اسماعیل هوشیار
آیین قربانی، یکی از جلوه‌های بیمارگونه خرافه پرستی و جادوگری به شمار می‌آید که در اغلب ادیان گذشته و حال مشاهده میشود.آیین قربانی، برخواسته از ندانستن و جهل مطلق است. انسان بعد از خلق خدا درذهن خود ؛ کوشید تا خشنودی خدا (یا خدایان) خود ساخته و ذهنی را جلب کرده و از خشم و غضب آنها جلوگیری کنند.آیین قربانی، در برخی ادوار و ادیان دستخوش تغییراتی ظاهری میشد، تا آنجا که برخی فرزندان دلبند خود را به عنوان بهترین هدیه قربانی خدایان خود کرده‌اند…
درحاشیه عید اسلامی قربان
همه موجودات و انسان هم در عالم مادی به سر می برند . ما در زمان و مکان محدود هستیم ؛ به همین دلیل ذهنی آکنده از مفاهیم مادی داریم ؛ به طوری که هر معنایی به انسان ارائه شود ، آن را در قالب مادیات زمان و مکان ریخته ، و در محدوده زمان و مکان تفسیر می کند . ساده ترین تعریف مذهبیون از پدیده ای ذهنی و ساختگی به نام ” خدا ” این است که خدا محصور درزمان ومکان نیست ؛ خواست خدا مصادف با انجامش است !
نخستین انواع بت پرستی‌های مصنوعی و طبیعی درزمان غارنشینی بوده‌اند . بت‌های مصنوعی با سیمای بشری به مثابه آخرین و تکامل یافته‌ترین مذهب بت پرستی بوده است. مذاهب توحیدی هم از بطن همان بت پرستی‌های ابتدائی سر بر آورده و رشد کرده اند . درطول تاریخ همواره بشر در صدد آن بوده که بفهمد….. علم و دانش در زندگی انسان دارای جایگاه ویژه ای است .علم انسان را توانا می کند که آینده را همان گونه که می خواهد بسازد . علم مانند ابزاری در اختیار خواست انسان قرار می گیرد و طبیعت را، آن چنان که انسان بخواهد و فرمان دهد می سازد.
درتاریخ ایران ؛ برای اولین باردردوران صفویه آئین شیعه اسلام درقدرت سیاسی درایران پا گرفت . صفویان، آیین شیعه را دین رسمی ایران جای دادند . شیوه فرمانروایی صفوی تمرکزگرا و نیروی مطلقه (در دست شاه) بود . شبیه همین وضع امروزی درایران و قدرت مطلقه ولایت فقیه . شاهان صفوی برای هر چه بیشتر مشروعیت بخشیدن به پادشاهی‌شان در جهان شیعه ، خودشان را از تبار محمد پیامبر برمی‌شمردند . درواقع یکی از کارکردهای تاریخی دین درمیان جوامع انسانی ؛ مشروعییت بخشیدن به سیستم قدرت سیاسی حاکم و توجیه آن بوده است .
عید قربان ریشه دردوران قبل از تاریخ بشر دارد. انسان‌های اولیه برای به دست اوردن ترحم خدایان ذهنی خود ساخته ؛ دست به قربانی کردن حیوانات و انسان‌ها می‌زدند.
در داستانهای مختلف دین اسلام آمده‌است که ابراهیم در سن بالا دارای فرزندی شد که او را اسماعیل نام نهاد و برایش بسیار عزیز و گرامی بود. اما مدتها بعد، هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به ابراهیم نازل شد و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند.او پس از کشمکشهای فراوان درونی، در نهایت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر می‌روند و ابراهیم آماده سر بریدن فرزند محبوب خود میشود. اما به هنگام انجام قربانی اسماعیل خداوند که او را سربلند در امتحان می‌یابد، گوسفندی را برای انجام ذبح به نزد ابراهیم می‌فرستد . تاریخ قربانی کردن و قربانی شدن درادیان مختلف سنتی دیرینه است….
در دوره‌های تاریخی مختلف ، از قربانی خدایان گزارش شده است؛ یعنی خود خدایان موضوع قربانی بوده‌اند. عمده این گزارش‌ها از هند است. نمونه آن در متون براهمنه دیده میشود: خدایان توسط قربانی به بهشت نایل می‌شوند……
در بعضی ادیان ابتدایی، رسم بر این بود که قربانی را پس از تقدیم و پیشکشی می‌خوردند. ویل‌دورانت در مورد علّت این عمل مینویسد:
مردمان ابتدایی بر این باور بودند که فضایل هر موجودی با خوردن آن به انسان منتقل میشود؛ در‌نتیجه به این فکر افتادند که خدایان خود را نیز بخورند. بسیاری از اوقات، شخصی را انتخاب کرده، او را خوب می‌پروراندند. آنها به او عنوان خدایی می‌دادند تا بعد او را بکشند و خونش را بیاشامند و از گوشتش تناول کنند. هنگامی‌که غذای انسان‌ها، حالت تأمین‌شده‌تری به خود گرفت، مهربانی بیشتری به دل آنها راه یافت و به جای قربانی‌کردن خدا، به این قناعت ورزیدند که چیز مأکولی را به عنوان رمز و مثال او بسازند و آن را بخورند. در مکزیک قدیم، مجسمه‌ای از خدا با حبوبات می‌ساختند و کودکانی را کشته، خونشان را بر آن می‌پاشیدند و آن را به جای خدا می‌خوردند . در هنگام انجام تشریفات، کاهن اوراد سحری را می‌خواند تا مجسمه خدایی را که بناست خورده شود، به خدای واقعی تبدیل شود.
