نیلوفر احمدپور و مسعود لقمان
تابستان امسال یکی از هولناک‌ترین فصل‌ها برای بناهای تاریخی ایران بود. طی سه ماه گذشته، کمتر روزی دیده شد که در آن خبری از تخریب میراث فرهنگی ایران منتشر نشده باشد. در تابستانی که گذشت، تقریباً روزانه یک خبر درباره تخریب یکی از بناهای تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی در رسانه‌ها منتشر شده است. در زیر به این خبرها که خلاصه شده‌اند، نگاهی گذرا می‌اندازیم.
گودبرداری‌ها، خانه عامری‌های تهران را تهدید می‌کند
خبرگزاری میراث فرهنگی: تعدادی از خانه‌های تاریخی متعلق به اواخر قاجار که در مجاورت خانه عامری‌ها در اطراف میدان فردوسی قرار داشت، برای ساخت مرکز تجارت جهانی در ایران تخریب شده است. خانه عامری‌ها نیز به‌واسطه گودبرداری‌های انجام‌شده به شدت مورد تهدید قرار گرفته است.
تخریب میدان گنجعلی‌خان به بهانه‌ی بهسازی
میراث شهر: میدان تاریخی گنجعلی‌خان کرمان که بخشی از بازار هزارساله‌ی کرمان و از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر به شمار می‌آید، به وسیله‌ی چندین لودر زیر و رو و صحن آن به تلی از خاک بدل شد.
هر چند مدیران میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگران استان کرمان، دلیل این امر را بهسازی کف‌پوش این میدان عنوان می‌کنند، اما با درنگی کوتاه می‌توان دریافت که کف میدان در برخی جاها تا نیم‌متر گودبرداری و درختان کهنسال آن نیز آسیب جدی دیده است!
محمد صلاحی از بازاریان کرمان در این‌باره می‌گوید: به نظر می‌رسد مسئولان میراث فرهنگی اول باید برای این بناها که درحال تخریب است، چاره بکنند بعد به فکر کف بازار باشند.
رفت و آمد ماشین‌‌آلات سنگین در بازار کرمان نیز سبب ترک‌خوردگی سقف چارسوق بازار بر اثر لرزش‌های زمین و بروز مشکلاتی برای مردم و بازاریان شده است.
نداشتن کاربری و توسعه شهری، کاروانسرای عباسی گز را تهدید می‌کند
خبرگزاری میراث فرهنگی: کاروانسرای صفوی گز در شهر گزبرخوار در استان اصفهان یکی از معدود کاروانسراهای سالم باقی‌مانده از عهد صفوی است که به دلیل توسعه شهری و نداشتن کاربری با خطر تخریب مواجه است.
کاروانسرای شاه عباسی گز از بناهای تاریخی ارزشمندی است که در شهر تاریخی گز و برخوار در فاصله حدود ۱۵ کیلومتری شمال اصفهان واقع شده است. با این حال موقعیت این کاروانسرای برون‌شهری با توجه به روند توسعه شهر گز در حال تهدید است و بیم آن میرود در صورت توجه‌نکردن به حریم و ضوابط مربوطه در آینده‌ای نه چندان دور این کاروانسرا در میان توسعه شهر پنهان شود.
احداث کارخانه در چند متری شهر ساسانی
خبرگزاری میراث فرهنگی: در فاصله چند متری از یک شهر باستانی ساسانی در ۱۵۰ کیلومتری کازرون که آتشکده و چارتاقی جره (یکی از بزرگ‌ترین و سالم‌ترین چارتاقی‌های به جامانده از دوران ساسانیان) را در خود دارد، یک کارخانه بزرگ سنگ‌شکن و تولید شن و ماسه ساخته شد. بدون تردید برداشت سنگ از رودخانه جره در ضلع شرقی این محوطه باستانی، در نهایت منجر به از بین‌رفتن آثار و بقایای کشف‌ناشده بازمانده از دوران ساسانیان در این محوطه خواهد شد.
دومین سال بلاتکلیفی در گورستان ۳۵۰۰ ساله لما
خبرگزاری میراث فرهنگی: گورستان ایلامی لما، کشف‌شده در شهرستان دنای استان کهگیلویه و بویراحمد با قدمتی ۳۵۰۰ ساله با وجود داشتن قابلیت‌های بسیاری برای تبدیل به سایت موزه تاریخی ، دو سال پس از پایان‌یافتن سومین فصل کاوش، هنوز به صورت دانم مورد محافظت قرار نمی‌گیرد و در بودجه سال ۹۰ نیز مبلغی برای محافظت و کاوش به آن اختصاص داده نشده است.
محمدجواد جعفری سرپرست هیئت کاوش باستان‌شناسی که آخرین فصل از کاوش‌ها را در این گورستان انجام داده، گفته است: با وجود اهمیت تاریخی بسیار بالای این گورستان انتظارات ما برای محافظت از آن برآورده نشده است. این گورستان از مهم‌ترین گورستان‌های بازمانده از عصر مفرغ و آهن در جنوب غرب ایران است.
«قهقه»، آغل گوسفندان شد
هفته‌نامه امرداد: دژ «قهقه» راور در استان کرمان با پیشینه‌‌ی۳۰۰۰ تا ۴۵۰۰ سال که روزگاری شاهد تمدن ساسانی بوده، این روزها جایی برای نگهداری چارپایان و ریختن زباله شده است.
بزرگ‌ترین مقام‌دان موسیقی بلوچ در بی‌خبری متولیان فرهنگی درگذشت
خبرگزاری میراث فرهنگی: ماشالله بامری، خواننده، نوازنده و مقام‌دان برجسته موسیقی بلوچ که بیش از نیم قرن از عمر و زندگی خود را صرف شناخت موسیقی مقامی بلوچستان کرده بود در بی‌خبری متولیان فرهنگی درگذشت در حالی‌که ناتوان از پرداخت هزینه‌های درمانی خود بود.
مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد در محاصره زباله
خبرگزاری میراث فرهنگی: بسیاری از نقاط جنگلی مجموعه تاریخی‌ـ‌فرهنگی سعد آباد به محلی برای انباشت زباله تبدیل شده و چهره این مجموعه را آلوده کرده است. اعضای حفاظتی و خدماتی این مجموعه نیز نسبت به جمع‌آوری این زباله‌ها اقدامی نمی‌کنند. به گفته مسئول نظارت و بازرسی سعدآباد، تنها یک موتور سه چرخه برای جمع‌آوری زباله در مجموعه وجود دارد.
یوزها در هراس از ساخت جاده در «دره گزو»
سبزپرس: منطقه حفاظت شده «بافق» یکی از پنج زیستگاه اصلی یوزپلنگ در کشور است، اما در حال حاضر تجهیزات ساخت جاده در بافق مستقر شده و قرار است به زودی وارد دره «گزو» از حساس‌ترین زیستگاه‌های یوز در منطقه حفاظت‌شده شوند.
بلندترین قله‌ی البرز شرقی زیر چرخ بولدوزرها‌ی معدن
هفته‌نامه امرداد: به تازگی به بهانه استخراج سنگ برای یکی از کارخانه‌های بزرگ آلومینیوم، مجوز معدنکاری در قله «شاهوار» -بلندترین قله‌ی البرز شرقی- صادر شده و برپایه‌ی همین مجوز، مدتی است که معدنکاران با ماشین‌های سنگین راهسازی، به جان این بخش از طبیعت زیبای شاهرود افتاده‌اند.
سنگ‌نگاره‌های ماقبل تاریخ گلپایگان زیر آب میرود
خبرآنلاین: سنگ‌نگاره‌های باستانی دره تیمره در شهرستان گلپایگان با اجرای پروژه ملی انتقال آب از سرشاخه‌های دز به استان قم و ایجاد سد کوچری به زیرآب خواهد رفت.
این سنگ‌نگارها قدمت چند ده هزار ساله دارند و کهن‌ترین آثار تاریخی و هنری به جایمانده بشر و در واقع مادر هنر، خط و زبان هستند. این نگاره‌ها از نظر گستردگی، تنوع، موضوع و قدمت نه تنها در ایران بلکه در جهان بسیار منحصر به فرد است به گونه‌ای که تنها در دو طرف رودخانه غرقاب ۲۱ هزار مورد از سوی پروفسور مرتضی فرهادی شناسایی و شمارش شده است.
چنارهای چندصد ساله استهبان در نوبت نابودی
خبرگزاری میراث فرهنگی: در حال حاضر رسیدگی‌نکردن و قطع چنارهای کهنسال استهبان که قدمت آن‌ها به پیش از اسلام برمی‌گردد، نگرانی دوستداران و فعالان میراث فرهنگی و طبیعی این منطقه را برانگیخته است. چنار ۹۰۰ ساله «آب بخش» استهبان درحالی خشک و قطع شد که به تازگی با تخطئی به حریم «سرو ننه بچه» این درخت کهنسال را هم به شدت آسیب‌پذیر کرده‌اند.
ﻋﺎﻣﻼﻥﺧﺸﻚﺷﺪﻥ ﺯﺍﻳﻨﺪﻩﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻣﻲﺭﻭﻧد
روزنامه روزگار: ﺑﺎﮔﺬﺷــﺖ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺳــﻪ ﻣﺎﻩ ﺍﺯ ﺧﺸکﺷــﺪﻥ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺯﺍﻳﻨﺪﻩﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻗﻠﺐ ﺗﭙﻨﺪﻩﺍﺻﻔﻬﺎﻥ، ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭﺍﻥ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ ﻭ ﺍﻫﺎﻟﻲ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺴﻮﻭﻻﻥ ﺁﺏ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍی این شهر ﺑﻪ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮﺩﻧﺪ.
این شکایت ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺩﻭ ﻣﻼک «ﻋﺮﻑ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻋﺎﺩﻻﻧــﻪ ﺁﺏ» تنظیم شده است که بیان می‌کند ﺁﺏ ﺯﺍﻳﻨﺪﻩﺭﻭﺩ ﺗﺤــﺖﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺣﻘﺎﺑﻪﺩﺍﺭﺍﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ و ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻛﻨﻮﺍﻧﺴﻴﻮﻥ ﺗﺎﻻﺏﻫﺎ ﻛﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﻣﻀﺎ ﻛﺮﺩﻩ، ﻣﻠﺰﻡ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺗﺎﻻﺏ ﮔﺎﻭﺧﻮﻧﻲ است؛ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺎﻻﺏ ﺑﺎ ﺧﺸﻚﺷﺪﻥ ﺯﺍﻳﻨﺪﻩﺭﻭﺩﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺧﺸــﻚﺷــﺪﻥ ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞشدن به یک ﻛﺎﻧﻮﻥ ﮔﺮﺩ ﻭ ﻏﺒﺎﺭ ﺍﺳﺖ.
