مصدق مردی پیشگام تر از زمانه خویش
گزارش برگزاری کنفرانس بررسی چگونگی و روش‌های دستیابی به دموکراسی در ایران
به مناسبت شصتمین سالگرد نخست وزیری دکتر محمد مصدق
کنفرانس بررسی چگونگی و روش‌های دستیابی به دموکراسی در ایران به مناسبت شصتمین سالگرد نخست وزیری دکتر محمد مصدق به همت بنیاد دانشگاهی دکتر محمد مصدق و مرکز چند فرهنگی آنجلینا پدروسو از دهم تا دوازدهم مارچ در دانشگاه نورت ایسترن ایلینوی شهر شیکاگوبرگزارشد. در این کنفرانس تنی چند از اساتید دانشگاه های امریکا، فعالان سیاسی، دانشجویی و حقوق بشر درباره ویژگی های دوران صدارت دکتر مصدق و شرایط امروزین جنبش دموکراسی خواهی در ایران سخنرانی و تبادل نظر کردند.
در اولین نشست روز اول این کنفرانس دکتر حمید اکبری، ماتیو فرزانه، کی مای کانگ و مایورا استفنز درباره چشم انداز انتقال مسالمت آمیز به دموکراسی در ایران و برمه گفتگو کردند.
در دومین نشست کنفرانس بررسی چگونگی و روش‌های دستیابی به دموکراسی در ایران، کریس توفولو، سانگمین بای، دیوید لمن و ماتیو فرزانه میزگردی با موضوع امکانات صلح جهانی: کشورها، گروه‌های غیر دولتی و جنبش های اجتماعی برگزار کردند و در ادامه آماندا رسپس، فرهنگ فرید و بابک رحیمی درباره کارکرد رسانه های اجتماعی و تغییرات غیر خشونت آمیز سخنرانی و تبادل نظر کردند.
قدرت تصویر برای تغییرات اجتماعی موضوع میزگرد پایانی روز اول این کنفرانس با حضور رضا دقتی عکاس شناخته شده ایرانی به همراه کریستی میلر و ریاست دانشگاه، خانم دکتر شارون هاس بود.
در دومین روز کنفرانس، بررسی چگونگی و روش‌های دستیابی به دموکراسی در ایران به مناسبت شصتمین سالگرد نخست وزیری دکتر محمد مصدق، مورا استفنز، مارک متاینی وکی مای کونگ به بررسی روش های مبارزه غیر خشونت آمیز گاندی و کارکرد آن در ایران، برمه و خاورمیانه پرداختند.
در میزگردهای عصر گاهی این کنفرانس ماتیو فرزانه، الیس آرباخ، میثاق پارسا و فریبا زرینه باف به ارزیابی جنبش سبز و حقوق بشر در ایران در چارچوب جنبش های کنونی و تاریخی در خاورمیانه پرداختد.
نشست بعدی دومین روز کنفرانس با سخنرانی رضا دقتی، هرمین والی زاده، یاسمین رینی، مایکل آنزیک در میزگردی به ریاست آذر خونانی تحت عنوان اهمیت نمادین دکتر مصدق برای استقرار دموکراسی در ایران همراه بود.
رضا دقتی عکاس شناخته شده ایرانی درباره ی اهمیت سمبولیک دکتر مصدق گفت: مصدق را نباید تنها به عنوان یک شخصیت تاریخی نگاه کرد بلکه باید وی را به عنوان چهره ای که راه او همچنان ادامه دارد و کسی که از زمانه خودش جلوتر بود دید. به یاد داشته باشیم که می گویند برخی از مردم از زمان خودشان جلوتر بودند و به نظرم مصدق هم از جمله آن افراد بود. من به یاد می آورم که در زمان کودکی‌ام می گفتند مصدق از زمان خودش جلوتر بود و افکار مصدق اهمیتش در این است که نگاه اش به آینده بود.
وی افزود: تاریخ ما کسانی چون مصدق را که برای آزادی مبارزه کردند، از لحاظ جسمی نابود شدند، به زندان افکنده شدند و یا کشته شدند اما راهشان نمرده است را بزرگ خواهد داشت.
این خبرنگار عکاس و فعال حقوق بشر در ادامه به نقل خاطره ای از احمد شاه مسعود پرداخت و گفت: در شرایطی که مسعود و یارانش در محاصره بودند و وضعیت آذوقه آنها در محدودیت شدید بود مسعود به من گفت برای بازدید از مکانی همراه آنها بروم و آنجا دیدم که عده قابل توجه ای از نیروهایش در جبهه به تمرین و آموزش کارهای پلیس و انتظامات مشغول بودند. تعجب کردم که در حال جنگ این آدم ها در آنجایند و مشغول چنین آموزشی هستند و دلیل چنین کاری را پرسیدم. احمد شاه مسعود در جواب گفت: دفعه قبل که کابل را گرفتیم آمادگی حفظ آن را نداشتیم و این نیروها را برای روزی که کابل را مجددا بازپس بگیریم به عنوان نیروی پلیس تعلیم می دهیم.
