، به دنبال حمله خونین نه روز پیش طالبان به یک مدرسه در پیشاور پاکستان، 148 نفر کشته شدند.
در کنیا نیز تدابیر امنیتی افزایش یافته است. این کشور شاهد چندین حمله به اتوبوس‌های مسافری از سوی گروه اسلامی الشباب و هم‌چنین سارقان محلی بوده است.
در نیجریه، مسئولان در ایالت بورنو حرکت وسایل نقلیه را پنج روز ممنوع کردند. این تصمیم با هدف مقابله با حملات گروه اسلامی «بوکو حرام» گرفته شده است.
بحران اقتصادی
برای اولین‌بار از سال 2008 میلادی یعنی زمان آغاز بحران اقتصادی، بانک‌های مرکزی اروپا و آمریکا در سال 2014 دو مسیر متفاوت در پیش گرفتند. ماریو دراگی، رییس بانک مرکزی اروپا و جانت یلن، رییس بانک مرکزی آمریکا برای نهادهای تحت ریاست خود سیاست‌های پولی مشابهی را اتخاذ نکردند. زیرا در سال 2014 وضعیت اقتصادی آمریکا با اروپا تفاوت پیدا کرد.
ماریو دراگی، رییس بانک مرکزی اروپا می‌گوید: «اگر لازم باشد تدابیر حمایتی برای مقابله با نرخ پایین تورم اعمال شود هیئت مدیره متفقا بر تعهد خود نسبت به استفاده از ساز و کارهای غیرمتعارف اضافی پایبند است.»
بدین ترتیب، پس از نشست ماه سپتامبر کمیته سیاست پولی بانک مرکزی اروپا، این نهاد نرخ بهره خود را به پایین‌ترین حد تاریخی خود یعنی 05/0 درصد تنزل داد. برای تحریک رشد اقتصادی، بانک مرکزی به خرید اوراق قرضه غیردولتی و اعطای وام‌های بلند مدت نیز روی آورد.
جانت یلن، رییس بانک مرکزی آمریکا گفت: «تلاش بیش‌تری باید کرد. بسیاری از آمریکاییها دچار معضل بیکاری هستند. نرخ تورم در دراز مدت زیر رقم از پیش تعیین شده ما قرار می‌گیرد. فعالیت برای تقویت سیستم مالی کشور هنوز به پایان نرسیده است.»
تفاوت روند رشد اقتصای در آمریکا و حوزه پولی یورو سیاست‌های پولی این دو نهاد بزرگ سرمایه‌داری را از یکدیگر مجزا کرده است. آمریکا پس از گذراندن دورانی سخت رشد اقتصادی خود را به 4 درصد رساند. اما رشد اقتصادی حوزه پولی یورو تقریبا روی عدد صفر باقی ماند.
عدم رشد اقتصادی مناسب و خطر رکود، اقتصاد اروپا و قدرت‌های اقتصادی منطقه پولی یورو یعنی آلمان و فرانسه را مورد تهدید قرار داده است. آلمان در آستانه رکود اقتصادی قرار گرفت و صادرات این کشور نسبت به قبل نیز دچار افت شده است.
در فرانسه دولت هنوز نتوانسته با نرخ نسبتا بالای بیکاری مبارزه موثر کند و میزان رشد اقتصادی کشور را بالا ببرد. اعمال اصلاحات اقتصادی نیز خشنودی سندیکاهای کارگری و کارفرمایان را به دنبال نداشته است. افزایش میزان مالیات‌ها نیز به پایین آوردن سطح کسری بودجه به زیر رقم 3 درصد کمک نکرده است.
دیمیتریس راپیدیس، اقتصاددان یونانی می‌گوید: «تا زمانی که مالیات‌ها بالاست هیچ نتیجه و هیچ بهبودی در زمینه میزان سرمایه‌گذاری نخواهیم داشت. با تدابیر ریاضت اقتصادی مواجه خواهیم بود. هیچ کشور عضو حوزه پولی یورو و اتحادیه اروپا برنامه خاصی برای برون‌رفت از بحران ندارند. تصمیمات دراگی ممکن است در نهایت بی‌فایده باشند.»
خطر گرفتاری حوزه پولی یورو به تورم منفی از ابتدای سال 2014 بر روی این منطقه سایه افکنده و نرخ تورم تنها 3/0 درصد اعلام شده است. این نرخ در دو قدرت اقتصادی این منطقه یعنی فرانسه و آلمان به ترتیب 4/0 و 5/0 درصد است. در یونان و اسپانیا نرخ پایین تورم این کشورها را دچار تورم منفی کرده است.
نرخ تورم در حوزه پولی یورو به وضعیت ژاپن شباهت پیدا کرده است. کشوری که سال‌هاست با تورم منفی مبارزه می‌کند.
از طرف دیگر مشکلات مربوط به بازگشت به آهنگ مناسب رشد اقتصادی در حوزه پولی یورو اعتراضات شهروندان را بدنبال داشته است. در ایتالیا شهروندان در اعتراض به قانون اصلاحات بازار به تظاهرات پرداختند. در یونان نیز کارمندان دولت و دانشجویان که آینده ای را برای خود متصور نیستند دست به اعتراض زدند.
پرونده مربوط به فساد مالی گروه بانکی «اسپریتو سانتو» در پرتغال نیز اعتماد مردم به نهادهای مالی و اقتصادی در اروپا را از بین برده است.
با وجود چنین چشم‌انداز تیره و تاری بانک مرکزی اروپا برای تقویت اوضاع اقتصادی گزینه بازخرید اوراق قرضه دولتی را پیش رو دارد. ساز و کاری که پیش از این بانک مرکزی آمریکا از آن استفاده کرده است.
افت شدید قیمت نفت
بامداد چهارشنبه 26 آذر 1393، بهای نفت در بازارهای آسیا همچنان در حال کاهش و رسیدن به قیمتی کم‌تر از سال‌های گذشته بود؛ در حالی‌که تحلیل‌گران و نمایندگان بازار در حال رصد کاهش روزافزون بهای روبل روسیه نیز هستند.
بنگاه ارزش‌گذاری وست‌تگزاس بهای نفت خام برای ارسال در ماه ژانویه را، صبح چهارشنبه، با 16/1 دلار کاهش، 77/54 دلار ارزش‌گذاری کرده است.
نفت برنت برای ارسال در ماه فوریه نیز 82 سنت کاهش داشته و بهای آن 19/59 دلار در هر بشکه است.
بهای برنت در بازار لندن نیز به زیر 60 دلار سقوط کرده و به 86/59 دلار در هر بشکه رسیده است.
بهای نفت تگزاس ارسالی برای ماه ژانویه، دو روز پیش از این در بامداد دوشنبه، 56/75دلار بود. بهای برنت برای همین ماه با یک سنت کاهش به 84/61 رسیده بود.
با افت قیمت نفت و ارائه تخفیف هر چه بیشتر قیمت نفت توسط عربستان به مشتریان نفتی خود، ایران نیز میزان تخفیف به مشتریان آسیایی را افزایش داده است.
میزان تخفیف قیمت نفت سبک ارائه شده توسط ایران به مشتریان نفتی، بیشترین رقم طی 14 سال گذشته است.
خبرگزاری بلومبرگ طی گزارشی می‌گوید که ایران برای نفت سبک خود(برای تحویل در ماه ژانویه) تخفیف یک دلار و 80 سنتی به مشتریان ارائه می‌دهد.
بر اساس محاسبات خبرگزاری بلومبرگ، قیمت پیشنهادی برای نفت سبک ایران نسبت به معیار قیمت نوع نفت خام عمان-دوبی حدود 13 سنت کم‌تر است که این تخفیف از ماه مارس 2000 بی‌سابقه است.
بر اساس این گزارش، ایران نفت خام سنگین خود را که عمده صادرات نفت آن را تشکیل می‌دهد برای تحویل در ماه ژانویه با تخفیفی سه دلار و 51 سنتی به مشریان نفتی خود عرضه کرده است.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، طی گزارشی که اخیرا درباره قیمت سبد نفتی اوپک در سایت رسمی خود منتشر کرد، می‌گوید که قیمت نفت اوپک از 108 دلار در خرداد امسال به 55 دلار و 91 سنت در روز 25 آذرماه رسیده است.
نفت سنگین و سبک به ترتیب عمده صادرات نفت ایران را تشکیل می‌دهند. این در حالی ست که دولت شیخ حسن روحانی، بهای نفت را در بودجه سال آینده خود بشکه‌ای 72 دلار پیش‌بینی کرده است. اما با این وجود روحانی مدعی شده است که اقتصاد ایران رشد داشته است؟!
رده‌بندی کشورهای جهان از نظر فساد سازمان‌های دولتی
سازمان بینالمللی شفافیت، کشورهای جهان را از نظر فساد سازمان‌های دولتی رده‌بندی می‌کند. 175 کشور جهان در شاخص سال 2014 رده‌بندی شده‌اند. به گفته این سازمان، فساد اداری می‌تواند رشد اقتصادی کشورهای را تهدید کند.
مدارس بدون تجهیزات، داروهای تقلبی، انتخابات مهندسی شده، فقط بخشی از نتایج فساد اداری کشورها هستند. رشوه و زیرمیزی نه تنها نیازمندان واقعی را از دسترسی به منابع محروم می‌کند، بلکه عدالت اجتماعی و توسعه اقتصادی را مختل و اعتماد عمومی به دولت و رهبران را از بین می‌برد.
در رده‌بندی شاخص فساد، دوسوم کشورهای جهان نمره‌ای زیر 50 دارند(0 نشان‌دهنده فساد زیاد و 100 نشان‌دهنده وضعیت بسیار پاک است.)
به گفته سازمان بینالمللی شفافیت، فساد یک مشکل جهانی است. نمره پایین در شاخص فساد نشان‌دهنده رشوه‌گرفتن گسترده، مجازات نکردن فساد، و بی‌تفاوتی سازمان‌های دولتی به نیازهای مردم است.
این سازمان معتقد است که کشورهای نمره بالا باید نسبت به این وضعیت واکنش نشان دهند. کشورهای عضو جی20 باید رهبری خود را ثابت کرده و با پولشویی، و عملیات مخفی شرکت‌ها مبارزه کنند.
در میان کشورهای خاورمیانه فقط سه کشور امارات متحده عربی(70)، قطر(69) و اسراییل(60)، نمره بالای 50 دارند.
ایران با نمره 27 در جایگاه 136 از 175 کشور جهان را داراست.
انتخابات پارلمان اروپا
هشتمین انتخابات پارلمان اروپا در روزهای 22 تا 25 ماه مه 2014 در 28 کشور عضو اتحادیه اروپا و در شرایط دشوار و بحرانی منطقه پولی یورو برگزار شد. در این انتخابات 160 میلیون نفر واجد شرایط حق رای شرکت کردند و 751 عضو پارلمان را برگزیدند.
اما نکته جدید در این انتخابات، نتایج آن بود. در نتایج انتخابات تحول بزرگی، احزاب راست و نژادپرست اروپا در صدر قرار گرفتند. سوسیالیست‌ها رتبه دوم شدند. احزاب بزرگ دیگر یعنی لیبرال‌ها، چپ‌های رادیکال و سبزها کم‌تر از 19 درصد آرا را به دست آوردند. بنابراین، نکته شگفت‌انگیز در این انتخابات، پیشرفت غیرمنتظره احزاب ناسیونالست، راست افراطی و نژادپرست بود. این احزاب در بسیاری از کشورهای اروپایی، به ویژه در فرانسه و بریتانیا پیروزی قابل توجهی به دست آوردند و مارین لوپن و نایجل فاراژ به آرای بالایی دست یافتند.
انتخابات پارلمان اروپا یک رکورد منفی دیگر نیز به ثبت رساند، زیرا تنها 5/42 درصد واجدان شرایط در آن شرکت کردند که چالش اضافی دیگری برای تیم جدید است که باید برای پنج سال آینده پارلمان را اداره کند.
سوریه
تاکنون در درگیری‌های داخلی سوریه بیش از 200 هزار نفر کشته شده‌اند. آوارگان سوری به هنگام فرار از مرگ سختی‌های فراوانی تحمل کردهاند و حال باید مصیبتی دیگر را تحمل کنند: سرمای زمستان. تا امروز سه میلیون شهروند سوریه به کشورهای هم‌مرز با این کشور گریخته‌اند. آن‌ها باید زمستانی دیگر را پشت سر بگذارند.
حکومت اسلامی ایران و حزب‌الله لبنان در کنار روسیه از پشتیبانان اصلی حکومت بشار اسد هستند.
سازمان منع گسترش اسلحه شیمیایی در آخرین گزارش خود از کاربرد بمب‌های آغشته به گاز کلر در سه شهرک سوریه خبر داده است. براساس گزارش این سازمان، از 133 شهروند سوری از سه شهرک که در حملات بمباران نیروهای ارتش سوریه، مسموم شده بودند، معاینه و آزمایش به عمل آمد که ثابت شد همه آن‌ها توسط گاز کلری که در بمب‌های پرتاب شده به این سه شهرک وجود داشته، مسموم شده‌اند.
این سازمان در تحقیق خود از این شهرک‌ها موفق شد با نمونه‌برداری از محل وقوع این مسمومیت‌ها، کاربرد گاز کلر را به اثبات برساند. این سازمان هم‌چنین توانست اسنادی از شواهد عینی، تصویری و صوتی از محل وقوع این بمباران‌ها را به دست آورده و ثبت کند.
این سه شهرک که مورد بمباران گاز کلر قرار گرفتند عبارتند از «کفر زیتا، الثمانه و تلمسنه». نتیجه نهایی تحقیق این سازمان کاربرد گاز سمی کلر را در این سه شهرک به اثبات می‌رساند. کارشناسان سازمان منع کاربرد سلاح شیمیایی با مصاحبه با شاهدان عینی، نمونه‌برداری از سه شهرک مورد اصابت بمب‌های آغشته به این گاز و معاینه مسمومین؛ به این نتیجه رسیده اند که گاز کلر مورد استفاده قرار گرفته است.
گزارش نهایی سازمان منع کاربرد سلاح شیمیایی که نسخه‌ای از آن در اختیار العربیه قرار گرفته، روش کاربرد این گاز سمی را بدون این که حکومت بشار اسد را متهم به این کار کند این‌گونه شرح داده است: «این گاز با مواد منفجره در بشکه‌های انفجاری آمیخته شده و توسط هلیکوپتر به این سه شهرک پرتاب شده است.»
این در حالی است که تنها نیروهای دولتی سوریه مجهز به هلیکوپتر هستند و پیش از این نیز بمب‌های بشکه‌ای توسط هلی‌کوپتر‌هایش را به مناطق مختلف تحت کنترل مخالفین خود، پرتاب کرده است.
حکومت اسد پیش از این اعلام کرده بود که همه سلاح‌های شیمیایی خود را در پی توافق‌نامه سال گذشته در اختیار قدرت‌های غربی قرار داد تا آن‌ها را از بین ببرند. اما هنوز 12 کارخانه تولید این نوع سلاح در اختیار حکومت سوریه است.
نابودی میراث فرهنگی سوریه
یک گزارش سازمان ملل می‌گوید که 290 مرکز میراث فرهنگی سوریه در طی جنگ‌های ٣ ساله در این کشور نابود شده و یا صدمه دیده‌اند؛ به گفته این سازمان بخشی از این مراکز مورد غارت قرار گرفته‌اند.
در این گزارش که از سوی «انستیتوی سازمان ملل برای آموزش و پژوهش» یا Unitar ، منتشر شده گفته شده که شهرهای حلب، دمشق، رقعه و چندین شهر دیگر، در جریان این جنگ‌ها صدمات زیادی را متحمل شده‌اند.
انستیتوی سازمان ملل برای آموزش و پژوهش، می گوید این نتیجه‌گیری را از طریق یک برنامه مطالعات تصاویر ماهواره‌ای بدست آورده که در آن 18 حوزه مختلف سوریه مورد تحلیل قرار گرفته است.
گزارش انستیتوی سازمان ملل، می‌گوید نتیجه‌گیری از مطالعات این تصاویر ماهواره ای، در واقع زنگ خطر در مورد صدماتی است که میراث فرهنگی سوریه را تهدید می‌کند.
از میان 18 منطقه یاد شده، 6 منطقه از جمله شهرهای قدیمی حلب، بصره و دمشق، از سوی سازمان یونسکو در فهرست میراث جهانی ثبت شده‌اند.
از جمله آثار فرهنگی تخریب شده، خبرگزاری فرانسه از «منار مسجد اموی» در «حلب» یاد می کند که به دوره سلجوقیان تعلق داشت و در جریان درگیری‌های مخالفان با رژیم بشار اسد فرو ریخته است.
استعفاء اخضر ابراهیمی
اخضر ابراهیمی، دیپلمات الجزایری و نماینده پیشین دبیرکل سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب در امور سوریه، پس از دوسال کوشش برای یافتن راهکاری برای برقراری صلح در سوریه، سرانجام از این سمت استعفا کرد. کمی بعد بشار اسد، رییس جمهوری سوریه، با برگزاری «انتخابات؟!» ریاست جمهوری در کشورش با 7/88 درصد آرا در پست خود باقی ماند. رای‌گیری تنها در مناطقی انجام شد که در دست دولت مرکزی بود.
دیدار حسن روحانی و وائل نادر الحلقی
حسن روحانی رییس جمهور ایران در دیدار و گفتگو با «وائل نادر الحلقی» نخست وزیر سوریه با اعلام حمایت خود از مبارزه ارتش و ملت این کشور با تروریست‌ها اظهار داشت مسائل سوریه «تنها در چارچوب گفتگو و مذاکرات سیاسی داخلی حل و فصل خواهد شد.»
روحانی، با بیان این که سفر نخست وزیر سوریه به تهران گامی به جلو برای توسعه روابط دو کشور است، خاطر نشان کرد که تهران و دمشق می توانند همکاری‌های خود در زمینه انرژی، راه، معادن و کشاورزی را بیش از پیش توسعه دهند.
وائل نادر الحلقی، نخست وزیر سوریه در این دیدار با ابراز قدردانی از دولت و ملت ایران اظهار داشت که روند آشتی ملی به منظور برقراری صلح در سوریه به طور مستمر پیش می‌رود و دولت سوریه آماده است همه طرح‌ها و ابتکارهایی را که در این زمینه از سوی سازمان ملل متحد و یا روسیه ارائه شده است، مورد بررسی قرار دهد.
او گفت: «هر ابتکار عملی که حاکمیت سوریه را خدشه دار نکند و به یک‌پارچگی کشور بینجامد، در دولت سوریه مورد بررسی قرار می‌گیرد.»
نگرانی حکومت سوریه از کاهش قیمت نفت
بازرگانان و تجار سوری می‌گویند این نگرانی در حال افزایش است که با ادامه کاهش قیمت نفت حمایت‌های اقتصادی ایران از حکومت بشار اسد نیز کاهش یابند. در حالی که ایران در هفته‌های اخیر تاکید کرده به حمایت خود از دمشق ادامه خواهد داد.
بشار اسد در چهار سال گذشته برای مبارزه با مخالفین داخلی و هم‌چنین جلوگیری از سقوط ارزش پول ملی به درآمد نفتی ایران وابسته بوده است.
خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل یک مقام تجاری سوریه که نخواسته نامش فاش شود می‌نویسد که اگر حمایت‌های ایران نبود حکومت بشار اسد امکان جان به در بردن از این بحران را نداشت.
وی حمایت ایران را با اهمیت‌ترین موضوع برای حکومت سوریه خوانده و می‌افزاید: «ما در عوض به آن‌ها قول داده‌ایم که بیش از پیش زمینه را برای سرمایه‌گذاری و فعالیت اقتصادی ایران در سوریه مهیا کنیم.»
از سوی دیگر تولید نفت در سوریه که زیر تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا قرار دارد با شروع بحران به شدت کاهش یافته است. هم‌چنین بسیاری از تاسیسات انرژی در کنترل مخالفان قرار دارد.
این گزارش اضافه می‌کند که حکومت اسلامی ایران در ماه ژوئیه سال گذشته بیش از چهار و نیم میلیارد دلار اعتبار به حکومت سوریه داده تا بخش بیشتر آن صرف خرید فرآوردهای نفتی شود.
با کاهش پنجاه درصدی قیمت جهانی نفت که از ماه ژوئن آغاز شده، دولت سوریه نگران است که حمایت‌های ایران نیز کاهش یابد. اما پیامی که حکومت ایران مخابره کرده ادامه حمایت از سوریه است.
پوند سوریه که از شروع بحران در سال 2011 در حدود 70 درصد از ارزش خود را از دست داده بود، تنها در طول دو هفته گذشته 10 درصد بیشتر سقوط کرد.
ایران در حدود یک سال پیش بین 500 تا 750 میلیون دلار در بانک مرکزی سوریه سپرده‌گذاری کرده که از سوی مقامات برای کمک به ثبات بازار ارز سوریه مورد استفاده قرار گرفته است.
دو بانک‌دار نیز به رویترز گفتند که در هفته‌های اخیر بانک مرکزی سوریه برای حفظ ارزش پوند اقدام به فروش دلار کرده که بزرگ‌ترین مداخله این بانک در بازار ارز از شروع بحران برآورد میشود.
یک عضو برجسته اتاق صنعت سوریه به شرط ناشناس ماندن به خبرگزاری رویترز می‌گوید کاهش 50 درصدی قیمت نفت پیش از آن که سطح حمایت از حکومت اسد را کاهش دهد، کمر اقتصاد ایران خواهد شکست.
جبهه النصره
جنگ و درگیری در شمال غربی سوریه ابعاد مهیبی به خود گرفته است. در روزهای گذشته «جبهه النصره» تلاش کرده برخی از پایگاه‌های ارتش سوریه را تصرف کند و تا حدودی نیز موفق شده است. اما این پیروزی‌ها با تلفات زیادی از هر دو طرف همراه بوده است.
بنا به گزارشها جهادگران مسلح در عملیات نظامی خود از تانک‌ها و اسلحه‌های سنگینی استفاده می‌کنند که از نیروهای «جبهه انقلابی سوریه» به غنیمت گرفته‌اند. این نیرو، به اصطلاح گروهی میانه‌رو است که اخیرا از سوی غرب تشکیل شده به جنگ‌افزارهای مدرن غربی نیز مسلح است.
در شمال سوریه ارتش بشار اسد هر روز شکستهای بیش‌تری در برابر مخالفان متحمل میشود.
«جبهه النصره» که متحد اصلی شبکه «القاعده» در جنگ داخلی سوریه به شمار می‌رود، هم به موفقیت‌هایی در برابر نیروهای ارتشی دست یافته و هم بیشتر گروههای میانه‌رو را به سوی شمال غربی کشور عقب رانده است. مواضع این گروه از ماه سپتامبر تاکنون چند بار از سوی نیروی هوایی آمریکا و متحدانش مورد حملات هوایی قرار گرفته است.
جهادگران «جبهه النصره» که زمانی مهم‌ترین گروه مسلح فعال در جنگ داخلی سوریه بود، امروز با رقابت شدید گروههای وابسته به «خلافت اسلامی» روبروست.
داعش
افراد داعش در سوریه نیز به سر بریدن و کشتار جمعی زدند. این سبعیت تبدیل به استراتژی ارتشی 30 هزار نفره شد که نیمی از آن‌ها نه عراقی هستند و نه سوریه‌ای. بنا به ارزیابی‌ها حدود 3000 نفر از کشورهای غرب به این گروه اسلامی پیوسته‌اند.
تخمین زده میشود که داعش ثروتی حدود یک و نیم میلیارد یورو در اختیار دارد. این پولی است که با آن سلاح می‌خرد و اهداف خلافت اسلامی را به پیش می‌برد.
گروه تروریستی موسوم به «خلافت اسلامی»، در سال 2013 موفق شد قدرت را در شهر رقه سوریه به دست گیرد. در ژانویه سال 2014 نیز شهر فلوجه در غرب عراق به دست این نیروها افتاد. یکی از مهم‌ترین هدف‌های این جریان تروریستی تسخیر بغداد، پایتخت عراق است.
اهداف و سیاست‌ها و عملکرد داعش بسیار وحشیانه و خشونتبار است. از جمله اعدام‌های دسته‌جمعی، گردن‌زدن و به بردگی گرفتن دختران و زنان، ارعاب و وحشت در سطح بینالمللی است. خلافت اسلامی، جنگ را تقریبا همه جای سوریه گسترش داده است.
اولین پیروزی عمده گروه تصرف شهر فلوجه عراق در اوایل ژانویه بود. در ماه ژوئن، داعش، موصل، دومین شهر بزرگ عراق را گرفت. سربازان عراقی فرار کردند و اعضای خلافت اسلامی تسلیحات سربازان و حدود ۴۰۰ میلیون دلار را به غنیمت بردند.
سپس داعش که حالا خود را خلافت اسلامی اعلام کرده، مناطق وسیعی از شمال سوریه و عراق را در اختیار دارد.
در چنین شرایطی، نوری المالکی، نخست وزیر سابق شیعه عراق به تبعیض علیه سنی‌ها و دامن زدن به آشوب‌ها متهم شد. مالکی زیر فشار سنگین بینالمللی در ماه اوت، در نیمه تابستان استعفا داد.
گروه ناظر بر حقوق بشر سوریه می‌گوید جنگ‌جویان «خلافت اسلامی» در شش ماه گذشته، یک هزار و 878 نفر را، که بیش‌ترشان غیرنظامی بودند، در آن کشور اعدام کرده است.
«جهاد در راه اسلام»
گروههای جهادگرا در اینترنت برنامه‌های تبلیغاتی وسیعی دارند، که به ویژه زنان و جوانان مخاطب آن‌ها هستند. در یک ویدیوی اینترنتی از زنان جوان دعوت میشود که با «برافروختن مشعل ایمان به نجات جامعه اسلامی» یاری برسانند.
فعالان جهادگرا در شبکه‌های اجتماعی نیز از دختران و زنان جوان دعوت می‌کنند که با پیوستن به «جهاد در راه اسلام» به زندگی خود معنای روشنی بدهند و در برپایی دوران تازه «خلافت» سهم خود را ادا کنند. این اصطلاحی است که گروه تروریستی «دولت اسلامی» به نظام دل‌خواه خود داده است.
در قلمرو «خلافت اسلامی» زنان درست مثل بیرحمترین مردان به کشتار و خونریزی دست می‌زنند، خانه‌ها را غارت می‌کنند، زنان را زیر نظر می‌گیرند و به بچه‌ها درس «جهاد و شهادت» می‌دهند.
