کورش زعیم
آسیب پذیرترین قشرهای جامعه، سالمندان و کودکان هستند. حکومت های استبدادی معمولا کمترین توجه را به دو قشر آسیب پذیر دارند. ذهنیت نانوشته اینست که این بخشهای جامعه به گونه ای سربار هستند، زیرا هیچکدام کار نمی کنند و سودی ملموس برای جامعه و حکومت ببار نمی آوردند. این حکومتها فراموش می کنند که این سالمندان بوده اند که جامعه را تا به اینجا رسانده اند، و بدون توجه و گرامیداشت آنان، جامعه انگیزه خود را از دست می دهد، زیرا آینده خود را همانند سالمندان تنها و فراموش شده و در ناتوانی و تنگدستی می بیند. و این کودکان هستند که با آموزش و پرورش خوب میتوانند آینده ساز جامعه باشند، و جامعه بدون آنان می میرد.
یک برنامه جامع پشتیبانی از این دو قشر آسیب پذیر، که جامعه به هر دو سخت مدیون است، بصورت قانون در ایران آینده تصویب و به اجرا در خواهد آمد. چکیده قانون پیشنهادی که در واقع صورت تکمیلی نسبت به قانونهای موجود، که با وجود کاستی های بسیار، باز بصورت ناقص و گاه ناهنجار اجرا می شوند دارد، بشرح زیر است:
یک: سالمندان ایران
در ایران آینده، هیچ سالمندی هرگز نیازمند دارو، درمان، سرپناه، خوراک، آموزش و وسایل تفریح و سرگرمی نخواهد بود. سالمندان به پاس خدماتشان به جامعه، گرامی ترین شهروندان بشمار خواهند آمد و احترام و فراهم آوری نیازهایشان از وظایف مهم دولت خواهد بود.
بنا به تعریف، شهروندی سالمند خوانده می شود که به سن قانونی بازنشستگی کشوری رسیده باشد که اکنون شست و پنج سال پیش بینی شده است. طبق آمار رسمی، اکنون حدود ۷% جمعیت ایران، یعنی حدود پنج میلیون تن سالمند ۶۵ سال به بالا در کشور هستند که فقط حدود یک میلیون تن آنان زیر پوشش حمایتی حداقلی سازمان بهزیستی قرار گرفته اند. میزان پوشش حمایتی و خدماتی که ارائه می شود به هیچوجه شایسته یک سالمند ایرانی نیست. بسیاری از سالمندان هستند که برای ادامه زندگی به دستفروشی یا کارهای سنگین یا گدایی دست می زنند، روزها در خیابانها سرگردانند و شبها را در خیابان یا زیر سرپناهی مشابه لانه جانوران می گذرانند. در ایران آینده، سالمند ایرانی از گرامی ترین قشرهای جامعه خواهد بود و زیر پوشش حمایتی کامل دولت قرار خواهد گرفت.
حقوق بازنشستگی:
همه سالمندانی که به سن قانونی بازنشستگی رسیده باشند، در صورتیکه مشمول حقوق بازنشستگی برآمده از شغل یا شغل هایشان نباشند، به شرح زیر رده بندی و پشتیبانی خواهند شد:
۱. آنان که حقوق بازنشستگی آنان، یا درآمد ناشی از پس انداز یا سرمایه گذاری(های) آنان، برای پوشش دادن به یک زندگی در آسایش بسنده باشد.
۲. آنان که حقوق بازنشستگی برآمده از شغل آنان کمتر از حداقل دستمزد قانونی مصوب در کشور باشد، درآمدی بسنده از پس انداز یا سرمایه گذاری(های) خود نداشته باشند و زیر پوشش مالی داوطلبانه خانواده خود نیز نباشند، ماهانه مبلغی معادل مابه التفاوت درآمدش و حداقل دستمزد قانونی افراد شاغل، از دولت دریافت خواهند کرد.