سد خرسان ۳ آبشار آتشگاه را نابود می‌کند
خبرگزاری میراث فرهنگی: آبشار آتشگاه به عنوان بزرگ‌ترین ظرفیت اکوتوریست استان چهارمحال بختیاری با احداث سد خرسان ۳ درحالی مورد تهدید قرار گرفته است که فعالان و کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی، احداث و آبگیری سد خرسان ۳ را مساوی با نابودی بزرگ‌ترین ظرفیت اکوتوریستی استان چهارمحال بختیاری عنوان می‌کنند. با این وجود مدیر سازمان میراث فرهنگی استان چهارمحال بختیاری معتقد است سدسازی های صورت‌گرفته یک پروژه ملی است و طبیعتاً منافع بسیاری برای مردم منطقه به وجود خواهد آورد.
تخریب خانه تاریخی «صداقت» کلید خورد
روزنامه روزگار: تخریب خانه قاجاری «صداقت» یکی از آخرین بناهای باارزش منطقه منیریه در محدوده منطقه تاریخی سنگلج آغاز شده است.
این بنا در حالی تخریب میشود که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از سال ۱۳۸۰ تاکنون به بهانه‌ی سنگ‌اندازی‌های مالک آن نتوانسته است، پرونده‌ی این بنای منحصر به فرد را در فهرست آثار ملی به ثبت برساند.
تخریب مجسمه مرمر و پله‌های کاخ اشرف سعدآباد توسط پژو ۲۰۶!
خبرگزاری میراث فرهنگی: پله‌های ورودی و مجسمه مرمر نصب‌شده در ورودی کاخ اشرف یکی از مجموعه کاخ‌های هیجده‌گانه سعدآباد به وسیله یک خودرو پژو ۲۰۶ که با سرعت ۱۲۰ کیلومتر وارد مجموعه سعدآباد شده بود، تخریب شد. این کاخ هم اکنون محل موزه ظروف سعدآباد است.
سرعت گرفتن اتومبیل در سراشیبی مسیر و ناتوانی راننده آن در کنترل خودرو، باعث به وجود آمدن این حادثه اعلام شده است.
خانه تاریخی نواب در اصفهان به آتش کشیده شد
ایران‌نامه: خانه تاریخی نواب در اصفهان که تاکنون چند بار مورد تعرض و تخریب از سوی افراد سودجوی محل قرار گرفته بود، به علت بی‌توجهی مسئولان میراث فرهنگی به آتش کشیده شد و بخش هایی از آن نابود شد. خانه نواب که در سال ۱۳۸۴ به شماره ۱۲۱۲۴ در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده، در ضلع جنوبی خیابان ابن سینا و در بافت تاریخی محله دردشت در ابتدای کوچه مسجد آقانور واقع است.
تبدیل کاروانسرای شاه عباسی شهرری به انباری!
خبرگزاری مهر: شهرری به عنوان مهم‌ترین قطب گردشگری استان تهران حتی یک هتل هم ندارد. این در حالی است که کاروانسرای شاه عباسی در خیابان حرم شاه عبدالعظیم (ع) به انباری برای تولیدی‌های واقع در این خیابان، تبدیل شده است.
این کاروانسرای ثبت‌شده در فهرست آثار ملی، دارای ساختاری متشکل از گچ و آجر به صورت چهار ایوانه ساخته شده و از نظر قدمت متعلق به عصر صفویه است.
بقعه تاریخی «شیخ زاهد گیلانی» لاهیجان در آستانه تخریب
خبرگزاری مهر: بقعه شیخ زاهد گیلانی در لاهیجان بنای تاریخی متعلق به عصر صفویه است که در آستانه تخریب قرار دارد.
بقعه شیخ زاهد گیلانی با معماری بسیار زیبا و مسیری پر از جاذبه طبیعت‌گردی، همه ساله میزبان گردشگران زیادی است که علی‌رغم این موضوع، متأسفانه مدیران سازمان‌های میراث فرهنگی استان گیلان به این مهم توجهی ندارند.
مرگ ماهیان باغ فین کاشان
میراث شهر: تلف‌شدن ماهی‌های کپور بومی «چشمه سلیمانیه» کاشان در ماه‌های اخیر و عبور این ماهی‌های تلف‌شده از میان جوی‌های باغ فین، منظره ناخوشایندی را در این مجموعه تاریخی به وجود آورده است.
استفاده از آهک برای شست‌وشوی کاشی‌ها و حوض‌های باغ فین، دلیل اصلی مرگ ماهی‌هاست.
قلعه ۱۷۰۰ ساله «دختر» در حال ویرانی, خبری از مرمت نیست
خبرگزاری مهر: قلعه دختر شهر تاریخی بیشاپور در فارس با قدمت ۱۷۰۰ سال آنچنان در حال ویرانی و نابودی است که با ادامه این روند پیش‌بینی میشود که بنا فرو بریزد.
قلعه دختر در قسمت شمالی شهر تاریخی بیشاپور و بر روی تپه‌ای مشرف به محوطه باستانی تنگ چوگان و همچنین دشتی که شهر بیشاپور در آن احداث شده، بنا شده است و بر اساس مطالعات باستان‌شناسان به عنوان دژی نظامی برای حفاظت از این شهر باستانی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
پل قدیمی لالی به زیر آب رفت
خبرگزاری مهر: به دنبال آبگیری سد گتوند به عنوان بلندترین سد خاکی ایران، پل قدیمی و ارتباطی محور مسجدسلیمان لالی به زیر آب فرو رفت و بخشی از تاریخ ۱۰۵ساله نفت ایران از بین رفت. از آنجایی که با آبگیری سد گتوندعلیا حدود ۲۰ کیلومتر از جاده مسجدسلیمان به لالی در دریاچه قرار گرفته است و مستغرق میشود، احداث پل بزرگ لالی و جاده‌های طرفین آن‌ها با هدف جایگزین‌کردن محور موجود و برقراری ارتباط بین شهرهای مذکور و عبور لوله‌های نفت و گاز در منطقه به مرحله اجرا درآمد.