کم نیستند زنان و دخترانی که پس از مدتی تجربه، به صفوف جهادگرایان پشت می‌کنند. این اقدام اما بسیار خطرناک است. تروریست‌ها افراد پشیمان و جداشده را «خائن» می‌دانند و در سر به نیست کردن آن‌ها تردید نمی‌کنند.
جهادگرایان که با کشتار و خونریزی در رویای برپایی «بهشت روی زمین» هستند، برای عملیات خود به افراد خام و ساده نیاز دارند و در صفوف آن‌ها پسربچه‌های کم سن و سال نیز کم نیستند. برخی از آن‌ها کودکانی هستند که حتی تفنگ را به دشواری حمل می‌کنند. آن‌ها طعمه خوبی برای جهادگرایان هستند تا در اجرای حملات انتحاری از آن‌ها استفاده کنند.
قتل‌عام «ایزدیان»
داعش در منطقه کردستان عراق، اقلیت مذهبی «ایزدیان» را قتل‌عام کرد و هزاران زن و دختر را نیز به اسارت برد. هم‌چنین دهها هزار نفر آن‌ها آواره کوه‌ها و تعداد زیادی زن و کودک زنده به گور شدند. گروه داعش همین خشونت‌ها را در سوریه مرتکب شد.
آوارگان ایزدی
در ماه اوت سال جاری تروریست‌های «خلافت اسلامی» شهر سنجار در استان نینوا در شمال عراق را فتح کردند. آن‌ها صدها نفر از پیروان کیش ایزدی را در این شهر کشتند. دهها هزار نفر دیگر از افراد این قوم از ترس جریان تروریستی «خلافت اسلامی» به کوه‌ها فرار کردند. یگان‌ها مدافع حلق و پیشمرگه‌های کردستان عراق در پایان ماه اوت به کمک آن‌ها رفتند و تعدادی از آن‌ها را نجات دادند.
داعش صدها تن از اعضای خود را اعدام کرده است
روزنامه فایننشال تایمز و خبرگزاری آلمان روز شنبه 20 دسامبر 2014 برابر با 29 آذر 1393، گزارش دادند گروه خلافت اسلامی برای آن دسته از اعضای خارجی خود که قصد بازگشت به کشورشان را داشتهاند مجازات مرگ تعیین کرده است.
بر اساس این گزارش، دولت اسلامی تا به حال بیش از یکصد تن از نیروهایش را که در شمال سوریه قصد فرار داشتند، اعدام کرده است.
در گزارشها به این موضوع هم اشاره شده که در ماه اکتبر دولت اسلامی پنج انگلیسی، سه فرانسوی، دو آلمانی و دو بل‍ژیکی را که مخالف درگیری با دیگر گروههای افراطی اسلامی بودند و تصمیم داشتند به کشورشان بازگردند، به قتل رسانده است.
گفته میشود شمار فراریان اعدام شده به دلیل شکستهای پی در پی دولت اسلامی اینبار بیشتر بوده و شمار آن در شهر رقه به صد نفر رسیده است.
روزنامه فایننشال تایمز در بخشی از گزارش خود آورده که دولت اسلامی برای رسیدگی به موضوع فرار جهادگران خارجی، گروهی تحت عنوان پلیس نظامی تشکیل داده است. پلیس نظامی ضمن نظارت بر نیروهای خارجی وظیفه دارد مانع فرار آنان شود.
در گزارش فایننشال تایمز، هم‌چنین توضیح داده میشود جهادگران خارجی قصد داشتند از رقه فرار کنند. این شهر که بین سوریه و عراق واقع شده به عنوان پایتخت دولت اسلامی شناخته میشود. روزنامه مزبور موفق شده درباره برنامه مبارزه گروه خلافت اسلامی با فراریان خارجی اطلاعاتی به دست آورد.
بر اساس این اطلاعات، پلیس نظامی در رقه در جستجوی مردانی بوده که از انجام وظایف خود شانه خالی کرده و برای انجام ماموریت خود اقدامی نکردند. پلیس تا به حال دهها منزل مسکونی را برای یافتن جهادگران خارجی فراری جستجو کرده است.
جهادگران خارجی باید به همراه خود مدارکی حمل کنند که ثابت کند برای انجام ماموریت عازم هستند. اگر جهادگران از وظایف محوله خود شانه خالی کرده باشند به مجازات مرگ محکوم میشوند.
سازمان ملل متحد در آخرین گزارش خود اعلام کرد ۱۵ هزار نیروی افراطی خارجی از ۸۰ کشور جهان در صفوف گروه دولت اسلامی در سوریه و عراق میجنگند.
گفتنی است نفوذ «خلافت اسلامی» در کشورهای عربی از جمله مراکش، مصر، لیبی، الجزایر و یمن نیز بیشتر میشود. به گفته وزیر دادگستری مراکش حدود دو هزار مراکشی در صفوف نیروهای دولت اسلامی در عراق و سوریه میجنگند.
مقامات مراکشی تائید کردند که گروه خلافت اسلامی» تا به حال بیشترین سربازگیری را از میان نیروهای افراطی این کشور انجام می‌دهد. مصطفی رامید وزیر دادگستری مراکش روز جمعه 19 دسامبر 2014، در مقابل نمایندگان مجلس این کشور صریحا گفت که در حال حاضر 1212 مراکشی در صفوف جهادگران دولت اسلامی در عراق و سوریه میجنگند.
او هم‌چنین خاطرنشان کرد که اگر بر این آمار تعداد مراکشهای مقیم کشورهای اروپائی هم اضافه شود، تعداد مراکشیهایی که جذب دولت اسلامی شدند بین 1500 تا 2 هزار تن خواد بود.
حمله هوایی به مواضع «خلافت اسلامی»
باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا، در ماه اوت 2014، با حمله هوایی به مواضع گروه «خلافت اسلامی» موافقت کرد. در ماه سپتامبر این حملات به سوریه نیز گسترش یافت. روی هم 5 کشور عربی نیز در حملات ارتش آمریکا علیه جریان «خلافت اسلامی» شریک هستند.
شایان ذکر است قبل از این که داعش به عراق حمله کند و موصل تسخیر نماید همه گروههای به اصطلاح «جهادی» که در سوریه علیه حکومت سوریه می‌جنگیدند از سوی دولت‌های پیشرفته جهانی و در راس همه آمریکا و هم‌چنین منطقه‌ای مورد حمایت قرار می‌گرفتند. به خصوص دولت ترکیه با حمایت‌های مالی عربستان سعودی از جمله داعش را آموزش داده و مسلح کرده و به جنگ داخلی افغانستان فرستاده است. اما پس از تسخیر موصل توسط داعش و کشتار ایزدی ها، ائتلافی به سردمداری آمریکا تشکیل شده که مواضع داعش را بمباران هوایی می‌کنند بدون این که نیروی زمینی خود را با این نیرو درگیر کنند. اما به نظر می‌رسد هدف این بمباران‌ها نه نابودی داعش، بلکه فقط کنترل آن و جلوگیری از زیاده‌روی‌های آن است.
اعزام هزار چترباز آمریکایی به عراق
سخنگوی وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد وزیر دفاع آمریکا مجوز اعزام هزار و سیصد نیروی نظامی جدید به عراق را صادر کرد.
جان کری گفت حدود هزار نفر از این سربازان، از تیپ سوم زرهی از لشکر 82 هوابرد اعزام خواهند شد. این نیروها اواخر ژانویه 2015 در عراق مستقر میشوند و ماموریت آن‌ها آموزش، مشاوره و یاری به نیروهای امنیتی عراق خواهد بود. به گفته سخنگوی پنتاگون استقرار چتربازان آمریکایی بخشی از افزایش هزار و پانصد نیرو در عراق است که رییس جمهور این کشور، 7 نوامبر 2014، مجوز آن را صادر کرد.
ویدیوهای مرگ گروه «خلافت اسلامی»
گروه تروریستی «خلافت اسلامی» آغاز به انتشار ویدیوهایی کرد که در آن‌ها اعدام وحشیانه ژورنالیست‌ها، نیروهای امدادی و مخالفان به نمایش درآمده است. اولین ویدیو از این نوع در 9 اوت در اینترنت منتشر شد. جیمز فولی خبرنگار آمریکایی در ویدئویی به دست تروریست‌های «خلافت اسلامی» گردن زده شد.
داعش و کودکان
چند روز پیش یک کودک سوری، خود را روبروی یک مسجد در بغداد، تسلیم نیروهای امنیتی عراق کرد. جزئیات ماجرا حاکی از آن است که این کودک را گروه دولت اسلامی موسوم به داعش، برای یک حمله انتحاری فرستاده بود؛ ماجرایی که بار دیگر، در‌ها را بر روی بحث بر سر جذب کودکان توسط گروههای تندرو می‌گشاید.
اسید برهو، کودک سوری، هفدهم دسامبر جاری در حالی که کمربندی انفجاری به تن داشت، روبروی یک مسجد شیعی در بغداد ایستاد. اندکی بعد به سمت نیروهای امنیتی حاضر در محل رفت و خود را تسلیم کرد تا بدین ترتیب بتواند از چنگ داعش بگریزد.
به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، این کودک 14ساله، بازی فوتبال و تماشای فیلم‌های سینمایی را دوست داشت. او عاشق نانسی عجرم خواننده لبنانی بود و آرزو داشت پزشک شود.
اما هنگامی که داعش شهر این کودک، یعنی منبج در شمال حلب سوریه را تصرف کرد، او مجبور به پیوستن به اردوگاه‌های آموزش نظامی این گروه تندرو شد. پس از آن شبه نظامیان داعش، او را برای عملیات انتحاری مجهز کردند.
تصاویری که شبکه «العراقیه» پخش کرد، تصاویر این کودک را پس از آن که خود را به نیروهای امنیتی عراقی تحویل داد، نشان می‌دهد. گزارشها حاکی از آن است که داعش ماهانه، دویست تا سیصد کودک را به عضویت خود در می‌آورد.
یک فیلم ویدیویی منتشر شده که گویا از استان الرقه سوریه است، مجموعه‌ای از کودکان را در یکی از اردوگاه‌های داعش نشان می‌دهد که به زبان عربی سخن نمی‌گویند. یکی از کودکان خود را از قزاقسان معرفی کرد.
نه تنها فنون جنگ و به کار گیری اسلحه به این کودکان آموزش داده میشود، بلکه یاد می‌گیرند که چگونه بمب بسازند و به چه صورت، عملیات انتحاری انجام دهند. این اطلاعات را گزارش‌های سازمان ملل متحد نیز تایید می‌کند.
گروه داعش مناطق وسیعی از شمال عراق و سوریه را تصرف کرده و در این مناطق، برپایی خلافت اسلامی اعلام کرده است.
افغانی‌هایی که در سوریه میجنگند
چندی پیش گزارشها حاکی از آن بود که دهها تن از شهروندان افغانستان که در حمایت از حکومت بشار اسد در سوریه میجنگند، کشته شده‌اند.
ضمن کشته‌شدن دهها شهروند افغانستان، سازمان جهانی نظارت بر حقوق بشر می‌گوید که شمار زیادی از افغانانی که در سوریه میجنگند توسط شورشیان مخالف حکومت بشار اسد اسیر نیز شده‌اند.
بر بنیاد این گزارش، بشار اسد از ایران خواستار کمک شده و شهروندان افغان به خاطر حمایت از ارتش سوریه توسط ایران به میدان‌های جنگ در این کشور فرستاده شده‌اند.
این در حالی‌ست که پیش ازین نیز گزارشها در مورد فرستاده‌شدن شهروندان افغان به جنگ سوریه در بدل پرداخت 500 دلار آمریکایی خبر دادند.
گفته میشود 3000 شهروند افغانستان در سوریه مستقر شده‌اند تا در جنگی که در این کشور جریان دارد سهم بگیرند.
از سویی، گفته‌هایی نیز وجود دارد که شهروندان افغان هم‌زمان با اینکه به نفع نظام بشار اسد میجنگند، در برابر این نظام و در صف گروه دولت اسلامی(داعش) نیز موجود اند.
منابع آگاه در دولت افغانستان نیز می‌گویند که شماری از شهروندان افغان به دستور ایران در جنگ سوریه اشتراک کردهاند.
فرستاده‌شدن شهروندان افغان به خاطر اشتراک در جنگ سوریه نگرانی شدیدی را در افغانستان برانگیخته است و شماری از این نگران اند که جنگ‌جویان افغان در صف داعش دوباره به کشور برگشته و زیر پرچم این گروه در افغانستان به فعالیت آغاز کنند.
حمله داعش به کوبانی
در ماه سپتامبر 2014، حمله داعش به کانتون کوبانی در شمال سوریه در مرز ترکیه آغاز شد. نیروهای «خلافت اسلامی» سعی کردند این شهر را به تصرف خود درآورند. بنا به گزارشات در سال 2014، تعداد جان‌باختگان یگان‌های مدافع خلق کردستان سوریه در نبرد با نیروهای داعش 537 نفر بوده است. اما در این سال، 4964 شبه‌نظامی داعش کشته شده‌اند.
تنها نیرویی در منطقه که وضعی متفاوت داشت و در مقابل تهاجم وحشیانه داعش مقاومت کرد، یگان های خلق روژاوا( کردستان سوریه) در کانتون کوبانی بودند.
داعش توانست در سوریه و عراق شهرهای بسیاری را تصرف کند، اما در کوبانی با مقاومت بی‌‌نظیری روبرو شد. مقاومت تحسین‌برانگیز مدافعان زن و مرد این شهر، جهان را متوجه این شهر کرد به طوری در روز یک نوامبر، در بیشتر کشورها و شهرهای جهان در حمایت از کوبانی و علیه داعش، تظاهرات و راه‌پیمایی‌هایی صورت گرفت، به نمادی از مبارزه علیه داعش تبدیل گشت. به علاوه قوانین به غایت انسانی و برابری‌طلبانه و عدالت‌جویانه در این منطقه در حالی به تصویب رسیده که سه سال است در محاصره اقتصادی و در معرض گروههای اسلامی قرار دارد. منطقه‌ای که بدون دولت و بدون ارتش حرفهای و بدون اتکا به نیروی خارجی، در مقابل جانی‌ترین و بیرحمترین گروه اسلامی مقاومت کرده و آن‌ها را از شهر خود بیرون رانده‌اند.
تاکنون نیروهای مدافع خلق(YPG) و یگان‌های مدافع زنان(YPJ)، به طور تحسین‌برانگیزی حملات داعش را دفع کردهاند. هم‌چنین نقل و انتقال حدود 150 هزار کرد ایزدی از طریق کریدور امنیتی کوه‌های شنگال از دیگر عملیات‌های یگان‌های مدافع خلق بود که سخنگوی این نیروها از آن با عنوان افتخاری بزرگ یاد کرده است.
در ماه اکتبر گروهی 150 نفره از پیشمرگه‌های اقلیم کردستان عراق به کمک مدافعان این شهر آمدند.
چهارشنبه دهم دی 1393 – سی و یکم دسامبر 2014
ادامه دارد
مهم ترین وقایع سال 2014
(بخش دوم)
بهرام رحمانی
ایران
با روی کار آمدن دولت شیخ حسن روحانی سانسور و اختناق در ایران، نسبت به گذشته تشدید شده است. دولت روحانی یکی از امنیتی‌ترین دولت‌های اسلامی است که چهره‌های سرشناس امنیتی دولت‌های پیشین در آن جمع شده‌اند. به عبارت دیگر، به دلیل این که روحانی خودش امنیتی بود دوستان امنیتی‌اش را نیز در کابینه‌اش گرد آورده است.
اقتصاد نیوز به نقل از جهانگیری معاون روحانی، نوشت: «٣٠٠ میلیارد دلار ذخایر نفتی نیست شد.» اسحاق جهانگیری گفته است: «اگر در گذشته میزان فروش نفت کشور دو میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز بود امروز به دلیل تحریم‌ها به یک میلیون بشکه رسیده و در همین حال قیمت هم از ۱۱۰ دلار به بشکه‌ای ۵۵ دلار رسیده است.»
او هم‌چنین با گلایه از مصارف درآمدهای نفتی کشور در سال‌های اخیر افزود: «اگر طبق قانون برنامه عمل می‌شد، الان باید بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی وجود داشت تا امروز نگرانی از کاهش درآمدهای نفتی نداشته باشیم.»
به این ترتیب، در سال 2014، گرانی و تورم، بیکاری و فقر، سرکوب و اعدام و فساد اقتصادی در ارگان‌های دولتی افزایش یافت.
در گزارش اخیر گروه ویژه سازمان ملل متحد درباره وضعیت حقوق بشر در ایران، آمده است: «بعد از به قدرت رسیدن رییس جمهور حسن روحانی در سوم اگوست 2013، در کنار ادامه محدودیت‌های زیاد بر آزادی‌های مطبوعات، گردهم آیی‌ها و آزادی مذهبی، شمار اعدام‌ها نیز در این کشور افزایش یافته است.»
به گزارش سازمان ملل متحد، میان ماه جولای 2013 و جون 2014 دست‌کم 852 مورد اعدام در ایران وجود داشته است. این گزارش می‌رساند که در سال 2012 در این کشور 580 تن اعدام شده‌اند، اما در سال 2013 این رقم به 687 مورد اعدام رسیده بود.
حکومت اسلامی در واپسین ساعات سال 2014، یک فرد ۳۸ ساله را که به اتهام قاچاق مواد مخدر به همراه زن و دخترش دستگیر شده بود به دار آویخته شد. بر اساس گزارشات از زمانی که روحانی به قدرت رسیده به طور میانگین هر روز سه نفر را اعدام کردهاند.
احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در گزارش خود نگرانی عمیق‌اش را درباره افزایش حکم اعدام‌ها بیان کرده است. او گفت: «ما تجربه کرده‌ایم که یک انسان به این دلیل اعدام شده، چون او برای یک سازمان خارجی اعانه داده است.»
او از اعدام ریحانه جباری نیز ابراز تاسف کرد. این زن جوان 26 ساله به دلیل قتل یک مامور عضو امنیتی پیشین اعدام شد. براساس اظهارات وی، آن مرد تلاش کرده بود تا بر او تجاوز جنسی کند. حکم اعدام ریحانه جباری در سطح بینالمللی انتقادهای شدیدی را برانگیخت.
قطعنامه سازمان ملل علیه حکومت اسلامی ایران
مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب قطعنامه‌ای از جمهوری اسلامی ایران خواست که نقض حقوق بشر شامل «شکنجه، تبعیض جنسیتی و مورد هدف قرار دادن فعالین و روزنامه‌نگاران» را متوقف کند.
کمیته حقوق بشر مجمع عمومی سازمان ملل روز ۲۷ آبان قطعنامه‌ای را به تصویب رسانده بود که در آن از نقض حقوق بشر در ایران به ویژه «تعداد بسیار بالای اعدام‌ها» توسط جمهوری اسلامی ابراز نگرانی عمیق شده بود.
احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران که طی سال‌های گذشته اجازه ورود به کشور را نیافته است، در گزارش‌های خود بارها به ویژه درباره «اعدام‌های گسترده» در ایران هشدار داده بود.
نماینده حکومت اسلامی ایران، این قطعنامه را که از سوی کانادا تنظیم شده و ۴۵ کشور دیگر از تنظیم آن حمایت کردهاند «بی‌معنی و غیرسازنده» دانسته بود.
بان گی مون، دبیر کل سازمان ملل، روز ۲۱ شهریور در گزارشی گفته بود که قول‌های حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی، در مورد آزادی‌های بیشتر در ایران به هیچ پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در حقوق بشر و آزادی بیان منجر نشده است. او هم‌چنین نسبت به گزارش‌های مربوط به افزایش اعدام‌ها در ایران ابراز نگرانی کرده بود.
اگرچه قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل غیر الزام‌آور است، اما می‌تواند در افکار جهانی تاثیر به سزایی داشته باشد.
قطع کمک‌های مالی سازمان ملل به ایران برای مبارزه با مواد مخدر
شش گروه مدافع حقوق بشر از سازمان ملل درخواست کردهاند که کمک‌های مالی به حکومت اسلامی ایران برای مبارزه با مواد مخدر را تا زمانی که ایران اعدام قاچاقچیان مواد مخدر را متوقف نکرده است، به حال تعلیق در آورد.
بر اساس گزارش سایت دیده‌بان حقوق بشر که روز چهارشنبه ۲۶ آذر منتشر شده است، این شش گروه مدافع حقوق بشری درخواست خود را به دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد تحویل داده‌اند.
این گزارش به کمک مالی ۱۵ میلیون دلاری سازمان ملل به ایران از سال ۱۹۹۸ برای مبارزه با مواد مخدر اشاره کرده که آمار آن در سایت سازمان ملل نیز قید شده است و نوشته که کشورهایی مانند ایرلند، بریتانیا و دانمارک از ارائه این کمک‌ها به ایران امتناع کردهاند، چرا که این کمک‌ها منجر به «اعدام افراد متهم به جرایم مواد مخدر شده است.»
در همین زمینه روزنامه «کپنهاگن پست» چاپ دانمارک آوریل سال گذشته گزارش داد که کریستین فریس باخ وزیر توسعه دانمارک اعلام کرده است که کمک‌های مالی این کشور به ایران برای مبارزه با مواد مخدر قطع شده است و علت امر را «اعدام صدها زندانی مرتبط با جرایم مواد مخدر» عنوان کرده است.
«اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای اصفهان»
از «اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای اصفهان»، اجازه «رسمی و قانونی» به «سپاه و بسیج» برای «امر به معروف و نهی از منکر»، «اعلام مصادیق بدپوششی زمستانی» تا «برنامه‌های مختلف رادیو و تلویزیون دولتی»، یک هدف دارند: سرکوب سیستماتیک زنان، فرستادن زن به کنج آشپزخانه، تفکیک جنسیتی بیش از پیش، محدود کردن زنان در حوزه اشتغال و تحصیل؛ با توجیه حفظ «امنیت اخلاقی و روانی جامعه.»
این همه اصرار برای خانه‌نشین کردن زنان در گفتمان رسمی حکومت اسلامی، دلایل اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیکی و کنترل و فشار بیشتر بر افکار عمومی جامعه دارد.
گروگانگیری در کافه لینت سیدنی استرالیا
خبرگزاری‌‌ها روز دوشنبه ۲۴ آذر 1393، خبر دادند که فردی که در این روز در شهر سیدنی استرالیا چندین نفر را در یک کافه گروگان گرفت؛ با کشته شدن گروگانگیر و دو تن از گروگان‌ها به پایان رسید.
یکی از منابع پلیس استرالیا به رویترز گفت که این فرد که «هارون مونس» نام دارد لباس روحانیون ایرانی را به تن دارد و خود را «شیخ» می‌نامد. بنا بر گزارشها، نام اصلی این فرد «محمدحسن منطقی» و متولد ایران است.
وکیل سابق او به شبکه‌های خبری گفته است که «محمدحسن منطقی» فردی منزوی است و تنها عمل می‌کند. او افزود که «ایدئولوژی او این‌قدر قوی است که عقل سلیم او را مخدوش کرده است.»
به نوشته روزنامه «دی آوسترالین» این فرد ۴۹ ساله در سال ۱۹۹۶ به استرالیا پناهنده شده است. در وبسایت او آمده است که «پیش از این رافضی بودم، اما دیگر نیستم. الان یک مسلمان هستم، الحمدالله.»
توری جانسون، ۳۴ ساله، و کا‌ترین داسون، ۳۸ ساله، دو قربانی حادثه گروگانگیری در کافه لینت سیدنی استرالیا در روز دوشنبه ۱۵ دسامبر هستند.
جانسون ۲ سال بود که مدیریت کافه لینت را به دست داشت. او سعی کرد با گلاویز شدن با فرد گروگانگیر او را خلع سلاح کند، اما در این کار جان خود را از دست داد.
کا‌ترین داسون، وکیل دادگستری و مادر ۳ فرزند، به عنوان قهرمان این ماجرای دردآور شناخته شد. او خود را سپر دوست و همکار باردارش کرد تا مورد اصابت گلوله قرار نگیرد. هنوز علت دقیق مرگ داسون مشخص نشده است
اما جالب آن است که چرا سران حکومت اسلامی ایران، از گروگانگیری آخوند محمدحسن منطقی بروجردی در سیدنی و کشته‌شدن وی به همراه دو نفر از گروگان‌ها، این همه به تلاطم افتاده اند؟
به گزارش خبرگزاری فارس، علی‌اکبر ولایتی رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی ایران، روز چهارشنبه، 26 آذر 1391، محمدحسن منطقی را که روز سه‌شنبه 25 آذر پس از گروگانگیری دهها نفر در سیدنی استرالیا به همراه دو گروگان کشته شد فردی «روانی» خوانده و مدعی شد که وی «بازیچه دست سیستم امنیتی استرالیا و کشورهای غربی» شده است.
ولایتی گفت که استرالیا در حوزه بینالمللی «کشور قابل قبولی نیست و از دستورات آمریکا تبعیت می‌کند.» او اضافه کرد: «استرالیا… قابلیتش در همین حد است که چنین کار مبتذلی را انجام دهد و بعد در سایه آن سوءاستفاده تبلیغاتی کرده و افراد را مورد انتقاد قرار دهد.» او در ادامه سخنانش افزود: «بعید نیست که این فرد اصلا در حوزه علمیه درس نخوانده باشد.»
اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی ایران، نیز روز سه‌شنبه، ۲۵ آذر، حادثه گروگانگیری در سیدنی را به «یک نمایشنامه» تشبیه کرده و گفت که «کشورهای غربی قصد دارند تا با مرتبط کردن این موضوع با ایران کم‌کاری‌های خودشان در مقابله با تروریست را به حاشیه ببرند.»
مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه گفت که «سوابق و شرایط روحی – روانی» وی «مکررا» با مقامات استرالیا مطرح شده بود.
این موضع گیری‌ها به سادگی نشان می‌دهند که اتحمالا سر و سری بین آخوند گروگانگیر و حکومت اسلامی ایران و دولت استرالیا وجود دارد بنابراین در تلاشند واقعیت ماجرا را پرده‌پوشی کنند!