۳. سالمندانی که مشمول حقوق بازنشستگی نمی شوند و هیچ درآمدی از هیچ منبع دولتی یا خانوادگی ندارند و برای زنده مانی مجبور به انجام شغل های نامناسب مانند دستفروشی خیابانی، کارهای بدنی یا گدایی باشند. این گروه از سالمندان ماهانه مبلغی معادل حداقل دستمزد کارگری از دولت دریافت خواهند کرد. اکنون بیش از یک سوم سالمندان ایران از هیچ حقوق بازنشستگی یا مستمری برخوردار نیستند.
تندرستی، درمان و دارو:
۱. همه سالمندانی که به سن قانونی بازنشستگی رسیده باشند، بدون استثناء زیر پوشش بیمه دارو و درمان قرار می گیرند. بیمه تامین اجتماعی، بی توجه به اینکه سالمند شاغل بوده یا نبوده، سابقه بیماری داشته یا نداشته، و بیمار هست یا نیست، او را زیر پوشش کامل بیمه دارو و درمان پزشگی و بیمارستانی قرار خواهد داد. اکنون ۳۰% سالمندان ایران از هیچگونه بیمه برخوردار نیستند و ۷۰% ازهرگونه بیمیه تکمیلی بی بهره اند.
۲. هیچ شرکت بیمه دولتی یا خصوصی که در ایران اجازه فعالیت می گیرد، بر خلاف روش معمول کنونی، حق نخواهد داشت یک شهروند سالمند را به علت کهولت از پوشش بیمه محروم نماید یا از فروش بیمه یا تمدید بیمه درمانی یا بیمه مکمل او خودداری ورزد.
۳. همه سالمندان مشمول معاینه کامل پزشگی دستکم سالانه بطور رایگان خواهند بود.
مسکن و خوراک:
همه سالمندان کشور سزاوار داشتن مسکن مناسب برای استراحت و خدمات بهداشتی و خوراک بسنده و مناسب می باشند.
۱. همه سالمندانی که بهر دلیل نتوانند یا نخواهند در کنار خانواده خود زندگی کنند، یا خانواده های آنان نتوانند هزینه خانه سالمندان را برای اقامت آنان بپردازند، بشرط اینکه خود توان مالی مسکن و هزینه های جاری خود را نداشته باشد، در صورت ناتوانی جسمی در خانه های دولتی سالمندان، و در غیر این صورت در خوابگاههای همگانی دولتی اسکان داده خواهند شد.
۲. خوابگاههای همگانی رایگان از سوی دولت به تعداد مناسب با همه گونه امکانات رفاهی از جمله گرمابه، لباسشویی، آشپزخانه همگانی و کابینت برای جامه و لوازم، وسایل ارتباطی و تفریحی مانند تلویزیون و بازی های ورزشی و فکری و کتابخانه و غیره در همه شهرها فراهم خواهد شد. این خوابگاهها ویژه سالمندانی خواهد بود که تحرک و توان کافی برای انجام امور شخصی خود را داشته باشند، ولی امکانات مالی یا خانوادگی برای زندگی مستقل را نداشته باشند.
۳. خانه های دولتی سالمندی با همه امکانات بهداشتی و رفاهی همراه با تامین خوراک و خدمات پزشگی و انواع سرگرمی ها بطور رایگان ویژه سالمندانی خواهد بود که توان رسیدگی به امور شخصی خود را نداشته و نیاز به پرستار یا مددکار داشته باشند. این خانه های سالمندان برای سالمندانی خواهد بود که خود یا خانواده شان توان مالی پرداخت هزینه خانه سالمندان را نداشته باشند یا از سالمندان بی بضاعت، فقیر یا خیابانخواب باشند.
در همه موارد بالا، سازمان بهزیستی که مسئولیت این تشکیلات را خواهد داشت، بررسی های توان مالی و شرایط خانوادگی سالمندان را توسط کارشناسان خود انجام خواهد داد.