فرورفتن این پل فلزی قدیمی که در سال ۱۳۲۹ بر روی رودخانه کارون و به منظور ارتباط دو شهر نفتی لالی و مسجدسلیمان توسط صنعت نفت احداث شد در حالی اتفاق افتاد که ده‌ها تن از کارکنان بازنشسته و قدیمی صنعت نفت که از این پل خاطرات تلخ و شیرین بسیاری داشتند در لحظه غرق‌شدن این پل از تپه‌های مشرف بر جاده این لحظه را تماشا و گریه می‌کردند.
برآمدگی ۶۰ سانتی‌متری گنبد مسجد امام
خبرگزاری مهر: کاشی‌کاری سه ترک از ترک‌های گنبد مسجد امام دارای وضعیت استحکامی نامناسبی است که باید مرمت آن در اولویت دستور کار میراث فرهنگی قرار بگیرد.
کاشی‌های گنبد این مسجد نیز اکنون برای لانه پرنده‌ها به محل مناسبی تبدیل شده است. پرندگان در پشت این کاشیکاری‌ها لانه کرده‌اند و برخی از قسمت‌های گنبد نزدیک ۶۰ سانتی‌متر بالا آمده است.
پل تاریخی هوره در میان زباله‌ها پنهان شده است
خبرگزاری مهر: پل تاریخی هوره یکی از کم‌نظیرترین ابنیه‌های تاریخی عهد صفوی در چهارمحال و بختیاری است که اکنون به علت اهمال مسئولان سازمان میراث فرهنگی زیبایی این پل تاریخی هفت دهنه هم اکنون در انبوه زباله مسافران کمرنگ شده است.
هجوم حفاران غیرمجاز به محوطه پارینه سنگی اندیکا
خبرگزاری مهر: محوطه پارینه سنگی دشتگل اندیکا در استان خوزستان حال و روز خوبی ندارد و اکنون مورد هجوم حفاران قرار دارد. این محوطه تاریخی در محدوده پشت سد شهید عباسپور بالغ بر ۱۰۰ هکتار وسعت است که ثبت‌نشدن آن در فهرست آثار ملی، تعیین‌نشدن حریم، نفوذ بخش‌هایی از آب دریاچه سد شهید عباسپور، آب زمین‌های کشاورزی و استفاده از سنگ‌های محوطه در ساخت نشیمنگاه‌های عشایری، تعدد حفاری‌های غیرمجاز و عدم هرگونه مراقبت لازم باعث شده است تا این محوطه در شرایط حساسی قرار بگیرد.
حفر تونل ۲۰۰ متری زیر بافت تاریخی یزد برای ایجاد موزه قنات!
خبرگزاری مهر: پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد در حالی مراحل نهایی را سپری می کند که مدیرعامل گروه هتل‌های مهر در زیر بافت تاریخی و ثبت‌شده این شهر، تونلی به طول ۲۰۰ متر برای ساخت موزه قنات ایجاد کرده است.
این تونل برای اتصال دو هتل مهر و لب خندق متعلق به مدیرعامل این هتل‌ها ایجاد شده و در این بین برخی از قنات‌های موجود در مسیر تونل توسط پیمانکار مسدود شده است. ضمن آنکه این مسیر قدیمی‌ترین قسمت بافت تاریخی و متعلق به دوره ایلخانی است.
کاروانسرای تاریخی دالکی در حال تخریب
خبرگزاری مهر: حیدر دانافرد بخشدار مرکزی دشتستان از تخریب و ریزش کاروانسرای تاریخی دالکی خبر داد و گفت: این کاروانسرا در زمان حیات خود محل اتراق و استراحت کاروان‌های تجاری، بازرگانی و مسافران بوده است. وی افزود: کاروانسرای دالکی در واقع به عنوان شاهراه تجاری جنوب به حساب می‌آمده و همواره از رونق بسیار زیادی برخوردار بوده است.
نصب مخازن آب در حریم دخمه‌های یزد
خبرگزاری مهر: هنوز سر و صدای ویراژ موتورسواران یزدی روی سراشیبی دخمه‌های تاریخی نخوابیده که اداره آب استان، با خاکبرداری زمین کنار دخمه‌های ثبت‌شده در فهرست آثار ملی، مخزن آب ۱۰ هزار متر مکعبی نصب کرده است.
طولانی‌ترین اثر گچ‌بری دوره ساسانی در خطر تخریب
خبرگزاری مهر: سرپرست گروه کاوش محوطه بندیان درگز از وضعیت نامناسب نگهداری از طولانی‌ترین گچ‌بری دوره ساسانی در این محوطه تاریخی خبر داد.
عمارت نواب یزد محل تجمع معتادان
خبرگزاری مهر: بی‌توجه مسئولان میراث فرهنگی در نگهداری و مرمت عمارت نواب یزد باعث شده است که این بنای تاریخی محل تجمع معتادان باشد.
حمام باغ لله کرمان در آستانه نابودی
خبرگزاری مهر: حمام باغ لله به عنوان یکی از آثار زیبا و تاریخی شهر کرمان در پی بی‌توجهی در حفظ و مرمت به محل تجمع معتادان تبدیل شده و در آستانه نابودی قرار گرفته است.
فرونشست و ترک‌های سطح زمین در اطراف حمام باغ لله به راحتی دیده میشود. همچنین قسمت ورودی و سقف مغازه‌های حمام نیز دچار ترک‌خوردگی شدید شده است به طوری که امکان فروریختن آن وجود دارد.