آیت‌الله خمینی، دستور ترور پاپ را صادر کرده بود
سفارت ایران در بلگراد می‌گوید که آیت‌الله روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار حکومت اسلامی ایران، هیچ ارتباطی با عامل ترور پاپ ژان پل دوم در سال ۱۹۸۱ نداشته است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، محمدعلی آگجا شهروند ترکیه که روز ۳۱ مه ۱۹۸۱ پاپ را در میدان سن پیتر واتیکان هدف گلوله قرار داد، در مصاحبه‌ای با تلویزیون صربستان، اظهارات خود را مبنی بر این که آیت‌الله خمینی به او دستور داده بود پاپ را به قتل برساند، تکرار کرد. وی در کتاب خود به نام «بهشت را به من وعده داده بودند» نیز این ادعا را مطرح کرده است.
سفارت ایران در بلگراد، پایتخت صربستان، روز پنج‌شنبه 4 دی 1393، این اظهارات را تکذیب کرد و گفت که روابط آیت‌الله خمینی با مذاهب گوناگون از جمله با پاپ همواره بسیار خوب بوده است.
پاپ در آن سوءقصد هدف چهار گلوله قرار گرفت و به شدت زخمی شد. ژان پل دوم بعد‌ها عامل ترورش را بخشید. پاپ از مردم خواست که «برای برادرم(آگجا) دعا کنید که من وی را بخشیده‌ام.»
این دو نفر در سال ۱۹۸۳ و زمانی که آگجا در زندان بود به طور خصوصی با یکدیگر گفتوگو کردند.
محمدعلی آگجا که در ژوئیه ۱۹۸۱ به حبس ابد محکوم شده بود در سال ۲۰۰۰ به درخواست پاپ مورد عفو رییس جمهوری وقت ایتالیا قرار گرفت و به ترکیه مسترد شد.
وی که به ترور یک روزنامه‌نگار چپ در سال ۱۹۷۹ و دو مورد سرقت از بانک در دهه ۱۹۷۰ متهم شده بود ده سال را نیز در زندان‌های ترکیه سپری کرد. محمد علی آگجا پس از تحمل ۲۹ سال حبس در ایتالیا و ترکیه، در سال ۲۰۱۰ از زندان آزاد شد.
لازم به یادآوری‌ست که خمینی یکی از جنایت‌کارترین چهره‌های جهانی است که تروریسم دولتی را رسمیت و علنیت داد و با فتواهای تبه‌کارانه او و جانشینانش صدها تن از فعالین سیاسی و فرهنگی در داخل و خارج کشور اعدام شده‌اند. با فرمان این جنایت‌کار، تنها در سال 67، بیش از چهار هزار زندانی سیاسی را اعدام کردند که یکی از اعضای گروه «مثلث مرگ» خمینی در این سال، هم اکنون وزیر دادگستری دولت شیخ حسن روحانی است. یعنی آخوند پورمحمدی.
تحریم‌های تازه آمریکا علیه ایران
وزارت دارایی آمریکا نام ۹ فرد و شرکت را به فهرست تحریم‌های مربوط به ایران اضافه کرد. وزارت دارایی آمریکا در گزارش خود با اعلام نام این افراد و شرکت‌ها، دلیل قراردادن آن‌ها در فهرست تحریم‌ها را کمک به دولت ایران برای دورزدن تحریم‌های بینالمللی و نقض حقوق بشر از جمله سانسور عنوان کرد.
دیوید کوهن، معاون تروریسم و اطلاعات مالی وزارت دارایی آمریکا در بیانیه‌ای که در سایت این وزارتخانه منتشر شده است، اعلام کرد که تحریم جدیدی علیه ایران وضع نشده است بلکه اقدام جدید در راستای اجرای تحریم‌های پیشین بوده است.
به گفته دیوید کوهن، آمریکا مایل نیست در حین برگزاری مذاکرات هسته‌ای با ایران تحریم‌های جدید علیه ایران وضع کند، اما بر اجرا شدن دقیق تحریم‌های موجود تاکید دارد.
در میان تحریم‌شدگان نام شرکت «دوران» به چشم می‌خورد که به دلیل کمک به «کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه» در فیلتر کردن صفحات اینترنتی مورد تحریم قرار گرفته است. بر اساس اعلام وزارت دارایی آمریکا، شرکت «آبیسک» هم به دلیل کمک به سپاه در حملات سایبری، تحریم شده است.
این وزارتخانه نام چند شخص و شرکت را نیز اعلام کرده است که در نقل و انتقال پول به ایران دست داشتهاند. علاوه بر این‌ها، سناتورجمهوری خواه مارک کرک، در گفتوگو با تلویزیون فاکس گفت میچ مک کانول رهبر اکثریت جمهوری‌خواه سنا گفته است در سال نو، دومین رای‌گیری مهم در سنا برای تحریم‌های ایران خواهد بود. سناتور کرک با نام بردن از سناتورهای ارشد دمکرات رابرت منندز و چاک شومر به عنوان حامیان این طرح، اضافه کرد که او حمایت ۱۷ سناتور دمکرات را در این مورد دارد و این یک رای‌گیری واقعا دوحزبی در مورد ایران خواهد بود.
یکصد و چهاردهمین کنگره آمریکا از هفته آینده کار خود را با اکثریت جمهوری‌خواه در هر دو مجلس نمایندگان و سنا آغاز خواهد کرد.
جنگ اسرائیل علیه مردم غزه
سالی که گذشت، سال هولناک و فاجعه‌باری برای مرد غزه بود. ربودن و قتل سه جوان اسراییلی در ماه ژوئن ۲۰۱۴ توسط اعضای گروه عزالدین قسام وابسته به حماس، از سوی اسراییلی‌ها بدون واکنش نماند.
یکروز بعد از به خاک‌سپاری این سه جوان اسراییلی، یک نوجوان فلسطینی توسط گروهی از یهودیان افراطی در شرق بیت‌المقدس ربوده و آتش زده شد. بنا به نظر پزشکانی که جسد وی را معاینه کردهاند، محمد ابو خدیر شانزده ساله زنده‌زنده به آتش کشیده شده بود.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل به مردم خود قول داد که انتقام قتل سه تبعه اسراییلی را خواهد گرفت و حماس را مسئول مستقیم این قتل‌ها معرفی کرد.
روز هشتم ژوییه ۲۰۱۴، اسراییل با آغاز عملیات موسوم به «تیغه حفاظتی» شروع به بمباران هوایی غزه و بویژه محله شجاعیه کرد.
اسراییل اعلام کرده بود که خانه‌ها و پایگاه‌های حماس در این منطقه را هدف بمباران‌های پرشمار خود قرار داد. اما صدها غیرنظامی که بیشتر آن‌ها کودک بودند، جان خود را در طول بیش از یک ماهی که این جنگ به طول کشید، از دست دادند.
چند روز بعد از آغاز بمباران‌ها، یعنی روز هجدهم ژوییه 2014، نیروی زمینی اسراییل نیز با هزاران سرباز ارتش عملیات ورود به غزه را آغاز کرد. تخریب تونل‌های زیرزمینی که بنا به ادعای اسراییل، حماس از آن‌ها برای انتقال سلاح استفاده می‌کند، و هم‌چنین دستگیری اعضای حماس در غزه از اهداف اصلی عملیات تیغه حفاظتی بود.
این عملیات از زمان انتفاضه دوم در اراضی اشغالی، پر تلفات‌ترین گزارش شده است و در جریان 50 روز جنگ، بیش از ۲۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادند که بیش از ۷۰ درصد از این تعداد، غیرنظامی بودند. بر اساس اعلام سازمان ملل، ۵۰۰ کودک در نتیجه این جنگ در غزه جان باختند. تلفاتی که قابل مقایسه با جان‌باختگان در جبهه اسراییلی نیست. در عملیات تیغه محافظتی، ۶۴ سرباز اسراییلی در نتیجه زد و خوردهای نیروهای حماس و اسراییل جان باختند و تنها ۲ شهروند غیرنظامی اسراییلی قربانی این جنگ بودند.
در فاصله پنجم تا پایان ماه اوت، چندین آتش‌بس چند ساعته میان حماس و اسراییل برقرار شد که بیشتر آن‌ها، هر بار به دلیل آغاز راکت‌پراکنی‌ها از سوی حماس، شکسته و بهانه‌ای مجدد برای آغاز بمباران غزه از سوی ارتش اسراییل شدند.
سرانجام، بعد از توافق برای آتش‌بس نامحدود میان نمایندگان اسراییل و حماس در مصر، سربازان اسراییلی غزه را ترک کردند و علاوه بر چندین هزار قربانی و مجروح، بیش از ۵۲۰ هزار آواره و صدها خانه ویران شده را پشت سر خود به جای گذاشتند.
نیروی هوایی اسرائیل برای بار دوم در سال 2014، جمعه شب ۱۹ دسامبر 2014، نوار عزه را بمباران کرد. موسی ابومرزوق، از رهبران حماس، در همین رابطه عصر شنبه ۲۰ دسامبر، اعلام کرد که سازمان حماس به تعهدات خود در مصر در ارتباط با آتش‌بس با اسرائیل پایبند است و علاقه‌ای به بالاگرفتن خشونت در منطقه ندارد. او اما هم‌زمان اسرائیل را به نقض آتش‌بس متهم کرد.
عفو بین‌الملل: «جنایات جنگی» اسرائیل
سازمان عفو بین‌الملل سه‌شنبه ۸ دسامبر 2014، گزارشی منتشر کرد که در آن ارتش اسرائیل به انجام «جنایات جنگی» در جنگ هفت هفته‌ای غزه در تابستان گذشته متهم شده است.
این نهاد حقوق بشری حملات صورت گرفته توسط ارتش اسرائیل در چهار روز پایانی این جنگ خشونتبار و به طور مشخص حمله به چهار ساختمان چند طبقه در نوار غزه را «جنایت جنگی» خواند.
عفو بین‌الملل در این گزارش تاکید کرد که تخریب این ساختمان‌ها «عمدی و بدون توجیه نظامی» بوده و نقض حقوق بین‌الملل به شمار می‌رود. یکی از این ساختمان‌ها یک مرکز تجاری در شهر رفح بود.
این سازمان مدافع حقوق بشر در گزارش خود خاطر نشان کرده که ارتش اسرائیل پیش از حمله به ساکنان این ساختمان هشدار داده بود که محل را تخلیه کنند اما آن‌ها فرصت کافی برای برداشتن و به همراه بردن وسائل مهم خود نداشتند.
از آن گذشته در پی این حمله تعدادی از ساکنان ساختمان‌های مجاور نیز زخمی شدند و شمار زیادی نیز محل سکونت خود را از دست دادند.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش خود خواستار آن شده که اتهام جنایات جنگی ارتش اسرائیل به صورت «مستقل و بی‌طرف» بررسی شود و مسئولان این حملات دادگاهی منصفانه داشته باشند تا پاسخگوی این اتهام باشند. مقامات اسرائیلی تا کنون واکنشی به گزارش این سازمان نشان نداده‌اند.
اسرائیل پیش‌تر اعلام کرده بود قوه قضائیه این کشور مشغول بررسی رویدادهای جنگ غزه، از جمله حمله موشکی به مدرسه سازمان ملل در سرزمین‌های فلسطینیان است.
سازمان ملل: «جنایات جنگی» اسرائیل
سازمان ملل نیز در پی بررسی جنایات جنگی احتمالی در جریان حمله ارتش اسرائیل به نوار غزه است. شورای حقوق بشر سازمان ملل بیست‌وسوم ژوئیه 2014، در نشستی ویژه تصمیم گرفت ارتکاب احتمالی جنایت جنگی اسرائیل و فلسطینیان را بررسی کند، اما دولت اسرائیل اعلام کرد که با سازمان ملل همکاری نخواهد کرد.
دولت اسرائیل هیئت ویژه شورای حقوق بشر برای بررسی آخرین جنگ غزه را بی‌طرف نمی‌داند و رییس این هیئت را به «خصومت» با اسرائیل متهم می‌کند.
قطعنامه حقوق بشر سازمان ملل علیه جنایات جنگی اسرائیل
شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه‌ای در تاریخ 3 مرداد 1393 – 25 ژوئیه 2014، با عنوان «تضمین احترام به حقوق بین الملل در سرزمین های اشغالی فلسطین از جمله شرق بیت المقدس» با ٢٩ رای مثبت در مقابل ١٧ رای ممتنع و ١ رای منفی آمریکا تصویب کرد.
در تاریخ 18 ژوئیه 2014، نامه‌ای به امضاء هماهنگ‌کننده گروه دولت‌های عرب و گروه دولت‌های آفریقایی شورای حقوق بشر، سازمان کنفرانس اسلامی، جنبش عدم تعهد و دولت فلسطین خطاب به رییس شورای حقوق بشر ارسال و تقاضا شد که شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد نشستی ویژه را برای رسیدگی به نقض حقوق بشر در غزه در اثر اقدامات نظامی حکومت اسرائیل برگزار نماید. شورای حقوق بشر که متشکل از 47 دولت عضو این سازمان است، در 21 جولای 2014 به درخواست مذکور پاسخ مثبت داد و با تشکیل نشستی فوق‌العاده و ویژه در 23 جولای (اول مرداد 1383) موافقت کرد.
نمایندگان بیشتر دولت‌های شرکت‌کننده در نشست و کمیسیونر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد و گزارشگر ویژه حقوق بشر در سرزمین‌های اشغالی، نقض گسترده حقوق بشر در رفتار حکومت اسرائیل در غزه را در حد احتمال ارتکاب جنایات جنگی تلقی کردند.
در پایان نشست مذکور، قطعنامه‌ای با عنوان «تضمین احترام به حقوق بین‌الملل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین از جمله شرق بیت المقدس» با ٢٩ رای مثبت در مقابل ١٧ رای ممتنع (از جمله 13 عضو اتحادیه اروپا) و ١ رای منفی(تنها امریکا) تصویب شد.
به موجب این قطعنامه، علاوه بر این که اقدامات نظامی حکومت اسرائیل تحت عنوان «اقدامات تهاجمی» تلقی شده است، نقض گسترده حقوق بشر بر اساس مستندات گزارشگر ویژه سازمان در مورد حقوق بشر در سرزمین‌های اشغالی، یادآوری و نهایتا با درنظر گرفتن این که آستانه کشتار غیرنظامیان و تخریب اماکن غیرنظامی مظنون به تحقق نقض گسترده حقوق بشر و بشردوستانه است، کمیته‌ای مستقل مامور بررسی موارد نقض حقوق بشر این رژیم در غزه شد.
غیرنظامی بودن 75 درصد قربانیان(که 147 تن از آن‌ها را کودکان و 74 مورد را زنان تشکیل داده‌اند) و دو سوم مجروحان از میان زنان و کودکان، تخریب 470 و آسیب‌دیدگی هزاران منزل مسکونی، آواره شدن 135 هزار نفر، و تخریب بیمارستان دیر البالاح از جمله نکاتی بوده است که مکارم ویبیسینو، گزارشگر ویژه حقوق بشر در رابطه با نتایج اقدامات نظامی متخلفانه حکومت اسرائیل ارائه کرد. گزارشگر ویژه به بمباران زیرساخت‌های مرتبط با تامین نیازهای اولیه و حیاتی زندگی مردم غزه، اذعان کرد، به طوری که حدود 50 درصد سیستم‌های آبرسانی و تصفیه فاضلاب تخریب یا آسیب دیده‌اند که این امر 900 هزار نفر یا چیزی بیش از نیمی از جمعیت غزه را از دسترسی به این خدمات اساسی و اولیه محروم کرده است. وی نسبت به محاصره طولانی غزه به عنوان یک اقدام غیرقانونی یاد کرد و نسبت به محدودیت‌ها و پیامدهای منفی انسانی و بشردوستانه آن بر حقوق اساسی اجتماعی و اقتصادی مردم غزه ابراز نگرانی کرد و خواستار شکستن حصر غزه شد.
به همین دلیل و با توجه به حجم گسترده قربانیان و تخلفات از مهم‌ترین اصول حقوق بین‌الملل بشر، گزارشگر ویژه درخواست کرد تا تحقیقات فوری، مستقل و موثر در رابطه با نقض حقوق بشر و بشردوستانه انجام شود و پاسخ‌گوسی و تعقیب بینالمللی هر گونه ارتکاب جنایات جنگی علیه مردم غزه فراهم شود.
اویاتار مانور، نماینده دائم حکومت اسرائیل در این با انتقاد از تشکیل نشست ویژه شورای حقوق بشر، آن را اقدامی نادرست و گمراه‌کننده و برخلاف تلاش‌های معطوف به خاتمه درگیری‌ها شمرد. او با مخالفت شدید با این که شورا حکومت اسرائیل را هدف محکومیت‌های حقوق بشری قرار داده، اظهار داشت که شورا می بایست گروههای فلسطینی را محکوم می‌کرد.
اما شرکت‌کنندگان در نشست با رد اظهارات نماینده حکومت اسرائیل، تهاجم و حملات گسترده هوایی، زمینی و دریایی را محکوم کردند و پیامدهای این حملات را نقض گسترده حقوق بشر و بشردوستانه و مستوجب تحقیقات تلقی کردند؛ تحقیقاتی که بتواند ارزیابی مستند از این تخلفات و جنایات جنگی حکومت اسرائیل را فراهم کرده، دستورکار بینالمللی در این زمینه را از جمله در شورای حقوق بشر استمرار بخشد.
نماینده آمریکا نیز همانند اتحادیه اروپا، مدعی وجود حق دفاع مشروع برای حکومت اسرائیل شد و حمایت خود را از این حق ابراز داشت و در عین حال، از شمار قربانیان غیرنظامی در غزه ابراز نگرانی کرد.
وی آمریکا را ملتزم به حفظ بقای اسرائیل به عنوان دولتی یهودی و تشکیل دولت مستقل فلسطینی اعلام کرد. ایتالیا به نمایندگی از اتحادیه اروپا و هم‌چنین ایرلند و انگلیس به صورت جداگانه هم از وجود حق دفاع برای حکومت اسرائیل حمایت کردند ولی آن را موجب عدول از رعایت معیارهای حقوق بشر و بسردوستانه ندانستند.
پیش از تصمیم‌گیری در این زمینه، گزارشگر ویژه حقوق بشر تایید کرد که 75 درصد قربانیان و مجروحان جنگ غزه را غیرنظامیان تشکیل داده‌اند و عملیات نظامی حکومت اسرائیل بدون رعایت موازین و احتیاط‌های بینالمللی بوده است. این گزارشها که از سوی مقامات حقوق بشری ملل متحد ارائه شد، در جهت دادن فضای نشست به سمت محکوم کردن عملکرد حکومت اسرائیل و شکل‌گیری نوعی نگاه غالب در شورا در زمینه وقوع نقض‌های گسترده حقوق بشری در حدی که ممکن است به ارتکاب جنایات جنگی میز منجر شده باشد، تاثیر زیادی داشت. این امر به گونه‌ای بر فضای جلسه تاثیر گذاشت که هیچ‌یک از دولت‌های شرکت‌کننده در این نشست نتوانستند رفتار حکومت اسرائیل را توجیه کنند.
آمریکا با این که به قطعنامه رای منفی داد اما باز هم نگرانی خود را از کشتار غیرنظامیان و حمله به اهداف غیرنظامی توسط حکومت اسرائیل ابراز داشت.
دو سازمان فلسطینی فتح و حماس
دو سازمان فلسطینی فتح و حماس، برای نخستین بار پس از جدایی در سال ۲۰۰۷ علاقمندی خود را به ایجاد دولت «آشتی ملی» در مناطق فلسطینی اعلام کردند. در ماه ژوئن کابینه جدید تشکیل شد. رامی حمدالله به عنوان نخست وزیر دولت جدید برگزیده شد.
قطعنامه پیشنهادی صلح میان فلسطینی‌ها و اسرائیل رای نیاورد
قطعنامه پیشنهادی کشورهای عربی برای دست‌یابی به توافق صلح میان فلسطینی‌ها و اسرائیل و پایان دادن به اشغال مناطق فلسطینی تا سال ۲۰۱۷، نتوانست رای لازم را در شورای امنیت سازمان ملل متحد کسب کند.
لیتوانی، رواندا، نیجریه، بریتانیا و کره جنوبی رای ممتنع دادند. آرژانتین، چاد، شیلی، اردن، چین، فرانسه، روسیه و لوکزامبورگ، روز سه‌شنبه، 9 دی ماه 1393 برابر با 30 دسامبر 2014، به این قطعنامه رای مثبت دادند. پنج کشور دیگر نیز از آن حمایت کردند که در مجموع ۸ رای «آری»، به دست‌کم ۹ رای «آری» لازم، برای تصویب آن در میان ۱۵ عضو نرسید.
آمریکا و استرالیا با قطعنامه پیشنهادی مخالفت کردند و پنج کشور دیگر از جمله بریتانیا رای ممتنع دادند.
قطعنامه پیشنهادی از سوی کشورهای عربی و تشکیلات فلسطینی که ۲۶ آذر از طرف اردن به شورای امنیت ارائه شده بود، در برگیرنده مهلتی ۱۲ ماهه برای دست‌یابی به توافق نهایی در مذاکرات صلح بود.
در عین حال سال ۲۰۱۷ را نیز به عنوان زمان نهایی برای تکمیل عقب‌نشینی اسرائیل از مناطق فلسطینی تعیین کرده بود.
سامانتا پاور، نماینده آمریکا در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد، گفته است قطعنامه «صحنه را برای ایجاد اختلافات بیشتر می‌گشاید و نه رسیدن به سازش.» خانم پاور مجددا از گفت‌وگوهای مستقیم میان طرف‌ها که خواسته دولت آمریکا به شمار می‌رود حمایت کرد.
برخی گزارش‌های پیشین حاکی‌ست آمریکا در صورتی که قطعنامه رای لازم را می‌آورد آن را وتو می‌کرد.
پس از این محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی دست به اقدامی دیگر زده تا بتواند اعتراض‌ها و شکایت‌های فلسطینیان علیه اسرائیل را در نهادی بینالمللی مطرح سازد.
وی روز چهارشنبه ۳۱ دسامبر 2014 – ۱۰ دی 1393، در جریان نشستی فوق‌العاده در رام‌الله اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری در لاهه و هم‌چنین ۱۹ کنوانسیون بینالمللی دیگر را به امضاء رساند تا راه عضویت رسمی تشکیلات فلسطینی در دیوان لاهه را هموار کند.
بنا بر این اساسنامه درخواست عضویت تا شصت روز دیگر اجرایی میشود و فلسطینیان در پی آن می‌توانند شکایات و اتهام‌های خود علیه اسرائیل را از جمله در مواردی چون «جنایات جنگی» یا «جنایت علیه بشریت» ارائه کنند.
دیوان بینالمللی کیفری که مقر آن در لاهه در هلند است، می‌تواند افرادی که از اول ژوئیه ۲۰۰۲ به بعد متهم به «نسل‌کشی»، «جنایت علیه بشریت»، و «جنایت جنگی» شده‌اند را تحت پیگرد قضایی قرار دهد.
محمود عباس روز چهارشنبه در ارتباط با امضای این اساسنامه تصریح کرد: «ما هر روز در خاک خود مورد حمله قرار می‌گیریم. به چه نهادی باید شکایت ببریم؟»
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در واکنش به این اقدام فلسطینیان گفت: «این خود تشکیلات خودگران فلسطینی است که باید از رسیدگی‌های دیوان بینالمللی کیفری واهمه داشته باشد، هر چه باشد با حماس دولتی متحد تشکیل داده است؛ سازمانی تروریستی که مانند «دولت اسلامی» مرتکب جنایات جنگی میشود.»
وزارت خارجه آمریکا نیز با انتشار بیانیه‌ای از اقدام محمود عباس انتقاد کرد و آن را غیرسازنده و باعث ایجاد تاخیر بیشتر در مذاکرات صلح خاورمیانه دانست.
به گفته صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد تشکیلات خودگردان، فلسطینیان قصد دارند قطعنامه مشترک خود با کشورهای عربی در ارتباط با خروج اسرائیل از مناطق فلسطینی را در نخستین روزهای سال جدید میلادی بار دیگر به شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهند.
جنگ داخلی در لیبی
در ماه اوت 2014، در حالی که گروههای شبه‌نظامی لیبی به شدت در جدال با یکدیگر بودند، انتخابات پارلمانی در این کشور برگزار شد. گروههای اسلامی این انتخابات را نپذیرفتند و جدال بر سر قدرت در این کشور همچنان ادامه دارد.
سران پنج کشور منطقه ساحل آفریقا در نشست سالانه خود طی بیانیه‌ای از سازمان ملل خواستند، برای سرکوب گروههای مسلح در لیبی نیروهای بینالمللی به این کشور ارسال کند. در بیانیه این اجلاس آمده است که ارسال این نیروها باید در هماهنگی با «اتحادیه آفریقا» صورت گیرد.
سران کشورهای چاد، مالی، نیجر، موریتانی و بورکینافاسو که روز ۱۹ دسامبر 2014، در این نشست در نواکشوت موریتانی شرکت داشتند، تاکید کردند که این تنها راه برقراری «آشتی ملی» و ایجاد نهادهای دموکراتیک پایدار در این کشور است.
محمد ولد عبدالعزیز، رییس‌جمهور موریتانی در این رابطه گفت: «نهادهای انتخابی لیبی، از همه مهم‌تر پارلمان این کشور، به ارتشی قوی نیاز دارد تا بتواند برنامه‌های خود را به مرحله‌ی اجرا بگذارد.» وی با اشاره به تهدیدهای گروههای تروریستی، هم‌چنین رواج قاچاق در مرزهای لیبی و کشورهای همسایه‌ی آن از جمله الجزایر، نیجر و چاد تاکید کرد که دولت لیبی، در مقابله با این گروههای مسلح ناتوان است.
از زمان سقوط حکومت معمر قذافی در سال ۲۰۱۱، این کشور درگیر هرج و مرج‌های سیاسی و امنیتی است. بنا بر اقرار مقامات آمریکایی، لیبی به «مهد آموزش تروریست» تبدیل شده و اردوگاه‌های آموزش نظامی «خلافت اسلامی» که تاکنون در سوریه و عراق فعال بودند، هم‌اکنون به این کشور منتقل شده‌اند.
فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر امور خارجه آلمان برای نخستین بار روز دوشنبه ۱۵ دسامبر 2014، نسبت به عواقب منفی سقوط دولت کنونی در لیبی هشدار داد و گفت: «فروپاشی لیبی، می‌تواند به سرعت پیامدهای سنگینی، دست‌کم برای جنوب اروپا نیز به همراه داشته باشد.»