۴. از آنجا که سالمندان از توانایی جسمی کمی برخوردارند و شمار زیادی از آنان باید با عصا یا صندلی چرخدار جابجا شوند، همه پیاده روها، برخلاف اکنون که فقط برای نمایش و بسیار ناقص و فقط در برخی خیابانها انجام می گیرد، شیب ملایم برای صندلی چرخدار خواهند داشت و همه ساختمانهای دولتی دارای آسانسور ویژه سالمندان و معلولان و در جاهایی که نصب آسانسور ممکن نیست پلکان ها داری نرده و دستگیره خواهند بود.
خدمات رایگان برای سالمندان:
یکی از بزرگترین دشواری های سالمندان تنهایی، بی برنامگی، ناتوانی در اجرای برخی کارهای مورد علاقه خود، بی پولی و افسردگی است. برای جبران این محرومیت ها برنامه های زیر اجرا خواهد شد:
۱. آشپزخانه های همگانی در همه برزن های شهر برای ارائه سه وعده خوراک رایگان به سالمندان فراهم خواهد آمد. اکنون بسیاری از سالمندان فقط برای تامین خوراک خود در خیابانها به سوی مردم دست دراز می کنند و این ننگ یک جامعه انسانی و پویاست. افزون بر سالمندان، این آشپزخانه ها بروی همه افراد بی بضاعت و نیازمند باز خواهد بود.
۲. خدمات جابجایی شهری مانند اتوبوس و مترو برای سالمندان رایگان خواهد بود. جابجایی برون شهری، مانند مسافرتهای درونکشوری، چه زمینی، راه آهن یا هوایی، نیم بها خواهد بود.
۳. ورود به سینماها، تماشاخانه ها، مسابقه های ورزشی، موزه، کتابخانه، باغ وحش، استخرها، باشگاه های ورزشی و غیره که متعلق به دولت یا نهادهای دولتی باشد برای سالمندان آزاد و رایگان خواهند بود. بنگاه های تفریحی که متعلق به بخش خصوصی باشند، با تشویق دولت، ساعت های خلوت خود را برای استفاده سالمندان اعلام نموده سالمندان را با تخفیف عمده یا رایگان خواهند پذیرفت.
۴. تحصیل دانش توسط سالمندان در هر مقطع، از دبستان تا دانشگاه، برای همه سالمندان در همه نهادهای آموزشی دولتی بدون هیچگونه آزمون ورودی امکانپذیر و رایگان خواهد بود.
۵. آموزش هرگونه هنر یا فن، در همه آموزشگاههای هنری و فنی دولتی برای سالمندان رایگان
اشتغال سالمندان:
۱. تعیین کردن حداکثر سن برای استخدام و تبعیض سنی ممنوع خواهد بود. هر کس باید بر پایه شایستگی و توانایی و کارآمدیش استخدام شود. ما باور داریم که برخی مردم در ۶۰ سالگی یا کمتر سالمند می شوند و برخی در ۸۰ سالگی هم توان کافی و کامل برای کار دارند. سالمند بود بستگی زیادی به تندرستی تنی و ذهنی دارد.
۲.دولت موظف خواهد بود که برای هر سالمند که خواهان کار کردن باشد، کاری مناسب دانش، تجربه یا مهارت های سالمند پیدا کند. در صورت اشتغال سالمند، تغییری در شرایط حقوق و مزایای بازنشستگی او رخ نخواهد داد و بریده یا کم نخواهد شد.
۳. بازنشستگی اجباری در رشته های دانشیک، تدریس، پژوهشی یا مدیریتی ممنوع خواهد بود.
یادداشت: شرح کامل طرح پشتیبانی از سالمندان کشور تکمیل و جداگانه منتشر خواهد شد.
کورش زعیم
تهران- ۴ امرداد ۱۳۹۱ (۲۵ ژوئیه ۲۰۱۲)