چنارهای تاریخی تهران در خط خشک‌شدن
خبرگزاری میراث فرهنگی: اگر استانبول شهر سروهاست، تهران را باید شهر چنارها خواند. این جمله در وصف پایتخت ایران را پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی در قرن ۱۷، وقتی همراه با شاه عباس صفوی به تهران آمد، گفته است.
چنارهایی که حالا پس از حدود ۷۰ سال کمر سفت کرده و سر به آسمان دود زده تهران کشیده‌اند تا بخشی از هویت تهران را بسازند. اگر چه در سالهای ابتدایی کاشت چنارهای ولی‌عصر، ۲۴هزار نهال در زمین غرس شد، گذر ۷۰ سال اما بیش از ۱۵هزار از آن تعداد را از تهران منها کرده و حالا فقط ۸۳۸۸ پایه از آن‌ها بر جای مانده است.
موش‌ها یکی از اصلی‌ترین قاتلان جان چنارها شده‌اند، از خسارت ریشه‌هایی که می‌جوند اگر بگذریم سمومی که برای نابودی آن‌ها به جوهای آب ریخته میشود جای جان موش‌ها بلای جان چنارها شده است. در کنار این باید افزایش گرمای هوا به‌ویژه در سالهای اخیر را نیز به عوامل مرگ چنارها افزود، چراکه این درختان باشکوه به دمای بالاتر از ۴۰ درجه حساس هستند.
سنگ قبرهای قدیمی ابن بابویه تخریب شد
خبرگزاری مهر: در حالی که مسئولان آستان شیخ صدوق گفته بودند سنگ‌های قدیمی قبور ابن بابویه در طرح توسعه شبستان تخریب نمی‌شود، اما شواهد حاکی از آن است که این سنگ قبرها در اثر برخورد با لودر، شکسته و در محوطه رها شده است.
طرح توسعه شبستان بقعه شیخ صدوق در دستور کار مسئولان تولیت آرامگاه این دانشمند بزرگ شیعه در قبرستان ابن بابویه قرار گرفته است. در این طرح قرار است شبستان این مجموعه از هر طرف به اندازه ۲۰ متر توسعه یابد. به همین منظور تعدادی از قبور واقع در این محدوده تخریب شده است.
توقف کاوش‌های باستانی، به دلیل مداخله مقامات استانی
خبرگزاری میراث فرهنگی: به رغم سالهای پیاپی کاوش و پژوهش در بسیاری از سایت‌های باستان‌شناسی کشور، بیشتر این سایت‌ها به دلایل متعدد، از جمله مداخله‌های مقامات استانی در فعالیت برخی باستان‌شناسان، در وضعیت کاوش‌های غیرتخصصی و یا تعطیلی کامل قرار گرفتهاند.
این‌گونه عملکردهای بی‌سابقه، عامل مهمی در توقف کامل بسیاری از پروژه‌های بزرگ باستان‌شناسی بوده است که عمدتا به معضل محرومیت از اعتبارات مالی، حضور برخی افراد غیرمتخصص در سایت‌ها، فقدان هرگونه نظام رسمی و شفاف نظارتی و نبود نظارت علمی بر اعتبار و صحت تخصصی فعالیت‌های جاری گرفتار شده‌اند.
سدهای ایران با بلعیدن محوطه‌های تاریخی گسترش پیدا می‌کنند
خبرگزاری میراث فرهنگی: در حال حاضر ایران جزو پیشرو‌ترین کشورها در نابودی سایت‌های تاریخی و زیست‌محیطی به وسیله احداث سد شناخته میشود.
بیش از ۱۳۰ محوطه تاریخی تنها با آبگیری سد سیوند به زیر آب رفت و مهم‌ترین شهرهای ساسانی استان فارس با بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت پشت دریاچه سد سلمان فارسی غرق شد. همین سرنوشت با احداث سد ملاصدرا گریبان شهر ساسانی شهرستان اقلید را گرفت. پل مروارید با یک کتیبه در بخش جاده دز پارت در سد کارون ۴ آبگیری شد، به طوری که آبگیری برخی از محوطه‌ها و آثار تاریخی مورد تایید سازمان میراث فرهنگی هم قرار گرفت. این درحالی است که چهار هکتار از رویشگاه‌های جنگلی و بخشی از دنا، تنها با احداث سد خرسان ۳ آبگیری خواهد شد. سد گتوند نیز به عنوان گران‌ترین پروژه سدسازی کشور با وجود مخالفت‌های بسیار در آبگیری نه تنها گورهای ایلامی، گوردخمه، شیرهای سنگی و آثار با ارزش دیگری را به زیر آب برد.
طرح کاوش اضطراری در قلعه کنگلو به دلیل کمبود بودجه رد شد
خبرگزاری میراث فرهنگی: سرپرست کاوش قلعه کنگلو سوادکوه از رد پیشنهاد کاوش اضطراری در گورستان باستانی این منطقه خبر داد و گفت: با آنکه این گورستان به لحاظ چگونگی قرارگرفتن متوفی و تدفین، جز گورستان‌های نادر ایران به شمار میرود، اما به دلیل تامین‌نبودن بودجه مورد نیاز، کاوش متوقف شده است.
مرگ پل‌های تاریخی آمل در بیداد ترافیک
خبرگزاری فارس: در سالهای اخیر افزایش تردد خودروها از روی دو اثر ملی ثبت‌شده؛ یعنی پل تاریخی ۱۲ چشمه صفوی و پل زیبای معلق آمل، حیات آثار ملی این شهر را در معرض تهدید قرار داده است و سازندگان پل معلق نیز از اتمام عمر مفید این پل خبر داده‌اند و دیگر تضمینی برای حفظ جان کسانی که از روی این پل عبور می‌کنند، نمی‌دهند.