مصر
پس از آن که سازمان اسلامی «اخوان المسلمین» مصر در فهرست احزاب تروریستی در این کشور قرار داده شد، بسیاری از اعضا و هواداران این سازمان دستگیر و در دادگاه‌های مصر محاکمه شدند. دادگاه جنایی شهر در ماه مارس حکم اعدام ۵۲۹ نفر از طرفداران و اعضای سازمان «اخوان‌المسلمین» را صادر کرد. در ماه آوریل نیز ۶۸۳ حکم اعدام دیگر صادر شد. بیشتر این احکام اما به حبس ابد کاهش یافتند.
عبدالفتاح السیسی، وزیر دفاع مصر، در پایان ماه مه در انتخابات ریاست جمهوری در این کشور شرکت کرد و انتخاب شد. مراسم تحلیف سرهنگ السیسی در ۸ ماه ژوئن 2014، برگزار شد.
بی‌گناهی حسنی مبارک؟
بیش از ۳ سال پس از سرنگونی حسنی مبارک، رییس جمهوری پیشین مصر، دادگاهی در قاهره به شکایت‌ها علیه رییس جمهور سابق این کشور رسیدگی و او را از اتهام شرکت در قتل بیش از ۸۰۰ نفر از تظاهرکنندگان مبرا دانست. بسیاری از شهروندان خشمگین مصر، در اعتراض به این حکم به خیابان‌ها رفتند. حسنی مبارک که به خاطر فساد اداری به سه سال حبس محکوم شده، هنوز در زندان است.
از سرگیری اعدام در پاکستان
مقامات پاکستانی از اعدام ۴ نفر به دلیل مشارکت در طرح ترور ژنرال پرویز مشرف، رییس جمهور سابق آن کشور خبر داده‌اند. این چهار تن در شهر فیصل آباد، به دار آویخته شدند. پاکستان هم،چنین روز جمعه ۱۹ دسامبر 2014 نیز از اعدام دو نفر دیگر خبر داد.
اجرای اعدام در این کشور از سال ۲۰۰۸ میلادی به حال تعلیق در آمده بود. اما پس از جملهروز سه شنبه ۱۷ دسامبر 2014 طالبان به مدرسه‌ای در پیشاور پاکستان که به کشته‌شدن بیش از ۱۴۰ نفر منجر شد، این کشور اعدام مجرمین را بار دیگر از سرگرفته است.
از سرگیری اعدام در اردن
در اردن ۱۱ نفر به جرم ارتکاب به قتل، اعدام شدند. به این ترتیب مجازات اعدام پس از وقفه‌ای ۸ ساله بار دیگر در این کشور به اجرا در آمده است. مقامات اردنی گفته‌اند که تمامی این ۱۱ نفر اردنی هستند و به دار آویخته شدند.
مقامات اردنی هم‌چنین دلیلی در مورد لغو مجازات اعدام که از سال ۲۰۰۶ میلادی در این کشور اجرا نمی‌شد، ارائه نکرده‌اند.
وزیر کشور اردن اخیرا گفته بود که افزایش جرم در کشور باعث شده که بحث‌های زیادی درباره به اجرا درآوردن دوباره حکم اعدام صورت بگیرد.
جمعه دوازدهم دی 1393 – دوم ژانویه 2015
ادامه دارد
مهم‌ترین وقایع سال 2014
(بخش سوم)
بهرام رحمانی
ترکیه و جنجال‌های رجب طیب اردوغان
رجب طیب اردوغان پس از آن که یازده سال به عنوان نخست وزیر زمام امور کشور را در دست داشت، در ماه اوت(مرداد) سال جاری به عنوان رییس جمهور ترکیه انتخاب شد.
پس از آغاز کار اردوغان به عنوان رییس جمهور، بر خلاف وعده‌های او، ترکیه بیش از پیش در مسیر اسلام‌گرایی قرار گرفته، قدرت پلیس در حال افزایش است و اردوغان حتی برابری زن و مرد را زیر سئوال برده است.
این سیاست‌مدار ۶۰ ساله تنها رییس جمهور ترکیه است که با رای مستقیم مردم انتخاب شد. تاکنون مقام ریاست جمهوری در ترکیه تشریفاتی بود اما اردوغان مانند سابق اداره امور را در دست دارد و مصمم است در سال ۲۰۱۵ مقدمات تغییر قانون اساسی را به گونه‌ای فراهم کند که رییس جمهور اختیارات گسترده‌تری داشته باشد.
رییس جمهور ترکیه در مبارزات انتخاباتی خود وعده داده بود که در صورت پیروزی، کشور را به یکی از ۱۰ قدرت اقتصادی جهان تبدیل کند و وفاق اجتماعی را تقویت نماید. او هم‌چنین بارها ضمن بیان این که باید «در دور جدید تنش میان احزاب سیاسی کنار گذاشته شود» تاکید کرده بود: «لایه‌های گوناگون جامعه می‌توانند قومیت و مذهب و شیوه زندگی خود را داشته باشند؛ همه ما شهروند این کشور هستیم و با کمک یکدیگر باید ترکیه را قدرتمندتر کنیم.»
پس از آغاز کار اردوغان، ترکیه بیش از پیش در جهت اسلام‌گرایی پیش می‌رود و در کل به مسیری وارد شده که با وعده‌های انتخاباتی او هم‌خوانی زیادی ندارد.
گفتار و رفتار اردوغان تنها در ماه نوامبر به حدی جنجال‌برانگیز بود که او چند بار ناچار شد، آن‌چه را که از او در رسانه‌ها نقل شده بود تکذیب کند و حتی به رسانه‌ها اتهام دشمنی بزند.
از جمله این اظهارات، ابراز نظر او درباه برابری زن و مرد بود. به گزارش چند روزنامه چاپ ترکیه، او در سخنرانی خود در انجمن زنان «کادم» در استانبول گفته بود: «نمی‌توان زن و مرد را برابر دانست. این با طبیعت در تضاد است.» او در جمع زنان تاکید کرده بود: «آن گونه که کمونیست‌ها می‌گویند، زنان نمی‌توانند هر کاری را که مردان می‌کنند، انجام بدهند.»
اردوغان دو روز پس از این سخنرانی، گزارش روزنامه‌ها را تکذیب کرد و مدعی شد که از طرفداران برابری حقوق زن و مرد است و رسانه‌ها به عمد جملات او را وارونه انتشار داده‌اند. البته سخنانی که او پیش‌تر در باره زنان گفته بود، نشان می‌دهند که رییس جمهور اسلامگرا برای برابری زن و مرد ارزش زیادی قائل نیست. او بیش از هر چیز مقام مادری زن را می‌ستاید و بارها در سخنرانی‌های خود آرزو کرده است که هر زن ترک، دست‌کم سه فرزند داشته باشد.
جمعیت ترکیه طی دهه‌های اخیر رشدی تصاعدی داشته و به بیش از ۷۶ میلیون نفر رسیده‌است اما نرخ باروری در این کشور از چندی پیش کاهش پیدا کرده است. اردوغان در زمینه کاهش نرخ باروری پیش از این نیز هشدارهایی داده بود اما سخنانش تازه او شدیدترین انتقاد وی به این امر است. در همین حال، سیاست‌های دولت اردوغان برای اسلامی‌سازی مدارس در روزهای اخیر اعتراض جمعی از معلمان این کشور و بازداشت دهها تن از آن‌ها را به دنبال داشته‌است.
دولت ترکیه مدتی است که ممنوعیت استفاده از روسری توسط دانش‌آموزان دختر دبیرستان‌ها را لغو و از تاسیس مدارس موسوم به مدارس «امام خطیب» که ترکیبی از آموزش دینی و مدرن را ترویج می‌کنند، حمایت کرده است.
از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان قصد دارد آموزش خط عربی را در دبیرستان‌های ترکیه احیاء کرده و تدریس زبان ترکی عثمانی را نیز در مدارس این کشور رایج کند.
سرکوب و بازداشت مخالفان رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه و دولت او، در ماه‌های اخیر افزایش یافته است.
رهبران اپوزیسیون ترکیه می‌گویند اردوغان می‌خواهد کودکان ترکیه را از سوال کردن درباره جهان پیرامون‌شان بازدارد: «او می‌خواهد از ترکیه یک کشور قرون وسطایی بسازد٬ اما هرگز موفق نخواهد شد.»
تصمیمات شورای آموزش ملی ترکیه برای تبدیل شدن به قانون نیاز به تصویب وزارت آموزش این کشور دارد؛ نهادی که تا کنون اکثر طرح‌های این شورا را تایید و تبدیل به قانون کرده است.
به نظر می‌رسد با اتخاذ این تصمیم٬ دولت و مخالفان در ترکیه به تقاطعی حساس و سرنوشت‌ساز رسیده‌اند؛ حالا تقابل دولت اسلام‌گرای ترکیه و مخالفان سکولارش جدی‌تر از گذشته خواهد شد.
اردوغان روز ۲۷ نوامبر 2014 – ۶ آذر 1393، در جمع اعضای سازمان همکاری کشورهای اسلامی در استانبول اظهار داشت: «بیگانگان تنها در پی پول و ثروت مسلمانان هستند.» او در ادامه تاکید کرد: «غربی‌ها خود را دوستان ما جلوه می‌دهند، اما آرزوی مرگ ما را دارند. آن‌ها می‌خواهند که فرزندان ما بمیرند.»
اردوغان در جمع سران کشورهای اسلامی خواستار همکاری بیشتر این کشورها با همدیگر شد، به این امید که «به انزوای صدساله فلسطین» پایان دهند. او پیش‌تر غربی‌ها را به جعل تاریخ متهم کرده و مدعی شده بود که «دریانوردان مسلمان در سال ۱۱۷۸ به آمریکا رسیدند». به گفته رییس جمهور ترکیه کریستف کلمب به مسجدی در بالای تپه‌ای در حاشیه سواحل کوبا اشاره کرده است. اردوغان آمادگی کشورش را برای ساختن مسجدی روی تپه مزبور اعلام کرد.
برخی از منتقدان داخلی و خارجی، سخنان اردوغان را نشانه «مشکلات روانی» و برخی دیگر، آن‌ها را بیانگر تمایل او به کشورگشایی ارزیابی کردند.
برابری حقوق زن و مرد خطرناک است؟!
احمد داوداوغلو، نخست‌وزیر ترکیه معتقد است شواهدی علمی وجود دارد که ثابت می‌کند برابری حقوق زن و مرد خطرناک است. او ادعا کرده که این شواهد در آمار خودکشی در کشورهای مختلف اروپایی نهفته است.
دولتمردان ترکیه برابری حقوق زن و مرد را امری اشتباه ارزیابی می‌کنند. رییس جمهور این کشور، رجب طیب اردوغان، معتقد است زن و مرد برابر نیستند، زیرا زنان نمی‌توانند به دلیل «ظرافت‌های» طبیعی خود مانند مردان سخت کار کنند.
اکنون احمد داوداوغلو، نخست وزیر ترکیه هم وارد بحث برابری حقوق زن و مرد شده است. او در همایشی برای زنان که توسط حزب دولتی «عدالت و توسعه» برگزار شد، مدعی گردید بالا بودن آمار خودکشی در کشورهای غربی به ویژه در کشورهای ثروتمند اسکاندیناوی، در ارتباط با برابری حقوق زن و مرد است
داوداغلو مدعی شد که در این کشورها نوعی «برابری مکانیکی» مخرب حاکم است که در نهایت کشنده است. نخست وزیر ترکیه البته برای ادعای تعجب‌برانگیز خود توضیح بیش‌تری ارائه نکرد.
افزایش تجاوز و خشونت بر علیه زنان ترکیه
در دوران حاکمیت «حزب عدالت و توسعه ترکیه» با سرکردگی «رجب طیب اردوغان» بیش از پیش موارد تجاوز و ستم و خشونت علیه زنان افزایش یافته است. بنا به گزارش آماری وزارت دادگستری ترکیه، در دوران حاکمیت حزب حاکم آ.ک.پ و اردوغان، از سال 2002 تا سال 2011 حدود 91 هزار و 449 زن با تجاوز روبرو شده‌اند.
وزارت دادگستری ترکیه آمار تجاوز و خشونت علیه زنان در دوران حاکمیت حزب آ.ک.پ از سال 2002 الی 2011 را اعلام کرد. بنا به این گزارش آماری، میزان تجاوز به زنان در دوران حاکمیت حزب آ.ک.پ بیش از پیش افزایش می‌یابد. این وزارت می‌گوید از سال 2002 الی 2008 61 هزار و 469 زن و از سال 2009 الی 2011 هم 29 هزار و 980 زن با تجاوز روبرو شده‌اند.
این آمار نشانگر آن است که در عرض یک سال 10 هزار و 244 مورد تجاوز علیه زنان روی داده و این میزان از سال 2009 الی 2011 حدود 45 درصد افزایش داشته و در عرض یک سال 14 هزار و 900 مورد تجاوز ثبت شده است.
حکم بازداشت غیابی فتح‌الله گولن
رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه روز شنبه ۲۰ دسامبر، از روند دادرسی مخالفان خود و صدور حکم غیابی برای بازداشت فتح‌الله گولن، روحانی مسلمان ترک‌تبار ساکن آمریکا ستایش کرد. او این محاکمات را «پاک و قانونمند» خوانده است. فتح‌الله گولن، زمانی از طرفداران اردوغان بود و بعد به مخالفان او پیوست.
اردوغان در نطقی تلویزیونی در استانبول گفت: «من به عنوان رییس جمهور این کشور به دقت ناظر این روند بودم. همه چیز قانونمند و مطابق با آیین دادرسی است. در حال حاضر محاکمه پیگیر و پاکی در جریان است.» او اضافه کرد: «پلیس و دستگاه قضایی اشتباهات گذشته خود را تکرار نمی‌کنند.»
دستگیری خبرنگاران
اردوغان از دستگیری خبرنگاران که حدود یک هفته پیش صورت گرفت دفاع کرد و آن را بخشی از تحقیقات خواند و گفت، بعضی از خبرنگاران از حرفه خود به عنوان «ماسکی» برای انجام فعالیت‌هایی دیگر استفاده می‌کنند.
اظهارات اردوغان یک روز بعد از آن ایراد شد که دادگاه استانبول به صورت غیابی حکم دستگیری فتح‌الله گولن را به اتهام «توطئه برای براندازی حکومت اردوغان» و «رهبری یک سازمان تروریستی» صادر کرد. گولن متهم شده که در محل سکونت خود یعنی ایالت پنسیلوانیای آمریکا «دولتی موازی» ایجاد کرده است.
اردوغان با لحنی تمسخرآلود در نطق تلویزیونی خود گفت: «ترکیه دربان اتحادیه اروپا نیست.» او با اشاره به انتقادهای اتحادیه اروپا از این اقدام خاطرنشان ساخت، اروپا شتاب به خرج داد تا در ایام کریسمس انتقاد کند در حالی که «ترکیه را برای ۵۰ سال پشت در منتظر نگه داشته است.» اشاره کنایه‌آمیز او به تلاش‌های این کشور برای ورود به اتحادیه اروپا بود.
نطق شدید‌اللحن اردوغان به مشکلات این کشور برای عضویت در اتحادیه اروپا که از جمله شامل انتقادهای حقوق بشری و مسئله قبرس میشود افزوده است.
تقویت پلیس و آزادی متهمان اقتصادی
رجب طیب اردوغان مایل است که پلیس در برخورد با منتقدان و مخالفانش شدت عمل بیش‌تری به خرج دهد. طرحی که دولت ترکیه به پارلمان ارائه کرده، استفاده اسلحه گرم را برای پلیس این کشور به هنگام رودررویی با تظاهرات تسهیل می‌کند. در این طرح آمده است که ماموران پلیس باید مجاز باشند: «برای دفاع در برابر کوکتل مولوتف و مواد آتش‌زا در تظاهرات دست به اسلحه ببرند.»
منتقدان می‌گویند که در صورت تصویب این قانون، هر ماموری می‌تواند از اسلحه گرم استفاده کند و ادعا نماید که برای دفاع از خود دست به سلاح برده است.
در ماه اکتبر ۵۳ نفر که بسیاری از آن‌ها از نزدیکان رییس جمهور هستند و به ارتکاب جرایم «رشوه‌خواری و تشکیل گروهی با هدف رشوه‌‌‌گیری» و از جمله پولشویی برای حکومت اسلامی ایران، تحت پیگرد قضایی بودند، تبرئه شدند. دادستانی اعلام کرد که علیه این افراد مدارک محکمه‌پسند موجود نیست و «احتمالا در گردآوری شواهد و مدارک، اشتباهاتی رخ داده است.»
یکی دیگر از اقدامات رییس جمهور ترکیه ایجاد یک کاخ برای دولت است که مردم آن را «آک سارای»(قصر یا کاخ سفید) می‌نامند.
به گزارش رسانه‌های ترکیه طرح‌های اصلی تزئینات کاخ برگرفته از عناصر معماری عثمانی و سلجوقی است. در ساخت این مجموعه بسیار بزرگ تدابیر امنیتی مدرن دنیا هم به کار گرفته شده است.
منتقدان سیاسی اردوغان به او خرده می‌گیرند که «بدون مجوز» به ایجاد این کاخ پرداخته است. آن‌ها معقتدند که وجود چنین مجموعه‌ای در «مزرعه و باغ وحش آتاتورکم(مجموعه‌ای تفریحی) بیانگر «خودبزرگ‌بینی» رییس جمهور است. از قرار معلوم ساخت و ساز در این محل ممنوع است و دادگاه به همین دلیل خواستار توقف پروژه ساخت کاخ ریاست جمهوری شده بود.
حمله پلیس به تجمع معلمان
پلیس ترکیه در آنکارا با هجوم به تجمع اعتراضی معلمان، صد تن از آنان را دستگیر کرد. در میان بازداشتشدگان رییس اتحادیه معلمان ترکیه نیز قرار دارد. اتحادیه معلمان از اسلامی شدن نظام آموزشی ترکیه بیم دارد.
روز شنبه ۲۰ دسامبر، روزنامههای ترکیه از جمله «حریت دیلی» گزارش دادند در حمله پلیس به تجمع اعتراضی ترتیب داده شده توسط اتحادیههای معلمان ترکیه بیش از ۱۰۰ معلم بازداشت شدند. این اعتراض به درخواست اتحادیههای معلمان ترکیه برگزار شده بود.
معلمان خواستار احترام دولت ترکیه به ارزشهای آموزشی سکولار این کشور شدند. تظاهرکنندگان از حزب «عدالت و توسعه» حزب حاکم و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به شدت انتقاد کردند و درباره به خطر افتادن سیاست «جدایی دین از دولت» در نظام آموزشی این کشور هشدار دادند.
روزنامههای ترکیه درباره جزئیات اعتراض معلمان، هم‌چنین نوشتند گروهی از معترضان برای ادامه حرکت اعتراضی خود به سمت دیگر قسمتهای شهر حرکت کردند اما پلیس با استفاده از گاز اشکآور و ماشینهای آب‌پاش اقدام به سرکوب این تجمع اعتراضی کرد.
در ماه سپتامبر 2014، ممنوعیت حجاب در دبیرستان‌های ترکیه برداشته شد. احمد داوداوغلو، نخست وزیر ترکیه، هم‌زمان با آغاز سال تحصیلی در این کشور در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی «ان تی‌وی» اظهار داشت: «هر کسی که می‌خواهد روسری به سر کند، آزاد است و هر کس که نمی‌خواهد، سر نمی‌کند.»
حزب عدالت و توسعه از زمان به دستگیری قدرت در ترکیه در سال 2002، در تلاش بوده تا از شدت قانون ممنوعیت به سر کردن روسری در ادارات دولتی بکاهد. اقدام دولت در راستای لغو این قانون در مدارس، انتقاد مخالفان سکولار در پارلمان ترکیه را به همراه داشته است.
اتحادیههای معلمان نیز به شدت با این حرکت مخالفت کردهاند. رییس یکی از این اتحادیه‌ها لغو ممنوعیت داشتن حجاب در مدارس را «ابزاری کردن دین» خوانده و ابراز نگرانی کرده که «جامعه ترکیه با این کار به دوران قرون وسطا پرتاب میشود.»
انفجار معدن زغال سنگ در شهر سوما
بعد از ظهر روز سه شنبه 13 مه 2014 – 23 اردیبهشت 1393، انفجار معدن زغال سنگ در شهر سوما در غرب ترکیه جان بیش از 284 کارگر را گرفت. به دلیل این که صدها کارگر نیز در زیر زمین و تونل های این معدن گرفتار شده اند هر لحظه به آمار کارگران جان باخته افزوده می شود. این انفجار، در عمق 1600 متری زمین رخ داد و 500 معدنچی به دلیل قطع برق در عمق این معدن با مشکل کمبود اکسیژن و مسمومیت احتمالی با گاز مونواکسید کربن روبرو هستند.
تانر ییلدیز، وزیر انرژی ترکیه می گوید که در زمان حادثه ۷۸۷ نفر در این معدن کار می کردند که تاکنون ۳۶۳ نفر از آن ها نجات یافته اند. به گفته او، ۸۰ معدنچی نیز در این حادثه زخمی شده اند که وضعیت ۴ نفر از آن ها وخیم است. به نظر می رسد هم چنان در حدود ۲۰۰ کارگر دیگر در عمق ۲ هزار متری معدن گرفتار هستند.
وزیر انرژی ترکیه، هم چنین دلیل مرگ اکثر قربانیان را مسمومیت بر اثر تنفس گاز منوکسید کربن اعلام کرد.
تظاهرات مردم ترکیه، در اعتراض به دولت له دلیل بستن مرزهایش با کوبانی
بخش عظیمی از مردم ترکیه، به ویژه در شهرهای کردشنین ترکیه روز چهارشنبه ۱۶ مهر 1393، هم‌چون روزهای گذشته به خیابان‌های شهرهای مختلف این کشور ریختند تا خشم خود را نسبت به عدم دخالت آنکارا برای دفاع از شهر کردنشین کوبانی در سوریه در مقابل حمله گروه حکومت اسلامی اعلام کنند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، علاوه بر شهرهای جنوب شرقی ترکیه، شهرهای بزرگی چون استانبول و آنکارا نیز صحنه درگیری میان معترضان و پلیس بودند. پلیس برای پراکنده کردن معترضان از گاز اشکآور و ماشین آب‌پاش استفاده کرد. معترضان نیز با بستن خیابان‌ها تعدادی ماشین و لاستیک را آتش زدند.
به گفته مهدی اکر، وزیر کشاورزی ترکیه، روز سه‌شنبه تنها در شهر دیاربکر – که بزرگ‌ترین شهر کردنشین ترکیه در جنوب شرقی این کشور است- ۱۰ معترض کشته شدند.
دولت ترکیه دست‌کم در پنج استان حکومت نظامی اعلام کرد که از اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی به این سو بی‌سابقه است. فرماندار استانبول نیز از مجروح شدن سی تن از جمله هشت نیروی پلیس خبر داده است. به گفته وی ۹۸ نفر نیز در جریان «اعتراضات غیرقانونی» در این شهر بازداشت شده‌اند.
اعتراضات در حالی اتفاق افتاد که کانتون کوبانی، همچنان زیر آتش نیروهای گروه خلافت اسلامی بود. تانک‌های ارتش ترکیه که در مرز این کشور با سوریه مستقر شده بودند، هیچ اقدامی برای دفاع از شهر کوبانی انجام ندادند.
گروه حکومت اسلامی حمله خود به شهر کوبانی را روز ۲۵ شهریور ماه آغاز کرد، تا کنترل قسمت عمده مرز سوریه با ترکیه را به دست گیرد. در پی شروع این حمله، دست‌کم ۱۸۶ هزار نفر از ساکنین شهر و مناطق اطراف، خاک سوریه را ترک و به ترکیه پناه بردند.
ترکیه اعلام کرده است تنها در صورتی به ائتلاف بینالمللی ضدداعش خواهد پیوست که دولت آمریکا با حمله به نیروهای بشار اسد رییس جمهور سوریه نیز موافقت کند.
پارلمان ترکیه نیز به دولت این کشور اجازه داد تا به ائتلاف بینالمللی ضد گروه حکومت اسلامی بپیوندد، اما آنکارا هنوز هیچ اقدام نظامی انجام نداده است.
سرانجام در جریان تظاهرات‌های چند روزه مردم ترکیه در حمایت از کوبانی، حدود 40 نفر از معترضین جان خود را از دست دادند و صدها تن نیز مجروح و یا دستیگر و نزدانی شدند.
با این وجود دولت ترکیه، همچنان از ارسال هرگونه کمک نظامی، پزشکی و یا انسانی به کوبانی ممانعت کرد. به عقیده برخی تحلیل‌گران دولت ترکیه، ضمن کسب چراغ سبز آمریکا، با هدف تصرف شهر کوبانی و احتمالا ضمیمه کردن آن به ترکیه قصد دارد پیش از اعزام تانک‌ها و نیروهای نظامی، به تروریست‌های داعش اجازه دهد این شهر را تسخیر کنند.
در چنین شرایطی، رییس جمهوری ترکیه روز سه‌شنبه ۱۵ مهر، گفت که شهر کردنشین کوبانی در شمال سوریه در آستانه سقوط و تصرف به دست نیروهای «حکومت اسلامی»(داعش سابق) قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، رجب طیب اردوغان این خبر را روز سه‌شنبه در جریان سخنرانی خود در یک اردوگاه پناهندگان سوری در نزدیکی شهر مرزی کوبانی اعلام کرد.
اردوغان گفت که بمباران‌های هوایی علیه داعش به تنهایی کافی نیست و خواستار حمایت از نیروهای اپوزیسیون سوری شد. اردوغان افزود که «باید با کسانی که در جنگ زمینی شرکت دارند همکاری شود.»
اوکراین
در سال 2014، اوکراین شدیدا درگیر مشکلات اقتصادی و جنگ داخلی بود. رییس جمهور اوکراین از صندوق بینالمللی پول درخواست کرده کمک‌های مالی به این کشور را افزایش دهد.
هیئتی از صندوق بینالمللی پول پس از چند روز رایزنی در کیف ادامه گفتگوها با مقام‌های اوکراینی را به ماه ژانویه سال آینده موکول کرده است.
این نهاد بینالمللی سرمایه‌داری حمایت از اقتصاد بحران‌زده اوکراین را وابسته به انجام اصلاحاتی کرده که به گمان کارشناسان این نهاد هنوز انجام نشده است.
به رغم توافق مینسک و اعلام آتش‌بس، در ماه‌های گذشته درگیری‌های پراکنده در شرق اوکراین ادامه داشته است. مسکو و کیف یکدیگر را متهم به نقض این توافق می‌کنند.