آیین قربانی، یکی از جلوه‌های بیمارگونه خرافه پرستی و جادوگری به شمار می‌آید که در اغلب ادیان گذشته و حال مشاهده میشود.آیین قربانی، برخواسته از ندانستن و جهل مطلق است. انسان بعد از خلق خدا درذهن خود ؛ کوشید تا خشنودی خدا (یا خدایان) خود ساخته و ذهنی را جلب کرده و از خشم و غضب آنها جلوگیری کنند.آیین قربانی، در برخی ادوار و ادیان دستخوش تغییراتی ظاهری میشد، تا آنجا که برخی فرزندان دلبند خود را به عنوان بهترین هدیه قربانی خدایان خود کرده‌اند…..
یک محقق فرانسوی به نام شاردن درسفرنامه خودش ازایالتی درگرجستان مینویسد : هنگام بیماری، مردم کشیشان را بر بالین خود می‌خوانند و از او سبب بیماری خویش را می‌پرسند. کشیش هم چند بار کتابش را ورق می‌زند و پس از چند لحظه تأمّل، میگوید فلان تصویر (مقدّس) نسبت به تو خشمگین و متغیّر شده است. برای فرونشاندن خشم و رضایت خاطر او باید گوساله یا گاوی را قربانی کنی….. همچنین به او یک فنجان نقره یا یک قطعه پارچه ابریشمی تقدیم کنی؛ وگرنه دیری نمی‌گذرد که می‌میری ….. بیمار نیز به قید قسم قول می‌دهد که همه این کارها را انجام دهد ؛ ولی باز هم میمیرد ! او همچنین مینویسد: برای تطیر و تفأل، هنگام قربانی گاو، تمام حرکات و سکنات حیوان را مورد توجه و دقت خاصی قرار می‌دهند؛ مثلاً اگر هنگام قربانی، گاو سرکشی نموده، شاخ بزند و تسلیم نشود، می‌گویند که در آن سال جنگ و خون‌ریزی خواهد شد. اگر تپاله بیاندازد، پیش‌بینی میکنند که نعمت و فراوانی سراسر کشور را فرا‌خواهد گرفت و در صورتی‌که ادرار کند، محصول شراب خیلی زیاد خواهد شد…؛ امّا با وجود اینکه همیشه این پیشگویی‌ها غلط از آب در‌می‌آید، باز مردم ساده‌لوح این ترهات را همچون وحی مُنزل، حقیقت می‌پندارند.
اما درایران اسلامی وضع ازاین هم تراژیکتر و خنده دارتر است . یکی از این رویداد های شگفت انگیز این است که زمانی هیئت دولت که به ریاست آقای پرویز داوودی معاون اول رییس جمهور ایران تشکیل جلسه داده بود میثاق نامه ای را با امام زمان تدوین و به امضای اعضای کابینه آقای احمدی نژاد رساند ! در این جلسه آقای داوودی به وزرا میگوید : همانگونه که میثاق نامه ای بین وزرا و آقای احمدی نژاد تدوین و به امضای طرفین رسیده است ؛ باید وزیران کابینه میثاق نامه ای با امام زمان نیز بنویسند و امضا کنند ! این پیشنهاد مورد موافقت آقایان وزیران قرار میگیرد و در همان جلسه در باره مفاد آن بحث میشود و در نهایت میثاق نامه ای تدوین میشود و اعضای هیئت دولت آنرا امضا میکنند ! اما از آنجا که هر میثاق نامه ای دو طرف دارد و هر دو طرف باید متن آنرا امضا کنند ؛ از طرف هیئت دولت ؛ آقای صفار هرندی وزیر ارشاد اسلامی مامور میشود که میثاق نامه را به جمکران برده و در چاهی که زائران نامه ها و حاجات شان را در آن می اندازند بیندازد….
به قول لنین : باید دانست چگونه با دین و جهل مبارزه کرد و برای این کار باید منابع ایمان و دین توده ها را با مفاهیم علمی و مادی گرایی توضیح داد…
اسماعیل هوشیار
۰۷. آبان . ۱۳۹۱