گفتنی است، پل ۱۲ چشمه به دستور شاه عباس بر روی رودخانه هراز ایجاد شده است. این پل در سال ۱۳۳۵ به عنوان یک اثر ملی ثبت شد. پل معلق نیز که به موازات پل ۱۲ چشمه قرار دارد، بیش از ۷۰ سال قدمت دارد.
دانشگاه ۷۰۰ ساله؛ پارکینگی برای خودروهای فرسوده
هفته‌نامه امرداد: ربع رشیدی که روزگاری هر آنچه یک شهر کوچک مانند کتابخانه، مدرسه، مسجد، یتیم‌خانه، حمام، مهمانسرا، بیمارستان، مدارس عالی و کارگاه را نیاز داشت دارا بود، امروزه به پارکینگ خودروهای فرسوده تبدیل شده است!
کاوش در تپه حسنلو متوقف شد
خبرگزاری میراث فرهنگی: با آنکه در سال گذشته خبرهایی مبنی بر آغاز کار با روال جدید و تعیین حریم و کاوش تپه حسنلو پس از سال‌ها وقفه منتشر شد، ولی سرپرست کاوش باستان‌شناسی منطقه از توقف کار و دستیابی‌نداشتن به نتیجه علمی قابل توجه به دلیل تامین‌نکردن اعتبارات موجود خبر داد و گفت: با گذشت بیش از ۳۰ سال کاوش، تپه حسنلو حریم ندارد.
به گفته این باستان‌شناس برای کاوش در این منطقه مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده بود که در نهایت ۱۴ میلیون تومان آن به هیات باستان‌شناس پرداخت شد که حدود هفت میلیون تومان آن صرف آماده‌سازی جایگاه و اتاقک‌های کاوش شد و در نهایت مبلغ باقی‌مانده جهت کاوش و لایه‌نگاری با روش پلکانی به منظور حفظ و حفاظت لایه‌های باستان‌شناختی کافی نبود.
گرفتاری مالکان خانه‌های تاریخی کاشان
خبرگزاری مهر: مالکان ۲۴ خانه تاریخی در کاشان که با صندوق حفظ و احیا تفاهم‌نامه مرمت مشارکتی بسته بودند به دلیل اجرانشدن تعهدات توسط مسئولان میراث فرهنگی برای پرداخت هزینه‌های مرمت، از یک سال پیش تاکنون دچار خسران مالی شده‌اند.
اکنون حکم احضاریه دادگاه برای برخی مالکان صادر شده است و طلبکاران نیز درِ خانه‌های تاریخی تازه‌مرمت‌شده را می‌کوبند. برخی دیگر از خانه‌ها نیز به دلیل ناتمام‌ماندن عملیات مرمت در فصل زمستان دوباره صدمه دیدند در حالی که هنوز مشخص نیست پولی که به اسم هزینه مرمت خانه‌های تاریخی کاشان تخصیص یافته، سر از کجا در آورده است.
در حریم درجه یک آتشگاه اصفهان، هتل ساخته میشود
خبرگزاری میراث فرهنگی: با اینکه احداث هتل در حریم درجه یک آتشگاه اصفهان و پارک طبیعی ناژوان خلاف قوانین میراث فرهنگی و ضوابط طرح ساماندهی ناژوان است اما به دلیل آنکه چهار سال پیش، مدیر سابق میراث فرهنگی موافق طرح بود و با نهادهای مرتبط به توافق ضمنی رسیده بود باعث شد این پرونده دوباره به جریان بیفتد. طبق گفته فعالان میراث فرهنگی این طرح به تایید اعضای کمیسیون ماده ۵ هم رسیده است.
کارشناسان میراث فرهنگی و فعالان این حوزه با اعلام مخالفت، هرگونه توجیه برای ساخت هتل در حریم درجه یک آتشگاه را رد کرده‌اند و معتقدند احداث هتل ساخت‌وسازهای دیگری به همراه خواهد داشت.
درخواست برای خروج خانه شیخ بهایی از فهرست آثار ملی
خبرگزاری مهر: مالک خانه تاریخی شیخ بهایی گفت: بیش از سه سال است که به سازمان‌های میراث فرهنگی و گردشگری و آب‌وفاضلاب اصفهان در مورد رطوبت و خرابی این خانه هشدار داده‌ایم، اما این سازمان‌ها هیچ اقدامی انجام نداده‌اند، به همین دلیل خواستار خروج این اثر از فهرست آثار ملی هستم.
حمام تاریخی اصغر آباد خمینی‌شهر تخریب شد
تارنگار ایران‌نامه: حمام تاریخی روستای اصغرآباد در شهرستان خمینی‌شهر استان اصفهان توسط افراد ناشناس تخریب شد.
گفتنی است تاکنون از سوی نهادهای مرتبط اقدامی برای پیگیری و شناسایی عاملان و مجازات آنان برای جلوگیری از موارد مشابه صورت نگرفته است.
کاروانسرای صفوی یا تابلوی تبلیغاتی مواد غذایی
خبرگزاری میراث فرهنگی: دیوارهای یک کاروانسرای شکوهمند در مسیر جاده میان شهرهای یزد و کرمان بازمانده از دوران صفویان به تابلویی تبلیغاتی برای شرکت‌های تولیدی مواد غذایی و دیگر کالاها بدل شده، به شکلی که این تبلیغات چهار سوی آن را پوشانده است.
این کاروانسرا در ۲۳۰ کیلومتری جاده کرمان به یزد و در ۳۰ کیلومتری شهر انار واقع شده است که دارای پلانی چهار ایوانی است و جز کاروانسراهایی دستهبندی میشود که در میان دشت ساخته شده و از این رو چهار برج دفاعی نیز در چهار گوشه آن طراحی و ساخته شده است.