سازمان ملل متحد می‌گوید از آغاز بحران اوکراین، اواسط ماه میلادی آوریل، بیش از 4700 تن در آن کشور کشته شده‌اند.
گزارش تازه سازمان ملل در عین حال نشان می‌دهد که با آغاز زمستان بیش از پنج میلیون تن از ساکنان مناطق جنگی در شرق اوکراین، با وجود سرمای هوا، در شرایطی سخت و بدون آب یا وسایل گرمایشی به سرمی‌برند.
در حالی که آمریکا و اوکراین، روسیه را به تجهیز نظامی مخالفان مسلح شرق اوکراین متهم می‌کنند، مسکو نیز به ایالات متحده هشدار داد که از مجهز کردن ارتش اوکراین خودداری کند.
تنش میان غرب و روسیه بر سر اوکراین در ماه‌های اخیر بالا بوده و ادامه این تنشها به اجلاس اخیر گروه 20 در استرالیا نیز کشیده شد. ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، این اجلاس را زودتر از موعد مقرر رها کرد.
پارلمان اوکراین سه شنبه 23 دسامبر 2014، با اکثریت قاطع 303 تن از نمایندگان حاضر در مجلس، به قطع عضویت اوکراین از جرگه کشورهای غیرمتعهد رای مثبت داد.
بلافاصله پس از اعلام پذیرش لایحه دولت از سوی پارلمان، خبرگزاری‌های بینالمللی تفسیر کردند که دولت کی‌یف یک گام دیگر به سوی عضویت در سازمان دفاعی پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو» نزدیک‌تر شده است.
ساعتی پس از انتشار خبر تصویب لایحه در پارلمان کی‌یف، سرگئی لاورُف، وزیر امور خارجه روسیه گفت: مصوبه پارلمان اوکراین اقدامی «مطلقا غیرسازنده» است که جو رویارویی را سنگین تر می کند.
به دنبال رای‌گیری و استقلال جزیره کریمه، دولت مرکزی اوکراین به دنبال نزدیکی با پیمان ناتو برای تامین امنیت و تمامیت ارضی خود برآمده است.
هم‌زمان با این رویدادها روسای جمهوری قزاقستان و بلاروس(روسیه سفید)، دوشنبه 22 دسامبر، با فاصله چند ساعت در یک اقدام بی‌سابقه در بحران میان روسیه و اوکراین، برای دیدار با پترو پروشنکو، رییس جمهوری اوکراین، به کی‌یف سفر کردند.
در پایان این سفر، گفته شد که دو رییس جمهوری آسیای مرکزی در صدد میانجی‌گری میان مسکو و کی‌یف برآمدند.
نور سلطان نظربایف، رییس جمهوری قزاقستان، در پایان دیدار خود از کی‌یف وارد مسکو شد و با همتای روس خود ولادیمیر پوتین به گفت وگو پرداخت.
تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا و آمریکا و کانادا علیه روسیه
اوکراین به یکی از مراکز مهم رقابت و کشمکش روسیه و اروپا و آمریکا تبدیل شده است. بر اساس مصوبه اتحادیه اروپا که از روز شنبه ۲۰ دسامبر 2014، به اجرا گذاشته شده، هرگونه سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات به کریمه برای شرکت‌های ثبت‌شده در این اتحادیه ممنوع است.
روز جمعه 19 دسامبر نیز آمریکا و کانادا روابط تجاری با شبه جزیره کریمه را ممنوع کردند و شماری از مقام‌های روسی و اوکراینی را که متهم به دست داشتن در ناآرامی‌های شرق اوکراین و الحاق کریمه به روسیه هستند به فهرست تحریم‌ها افزودند.
وزارت خارجه روسیه هدف اقدام‌های تحریمی جدید آمریکا و کانادا را ایجاد «اختلال در پروسه گفتگوهای سیاسی» توصیف کرده است.
مسکو به واشنگتن و اتاوا هشدار داد که درباره پیامدهای تصمیم‌های اخیر خود تامل کنند. تحریم‌های پیشین غرب صنایع نظامی، بخش انرژی و مبادلات مالی روسیه را هدف گرفته است.
مطابق فرمانی که رییس جمهور آمریکا، باراک اوباما صادر کرده هر گونه رابطه تجاری با کریمه و ارائه خدمات به شرکت‌های مستقر در این شبه جزیره ممنوع شده است. شرکت‌ها و شهروندان آمریکایی نیز مجاز به سرمایه‌گذاری در کریمه نیستند.
هم‌چنین وزارت خزانه‌داری آمریکا 24 اوکراینی و شهروند روسیه و تعدادی شرکت را به اتهام به خطر انداختن «صلح و ثبات» اوکراین تحریم کرده است.
مطابق برآورد ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، تنها 25 تا 30 درصد از بحران اقتصادی این کشور ناشی از تاثیر تحریم‌ها است.
روسیه با شدیدترین بحران اقتصادی از 16 سال پیش به این طرف روبروست. از ابتدای سال جاری میلادی «روبل» بیش از 40 درصد ارزش خود را در برابر ارزهای معتبر جهانی از دست داده است.
در واقع روسیه و اتحادیه اروپا و ناتو و آمریکا در وقایع اوکراین در مقابل هم صف‌آرایی کردهاند و همواره از مردم این کشور، قربانی می‌گیرند. بنابراین، زورآزمایی سیاسی بر سر اوکراین به یک درگیری نظامی تمام عیار تبدیل شد که هزاران نفر از جمله 298 تن از مسافران پرواز مالزی را به کشتن داد. آمریکا، اتحادیه اروپا و برخی دیگر کشورها الحاق کریمه به روسیه را بی‌اعتبار و غیرقانونی خواندند و با اعمال تحریم‌ها علیه روسیه به آن واکنش نشان دادند. اما درگیری‌ها در شرق اوکراین منطقه روسی زبانان همچنان گسترش یافت.
دکترین تازه نظامی روسیه
دکترین تازه نظامی روسیه، پیمان آتلانتیک شمالی یعنی «ناتو» را به عنوان بزرگ‌ترین تهدید خارجی برای روسیه مطرح کرده است. امضای این دکترین تازه، موجب بحث‌های جدیدی پیرامون آینده روابط سیاسی روسیه با جهان غرب می‌گردد. ناتو در واکنش به این رویکرد تازه اعلام کرده است که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی تهدیدی برای روسیه و هیچ کشور دیگری نیست.
در حالی که ولادیمیر پوتین و دیگر مسئولان بلند پایه این کشور، ناتو را مسئول مشکلات سیاسی کنونی و گسترش تنشها در اروپا می‌دانند، «اوانا لانگسکو» سخنگوی ناتو در واکنش به این رویکرد تازه روسیه گفته: «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی تهدیدی برای روسیه یا هیچ کشور دیگری نیست. او اقدامات ناتو را در چهارچوب دفاع از کشورهای عضو خود و منطبق با قوانین بینالمللی تبیین کرده است.»
سخنگوی ناتو هم‌چنین گفته که این اقدامات روسیه در اوکراین است که قوانین بینالمللی را نقض می‌کند. این رویکرد تازه، آیا می‌تواند سرآغاز یک جنگ سرد بین روسیه و ناتو باشد؟
بودجه دفاعی 2015 آمریکا
سنای آمریکا لایحه بودجه دفاعی 2015 این کشور به ارزش 577 میلیارد دلار را تصویب کرد. 64 میلیارد دلار از این مبلغ برای ماموریت‌های خارج از کشور اختصاص یافته و مبلغ 4/3 میلیارد دلار نیز برای اعزام نیروهای مسلح به مناطق تحت نفوذ گروه «خلافت اسلامی» در نظر گرفته شده است.
این لایحه که پیش‌تر در مجلس نمایندگان تصویب شده بود، شامگاه پنج‌شنبه 12 دسامبر 2014 با 89 رای موافق در برابر 11 رای مخالف، از تصویب سناتورهای آمریکایی گذشت.
نیروی هوایی آمریکا از هفته‌ها پیش تاکنون با همکاری متحدان عرب خود، مواضع «مواضع اسلامی» در عراق و سوریه را بمباران کرده تا مانع پیشروی هرچه بیشتر این گروه شود. از ماه سپتامبر تاکنون، حدود 500 مورد حمله هوایی با کمک بحرین، اردن، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده به مواضع «خلافت اسلامی» صورت گرفته است.
در بودجه سال 2015، مبلغ 6/1 میلیارد دلار برای آموزش و تسلیح پیشمرگه‌های کرد هزینه میشود. این مسئله نشان می‌دهد که احتمالا آمریکا، قصد دارد کردستان عراق را نیز همانند اسراییل به «حیات خلوتی» خود در خاورمیانه تبدیل کند.
پایگاه مخوف گوانتانامو
سنای آمریکا درخواست باراک اوباما برای اختصاص هزینه جهت بسته شدن زندان گوانتانامو را نپذیرفت. به این ترتیب، ممنوعیت انتقال این زندانیان به آمریکا تمدید میشود.
بیش از همه، نمایندگان و سناتورهای جمهوری‌خواه، مخالف چنین اقدامی بودند. این در حالی است که هنوز بیش از 130 زندانی متهم به همکاری با القاعده و گروههای اسلامگرا وجود دارند که اکثرشان از زمان دستگیری در سال 2001 یا 2002 نه محاکمه شده‌اند و نه پرونده‌ای برایشان تشکیل شده است. این در حالی است که یکی از وعده‌های اوباما، بستن این زندان بود.
بر قراری روابط دیپلماتیک بین کوبا و آمریکا
آمریکا و کوبا، پس از 50 سال، روابط خود را از سر گرفتند و قرار است در پایتخت‌های یکدیگر، سفارتخانه افتتاح کنند. باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا در نطقی در کاخ سفید گفت ذوب شدن یخ‌ها در روابط کشورش با کوبا پس از ۵ دهه پس از آن صورت می‌گیرد که «بی‌فایده» بودن سیاست‌های سابق برایش به اثبات رسید. او با اقرار بر این واقعیت که «انزوا کارساز نبود» گفت که از سیاست‌های قدیمی رها خواهد شد و به سمت کاهش تحریم‌های کوبا گام خواهد برداشت.
اوباما گفت: «امروز این تغییرات را انجام می‌دهیم زیرا اقدام درستی است. امروز آمریکا تصمیم می‌گیرد که از قید و بندهای گذشته رها شده تا به آینده‌ای بهتر برای مردم کوبا، مردم آمریکا برسد و مردم این نیمه از کره زمین برسد.»
در همین راستا، اوباما تلفنی با رائول کاسترو رییس جمهوری کوبا تماس گرفت تا آخرین تعدیل‌ها بر بیانیه مشترکی که طی آن، از سر گیری روابط میان دو کشور اعلام میشود، انجام شود. این تماس حدود ۴۵ دقیقه تا یک ساعت به طول انجامید. این نخستین تماس در سطح رهبران دو کشور از زمان انقلاب کوبا است.
مذاکرات میان مسئولان آمریکایی و کوبایی از سال ۲۰۰۳ با میانجی‌گری کانادا آغاز شد. در همین راستا و به عنوان بخشی از توافق از سرگیری روابط، آمریکا و کوبا اقدام به تبادل اسرا کردند.
آلان جورس کارمند آمریکایی آژانس‌های امداد رسان که از سال ۲۰۰۹ در زندان‌های کئبا به سر می‌برد، به همراه همسرش به آمریکا بازگشت.
مسئولان آمریکایی می‌گویند که یک نیروی سازمان اطلاعات آمریکا که بیش از ۲۰ سال است در کوبا زندانی است نیز آزاد خواهد شد.
در مقابل رائول کاستور نیز اعلام کرد سه تن از نیروهای اطلاعات کوبا پس از ۱۶ سال زندان در آمریکا، به کشورشان باز گشتند.
کاسترو خاطرنشان کرد که پیش از آن که اوباما، تغییر سیاست‌های آمریکا را در قبال کوبا اعلام کند و قصد دارد پس از نیم قرن دشمنی، روابط خود را با این کشور از سر گیرد، با او تفلنی گفتوگو کرد.
مسئولان بلندپایه آمریکایی که در تدوین سخنرانی اوباما نقش داشتند، به خبرگزاری رویترز گفته‌اند دو کشور ایالات متحده و کوبا، در پایتخت‌های یکدیگر، سفارتخانه افتتاح خواهند کرد. این مسئولان گفتند که تغییر در سیاست‌های به معنی از سر گیری روابط تجاری و حرکت رفت و آمد میان ایالات متحده و کوبا است.
جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز در حضور کوبا در فهرست کشورهای حامی تروریسم وزارت امور خارجه، بازنگری خواهد کرد.
یک مسئول بلندپایه آمریکایی به خبرنگاران گفته است: «این اقدام‌ها، مهم‌ترین تغیرات سیاست‌های ما در قبال کوبا از بیش از 50 سال پیش است.» او ادامه داد: «به زودی مذاکرات را با کوبا برای از سر گیری روابط دیپلماتیک که از سال 1961 قطع شد، از سر خواهیم گرفت.»
این مسئول تاکید کرد که تغییر سیاست به این دلیل صورت می‌گیرد که دولت اوباما معتقد است تحریم‌های بلند مدت آمریکا علیه کوبا، بی‌فایده بود. برپایه قوانین جدید، آمریکا به شماری از آمریکاییها این اجازه را می‌دهد که به کوبا سفر کنند و به همراه خود به مقدار 100 دلار مشروبات الکلی و تنباکو، به آمریکا ببرند. از سر گیری روابط تجاری میان دو کشور، نیازمند موافقت کنگره آمریکا با پایان دادن به تحریم‌های اقتصادی کوبا است.
اعتراضات علیه نژاد پرستی در سراسر آمریکا
مایکل براون، نوجوان سیاه‌پوست آمریکایی، 9 آگوست 2014، به ضرب گلوله افسر پلیس شهر فرگوسن، کشته شد. قتل براون توسط «دارن ویلسون» باعث به وجود آمدن تجمع‌هایی در نقاط مختلف این شهر به خصوص اطراف محل وقوع جنایت شد. کشته شدن براون، زمینه برگزاری تظاهرات ضد نژادپرستی در فرگوسن و دیگر شهرهای ایالات متحده را فراهم کرد. به طوری که گارد ملی برای آرام کردن اوضاع وارد عمل شد و در برخی از ایالت‌ها وضعیت فوق‌العاده اعلام شد. در این میان تبرئه این پلیس و کشته شدن افراد دیگری مثل «اریک گانر» سیاه پوست، «تامیر رایس» کودک 10 ساله و سیاه پوست در شهر کلیولند و اخیرا «آنتونیو مارتین» در نیویورک، خشم مردم آمریکا را برانگیخت. همین امر باعث شده است تا دادستان کل آمریکا و باراک اوباما رییس جمهور این کشور به مردم قول بدهند که قوانین را تغییر خواهند داد. با توجه به این که این اعتراضات حتی در روزهای پایانی سال نیز ادامه دارد، به نظر می‌رسد این مسئله یکی از مهم‌ترین وقایع سیاسی آمریکا در سال 2014 بوده است.
رسانه‌ها روز چهارشنبه 24 دسامبر، از کشته شدن یک جوان سیاه‌پوست دیگر توسط پلیس سن لوئیس آمریکا خبر دادند. به نوشته روزنامه «سن لوئیس پست ـ دیسپچ»، این جوان 18 سال سن داشت. صبح روز چهارشنبه 24 دسامبر، حدود 100 نفر در اعتراض به کشته‌شدن این جوان در محل حادثه اجتماع کردند.
کشتن دو افسر پلیس
روز شنبه 29 آذر 1393، دو افسر پلیس در نیویورک به ضرب گلوله از پا درآورد. یک جوان 28 ساله سیاه پوست به نام پلیس اسماعیل برینسلی معرفی شده است.
بنابر گزارشها، او که بلافاصله پس از این حمله خودکشی کرده، دلیل این اقدام خود را انتقام خون مرد سیاه پوستی عنوان کرده که هنگام بازداشت او توسط پلیس نیویورک در تابستان امسال کشته شد.
سن این دو افسر پلیس که یکی آسیایی و دیگری لاتین تبار عنوان شده، 32 و 40 ساله، گزارش شده است. پلیس، شهردار نیویورک را به عدم حمایت از آن‌ها متهم می‌کند.
اتنخابات کنگره و فرمانداری‌ها
انتخابات میان دوره‌ای کنگره و فرمانداری های ایالات متحده در تاریخ چهارم نوامبر 2014، برگزار گردید. این انتخابات با پیروزی قاطع جمهوری‌خواهان به پایان رسید. آن‌ها توانستند علاوه بر کسب اکثریت مجلس نمایندگان، تسلط مجلس سنا را که پیش از این در اختیار دموکرات‌ها بود از آن خود سازند. کنگره از ابتدای سال 2015 در اختیار جمهوری‌خواهان قرار می‌گیرد. پیروزی تاریخی جمهوری‌خواهان در انتخابات میان دوره‌ای کنگره سال 2014 که توام با تسلط بر هر دو مجلس بود، به نوعی یادآور و تکرار پیروزی آن‌ها در سال 1928 بود. زیرا که تنها در این سال بود که جمهوری خواهان با کسب چنین اکثریتی موفق شده بودند که دو مجلس را فتح نمایند.
فرمان اجرایی قانون مهاجرت اوباما
باراک اوباما رییس جمهور آمریکا، طی سخنانی که با مردم آمریکا انجام داد به آن‌ها اعلام نمود که حدود 5 میلیون مهاجر غیرقانونی آمریکا حق کار و زندگی را در این کشور خواهند داشت. او در این سخنرانی گفت: «ما انتظار داریم مردمی که در این کشور زندگی می کنند از قواعد پیروی کنند. بنا بر این ما می‌خواهیم این معامله را مطرح کنیم اگر شما برای بیش از پنج سال در آمریکا بوده‌اید، یا کودکی در آمریکا متولد شده دارید و یا شهروند و ساکن قانونی آمریکا هستید، اگر در بازرسی کیفری رد نشده‌اید و اگر می‌خواهید سهم خود را از مالیات بدهید می‌توانید برای اقامت دائم در این کشور درخواست بدهید بدون ترس از اخراج. شما می‌توانید از سایه بیرون بیایید و حق خودتان را از قانون بگیرید.» این مسئله باعث مخالفت‌های جمهوری‌خواهان با وی شده است. از طرفی بسیاری از منتقدین مطرح نموده‌اند که وی بدون مجوز کنگره نمی‌توانست چنین فرمانی را بدهد.
توافق طالبان و آمریکا
وزارت دفاع آمریکا روز دوشنبه ۲۲ دسامبر ۲۰۱۴ اعلام کرد، ملامحمد عمر، رهبر گروه طالبان افغانستان از این به بعد مورد حمله قرار نمی‌گیرد.
دریادار جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا گفت، در ماموریت جدید نیروهای آمریکایی در افغانستان ملامحمد عمر و سایر رهبران طالبان مورد حمله قرار نمی‌گیرند.
قرار است تا هشت روز دیگر یعنی از روز اول سال ۲۰۱۵ میلادی ماموریت جدید نیروهای خارجی در افغانستان آغاز شود.
سخنگوی وزارت دفاع آمریکا گفته است، اعضای گروه طالبان را تنها در صورتی هدف قرار خواهند داد که اقدامات آن‌ها «تهدید مستقیم علیه امنیت آمریکا» محسوب شود.
دریادار جان کربی افزود، از آغاز سال ۲۰۱۵ میلادی تنها ارتش افغان می‌تواند ملا عمر را تحت تعقیب قرار دهد.
این خبر در شرایطی مطرح شده است که آمریکا درسال ۲۰۰۱ میلادی، ملامحمد عمر، رهبر گروه طالبان افغانستان را در لیست افراد تحت تعقیب خود قرار داده و اعلام کرده بود، هرکسی که ملاعمر را دستگیر کند و یا بکشد جایزه ۱۰ میلیون دلاری را دریافت خواهد کرد.
روش‌های شکنجه توسط سازمان سیا
کمیته اطلاعات مجلس سنای آمریکا در تاریخ 9 دسامبر گزارش 580 صفحه‌ای را از روش‌های شکنجه توسط سازمان سیا را که در دوران ریاست جمهوری «جرج بوش» و تحت مبارزه با تروریسم صورت گرفت، منتشر نمود. این گزارش نشان داد سازمان «سیا» از هرگونه روش غیرانسانی برای اقرار گرفتن از متهمین حادثه 11 سپتامبر استفاده کرده است. پیرو انتشار این گزارش بسیاری از کشورهای جهان از آن انتقاد نموده‌اند. هنوز مشخص نیست که آیا افراد خاطی قرار است به قوه قضاییه معرفی شوند یا به کارشان ادامه خواهند داد. یکی از وعده‌های اصلی اوباما در مبارزه انتخاباتی سال 2009، تعطیل کردن بازداشتگاه گوانتانامو و بازجویی‌های خشونت‌آمیز سیا بود. با وجود امضاء‌کردن سند تعطیلی گوانتانامو، این بازداشتگاه و موارد مشابه آن که به «نقطه‌های سیاه» معروف هستند، همچنان به کار خود ادامه می‌دهند.
گزارش کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا، نشان می‌دهد که تکنیک‌های مورد استفاده در «بازجویی خشن» از افراد بازداشتی در زندان‌های مخفی سیا ناکارآمد بوده و هرگز منجر به کسب اطلاعات به منظور مقابله با توطئه‌های تروریستی نشده است.
خفه کردن در آب(سر مظنون را پوشانده و آب روی سر و صورت وی می‌ریختند)، تحقیر، تهدید به تجاوز جنسی و محرومیت از خواب از نمونه‌های روش‌هایی است که به نوشته این گزارش توسط بازجوهای سی‌آی‌ای به کار گرفته شده است.
سنای آمریکا، سیا را متهم کرده که روند بازجویی‌هایش وحشیانه‌تر از چیزی بوده که به آن اعتراف کرده است. برنامه یاد شده طی سال‌های 2002 تا 2006 اجرا شد و بر اساس آن از بازداشتی‌های القاعده و سایر زندانیان متهم به تروریسم در گوشه و کنار جهان بازجویی می‌شد.
ربودن صدها دختر توسط گروه اسلامی بوکوحرام در نیجریه
نیروهای گروه اسلامی بوکو حرام در نیجریه، در روز 14 آوریل 2014، دختران دانش‌آموز را از یک مدرسه شبانه‌روزی در شهر چیبوک در شمال این کشور ربوده است. تخمین زده میشود که بیش از ۲۰۰ نیروی مسلح در نیمه شب برای دزدیدن آذوقه و ربودن این دختران به این مدرسه هجوم آوردند.
این گروه اسلامی، آدم‌ربایی حدود 300 دختر 16 تا 18 ساله را به سیاهه جنایات خود افزوده است. دست‌کم 223 نفر از این دختران هنوز گرفتارند و در ویدئویی که منتشر شد، ابوبکر شیکاو(رهبر گروه) اعلام کرد که آن‌ها را خواهد فروخت.
در این میان انتشار خبرهایی درباره فروش این دختربچه‌ها به بهای 12 دلار موجب افزایش نگرانی‌ها در خصوص وضعیت آن‌ها شده است. بر اساس اخبار منتشر شده این کودکان برای امر ازدواج از سوی بوکو حرام به فروش می‌رسند.
در واقع بوکو حرام به معنای «حرام بودن تحصیل به روش غربی حرام» است. بوکو حرام یک گروه مسلح در کشور نیجریه است که خواستار تعطیلی تمامی مدارس و علوم نوین و هم‌چنین اجرای قانون شریعت به روایت خودشان در تمامی نیجریه است. گروه بوکو حرام در سال 2002، توسط «محمد یوسف» در مایدوگوری ایجاد شد و در سال 2004 به کاما در ایالت یوبه نقل مکان کرد. این گروه در آن‌جا پایگاهی به نام «افغانستان» بر پا کرده است. محمد یوسف به شدت با دموکراسی و دانش مخالف بود. وی سلفی و به شدت تحت تاثیر آرای «ابن تیمیه» بوده که آرای ابن تیمیه مبنای نظری مکتب سلفی است. مقر اصلی این گروه تروریستی در شمال شرقی نیجریه در اطراف شهر میادوگوری است.
بوکو حرام بر اساس اعتقادات خود، حتی کروی بودن زمین را هم زیر سئوال برده بود. با کشته شدن موسس این گروه در سال 2009، فرد دیگری به نام «ابوبکر شیکاو» رهبر این گروه شده است. این گروه، الگو برداری ساده‌ای از طالبان در افغانستان شمرده میشود. بر اساس باورهای این گروه، هر کس که از ایدئولوژی سختگیرانه آن پیروی نکند کافر شمرده میشود، خواه آن فرد مسیحی باشد یا مسلمان.
برای بوکوحرام و برخی از دیگر گروهکها در آفریقا آدم‌ربایی تبدیل به شغل شده است و آن‌ها توریستها و کسانی که برای شرکت‌های غربی کار می‌کنند، را هدف قرار می‌دهند. در یکی از نمونهها، گفته میشود بوکوحرام برای آزادی یک زن و شوهر فرانسوی که در شمال کامرون ربوده شده بودند، 3 میلیون دلار دریافت کرده است.
دو زن عربستانی دادگاه ضدتروریسم
دو زن عربستانی که به جرم مخالفت با ممنوعیت رانندگی زنان در این کشور از حدود یک ماه قبل در بازداشت به سرمی‌برند، به دادگاه ویژه‌ای که به پرونده‌های مربوط به تروریسم رسیدگی می‌کند، ارجاع داده شدند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز پنج‌شنبه چهارم دی، به نقل از نزدیکان میسا العمودی و لجین الهذلول گزارش داد که پرونده این دو شهروند عربستانی به خاطر بیان عقاید خود در شبکه اجتماعی توئیتر به دادگاه ضدتروریسم فرستاده شده‌اند.
اما مشخص نیست که اتهام این دو زن به طور مشخص چیست، اگرچه هر دو آن‌ها با ممنوعیت رانندگی زنان مخالفت کردهاند. با این حال فعالان اجتماعی می‌گویند که این رویداد در واقع پیامی به آن‌هاست که دنبال حقوق مدنی اساسی‌تری هستند.
آسوشیتدپرس می‌نویسد، دادگاه ویژه جنایی که پرونده این دو زن به آن ارجاع داده شده است در ریاض، پایتخت عربستان برای بررسی پرونده‌های مربوط به تروریسم تشکیل شده، اما با وجود این تاکنون شماری از فعالان حقوق بشر، مخالفان صلح‌طلب و منتقدان حکومت عربستان در آن به زندان‌های طولانی مدت محکوم شده‌اند.
در عربستان سعودی اگرچه قانونی رسمی در رابطه با ممنوعیت رانندگی زنان وجود ندارد، اما روحانیون این کشور بارها علیه رانندگی زنان فتوا صادر کردهاند و مقامات عربستان نیز از صدور گواهینامه رانندگی به زنان خودداری می‌کنند.
پلیس عربستان بارها زنان را به خاطر رانندگی بازداشت کرده است و از آن جمله در سال 1990 علاوه بر بازداشت 50 زن به این خاطر پاسپورت‌های آنان را توقیف کرد و با فشار بر کارفرمایان آن‌ها باعث اخراج آنان شد.
سال 2011 نیز یک زن به خاطر رانندگی به 10 ضربه شلاق محکوم شد اما پادشاه عربستان سعودی این حکم را لغو کرد.
خشونت علیه زنان اقلیم کردستان عراق
مدیرکل سازمان مقابله با اعمال خشونت علیه زنان اقلیم کردستان آمار قربانیان زن در یک سال گذشته را اعلام کرد. به گزارش سایت‌های خبری کردی اقلیم کردستان به نقل از «کوردو عبدالله» مدیرکل سازمان مقابله با اعمال خشونت علیه زنان، در سال 2014 سی زن در سه استان اقلیم کشته شده اند و 41 زن دیگر نیز خودکشی کردهاند؛ 88 زن نیز طی این مدت اقدام به خودسوزی کردهاند.
به گفته «کوردو عبدالله» در سال 2014، هم‌چنین شش هزار و 176 شکایت از سوی زنان اقلیم کردستان در مورد اعمال خشونت علیه آنان به ثبت رسیده است که 127 شکایت آن در مورد تعرض جنسی بوده است.
وی افزوده است که تعداد شکایات زنان در سال 2014 نسبت به سال قبل از آن به میزان 1784 مورد بیشتر بوده است. او علت افزایش شکایت‌ها را چنین عنوان کرد که سازامان آن‌ها از مراجع قضایی خواسته است شکایات مروبط به خشونت‌های خانگی علیه زنان را نیز به اطلاع آن‌ها برسانند.
سقط جنین در ایران
در حاکمیت جمهوری اسلامی، زنان ایران هیچ‌گونه حق و آزادی ندارند و 35 سال است به طور سیستماتیک سرکوب می‌گردند. در ایران، نه تنها فقط حدود 13 یا 14 درصد زنان شاغلند، بلکه همین زنان شاغل نیز به عناوین و بهانه‌های مختلف از کار اخراج می گردند و مورد اذیت و آزار کارفرمایان قرار می‌گیرند. به علاوه انواع و اقسام اسیب‌های اجتماعی هم‌چون خودکشی، تن‌فروشی، فرار از خانه، اعتیاد، تجاوز و غیره نیز زندکی را بر بسیاری از زنان جامعه ما تلخ و دشوار و غیرقابل تحمل کرده است. خشونت بر علیه زنان در جامعه، در قوانین حکومتی، در خیابان‌ها توسط نیروهای بسیج و سپاه و نظامی به عنوان آمرین «امر به معروف و نهی از منکر» و هم‌چنین خشونت خانوادگی بی‌داد می کند و آن‌ها هیچ دادرسی ندارند.
به تازگی وزارت بهداشت حکومت اسلامی ایران، از وجود بیش از ۲۲۰ هزار سقط جنین غیرقانونی در ایران تنها در سال ۹۱ خبر داده است. پیش‌تر یکی از روزنامه‌ها در گزارشی از یک مرکز غیرقانونی سقط جنین نوشته بود: «جای مخوفی نیست. سفید، شیک و تمیز است.»
سقط جنین در ایران، مسئله پیچیده و خطرناک است. چرا که از یک طرف حکومت اسلامی ایران، سقط جنین را جز در مواردی خاص ممنوع کرده است و از طرف دیگر بسیاری از جوانان می‌خواهند سکس پیش از ازدواج را تجربه کنند. در همین حال حکومت اسلامی ایران در راستای سیاست افزایش جمعیت، برای بسیاری از روش‌های پیش‌گیری از بارداری محدودیت ایجاد کرده است. به این ترتیب، هر سال بر میزان مراجعه دختران به مراکز غیرقانونی سقط جنین افزوده میشود.
بردگان جنسی
به گفته یکی از قاچاقچیان انسان، قیمت یک برده جنسی در اروپا به اندازه بهای یک خودروی دست دوم و یا یک گوشی هوشمند است. یورونیوز با یک قاچاقچی سابق انسان در رومانی و کارشناسان اروپایی درباره تجارت انسان به ویژه تجارت دختران به عنوان برده جنسی گفتگو کرده است.
قاچاقچی سابق انسان که در این برنامه با صورتی پوشیده جلوی دوربین یورونیوز آمده می‌گوید که قاچاق دختران کار بسیار ساده و پرمنفعتی است. طعمه های این قاچاقچیان، دختران خانواده های فقیر و کم سواد در کشورهای اروپای شرقی بخصوص رومانی است. این قاچاقچی به یورونیوز گفت که دختران را بین 800 تا 3000 یورو می‌فروخته است.
گزارشها گویای آن‌ست که بین سال‌های 2010 تا 2012 میلادی تجارت سکس بیش از 30 هزار قربانی گرفته است. با این حال، مبارزه با این جرایم سازمان یافته ساده نیست، به ویژه آن که به گفته یکی از کارشناسان این برنامه، تجارت برده های جنسی با کار جنسی قانونی مخلوط شده و شناسایی کسانی که به اجبار به این کار کشیده شده‌اند، کار بسیار دشواری است.
شنبه سیزدهم دی 1393 – سوم ژانویه 2015
ادامه دارد
مهم‌ترین وقایع سال 2014
(بخش چهارم و پایانی)
بهرام رحمانی
افغانستان و پایان ماموریت ناتو در این کشور
آمریکا و سازمان پیمان اتلانتیک شمالی(ناتو) روز یک‌شنبه 28 دسامبر 2014، رسما 13 سال جنگ در افغانستان را طی مراسمی در مقر نظامی خود در کابل به پایان رساندند. بنا به دلایل امنیتی، از پیش جزئیات کمی درباره این مراسم انتشار یافته بود.
قرار است کماکان حدود 13 هزار نیروی خارجی برای کمک به آموزش نیروهای رزمی و امنیتی حکومت افغانستان در کشور باقی بمانند.
در اوج فعالیت‌های جامعه بینالمللی در افغانستان، تعداد 140 هزار سرباز از 50 کشور برای مبارزه با تروریسم و حفظ امنیت کشور حضور داشتند. از سال 2001 تاکنون نزدیک 3500 سرباز در راه این ماموریت کشته شده‌اند.
فعالیت بیش از 50 گروه تروریستی در شهر هرات افغانستان
مقام‌های امنیتی ولایت هرات روز یک‌شنبه 21 دسامبر 2014 از فعالیت بیش از 50 گروه از مخالفان مسلح دولت در این ولایت خبر دادند.
براساس گزارش شماری از رسانه‌های افغانستان، عبدالروف احمدی، سخنگوی فرماندهی پلیس هرات گفته است، بیش از 50 گروه مخالفان مسلح در این ولایت فعالیت دارند که هر گروه متشکل از 10 الی 20 نفر می‌باشد.
احمدی افزود، این گروه‌ها در کشتار سیستماتیک، سرقت، اختطاف و اخاذی دست دارند که تاکنون 14 گروه از این مخالفان به روند صلح پیوسته‌اند.
ولایت هرات در غرب افغانستان یکی از ولایت‌های کلیدی و تجارتی به شمار می‌رود که اخیرا افزایش ترورهای زنجیره‌ای و کشتار سیستماتیک سبب نگرانی بزرگ برای مردم این ولایت شده است.
فاجعه خون‌بار کشتار 132 دانش‌آموز کودک در پاکستان
در حالی که هنوز مردم جهان فاجعه خون‌بار کشتار 132 دانش‌آموز کودک به دست گروه طالبان پاکستان را از یاد نبرده‌اند، قاتل این کودکان بی‌گناه و طراح قتل‌عام دانش آموزان مدرسه، نه تنها از اقدام خود پشیمان نشده بلکه با انتشار ویدیویی مقامات پاکستان را به انجام حملات مشابهی در آینده تهدید کرد.
طراح قتل‌عام 132 کودک بی‌گناه، شخصی 36 ساله است. او پدر سه فرزند، دو دختر و یک پسر و از علاقمندان به ورزش والیبال است که به «النحیل» ملقب شده است.
بنا بر اعلام منابع طالبان پاکستانی، نام وی عمر منصور یا «النحیل» است. او اکنون منفور‌ترین فرد در میان پاکستانی‌ها است. عمر منصور ویدئویی را در وبسایت طالبان منشر کرد. او با ریشی بلند که به قفسه سینه‌اش می‌رسد ظاهر شد و در حالی که انگشت سبابه خود را به علامت خشم تکان می‌داد، تلاش کرد کشتار دانش‌آموزان پاکستانی را توجیه کند. او اما بار دیگر ارتش پاکستان را به انجام عملیات بیش‌تری شبیه عملیات 16 سپتامبر و کشتار کودکان تهدید کرد.
ملا فضل‌الله، روحانی یکی از تندروهای طالبان است که دستور قتل ملاله یوسف‌زهی دانش‌آموز دختر پاکستانی را صادر کرده بود. به گفته اعضای دیگر طالبان عمر منصور تحصیلات متوسطه خود را در اسلام‌آباد پایتخت پاکستان گذراند و سپس در یک مدرسه مذهبی تحصیلات خود را تکمیل کرد.
76 هزار کشته در سال 2014
سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه اعلام کرد که در سال 2014 بیش از 76 هزار در جریان جنگ داخلی سوریه کشته شدند. گزارش دیگری حاکی است که 15 هزار و 538 نفر نیز در عراق کشته شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، نهاد ناظر بر حقوق بشر در سوریه روز پنج‌شنبه 11 دی ماه گزارش داد که 17 هزار و 790 شهروند غیرنظامی از جمله سه هزار و 501 کودک در میان کشته شده‌های سوریه قرار دارند.
15 هزار نیروی شورشی و نزدیک به 17 هزار عضو گروههای جهادی شامل جبهه النصره وابسته به القاعده و گروه خلافت اسلامی، داعش سابق، نیز در میان کشته شدگان سوریه هستند.
هم‌چنین آمار 22 هزار و 627 نفر نیروی وفادار به بشار اسد، رییس جمهوری سوریه، که طی سال گذشته کشته شده‌اند در این گزارش مورد اشاره قرار گرفته است.
طی سال 2013 رقم قربانیان جنگ داخلی سوریه 73 هزار و 447 نفر، سال قبل از آن 49 هزار و 294 نفر و در سال 2011 حدود هفت هزار و 841 نفر بوده است، به عبارتی سال گذشته میلادی مرگبار‌ترین سال از زمان آغاز بحران سوریه بوده است.
طی چهار سال گذشته بیش از 200 هزار شهروند سوری در جنگ داخلی این کشور کشته شده‌اند.
15 هزار و 538 نفر در عراق کشته شده‌اند
خبرگزاری فرانسه در گزارشی جداگانه می‌گوید که طی سال 2014 هم‌چنین 15 هزار و 538 نفر در عراق کشته شده‌اند. بر اساس گزارش دولت عراق، این میزان تلفات انسانی از سال 2007 بی‌سابقه بوده است. این آمار توسط وزارت دفاع، بهداشت و وزارت کشور عراق تهیه شده‌اند.
طی سال 2013، شمار قربانیان خشونت‌های داخلی در عراق شش هزار و 522 نفر بود، به عبارتی شمار قربانیان سال 2014 نسبت به سال قبل آن بیش از دو برابر افزایش یافته است که علت آن اشغال سریع بخش‌های وسیعی از عراق توسط گروه داعش در تابستان گذشته بود. این گروه بعد‌ها نام خود را به «حکومت اسلامی» تغییر داد.
گروه یاد شده اگرچه بخش‌هایی از مناطق تحت کنترل خود در عراق را پس از آغاز حملات هوایی ائتلاف به رهبری آمریکا از دست داده است، با این حال هنوز سه شهر عمده این کشور را در کنترل خود دارد.
نیروهای خلافت اسلامی تا مهرماه توانسته بودند پنج استان عراق را اشغال کنند، اما با آغاز حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا و پیشروی‌های ارتش و کردهای عراق، آن‌ها از برخی مناطق بیرون رانده شدند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا هم‌چنین تاکنون دهها موضع حکومت اسلامی در سوریه را بمباران کرده است.
نیروی هوایی ایالات متحده به طور منظم به تروریست های «داعش» سلاح می‌رساند
اعضای پارلمان عراق و نمایندگان مقامات مناطق محلی که در آن‌جا عملیات نظامی علیه گروه «خلافت اسلامی» انجام میشود، مدعی شدند که نیروی هوایی ایالات متحده نه برای اولین‌بار سلاح و مواد غذایی را به شبه‌نظامیان احاطه شده می‌رساند. روز چهارشنبه 31 دسامبر 2014، عواد العوادی عضو پارلمان عراق گفت: «این اولین بار نیست که نیروی هوایی ایالات متحده و ائتلاف بینالمللی سلاح و مواد غذایی را به شبه‌نظامیان «داعش» می‌رساند. طبق گزارش نمایندگان مقامات مناطق قبلا آن‌ها این کار را در تلعفر، سپس در سنجار و در حال حاضر در نزدیکی با شهر بلد انجام می‌دهند. مفید البلدوی، شهردار بلد(80 کیلومتری از شمال بغداد) به خبرنگاران گفت که در روز جمعه گذشته هلیکوپتر «آپاچی» یک بسته با سلاح را به تروریست‌های احاطه شده در روستای الخضیر رساند. شهردار از دولت مرکزی خواست که تحقیقات فورا آغاز شود .
روز یک‌شنبه 28 دسامبر 2014، کمیته دفاع و امنیت مجلس عراق ایالات متحده را در حمایت از «داعش» بر اساس «شواحد و اثبات تامین سلاح به شبه‌نظامیان در شهر بلد» متهم کرد.
سفارت آمریکا در روز دوشنبه 29 دسامبر، اتهامات عنوان شده علیه نیروی هوایی ایالات متحده و شرکایش در ائتلاف را رد کرد. دیپلمات‌های ایالات متحده گزارش‌های متعدد در مطبوعات محلی و اظهارات مقامات محلی را «اشتباهی» نامیدند.
هواپیمایی ایر-آسیا، ناپدید شد
هواپیمای پرواز شماره 8501 هواپیمایی ایر-آسیا که از اندونزی راهی سنگاپور بود، ناپدید شده است. مقام‌های هواپیمایی ایر-آسیا گفته‌اند عملیات جست‌وجو برای یافتن هواپیما را آغاز کردهاند.
گزارش‌های اولیه در این مورد در رسانه‌های اندونزی و به نقل از مصطفی، مقام رسمی وزارت حمل و نقل آن کشور، منتشر شده بود که گفته بود این هواپیما از شهر سورابایا در اندونزی راهی سنگاپور بود که ارتباطش با برج مراقبت قطع شده است.
خبرگزاری رویترز می‌گوید یک مقام رسمی دیگر آن کشور نوع هواپیما را ایرباس 320 و شمار مسافران را 155 نفر عنوان کرده است. ایر-آسیا نیز در صفحه فیس‌بوک خود اطلاعات مشابهی را منتشر کرده است.
خبرگزاری فرانسه می‌گوید هواپیما 162 سرنشین داشته که شش نفر خدمه بوده‌اند. از میان مسافران 16 نفر کودک و یک نفر خردسال است.
بنا بر گزارش‌های اولیه و به گفته وزارت حمل و نقل اندونزی عمده مسافران -149 نفر- شهروند اندونزی هستند. یک شهروند سنگاپوری، یک شهروند بریتانیایی، یک شهروند مالزیایی و سه شهروند کره جنوبی نیز در هواپیما بودند.
خبرگزاری فرانسه روز سه‌شنبه 30 دسامبر، خبر داد که در محلی از دریا در جنوب غربی سواحل جزیره بورنئو دهها جسد شناور و قطعات مختلف هواپیما پیدا شده که به احتمال بسیار زیاد مربوط به هواپیمای ناپدیدشده ایر-آسیا است.
ماناهان سیمورانگکیر، سخنگوی نیروی دریایی اندونزی، به این خبرگزاری گفت که یک ناو جنگی این کشور «بیش از ۴۰ جسد را در دریا پیدا کرده و تعداد جسدهایی که یافته میشوند رو به افزایش است.»
هواپیمایی ایر-آسیا، یک شرکت هوایی ارائه‌کننده پروازهای ارزان قیمت در مالزی است. این شرکت هوایی، خدمات پروازی بین‌الملل به 100 نقطه جهان در 22 کشور ارائه می‌کند.
در سال میلادی رو به پایان دو هواپیمای شرکت هواپیمایی مالزی، دیگر شرکت هواپیمایی بزرگ این کشور، نیز دچار سوانحی نه چندان معمول در تاریخ هوانوردی شدند.
مارس 2014 نیز هواپیمای ام اچ 370 هواپیمایی مالزی ناپدید شد. با وجود همه تحقیقات و جست‌وجوهای گسترده‌ای که در اقیانوس انجام شد، هنوز اثری از هواپیما و 239 سرنشین‌اش نیست. حتی هنوز کسی درست نمی‌داند چرا از مسیرش منحرف شده بود. جست‌وجو البته همچنان ادامه دارد، در اقیانوس هند و شهر پرت در شمال غربی استرالیا.
پرواز شمار 17 آن نیز در آسمان اوکراین بر اثر آن‌چه اعتقاد عموم بر این است برخورد یک موشک زمین به هوا، در منطقه تحت کنترل جدایی‌طلبان هوادار روسیه بوده است، سرنگون شد. همه 298 سرنشین آن جان خود را از دست دادند و این رویداد به بحران کم‌سابقه میان غرب و روسیه عمق بیش‌تری بخشید.
در حالی‌که در پی سوانح هواپیمایی مالزی، این شرکت در مرز ورشکستگی قرار گرفته است، شرکت ایر-آسیا همچنان در سال میلادی 2014 پیشرفت کرده و هواپیماهای تازه‌ای نیز سفارش داده بود.
هواپیمای ناپدید شده خطوط هوایی مالزی
هشتم ماه مارس گذشته، بوئینگ 777 خطوط هوایی مالزی کوالالامپور را به مقصد پکن ترک کرد. این هواپیما حدود یک ساعت پس از پرواز، از رادار ناپدید شد. عملیات جستجو به دنبال هواپیما با مشارکت شمار زیادی از کشورها، از همان هنگام آغاز شد اما هیچ‌گاه اثری از هواپیما پیدا نشد.
با این وجود مقام‌های مالزی سقوط هواپیما و کشته شدن همه سرنشینان آن را به دلایل نا‌معلوم اعلام کردند. جستجوهای بی‌نتیجه پس از آن نیز به منظور یافتن لاشه هواپیمای یا اجساد سرنشینان ادامه پیدا کرد.
وارک دوگان مدیر سابق شرکت هواپیمایی فرانسه می‌گوید که احتمال دارد ایالات متحده آمریکا، هواپیمای ناپدید شده خطوط هوایی مالزی را سرنگون کرده اما برای مخفی کردن ماجرا تلاش می‌کند.
به گزارش روزنامه فرانسوی «باری ماچ»، دوگان می‌گوید که نگرانی‌هایی درباره تکرار حوادث 11 سپتامبر 2001 در یک پایگاه نظامی آمریکایی در اقیانوس هند وجود داشت.
او ادامه داد که احتمال دارد ایالات متحده موشکی به سمت هواپیمای خطوط هوایی مالزی شلیک کرده باشد تا آن را پیش از رسیدن به پایگاه نظامی سرنگون کند.
دوگان گفت: «هواپیمای بوئینگ 77 به هیچ وجه در محلی که عملیات جستجو صورت گرفته، سرنگون نشده است بلکه باید در نزدیکی پایگاه نظامی آمریکا در منطقه دیه گو گارسیا به دنبال آن گشت.»
او با مطرح کردن این سئوال که چگونه یک پایگاه نظامی که همه منطقه را زیر نظر دارد، هیچ اطلاعی درباره سرنگونی هواپیما نداشته باشد، افزود: «به دور از نظریه‌های توطئه، این احتمال وجود دارد که آمریکاییها هواپیما را با شلیک موشک سرنگون کرده باشند.»
روزنامه فرانسوی خاطرنشان کرده است که بسیاری از گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت هواپیمای خطوط هوایی مالزی، به وجود پایگاه نظامی امریکایی دیه گو گارسیا در نزدیکی محل حادثه اشاره کردهاند. البته آمریکا همواره این گمانه زنی‌ها را رد کرده با وجود اینکه بسیاری از دلایل وجود دارد که هواپیما از سوی برخی ساکنان جزایر مالدیو در حالی دیده شد که در ارتفاعی پایین در حال پرواز بود.
غرق یک کشتی با 476 سرنشین
ماه آوریل 2014، مردم کره جنوبی در بهت و ماتم فرو رفت. یک کشتی با 476 سرنشین که بیش‌ترشان بچه مدرسه‌ای بودند، نزدیک جزیره جه‌جو غرق شد و 300 سرنشین آن جان باختند.
انبوهی از خطاهای انسانی به‌عنوان عامل این فاجعه ذکر شد، از جمله دست‌کاری غیرقانونی در طراحی کشتی و بار بیش از حد. اما خشم عمومی بیش از هرکس و هر چیز متوجه ناخدای کشتی بود: لی جئون‌سئوک. او بود که هدایت کشتی را در آب‌هایی خطرناک به یکی از کارکنان بی‌تجربه‌اش سپرده بود. او بود که دستور تخلیه کشتی را صادر نکرده بود. و از همه مهم‌تر، خودش پیش از همه کشتی را ترک کرده بود. بعضی‌ها امیدوار بودند به جرم قتل اعدام شود، اما دادگاه او را به‌خاطر کوتاهی در انجام وظیفه به 36 سال حبس محکوم کرد.
پیمان بینالمللی تجارت سلاح‌های متعارف
نخستین پیمان بینالمللی تجارت سلاح‌های متعارف از روز چهارشنبه 24 دسامبر 2014، به اجرا گذاشته میشود. براساس این پیمان به کشورهایی که مرتکب «نسل‌کشی، جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت» شده‌اند، سلاح فروخته نخواهد شد.
خبرگزاری فرانسه از نیویورک گزارش می‌دهد که 130 کشور تا به حال پیمان بین المللی تجارت سلاح را امضاء و پارلمان‌های 60 کشور امضاء‌کننده نیز آن را تصویب کردهاند.
در میان کشورهایی که اجرایی‌شدن این پیمان را تصویب کردند نام کشورهای صادرکننده سلاح چون آلمان، فرانسه، بریتانیا و ایتالیا نیز به چشم می‌خورد. این کشورها وعده دادند که در اجرای دقیق مفاد این پیمان تلاش کنند.
تجارت جهانی سلاح‌های متعارف به 85 میلیارد دلار(69 میلیارد یورو) در سال می‌رسد. اجرایی‌شدن این پیمان مانع رسیدن سلاح‌های متعارف به کشورهایی که خواهد شد که مرتکب «نسل کشی، جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت» شده‌اند.
فعالان حقوق بشری از اجرایی شدن این پیمان استقبال کرده و آن «آغاز یک دوران جدید» توصیف کردند.
ماتیاس جان از سازمان عفو بین‌الملل، این پیمان را به عنوان یک «موفقیت بزرگ» ستود. وی تاکید کرد که صادرکنندگان اسلحه در آینده باید به وضعیت حقوق بشر در کشورهایی که به آن‌ها سلاح فروخته میشود دقت کنند.
آنامک دونالد، مدیر «ائتلاف کنترل تسلیحات» تاکید می‌کند که به دیکتاتورها و ناقضان حقوق بشر دیگر اسلحه فروخته نخواهد شد. در ائتلاف کنترل تسلیحات حدود 100 سازمان غیردولتی از جمله عفو بین‌الملل عضویت دارند.
رییس ائتلاف کنترل تسلیحات اضافه می‌کند اگر پیمان بینالمللی تجارت سلاح‌های متعارف با جدیت به اجرا گذاشته شود، جان انسان‌های زیادی را نجات خواهد یافت.
امضای نخستین پیمان بینالمللی تجارت سلاح‌های متعارف پس از امضای قرارداد منع آزمایشات اتمی در سال 1996 مهم‌ترین پیمان مربوط به تسلیحات محسوب می شود. پیمان جدید شامل سلاح‌های سبک کمری تا هواپیماهای جنگی و موشک‌ها میشود.
آمریکا و اسرائیل هفته پیش به این پیمان پیوستند. پارلمان 70 کشور هنوز این پیمان را تصویب نکرده‌اند. روسیه، چین و کانادا به عنوان مهم‌ترین صادرکنندگان اسلحه در جهان این پیمان را امضا نکردند.
قرار است نخستین نشست کشورهای امضاء‌کننده این پیمان در سپتامبر 2015 در مکزیک برگزار شود.
11درصد کودکان جهان کار اجباری می‌کنند
آمارهای جهانی نشان می‌دهد 11 درصد از کودکان در سراسر جهان در معرض کار اجباری هستند. در حال حاضر 168 میلیون کودک در سراسر جهان در معرض کار اجباری هستند اما از سال 2000 تا 2012 آمار این کودکان به یک سوم کاهش یافته است. سازمان بینالمللی کار در گزارشی اعلام کرد: در تمام کشورهای جهان مساله آزار و اذیت کودکان و کار اجباری وجود دارد اما به رغم خطر 11 درصدی کار اجباری در جهان، این آمار هر سال در حال کاهش است چرا که بسیاری از کشورها اقدامات قانونی خود را برای مبارزه با کار اجباری کودکان افزایش داده‌اند.
سی‌اس مانیتور در این‌باره گزارش داد، در 25 اکتبر 2014، آمریکای لاتین و کشورهای حوزه دریای کارائیب توافقنامه‌ای را امضاء کردند که به موجب آن تمام انواع کار اجباری کودکان را تا سال 2020 میلادی در این مناطق ریشه‌کن کنند.