کاوش در ۱۶۰۰ محوطه باستانی سیستان و بلوچستان، همچنان تعطیل!
خبرگزاری میراث فرهنگی: با اینکه در استان سیستان و بلوچستان بالغ بر ۱۶۰۰ محوطه باستانی شناسایی شده است، اما هنوز هیچ‌گونه تمهیداتی در خصوص بررسی و کاوش سایت‌های باستانی پیش‌بینی نشده است.
کلیسای تاریخی، اما متروکه کرمان را ویران کردند
هفته‌نامه امرداد: کلیسای تاریخی، اما متروکه‌ای که از سال ۱۳۷۸ به ثبت ملی رسیده بود و می‌بایست نگهداری و بهسازی شود، شبانه با خودروهای سنگین برای همیشه نابود شد.
این سازه که سال‌ها رها شده بود از دید ساختاری دارای ارزش تاریخی بی‌مانندی بود و به ثبت آثار ملی نیز رسیده بود.
محمد‌علی گلاب‌زاده، کرمان‌شناس نامدار، درباره این سازه تاریخی کرمان گفت: «این کلیسا از دید معماری یکی از سازه‌ها‌ی کم‌مانند شهر کرمان بود.»
شهرهای ساسانی فارس بدون شناسایی و کاوش غرق و مدفون میشود
خبرگزاری میراث فرهنگی: شهرهای ساسانی فارس، در حالی روند رو به تخریب را طی می‌کنند و بخش مهمی از این شهرها پشت سدها غرق میشود که هیچ فعالیت مطالعاتی مبنی بر شناسایی، کاوش و مرمت روی آن‌ها صورت نگرفته است.
نقش برجسته ساسانی “سرآب بهرام” سیبل گلوله شده است
خبرگزاری میراث فرهنگی: پردیس ساسانی سرآب بهرام شامل نقش برجسته‌ای باشکوه بازمانده از دوران ساسانیان در ۶ کیلومتری نورآباد ممسنی در کنار روستایی به همین نام، سال‌هاست به حال خود رها شده و به همین دلیل به یکی از اهداف تیراندازی مردم بومی و گردشگرانی بدل شده است که به این منطقه سفر می‌کنند و بسیاری از قسمت‌های ظریف این حجاری توسط گلوله تخریب شده است.
در این نقش‌برجسته که به گفته باستان‌شناسان در سده پنجم میلادی حجاری شده است، بهرام دوم پادشاه ساسانی را تصویر کرده که به همراه چهار تن از بزرگان دربار خود بر فراز چشمه‌ای که از زیر پایشان از دل کوه بیرون می‌آید ایستاده و به نشانه احترام انگشت‌های سبابه خود را رو به آسمان گرفتهاند. سوراخ‌های به‌جا مانده بر این نقش‌برجسته آن را به اثری تاریخی بازمانده از جنگ شبیه‌تر کرده است تا اثری با شکوه بازمانده از دوران ساسانیان، با وجود این هیچ توجه خاصی به این اثر منحصر به فرد صورت نگرفته است.
به رغم آنکه ساماندهی و بازسازی این مجموعه می‌توانست علاوه بر صیانت از یک مجموعه تاریخی-فرهنگی، موجب توسعه گردشگری و رونق اقتصادی منطقه شود اما در اثر ناکارآمدی مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، رسیدگی‌نکردن به این مجموعه و توسعه تدریجی خانه‌های روستایی، منجر به نابودی تدریجی آن شده است.
بزرگ‌ترین کتیبه خط پهلوی دنیا در حال محوشدن
روزنامه جام جم: کتیبه باستانی کرتیر، بزرگ‌ترین کتیبه خط پهلوی دنیا، به دلیل حفاظت‌نکردن اصولی و فقدان هرگونه مرمت، در حال محوشدن و از بین‌رفتن است.
تاریکی مطلق قلعه دختر
خبرگزاری مهر: تاریکی مطلق قلعه تاریخی دختر و تجاوز قبرستان منطقه به حریم کاخ اردشیر، نمونه‌هایی از مصائبی است که این دو بنای تاریخی شهرستان فیروزآباد را به خود گرفتار کرده است.
قلعه دختر از بناهای ماندگار دشت تاریخی فیروزآباد، از دوران ساسانیان به یادگار مانده است. بزرگی بنای این قلعه مبهوت‌کننده است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته‌شدن، هنوز هم شکوهی خیره‌کننده دارد، اما اکنون به دلیل فقدان نورپردازی، شب‌ها در خاموشی و تاریکی مطلق به‌سر می‌برد.
۳۰ چهارتاقی فارس در نوبت تخریب قرار دارند
خبرگزاری میراث فرهنگی: بیش از ۳۰ چهارتاقی دوره ساسانی در استان فارس درحالی در فهرست تخریب و نوبت نابودی است که به گفته فعالان و دوستداران میراث فرهنگی برخی از آن‌ها چون چهارتاقی خرم بید هنوز در فهرست آثار ملی ثبت نشده است و مابقی بدون هیچ رسیدگی و مرمتی با خطر ریزش مواجه شده‌اند.
به طور متوسط بیش از ۳-۲، چهار تاقی در هر کدام از توابع و شهرستان‌های استان فارس وجود دارد و در برخی از شهرستان‌ها این تعداد افزایش پیدا می‌کند، اما هیچ‌کدام از این چهارتاقی‌های دوره ساسانی مرمت نشده‌اند.