با وجود روند رو به کاهش سالانه آمارهای جهانی کار اجباری کودکان، این روند در سطح جهانی و منطقه‌ای به کندی پیش می‌رود. کار اجباری کودکان، علت و معلول فقر در جوامع مختلف است و بر کودکان، خانواده‌های آن‌ها، کشور و رشد جوامع تاثیر سوء می‌گذارد. کشورهای آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب رتبه سوم را به لحاظ بالا‌ترین نرخ کودکان کار در جهان دارند. رتبه‌های اول و دوم به ترتیب مربوط به کشورهای آفریقایی و آسیا-اقیانوسیه میشود. هرچند در کشورهای آفریقایی این آمار کاهش یافته اما این روند به کندی پیش می‌رود.
گزارش اخیر سازمان بینالمللی کار به کشورهای آفریقایی هشدار می‌دهد که هرچه سریع‌تر با این مساله مبارزه کنند. گزارش این سازمان هم‌چنین به تغییر نوع کار اجباری کودکان اشاره می‌کند. پیش از این کودکان(59 درصد) در بخش کشاورزی مجبور به کار بودند اما امروزه به کارگیری آن‌ها در بخش‌های خدماتی بیشتر شده است.
سازمان بینالمللی کار: رکوردشکنی خاورمیانه در بیکاری جوانان
بر اساس گزارش سازمان بینالمللی کار، نرخ بیکاری جوانان در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا بیشترین سطح در تمام دنیا است؛ در سال گذشته نرخ بیکاری جوانان در خاورمیانه برابر با 2/27 درصد و در کشورهای شمال آفریقا برابر با 29 درصد بوده است.
به گزارش سازمان بینالمللی کار در سال 2014 میلادی، نرخ مشارکت نیروی کار در فعالیت‌های اقتصادی در کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا برابر با 2/49 درصد بوده است که نسبت به سال 2009 میلادی 2/1 درصد رشد داشته است. در این سال نرخ بیکاری در این کشورها برابر با 5/11 درصد بوده که در مقایسه با سال 2009 میلادی 1/1 درصد رشد کرد و انتظار می رود تا سال 2018 میلادی در همین سطح باقی بماند.
سازمان بینالمللی کار در این گزارش نرخ بیکاری مردان در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا را برابر با 9 درصد و نرخ بیکاری زنان را برابر با 1/21 درصد اعلام کرده است. اما مهم‌ترین مساله آن است که نرخ بیکاری جوانان که مهم ترین تشکیل‌دهندگان بازار کار هستند و می‌تواند جهت گیری آینده اقتصاد کشورها را تعیین کنند در سال 2014 میلادی برابر با 6/28 درصد بود و تا سال 2018 میلادی هم به 1/29 درصد خواهد رسید.
نگران کننده‌ترین بخش این گزارش این‌جاست که با وجود سرمایه‌گذاری‌های کلانی که در توسعه فرصت‌های شغلی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا انجام شده است، نمی‌توان انتظار داشت تا سال 2018 میلادی تغییر زیادی در وضعیت شغلی در این منطقه ایجاد شود. به گزارش اقتصادی‌نیوز، این وضعیت در مورد شرایط شغلی جوانان محسوس‌تر خواهد بود. بر این اساس، انتظار می‌رود در سال 2014 میلادی نرخ رشد اشتغال جوانان منفی 4/1 درصد باشد؛ در حالی که نرخ رشد اشتغال در کشورهای این منطقه به طور کلی برابر با 4/2 درصد خواهد بود.
از سال 2009 تا سال 2018 میلادی بیشترین نرخ کاهش فرصت‌های شغلی جوانان در سال 2011 میلادی اتفاق افتاده است. در این سال نرخ رشد فرصت‌های شغلی برابر با منفی 8/2 درصد بوده است. نرخ رشد اشتغال جوانان در سال 2018 میلادی به منفی 3/0 درصد می‌رسد و این رشد منفی در شرایطی که هر روز بر شمار جوانان جویای کار در این منطقه افزوده میشود، آسیب اقتصادی و اجتماعی زیادی به همراه خواهد داشت. نرخ بیکاری جوانان در کشورهای عربستان سعودی و فلسطین و تونس بیشتر از دیگر کشورهای منطقه است.
وضعیت پناه‌جویان در جهان
در سال 2014 انسان‌های بسیاری در فرار از جنگ و بحران و گرسنگی از راه دریا به اروپا گریختند. کم نبودند انسان‌هایی که تلاش آن‌ها برای فرار از تیره‌روزی به مرگ و فاجعه ختم شد.
بسیاری از پناه‌جویان که به امید زندگی بهتر تن به سفرهای خطرناک می‌دهند یا در میانه راه در طوفان حوادث غرق میشوند و یا به دست تبه‌کارانی که به دنبال تاراج اموال زندگی برخی افراد ناآگاه هستند، کشته میشوند.
بنا به آمار سازمان‌های بینالمللی، شمار پناه‌جویانی که قصد داشتند از راه دریا خود را به سواحل امن اروپا برسانند، در سال 2014 به میزان بی‌سابقه‌ای رسید. به گفته «کمیساریای عالی امور پناهندگان» در سال 2014، روی هم نزدیک 350 هزار نفر از راه دریا به سوی سواحل جنوب اروپا روانه شدند.
باندهای سودجو داوطلبان را با قایق‌های کوچک و ناامن به سفر دریایی می‌فرستند. خطر مرگ و بیم هلاک مانع از آن نیست که انسان‌های به ناچار از زادوبوم خود فرار کنند. در سال 2014 روی هم بیش از 4300 نفر در این سفر مرگ‌بار جان خود را از دست دادند.
بنا به آمار سازمان ملل در طول سال 2014 بیشتر پناه‌جویان، یعنی حدود 207 هزار نفر از آن‌ها با عبور از دریای مدیترانه خود را به جنوب اروپا رساندند. این رقمی بسیار بالا و سه برابر تعداد پناه‌جویانی است که در سال 2011 به اروپا رسیدند، که خود رکوردی بالا داشت.
در آن سال حدود 70 هزار نفر به اروپا آمدند. بیشتر افرادی که در سال جاری به اروپا گریختند، از کشورهای بحران‌زده مانند عراق و سوریه هستند و گاه از کشورهایی مانند اریتره.
بیشتر این افراد از مخاطرات راه باخبر هستند، اما شرایط زندگی آن‌ها چنان وخیم است که به هر خطری تن می‌دهند. افزون بر این به گفته نهاد وابسته به سازمان ملل متحد، در سال جاری بیش از 80 هزار نفر خود را با قایق و کشتی از خلیج عدن و دریای سرخ به کشورهای عربی رساندند. بیشتر این افراد تبعه اتیوپی و سومالی بودند.
عبور از آسیای جنوب شرقی و دریای کاریبیک راه پرخطر دیگری است که به تازگی در برابر پناه‌جویان باز شده است. مقصد نهایی بیشتر این افراد قاره اروپا است.
در آخرین گزارش از کسانی که توانسته‌اند به اشکال مختلف درخواست پناهندگی بگیرند شبکه پذیریش پناه‌جوی اروپا (resettlement.eu ) در سال 2014، 20 کشور لیست پذیریش پناهجویی، اهدای ویزای انسان‌دوستانه و لیست از تعداد اسپانسری‌های فردی را مشخص کرده است.
مجموع پذیریش ویزای انسان‌دوستانه و پذیریش پناهجویی شبکه پذیریش پناه‌جوی اروپا به غیر از ایالات متحد آمریکا به 18900 نفر می‌رسد.
وضعیت مهاجران
بانک HSBC هر سال گزارشی را منتشر می‌کند با عنوان «بررسی وضعیت مهاجران». امسال 2014 نیز طبق روال هر سال در جدیدترین گزارش خود با بیش از 9 هزار مهاجر در 100 کشور دنیا مصاحبه کردهاند و از آن‌ها درباره زندگی جدیدشان پرسیده‌اند.
در این گزارش کشورها در سه بخش مجزا و متفاوت رتبه‌بندی شده‌اند:
1- بهترینها به لحاظ کیفیت و تجربه زندگی جدید
2- بهترینها از دید وضعیت اقتصادی
3- بهترینها به لحاظ وضعیت بزرگ کردن بچه‌ها در کشور جدید
نکته جالب این‌جاست در هر کدام از این سه بخش کشورهای متفاوتی رتبه‌های بالا را از آن خود کردهاند.
نیوزلند در بخش کیفیت و تجربه زندگی جدید اول شده، در حوزه اقتصاد مهاجرت چین رتبه اول را از آن خود کرده و در بخش بزرگ کردن بچه‌ها نیوزلند بهترین کشور به حساب می‌آید. در کل(با در نظر گرفتن هر سه حوزه) کشورهای سوئیس، سنگاپور و چین بهترین کشور برای مهاجران معرفی شده‌اند. در این فهرست کانادا رتبه یازدهم را به دست آورده است.
هک شدن شرکت سونی
سونی پیکچرز پس از تهدیدات و حملات هکرها برنامه اکران فیلم «مصاحبه» را لغو کرد. اما مدتی بعد این شرکت اعلام کرد که این فیلم را در تعدادی محدود از سینماها اکران خواهد کرد. مقامات آمریکایی معتقدند که کره شمالی پشت این حمله سایبری بوده است. با این حال مقامات هنوز در حال جمع کردن شواهد و مدارکی هستند که ثابت کند این حملات سایبری با دستور چه کسی و چگونه انجام شده است.
روزنامه‌نگاران
سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارشی که در دو هفته پایانی سال 2014 منتشر کرده، می‌گوید حملات علیه خبرنگاران «وحشیانه‌تر» شده، ربودن آن «افزایش یافته» و ۶۶ نفر از آن‌ها در این سال جان خود را از دست داده‌اند. در عین حال در این گزارش، ایران سومین «زندان روزنامه‌نگاران» در جهان معرفی شده است.
این سازمان در گزارش خود در 16 دسامبر 2014 برابر با 25 آذر 1393، می‌گوید سر بریدن جیمز فولی و استیون ساتلاف، خبرنگاران آمریکایی به دست گروه «حکومت اسلامی» نمایانگر خطر بسیار زیادی‌ست که خبرنگاران را تهدید می‌کند.
به گفته این سازمان غیردولتی «بسیار کم پیش آمده بود که خبرنگاری در چنین صحنه تبلیغاتی وحشیانه‌ای کشته شود؛ آن‌چه تمام جهان را در حیرت فرو برد.»
با این همه تعداد خبرنگارانی که در سال جاری میلادی کشته شده‌اند در مقایسه با سال گذشته کمی کاهش داشته است. در سال 2013 میلادی، 71 خبرنگار جان خود را از دست دادند.
به گفته «گزارشگران بدون مرز» این کاهش در شمار قربانیان به کاهش قربانیان در «کشورهایی که در صلح به سر می‌برند»، باز می‌گردد.
از سال 2005 میلادی تا کنون، مجموعا 720 خبرنگار کشته شده‌اند. با این همه شمار ربودن خبرنگاران در مقایسه با سال گذشته میلادی با تقریبا 40 درصد رشد روبه‌رو بوده است.
در این میان از مجموع 119 نفر، 33 نفر در اوکراین، 29 نفر در لیبی و 27 نفر در سوریه ربوده شده‌اند. 40 نفر از این خبرنگاران هنوز گروگان هستند.
گزارش این سازمان غیردولتی در عین حال نشان‌دهنده «بهای سنگینی» است که خبرنگاران محلی پرداخت کردهاند. در مجموع 90 درصد ربوده‌شدگان از میان آن‌هاست.
به گفته «گزارشگران بدون مرز» تا هشتم ماه دسامبر، در جهان، 178 روزنامه‌نگار حرفهای در زندان بوده‌اند. در این میان چین با 33 روزنامه‌نگار و اریتره و ایران با 28 و 19 روزنامه‌نگار زندانی در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند.
سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارشی در مرداد ماه 1393 نیز گفته بود ایران با داشتن ده زن در زندان که برای رسانه‌ها کار می‌کنند یا روزنامه‌نگار هستند، «پیشگامی جهانی» در محبوس کردن «زنان روزنامه‌نگار و فعال اینترنتی» است.
یک سوم از کل 196 کشور جهان پرچم‌های ملی خود را با نشانه‌ها و علایم مذهبی
بر اساس تحقیق جدید موسسه «Pew Research»، یک سوم از کل 196 کشور جهان پرچم‌های ملی خود را با نشانه‌ها و علایم مذهبی تزئین کردهاند.
حدود نیمی (48 درصد) از این 64 کشور را کشورهای مسیحی تشکیل می‌دهند. یک سوم (درصد 33) از ملل اسلامی هستند. کشورهای اسلامی و مسیحی بزرگ‌ترین گروه از این دسته هستند که سمبل‌های مذهبی را بر پرچم ها خود نقش داده اند.
علایم مسیحی بر 31 پرچم جهان از اروپا، آسیا گرفته تا اقیانوس آرام و آمریکا وجود دارند.
برای نمونه پرچم بریتانیا که به «Union JackL» معروف و شناخته میشود از نقوش سه صلیب سنت جرج، سنت پاتریک و سنت آندریو تشکیل شده است.
کشورهای مشترک المنافع که متشکل از مستعمره‌های سابق بریتانیاست سعی کردهاند که پرچم بریتانیا را با پرچم‌های ملی خود به اشکالی ادغام کنند. این کشورها شامل فیجی، تاواولو، استرالیا و زلاند نو هستند. نروژ، اسپانیا، یونان، جمهوری دومینیکن، دانمارک، سوئد، فنلاند و ایسلند از دیگر کشورهایی هستند که علایم و صلیب مسیحیت در پرچم‌های آن‌ها ادغام شده‌اند.
علایم و سمبل‌های اسلامی بر پرچم‌های 21 کشور صحرای سفلی(کشورهای پایین‌تر از کشورهای عربی شمال آفریقا) آسیا، اقیانوس آرام و خاورمیانه نقش بسته‌اند. برای نمونه پرچم بحرین دارای 5 زاویه است که از 5 ستون دین اسلام برگرفته شده است. الجزایر، ترکیه، برونئی و ازبکستان، به اتفاق بسیاری از کشورهای دیگر، ستاره و هلال را به عناوین سمبل اسلامی در پرچم‌های ملی خود دارند. پرچم سنگاپور نیز دارای ستاره و هلال است، اما این‌ها مفهومی مذهبی ندارند چون این کشور اسلامی نیست. هلال در پرچم سنگاپور بر اساس توجیه دولت این کشور، به معنای صعود کشوری جدید و 5 ستاره در آن، 5 ایده دموکراسی، صلح، توسعه، عدالت و مساوات را به نمایش می‌گذارد.
علایم بودایی و هندو در 5 پرچم دنیا نقش بسته است که در سه عدد از این 5 پرچم سمبل مشترک هر دو دین وجود دارد. این سه کشور که مشترکا علایم ادیان هندو و بودایی را دارند عبارتند از کامبوج که تصویر معبد آنگور متعلق به هر دو دین را در پرچم خود حمل می‌کند و دیگری پرچم نپال است که سمبل‌های این دو دین را بنابر ترکیب جمعیتی این کشور نمایان می‌سازد. سومی پرچم بزرگ‌ترین دموکراسی جهان هندوستان است. در این تنها پرچم «چاکرای آبی»(دایره چرخ مانندی که در فلسفه هند 7 عنصر تشکیل‌دهنده روح و انسان است) را در وسط پرچم داریم که سمبل هر دو دین است.
این تنها اسرائیل است که پرچمش دارای سمبل‌های یهودی است، که این سمبل‌ها متشکل از ستاره داوود با زمینه آبی و سفید می‌باشد که سمبل شالی است که یهودیان هنگام عبادت روی شانه‌های خود می‌اندازند.
6 کشور دیگر هم پرچم‌هایشان با علایم مختلف مذهبی آمیخته است. به عنوان نمونه پرچم ژاپن دارای یک «هینومارو» یا آفتاب در حال طلوع است که نماینده دین «شینتو»، دین اکثریت مردم این کشور در دوران سابق امپراطوری است.
در پرچم‌های ارورگوئه و آرژانتین، خورشید طلایی نقش بسته‌اند. آفتاب طلایی سمبلی است از خدای آفتاب به نام «اینتی» در تمدن «اینکا» است. اینکا تمدن قدیمی آمریکایی جنوبی پیش از ورود اروپاییان است.
در پرچم مکزیک، خدای «آزتیک» به نام «هیوتزیلوپوچتلی» دیده میشود که تصویری افسانه‌ای است که یک عقاب ماری را در منقار داشته و باور بر این است که مردم «آزتیک» را راهنمایی می‌کند که معبد «تینوچتیتلان» را بنا سازند.
اما پرچم آمریکا نشانه دینی ندارد، اما پرچم‌های برخی از ایالات این کشور حامل سمبل‌های مذهبی هستند. به عنوان نمونه پرچم نیومکزیکو دارای خورشیدی است که شعاع آن به سوی بیرون می‌تابد که تاریخ روحانی «زیا پیوبلو» را به تصویر می‌کشد. از میان دیگر ولایات آمریکا آلاباما و فلوریدا هستند که پرچم‌های آن‌ها صلیب سنت آندریو را بر خود دارند.
«سود کثیف»
نهادهای مدافع حقوق بشر و دوستدار محیط زیست می‌کوشند آسیب‌های کنسرن‌های چند ملیتی به طبیعت و حقوق انسانی را روشن سازند. در پیوند با این موضوع و از سه سال پیش تاکنون، سازمان غیرانتفاعی «Facing Finance»، در روز 10 دسامبر (روز جهانی حقوق بشر) اقدام به انتشار گزارشی موسوم به «سود کثیف» می‌کند.
سومین گزارش «سود کثیف» در 10 دسامبر 2014، محصول همکاری نهادهای مدنی متعدد است. بیش از 30 پژوهشگر از 10 کشور جهان در نوشتن این گزارش 112 صفحه‌ای نقش داشتهاند.
مواردی از نقض جدی توافق‌ها و استانداردهای تثبیت‌شده بینالمللی در این گزارش مستند شده‌اند. 25 شرکت بحث‌برانگیز مورد بررسی قرار گرفته‌اند که جمعا در سال 2013 درآمدی بالغ بر 4190 میلیارد یورو داشتهاند. از این میزان 450 میلیارد یورو سود خالص بوده است.
«ادوارد جی اپستاین» روزنامه‌نگار پژوهشی آمریکایی می‌گوید: «تمام فرهنگ هالیوودی بر اساس لاپوشانی بنا شده است.» اپستاین مدتی طولانی را به صورت ناشناس، صرف تحقیق برای نگارش کتاب «اقتصاددانان هالیوود» کرده و اعتقاد دارد که هالیوود تا کنون در پنهان نگاه‌داشتن شیوه‌های ناعادلانه ساز و کار خود موفق بوده است.
سوءرفتارهای هالیوود ریشه در سیستم آن دارد. برخلاف انتظارها و خیالبافی‌های هنرمندانه، هالیوود هم مانند هر صنف دیگری هدفی جز دست‌یابی به سود حداکثری ندارد. یکی از عادت‌ها و گرایش‌های نهادینه شده هالیوود، در نظر گرفتن سلیقه مردان جوان سفید پوست در تولیدات سینمایی است.
اپستاین در توضیح این موضوع می‌گوید: «مردان جوان و سفیدپوست آمریکایی، اکثریت تماشاچیان سالن‌های سینما در روزهای جمعه و شنبه را تشکیل می‌دهند. آن‌ها مشتریان اصلی فیلم‌ها هستند و به نوعی از هنرپیشه‌های مرد سفیدپوست الگوبرداری می‌کنند.»
پیامد چنین رویکردی، می‌تواند گرایش‌های سکسیتی و راسیستی باشد. علیه این پدیده هم تاکنون جز هشدار، اقدام دیگری انجام نشده اما افشای اسرار درونی هالیوود می‌تواند راهی به گفت‌وگوی بیشتر در این عرصه باز کند.
هشدارها تاکنون حول مشاهدات و قراردادهای غیرعلنی بنا می‌شدند، اینک اما مدارک غیرقابل انکاری در اسناد لو رفته وجود دارند. فهرست‌های حقوقی و بسیاری ایمیل‌ها، می‌توانند مستمسک اعتراض به تبعیض جنسیتی یا شغلی در هالیوود قرار گیرند.
دوین مک‌ری، وکیل ساکن لس‌آنجلس در مورد ماجرای لاورنس می‌گوید: «طبیعتا موضوع پرداخت کم‌تر به او امری غیرقانونی و قابل شکایت است، به شرطی که دلیل این امر زن بودن او باشد.»
به گمان این وکیل که در دعواهای حقوقی صنعت نمایش و سرگرمی تخصص دارد، لاورنس چنین اقدامی نخواهد کرد اما «احتمالا در قراردادهای آینده این موضوع را دستاویز قرار خواهد داد.»
در موردی دیگر، اظهارنظرهای دو تن از مدیران سونی‌پیکجرز می‌تواند مصداقی نژادپرستانه باشد. در یکی از ایمیل‌های رد و بدل شده بین امی پاسکال که قرار بود به زودی به دیدار باراک اوباما برود و اسکات رودین(تهیه‌کننده)، هر دو گمانه‌زنی می‌کنند که اوباما از فیلم‌هایی مانند جانگوی آزاد شده و 12 سال بردگی بیشتر خوشش خواهد آمد چرا که بازیگران اصلی‌‌شان سیاه‌پوست هستند.
از جمله موارد دیگری که هکرها افشا کردهاند روش «حسابداری هالیوودی» است که از قرار معلوم، روشی معمول است. استودیوهای فیلم‌سازی برای کاهش پرداخت حق امتیاز یا سهم سود بازیگران و فیلمنامه‌نویس‌ها، هزینه‌ها را به شکل تصنعی بیشتر از حد واقعی محاسبه می‌کنند. به گزارش هالیوود ریپورتر که بر اساس اسناد لو رفته تنظیم شده، بسیاری از فیلم‌های سال گذشته از جمله «کلاهبرداری آمریکایی» بسیار سودآورتر از آن بوده‌اند که اعلام شدند.
واحد تحقیقاتی فوربس در گزارش‌های سالانه «Global 2000» خود لیستی جامع از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین شرکت‌های سهامی عام جهان در سال 2014 را منتشر کرده است، این رده‌بندی براساس معیارهایی نظیر سطح درآمد، سودآوری، میزان دارایی‌ها و ارزش بازار تهیه شده است.
گزارش امسال Global 2000 دربرگیرنده شرکت‌هایی از 62 کشور جهان است، این در حالی است که گزارش سال 2003 میلادی، شرکت‌هایی از 46 کشور از سراسر جهان را در بر داشت. به طور کلی، مجموع درآمد این شرکت‌ها 38 تریلیون دلار، سود آن‌ها برابر با 3 تریلیون دلار، ارزش دارایی‌ها برابر با 161 تریلیون دلار و ارزش بازار این شرکت‌ها 44 تریلیون دلار برآورد شده است. بیشترین رشد در ارزش بازار و برابر با 13 درصد بوده است. این شرکت‌ها 90 میلیون نیروی انسانی را در سراسر جهان در خدمت خود دارند. برای اولین بار جایگاه اول تا سوم این رده‌بندی متعلق به سه شرکت سهامی عام از کشور چین است. 5 شرکت از 10 شرکت برتر نیز چینی هستند. بانک سهامی عام ICBC چین برای دومین سال متوالی مقام اول این رده‌بندی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که بانک Construction چین در جایگاه دوم قرار دارد و بانک Agricultural چین با جهشی قابل توجه از مقام پنجم به جایگاه سوم صعود کرده است. در کنار دستاوردهای بزرگ کشور چین، نیمی دیگر از رده‌بندی 10 شرکت برتر به ایالات متحده آمریکا تعلق دارد.
شیوع ویروس ابولا
ویروس ابولا در سال 2014 غرب آفریقا را ویران کرد و نزدیک 7000 کشته بر جای گذاشت. این بیماری موجب بروز نگرانی‌های بینالمللی بسیاری شد و آسیب‌های فراوانی به اقتصاد در حال شکوفایی این قاره وارد کرد.
این بیماری ویروسی واگیردار کشنده، لیبریا، سیرالئون و گینه را نابود کرد. برخی پرستاران و فعالان امور بهداشتی نیز با آمدن به آمریکا و اروپا خطرات بی‌شماری را پدید آوردند.
این گزارش می‌گوید تاکنون از کسانی که به عنوان امدادگر به مبتلایان ابولا فعالیت می‌کرده‌اند، 639 تن به این ویروس گرفتار شده‌اند که 349 تن آن‌ها جان خود را از دست داده‌اند.
ابولا هنوز هیچ دارو و درمان مشخص و تایید شده‌ای ندارد و روش‌های درمانی و داروهایی که علیه آن استفاده میشود در مراحل آزمایشی هستند.
نگرانی دانشمندان از ریزپلاستیک‌ها
بر اساس یک گزارش سازمان ملل، سالانه بیش از ۶ میلیون تن زباله به دریا ریخته میشود. تخمین زده میشود که اکنون ۱۴۲ میلیون تن زباله در اقیانوس‌ها انباشته شده باشد.
انباشتگی زباله در اقیانوس‌ها از جنبه‌های گوناگون تاثیری مخرب بر محیط زیست دارد. اگر این زباله‌ها از سوی موجودات دریایی، لاک‌پشت‌ها و پرندگان به عنوان غذا مصرف شود، موجب مرگ آنان میشود. در شمار زیادی از موارد نیز این موجودات زنده درون این زباله‌ها گیر می‌افتند، که این امر نیز مرگ آنان را در پی دارد. مواد پلاستیکی بسیار بادوام هستند و تجزیه آن‌ها اغلب صدها سال طول می‌کشد.
پژوهشگران اما در این میان بیش از همه نگران ریزپلاستیک‌ها(در اصطلاح مایکروپلاستیک) هستند که عواقب خطرناک زیست‌محیطی به همراه دارند. این ذرات سمی حامل آلاینده‌های خطرناکی هستند که می‌توانند وارد چرخه غذایی موجودات دریایی شوند.
تحقیقات نشان داده‌اند که مایکروپلاستیک‌ها سرطان‌زا هستند و می‌توانند تاثیرات منفی روی هورمون‌ها داشته باشند.
شاخص توسعه انسانی در سال 2014
طبق آمار سال 2014 این سازمان، ایران در بین کشورهای جهان، هفتاد و پنجمین کشور است. البته کشور از سال 1980، روند رو به صعودی را در این شاخص طی کرده است.
شاخص توسعه انسانی، در کشورهای مورد بررسی دارای چند زیرمجموعه است. زیر مجموعه‌هایی که شامل سلامت، آموزش، درآمد، نابرابری، جنسیت، فقر، اشتغال، امنیت، تجارت و سرمایه و امور مالی در جریان، تحرک اجتماعی و ارتباطات، جمعیت شناسی و محیط زیست. البته هرکدام از این زیرمجموعه‌ها، بخش‌های خود را دارند و در هر کدام از آن‌ها درصد و آمار و ارقام نوشته شده است.
در شاخص محیط زیست، سرانه انتشار دی اکسیدکربن ایران 68/7 تن است. طبق بررسی UNDP، 52/99 درصد از منابع انرژی اصلی ایرانی ها، سوخت های فسیلی است. همین طور، براساس این گزارش، 6/19 درصد از منابع طبیعی ایران در سال 2014 کاهش پیدا کرده است. البته 8/6 درصد از مساحت کل زمین ایران، منطقه جنگلی است. اما طبق آن چیزی که سازمان جهانی برنامه توسعه انسانی اعلام کرده، 85/67 درصد از کل منابع آب تجدید پذیر ایران برداشت میشود.
همین‌طور، گزارش سازمان ملل می‌گوید، 1/25 درصد از جمعیت ایران در زاغه ها زندگی می‌کنند. به عبارتی این میزان، می شود یک چهارم از جمعیت 77 میلیون نفری کشور. علاوه بر این، تعداد مرگ و میر ایرانی ها براثر بلایای طبیعی هرسال در هر یک میلیون نفر، 8/1 نفر تخمین زده شده است.
جایزه صلح نوبل 2014
برای اولین‌بار جایزه صلح نوبل 2014، به کسانی تعلق گرفت که حق‌شان است. چرا که جایزه صلح نوبل مانند دیگر جوایز آن، نخست از غربال سیاسی نهادهای قدرتمند سیستم سرمایه‌داری و دولت‌ها می‌گذرد و سپس با در نظر گرفتن مصلحت‌های سیاسی و دیپلماتیک اعطا می‌گردد.
به تصمیم آلفرد نوبل، بنیان‌گذار این جایزه، اعضای کمیته پنج نفره‌ای که برنده جایزه صلح نوبل را هر سال انتخاب می‌کند، با رای پارلمان نروژ تعیین میشوند. ارزش جایزه جایزه صلح نوبل یک میلیون و دویست هزار دلار است که هر ساله در روز دهم دسامبر به برندگان در مراسمی در شهر اوسلو پایتخت نروژ اهدا میشود.
«ملاله یوسف‌زی-Yousafzay Malala » از پاکستان و «کایلاش ساتیارثی»(Kailash Satyarthi) از هند دو برنده جایزه صلح نوبل 2014 هستند. دو برنده جایزه صلح نوبل در زمینه حقوق کودکان فعالیت می‌کنند.
کمیته انتخاب برنده جایزه صلح نوبل، از مبارزه این دو نفر علیه سرکوب حقوق کودکان و جوانان و تلاش آن‌ها برای حق همه کودکان در آموزش تقدیر کرد.
رییس کمیته نروژی نوبل در این‌باره گفت: کودکان باید به مدرسه بروند در غیر این صورت مورد سوءاستفاده مالی قرار می‌گیرند. رییس کمیته نوبل اعلام کرده است که ملاله یوسف‌زی به دلیل تلاش‌هایش برای ارتقاء سطح تحصیل دختران در پاکستان این جایزه را دریافت می‌کند. ملاله جوان‌ترین فرد در تاریخ نوبل است که برنده این جایزه شده است.
ملاله در کنفرانسی خبری گفت: این جایزه متعلق به تمام کودکان بی‌دفاع است که حق اعتراض ندارند و حرفهای آن‌ها باید شنیده شود. وی گفت: این جایزه به من برای انگیزه و آرمان‌هایم جرات می‌دهد. من از تمام کودکان سراسر جهان می‌خواهم تا برای گرفتن حقوق خود به پاخیزند. من حقیقتا احساس افتخار، قدرت و جرات می‌کنم چرا که این جایزه تنها یک جسم فلزی یا مدالی نیست که به گردن انداخته و یا آن را در گوشه‌ای از اتاق خود قرار دهید. این جایزه به من جرات می‌دهد تا راه خود را ادامه دهم.
اکتبر سال 2012 میلادی زمانی که ملاله با بقیه بچه‌ها در اتوبوس مدرسه نشسته بود، گروهی از مردان طالبان اتوبوس را متوقف می‌کنند و بالا می‌آیند. مردی فریاد می‌زند: «بگویید کدام‌تان ملاله‌اید، اگر دهان‌تان را باز نکنید، همه را می‌کشم» ملاله شناسایی میشود و مردان به سرش شلیک می‌کنند. او به شدت زخمی میشود، اما زنده می‌ماند و برای درمان به انگلیس منتقل میشود.
کایلاش ساتیارتی 53 ساله و از فعالان حقوق کودکان و پیشرو در مبارزه با کار اجباری کودکان است. به همت او و هم‌نظرانش تاکنون دهها هزار کودک در هند از کار اجباری خلاص شده و به بازپروری و تحصیل روی آورده‌اند.
کایلاش ساتیارتی که مهندس برق است، به همراه دیگر فعالان حقوق بشر هند مراکز توان بخشی متعددی را به منظور تامین امکانات برای کودکان بنا کردهاند.
ساتیارتی تلاش‌های خود را از 1980 بر حقوق کودکان و مبارزه با کار اجباری آن‌ها قرار داده است. وی از پیشروان نهضت جهانی خاتمه دادن به بردگی کودکان است و تاکنون دهها هزار کودک را از شرایط بد خارج کرده و امکان تحصیل آن‌ها را فراهم کرده است.
ساتیارتی در واکنش به این خبر گفت که این جایزه «گرامی‌داشت همه آن کودکانی است که هنوز در بردگی رنج می‌کشند، به کار گمارده شده و یا قاچاق میشوند.» وی در هند، از فعالین سرشناس و پیشرو در مبارزه با کار کودکان محسوب میشود و تاکنون سازمانش 80 هزار کودک را از کار اجباری خلاص کرده و به بازپروری و تحصیل آن‌ها کمک کرده است.
کتاب آشپزی دیکتاتورهای جهان
کتاب آشپزی دیکتاتورهای جهان شبیه کتاب‌های دیگر نیست. این کتاب شرحی تفصیلی از زندگی دیکتاتورها با معرفی غذاهایی است که آن‌ها می‌خوردند.
ویکتوریا کلارک و ملیسا اسکات، نویسندگان کتاب «آشپری دیکتاتورها»، این کتاب را ترکیبی از تاریخ، آلبوم عکس و دستور غذاهای دیکتاتورهای معروف جهان هم‌چون هیتلر و استالین می‌دانند.
آن‌ها در مقدمه کتاب خود نوشته‌اند: «ما امیدواریم این کتاب شما را سرگرم کند، با دستور غذاهایی لذیذ آشنا شوید، و هم‌چنین به شما نشان دهد که فاصله بین افراد عادی و این دیکتاتورها چقدر باریک است.»
هیتلر: عکسی از هیتلر در حال صرف غذا با اوا براوون، معشوقه‌اش: او معمولا 45 دقیقه بعد از چشیدن آزمایشی غذایش صبر می‌کرد تا از زهرآگین نبودن غذایش مطمئن شود.
می‌گویند که هیتلر گیاه‌خوار بوده، اما بر اساس اسناد به دست آمده او به گوشت مرغ بریان شده هم علاقه داشته است.
استالین: استالین عادت به مهمانی‌های پر سروصدا داشت و سوپ مرغ «ساتسیوی» از پیش غذاهای مورد علاقه اش بود.
موسولینی: او غذاهای ایتالیایی را بهترین در جهان می‌دانست، و دسر مورد علاقه‌اش «چیامبلونه» بود.
صدام حسین: ماهی کبابی تازه را خیلی دوست داشت، و گفته میشود که اغلب صبح خیلی زود آن را آماده می‌کردند.
معمر قذافی: قذافی برای سفید نگهداشتن دندان‌هایش شیر شتر می‌نوشید.
کیم جونگ ایل
رهبر کره شمالی، مهمانی‌های مجلل می‌گرفت. او به سوپ باله کوسه خیلی علاقه داشت، ولی به دلیل ممنوعیت صید این ماهی، این کتاب آشپزی استفاده از سینه مرغ را به جای باله کوسه توصیه می‌کند.
سال 2014 را برای کتاب‌دوست‌ها «سال خوب»
روزنامه آمریکایی واشینگتن پست در گزارشی که در این روزهای آخر سال 2014 منتشر کرده سال 2014 را برای کتاب‌دوست‌ها «سال خوب» توصیف کرده است، و این در این عصر اینترنت که جماعت کتاب‌خوان را هر روز بیشتر از پیش به خود جلب می‌کند کم‌ادعایی نیست.
نگاهی گذرا به آمار و ارقام از چاپ کتاب‌ها و تیراژ آن‌ها نشان می‌دهد که ادعای روزنامه واشینگتن پست، دست‌کم برای انگلیسی‌زبان‌ها، بیراه هم نیست.
در فوریه سال 2014، رمان اروتیک خانم ای.ال. جیمز با عنوان «پنجاه سایه خاکستری» رکورد صد میلیون نسخه فروش در سراسر جهان را ثبت کرد و، گرچه این کتاب همواره مورد تحقیر خوانندگان و منتقدان کتاب‌های اصطلاحا جدی بوده، ثبت این رکورد دست‌اندرکاران نشر و کتاب را امیدوار کرد که کتاب همچنان نفس می‌کشد.
از طرف دیگر انتشارات عظیم رندم‌هاوس در ماه اکتبر گذشته با یک نویسنده آمریکایی 25 ساله که تاکنون فقط یک کتاب چاپ کرده است قراردادی به ارزش دو میلیون دلار بست برای سه کتاب که اولین‌شان «دخترها» نام خواهد داشت.
در همین سال یک کتاب که هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد به فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های سال راه یافت: کتابی از یک نویسنده و فیلسوف فرانسوی، درباره اقتصاد و سرمایه‌داری و نابرابری در جامعه امروزی.
کتاب حدودا 700 صفحه‌ای توماس پیکه‌تی با عنوان «سرمایه در قرن بیست و یکم» با موضوع تاریخ اقتصاد در آمریکا به فهرست پرفروش‌ترین‌ها راه یافت و همه را شگفت‌زده کرد. اما کتاب این نویسنده فرانسوی که به «راک‌استار اقتصاددان‌ها» معروف شده فقط در آمریکا پرفروش نشده است. آن طور که روزنامه بریتانیایی گاردین می‌گوید، کتاب آقای پیکه‌تی به بیش از ۵۰ زبان ترجمه شده است. روزنامه فایننشال تایمز هم در دسته تجارت و اقتصاد این کتاب را به عنوان «کتاب سال» خود انتخاب کرد.
کتاب «چه باید کرد؟»
به گزارش رادیو فرانسه، کتاب «چه باید کرد؟» با عنوان فرعی «گفتگو درباره کمونیسم و سرمایه‌داری و آینده دموکراسی» حاصل مجادلات دو متفکر معاصر فرانسوی «آلن بدیو» و «مارسل گُشه» است که به تازگی در 157 صفحه توسط انتشارات «فلسفه» در فرانسه منتشر شده است.
کتاب شامل هشت فصل، یک مقدمه و یک نتیجه‌گیری است که طی آن دو فیسلوف فرانسوی سیر تحول سیاسی و فکری و هم‌چنین چگونگی آشنایی‌شان را با کمونیسم و افکار مارکس توضیح می‌دهند و سپس با تشریح وضعیت سرمایه‌داری معاصر طرح‌ها و فرضیات شان را درباره نحوه خروج از سرمایه‌داری جهانی شده و گذار به جامعه‌ای دیگرپیش می نهند.
در فصل نخست کتاب «مارسل گُشه» از جمله نخستین همراهان «کورنلیوس کاستوریادیس» و «کلود لوفر» طی سال‌های دهه 1960 در نشریه معروف «سوسیالیسم یا بربریت» شرح می‌دهد که چگونه او در ادامه تاملات‌اش در خصوص مدرنیته و طرح «خودفرمانی»(اتونومی) رفته‌رفته از مارکسیسم فاصله گرفت و به نوعی سوسیالیسم دموکراتیک تمایل پیدا کرد، در حالی که «آلن بدیو» بر گذار خود از «سوسیالیسم» یا «سوسیال دموکراسی» به «کمونیسم» از اواخر دهه 1960 تاکید می‌ورزد.
در دومین فصل کتاب با عنوان «از مارکس تا لنین»، مارسل گُشه و آلن بدیو ترازنامه انتقادی مارکسیسم را در پرتو تجربه تاریخی، یعنی انقلاب‌های سوسیالیستی سده بیستم، به ویژه انقلاب اکتبر روسیه ترسیم می‌کنند. در این بررسی «مارسل گُشه» از این موضع دفاع می‌کند که «افکار و اندیشه‌های مارکس ناخواسته به بستر سلطه‌ای تمامیت خواهانه» تبدیل شدند (ص.٩). گُشه، این بستر را نظریه تاریخ مارکس می‌داند که بر پایه آن تحول جوامع انسانی نتیجه دگردیسی ساختارهای اقتصادی است. در این بینش تاریخی ویژه مارکس، گذار از سرمایه‌داری به کمونیسم از طریق الغای مالکیت خصوصی و تصاحب جمعی وسایل تولید صورت می‌پذیرد و استقرار کمونیسم سرآغاز پایان همه شکاف‌ها و تضادهای عمیقی معرفی می‌گردد که مولود جامعه سرمایه‌داری است. به همین دلیل به گفته «مارسل گُشه» طرح کمونیسم از منظر مارکس از آغاز در قالب یک «آشتی بزرگ» در همه ابعاد و عرصه‌ها و ایجاد نوعی «تمامیت اجتماعی یک‌دست» و بدون تناقض عرضه شده است.
گُشه، تصریح می کند : در حالی که از نگاه مارکس بحران‌های ادواری سرمایه‌داری که بیش از پیش اشکال خشنی به خود می‌گیرند به فروپاشی سرمایه‌داری منجر میشوند و در این بستر طبقه کارگر صنعتی آگاه از موقعیت و نقش تاریخی‌اش گذار به کمونیسم را تسهیل می‌کند، از نظر لنین هیچ عامل تعیین‌کننده ساختاری در درون سرمایه‌داری لزوما زمینه انقلاب کمونیستی را فراهم نمی‌سازد . «از نظر لنین گسست از سرمایه‌داری نه به صورت «طبیعی»، بلکه با به کارگیری زور صورت می‌پذیرد.» و به همین دلیل، از نظر او باید فرآیند انقلابی را به صورتی روشمند سازمان داد و شکل‌گیری خودجوش چنین فرآیندی را انتظار نکشید. (ص.٣٠)
از نظر «گُشه»، منشا تحریف بزرگ افکار مارکس توسط لنین و چرخش فلسفی-سیاسی در قبال اندیشه‌های مارکس در همین تلقی ویژه از روند گسست انقلابی از سرمایه‌داری نهفته است. بر همین اساس «لنین حزب انقلابی آگاه و سازمان یافته را ابداع می کند که هدفش در دست گرفتن دولت به منظور نابود کردن آن است.»(ص.٣١). اما، بعد از انقلاب اکتبر، حزب لنینی به ارگان گذار به کمونیسم و بنیاد رژیم جدید تبدیل شد، زیرا خود را مسلح به علم جدید، علم مارکسیستی، و در این معنا تجسم علم تاریخ می‌دانست.
بر همین اساس حزب بلشویک تحمیل ایدئولوژی خود را به کل جامعه به منظور گذراندن آن به مرحله علمی تکامل اش یعنی کمونیسم توجیه می‌کند و به همین طریق یک دیکتاتوری سیاسی و ایدئولوژیک در روسیه بعد از انقلاب اکتبر شکل می‌گیرد. مارسل گُشه، نتیجه می‌گیرد «همان اندازه که لنین چهره‌ای وارونه از مارکس ارایه می‌کند، به همان اندازه استالین یک لنینیست وفادار است.»(ص.٣٢) تنها ویژگی استالین، از نظر مارسل گُشه، این است که او برای تسریع روند صنعتی شدن اتحاد شوروی از دهقانان سلب مالکیت کرد که این خود به جنگ داخلی میان حزب بلشویک و دهقانان و استقرار یک رژیم وحشت در روسیه منتهی شد.
در واکنش به ارزیابی «مارسل گُشه» درباره لنین و به ویژه مناسبات او با اندیشه‌های مارکس «آلن بدیو» ابتدا این ملاحظه کلی را مطرح می‌کند که لنین همانند مارکس بخش اساسی نظریه سیاسی‌اش را بر ترازنامه انتقادی از شکست کمون پاریس استوار ساخت. لنین نیز همانند مارکس علت اصلی این شکست را بی‌مسئولیتی رهبران کمون و در نتیجه فقدان سازماندهی جنبش انقلابی ١٨٧١ فرانسه می‌دانست. «بدیو» می‌گوید که بر اساس این ارزیابی لنین به این فرضیه می‌رسد که یک قیام عمومی در صورتی به پیروزی خواهد رسید که از سوی یک دستگاه حرفهای، نظامی و شدیداً منضبط هدایت شود. بدیو، تصریح می‌کند که بر این مبنا انقلاب از نظر لنین یک هنر است. به بیان دیگر، سیاست اندیشه و عملی مستقل است که نمی‌توان آن را با علم اقتصاد یا علم تاریخ یکی گرفت. سیاست در انگاره لنین پهنه‌ای است که در آن عمل آگاهانه(یا سوبژکتیویته) و سازمان دو عنصر حیاتی به شمار می‌روند.(ص.٣۴)
…
جمع بندی
با بررسی وقایع مهم سیاسی جهان در سال جاری، می‌توان پیش‌بینی کرد که سال آینده، سال سخت و پرمشقتی برای مردم خاورمیانه، به ویژه اکثریت مردم ایران خواهد شد. بحران اقتصادی ایران و تورم و گرانی و بیکاری در ایران نفس‌گیر شده است.
در حال حاضر مذاکرات بین حکومت اسلامی ایران با گروه پنج به علاوه یک و آمریکا با موضوع هسته‌ای در جریان است که به نظر می‌رسد در سال جدید به نتیجه نهایی منجر گردد. اما رقابت و کشمکش‌های جناح‌بندی‌های درون حکومت اسلامی از یک‌سو و بحران‌های فزاینده اقتصادی و سیاسی و اجتماعی کل جامعه ایران از سوی دیگر، عمیق‌تر شود و چه بسا جامعه ما در آینده نه چندان دور، شاهد خیزش‌ها و جنبش‌های قوی سیاسی-اجتماعی سرنوشت‌سازی خواهد شد.
حکومت بشار اسد، پیشروی داعش در سوریه، عراق، لبنان و…، یا تضعیف و عقب‌نشینی این گروه اسلامی تروریستی، کشمکش غرب و روسیه بر سر اوکراین، مسئله خروج نیروهای اسرائیلی از سرزمین‌های فلسطینی‌ها، جنگ داخلی لیبی، از مسایل مهم سال آینده هستند. از سوی دیگر، احتمالا کشمکش آمریکا و کره شمالی نیز در سال 2105، بالا خواهد گرفت.
به علاوه سرنوشت کانتون‌های عفرین، جزیره و کوبانی در کردستان سوریه، بازسازی شهر کوبانی و بازگشت حدود دویست هزار آواره به این کانتون، از مسایل مهم سال 2015 محسوب میشوند.
مقاومت زنان و مردان قهرمان کوبانی در سال گذشته، یکی از مهم‌ترین وقایع منطقه برای همه نیروهای آزادی‌خواه، برابری‌طلب و کمونیست بود. مبارزان قهرمان کوبانی با هر اشکال و کمبودی، اما عملا نشان داد که مردم هر جامعه‌ای برای برقراری آزادی، برابری، عدالت اجتماعی عزم و اراده کند، قادر است با وجود همه فشارها و تهدیدها و سختی‌ها در مقابل تعرض دشمنانش بایستد و اجازه ندهد خانه و کاشانه و دستاوردهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و انسانی‌شان را به تاراج ببرند و نابود سازند. زنان و مردان کوبانی دوش‌به‌دوش هم، نه تنها در مقابل داعش وحشی تا دندان مسلح مقاومت کردند، بلکه مهم‌تر از همه، قوانین مدنی و قوانین زنان را با مشارکت و دخالت مستقم مردم به تصویب رساندند که در 22 کشور عربی و کل خاورمیانه و آسیا بی‌سابقه است. همین سازماندهی آگاهانه و همین وقایع کوبانی به روشنی نشان داد که ساختن جهانی بهتر و انسانی‌تر و محو ظلم و ستم، نابرابری و تبعیض و نهایتا استثمار انسان از انسان ممکن است.
به این ترتیب، مقاومت کوبانی درس‌های مهم و آموزنده‌ای برای همه نیروهای انقلابی مساوات‌طلب دارد. از جمله واقعه کوبانی نشان داد که بدون دخالت حکومت‌های غربی و منطقه‌ای می‌توان به آزادی و برابری واقعی دست یافت. از طرف دیگر، با ظهور گروههای تروریستی اسلامی مانند خلافت اسلامی در منطقه، یک‌بار دیگر دست حکومت‌های سرمایه‌داری جهانی و منطقه‌ای، برای مداخله سرکوب‌گرایانه و ارتجاعی در معادلات خاورمیانه باز شد. در این میان، اما کوبانی و در کلیتی بزرگ‌تر روژاوا(کردستان سوریه)، توانست منطق خودسازماندهی و خودگرانی و شورایی و دموکراسی مستقیم مردمی در خاورمیانه را به شکلی رادیکال و انقلابی، در مقابل دیدگان جهانیان قرار دهد و بسیاری از معادلات و ذهنیات موجود در منطقه را تغییر دهد.
در هر سه کانتون، یعنی حزیره، عفرین و کوبانی، زنان توانسته‌اند به شکل سیاسی-اجتماعی و با تکیه بر توانایی و مبارزات خود، الگویی نو برای زنان منطقه بسازند. در دل این جنبش مردمی، آزادی و استقلال زنان در قوانین و زندگی روزمره سیاسی و اجتماعی و فرهنگی عملی شده است که می‌تواند هم‌زمان جرقه امید رهایی را در دل زنان خاورمیانه بزند. در جنبش روژاوا، علاوه بر زنان و مردان کرد، زنان و مردان دیگری چون ارمنی‌ها، ترکمن‌ها، عرب‌ها، چچن‌ها، ایزدی‌ها، مسیحی‌ها و غیره نیز در فضایی آزاد و برابر در این جنبش سهیم‌اند و مباره می‌کنند.
به عقیده من، مسئله کوبانی که آوازه جهانی نیز پیدا کرد از دیدگاه هر فرد انسان‌دوست، مهم‌ترین واقعه سال گذشته بود و در سال جدید نیز این جایگاه و اهمیت را دارد از این رو، باید همچنان مورد توجه نیروهای انقلابی و کمونیست و آزاده قرار گیرد.
در سالی که گذشت یک مسئله مهم دیگر، تا آن‌جا که به جامعه ایران مربوط است نقش رسانه‌های فارسی زبان دولت‌هایی هم‌چون انگلیس(بی.بی.سی)، آمریکا(رادیو فردا) و… است. رسانه‌هایی که در خدمت جناح «اصلاح‌طلب» حکومت اسلامی بودند به ویژه میزگردهایشان.
این رسانه‌ها از هم‌اکنون میزگردهایی برای انتخابات آینده سال 1394 مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری برگزار می‌کنند. در حالی که در این سی و شش سال گذشته هیچ انتخابات حکومت اسلامی، حتا هیچ شباهتی به انتخابات پاکستان و ترکیه هم ندارد. به عبارت دیگر انتخابات در حکومت اسلامی، جا‌به‌جایی «مهندسی»شده جناح‌های درونی حکومت است.
شبه انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در دو دوره در اسفند 1394 و اردیبهشت 1395 و هم‌چنین مجلس خبرگان رهبری در اسفند 1394 برگزار خواهد شد. البته اگر حکومت اسلامی با شورش‌های شهری و اعتصابات کارگری مواجه نگردد.
مجلس خبرگان مجلس کسانی ست که به طور میانگین 80 سال دارند برای مثال، ابولقاسم خزعلی که هم اکنون عضو مجلس خبرگان رهبری است 90 سال دارد. واژه «کهولت» بعد از انتخابات ریاست جمهوری 92 به ویژه بعد از رد صلاحیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی وارد ادبیات سیاسی حکومت اسلامی ایران شد. در واقع این‌ها سهم خود را از قدرت و ثروت می‌برند و آن‌چنان در سیاست‌های کشور دخالتی ندارند از این‌رو، هر چه به اصطلاح «بیت رهبری» فرمان می‌دهد آن‌ها اجرا می‌کنند.
در مقابل این تبلیغات رسانه‌های دولت‌های غربی، نیروهای انقلابی و کمونیست و سرنگونی‌طلب موظفند به طور مداوم از طریق رسانه‌های خود، تبلیغات این رسانه‌ها را که به نفع کلیت حکومت اسلامی است و در جهت ماندگاری جهل و جنایت اسلامی-فاشیستی، سرکوب و سانسور، زن ستیز و کودک آزار، شکنجه و اعدام در جامعه‌مان حرکت می‌کنند، افشا کنند. و نگذارند این رسانه‌ها نیز مانند رسانه‌های رسمی و نیمه‌رسمی حکومت اسلامی، افکار عمومی را از واقعیت‌های جامعه ایران منحرف سازند. این حکومت مانند حکومت‌ها و گروههای شبیه خودش مانند بوکو حرام، خلافت اسلامی، شیوخ کشورهای عربی و غیره به دوران سپری‌شده و قرون وسطا تعلق دارد و شرم بشریت جهان امروز است. از این‌رو، دفاع مستقیم و غیرمستقیم، آگاهانه و غیرآگاهانه از حکومت اسلامی ایران و از جناح‌های آن، به معنای واقعی دفاع از بربریت و وحشی‌گری است!
با آرزوی این که در سال جدید مبارزه و مقاومت کوبانی، به ویژه مبارزه تحسین‌برانگیز و جسورانه برابری‌طلبانه زنان کوبانی، الگویی برای مردم منطقه و ایران باشد؛ سال تازه را یک‌بار دیگر به همه انسان‌های آزاده تبریک و شادباش می‌گویم و یاد همه جان‌باختگان راه آزادی را گرامی می‌دارم!
یک‌شنبه چهاردهم دی 1393- چهارم ژانویه 2015