بزرگ‌ترین جنگل بلوط لرستان قربانی شهری‌شدن میشود
هفته‌نامه امرداد: در راه ٩٠ کیلومتری کوهدشت به خرم‌آباد، کمتر جایی هنوز مرتع مانده است و بیشتر این زمین‌ها اکنون ملک شخصی است.
با افزوده‌شدن ارزش زمین و نیز برخوردنکردن با دست‌اندازان به طبیعت، نابودی جنگل‌ها که پیش‌تر روند کندی داشت بالا گرفته است و سودجویان بدون هیچ واهمه‌ای درختان را می‌برند و زمین‌های چندین هکتاری را از برای خود می‌سازند تا در این سالهای کم‌بارانی، خود را مالکان دیم‌کار بپندارند.
اثر ساسانی در میان زباله محو شد!
خبرگزاری مهر: پل شاپوری یا پل “شکسته” خرم‌آباد این روزها در میان انبوه لجن و زباله محو شده و یکی از قابلیت‌های توریستی این شهر در میان بی‌تدبیری سازمان میراث فرهنگی رها شده است.
این پل که نمادی از معماری غنی ایرانی در دوره ساسانی است، به دلیل بی‌توجهی‌های میراث فرهنگی امروز تبدیل به زباله‌دانی شده که ساماندهی این اثر تاریخی و ایجاد شرایطی برای بازدید گردشگران، با وجود پیگیری‌های رسانه‌ها، از سوی میراث فرهنگی مورد توجه قرار نگرفته است.
نگین اشترانکوه در فاضلاب غرق شد
خبرگزاری میراث فرهنگی: به گفتهی محمدجواد فاطمی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، در بیشتر مواقع به دلیل انجام‌ندادن مطالعات صحیح در خصوص ظرفیت‌ها و توان منطقه مورد نظر گردشگری، صدمات غیرقابل جبرانی متوجه آن منطقه میشود؛ چنانکه دریاچه گهر لرستان به دنبال اجرای همین طرح‌ها غرق در فاضلاب شده است.
سرنوشت مبهم طولانی‌ترین آبشار ایران
خبرگزاری مهر: کارشناسان محیط زیست برخلاف مسئولان استان چهارمحال‌وبختیاری همچنان در مورد غرق‌شدن بخش‌های قابل دسترس طولانی‌ترین آبشار ایران و خاورمیانه برای گردشگران با احداث سد خرسان ۳، هشدار می‌دهند.
گفتنی است با اجرای این سد، طولانی‌ترین آبشار کشور در دریاچه سد غرق میشود و پتانسیل گردشگری منطقه از بین میرود.
حمام ۷۰۰ ساله روستای هوره مدفون زیر خاک
خبرگزاری مهر: حمام ۷۰۰ ساله روستای هوره از آثار تاریخی آنجاست که زیر خروارها خاک مدفون شده و تاکنون برای بیرون‌آوردن آن، از سوی ارگان‌های مربوطه استان چهارمحال‌وبختیاری تلاشی نشده است. این امر موجب شده که این اثر به محل انباشت زباله تبدیل شود.
نوسازی چهارتاقی ساسانی با ملات سیمان!
هفته‌نامه امرداد: چهارتاقی خیرآباد از اندک چهارتاقی‌های به جا مانده از زمان ساسانیان است که در پروژه بهسازی‌اش توسط اداره میراث فرهنگی استان کهگیلویه‌وبویراحمد مصالحی مانند سیمان به کار رفته است که با مصالح و سازه اصلی این اثر هم‌خوانی ندارد. این در حالی است که بنا بر قوانین مرمتی، در بهسازی‌ها از مصالحی باید سود جسته شود که با آنچه در اصل اثر به کار رفته است، هماهنگی، سازگاری و همسانی داشته باشد.
افزایش ساخت‌وساز روی تپه‌های باستانی رامهرمز
خبرگزاری مهر: تپه‌های باستانی سرتلی و تل‌برمی در شهرستان رامهرمز به عنوان مهم‌ترین محوطه‌های به جایمانده از دوران ایلام نو، مورد تعرض و ساخت‌وسازهای متعدد توسط ساکنان روی این محوطه‌ها قرار دارد.
خبرهای حاکی است که سازمان میراث فرهنگی استان خوزستان نیز برای برخورد با عوامل این اتفاقات ناتوان است، چون هم از سوی مسئولان استانی تحت فشار است و هم اینکه توانایی حفاظت از تعداد زیاد محوطه‌های تاریخی در معرض تهدید این استان برای این سازمان مشکل است.
ایوان کرخه در آستانه نابودی
هفته‌نامه امرداد: ایوان کرخه در شهرستان شوش در آستانه نابودی کامل است.
به گفتهی مجتبا گهستونی، سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان، این گستره تاریخی هنوز تعیین عرصه و حریم نشده است و در حالی که در سالهای گذشته قرار بود برای این کار ۲۰۰ میلیون ریال اعتبار در نظر گرفته شود، هنوز این کار اجرایی نشده است.
کیش از فهرست مقاصد گردشگری غواصی خارج میشود
خبرگزاری میراث آریا: پوشش مرجانی سواحل جزیره کیش هر ساله مورد بازدید بسیاری از غواصان داخلی و خارجی قرار می‌گرفت، اما تعداد این غواصان به شدت در حال کاهش است.
به گفته مدیر یک آموزشگاه غواصی در کیش، توجه‌نکردن به سواحل مرجانی و اعمال محدودیت‌های بیشتر سبب شده است سواحل تایلند، قبرس و مالزی در جذب گردشگر از کیش پیشی گیرند.
او دلیل این امر را مرگ مرجان‌های این منطقه و تصفیه نکردن آب توسط آن‌ها و در نتیجه ناشفاف‌بودن آب ذکر کرد.