رضا دقتی افزود: این را گفتم که آینده نگری را فراموش نکنیم ما باید برای آینده آماده شویم تا وقتی که جمهوری اسلامی سقوط کرد، آماده باشیم. مصدق حرفهایی می زد که ما الان به آن حرف ها در منطقه می رسیم. شرایط امروز به گونه ای است که ما متوجه می شویم مصدق واقعا چه می خواست. الان کل منطقه خاورمیانه همان چیزی را که مصدق می خواست فریاد می زند اما آن کودتا باعث شد که کشورهای غربی به چپاول ثروت منطقه دست بزنند.
در ادامه این جلسه هرمین ولی زاده وکیل و حقوقدان ساکن آمریکا درباره اهمیت نمادین دکتر مصدق برای استقرار دموکراسی در ایران گفت: من از خانواده‌ای میایم که پیشینه ای سیاسی دارد و با مصدق و کودتای بیست و هشت مرداد آشنایی کامل دارد.
وی افزود: اندیشه مصدق نماد دموکراسی ایده‌آل برای ایران است. او ملی‌گرا بود، عاشق مردم اش بود، مصدق معتقد به برابری بدون در نظر گرفتن موقعیت اجتماعی، جنسیت یا هرگونه وابستگی مذهبی و سیاسی بود و به آزادی سیاسی، انتخابات آزاد و مطبوعات آزاد اعتقاد داشت و در عین حال نمی‌خواست به بت تبدیل شود.
فراموش نکنیم که مصدق اینها را برای موقعیت اجتماعی شصت سال پیش جامعه ایران می خواست. زمانی که جامعه ایرانی به‌خصوص زنان بی‌سواد بودند و مانند ما به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی دسترسی نداشتند و با دنیای بیرون در ارتباط نبودند. حتی در آنزمان در آمریکا با سیاهان مانند شهروندان درجه دو برخورد می شد. فراموش نکنیم که در حال حاضر آموزش و پرورش ، فن آوری ، و تجربیات تاریخی ما به نفع ماست و دیگر از بقیه دنیا جدا نیستیم و معتقدم مستحق بدست آوردن آزادی و دموکراسی هستیم.
در ادامه این نشست یاسمین رینی مدیر برنامه‌های آسیایی در مرکز آنجلینا پدروسو برای امور چند فرهنگی دانشگاه نورت ایسترن ایلینوی سخنرانی کرد.
یاسمین رینی گفت: زمانی که من در جنوب هندوستان زندگی میکردم در منطقه ما تا فرسنگ ها هیچ وسیله نقلیه یا محصولات تکنولوژی مانند تلفن یا وسایل دیگر دیده نمی‌شد اما من از همان زمان با نام مصدق آشنا بودم. پدرم از دوستداران و طرفداران وی بود و برای ما خیلی جالب بود که یک ایرانی نفت ایران را ملی کرده و بریتانیا را وادار به پذیرش شکست دیگری کرده است.
مایک آنزیک دانش آموخته دانشگاه نورت ایسترن ایلینوی سخنران بعدی نشست بررسی اهمیت نمادین مصدق برای استقرار دموکراسی در ایران بود و در آغاز سخنانش خود را تحت تأثیر دکتر مصدق دانست و گفت: من به شدت تحت تأثیر مصدق و استقامت و پایداری او هستم و کتاب «همه مردان شاه» را به خاطر وی چند بار خوانده‌ام.
در ادامه از منصوره صبوری فیلم ساز مستقل ساکن بوستن به خاطر کوشش های اجتماعی که وی در شیکاگو برای ایران انجام داد قدردانی شد. دکتر حمیداکبری درباره این فیلمساز مستقل گفت: دوست داشتم منصوره صبوری روزی به شیکاگو بازگردد و بداند که ما قدردان همه تلاش‌های او در سالهای گذشته هستیم. کاری که صبوری میکرد در‌واقع پیروی از افکار مصدق برای کمک به دیگران بود و وی همیشه در کمک به دیگران پیشقدم بود.
کیانوش سنجری فعال حقوق بشر و زندانی سیاسی پیشین از خاطرات خود در ایران درباره خواندن کتاب های مربوط به مصدق و نیز روزهایی که به احمد آباد می رفتند سخن گفت. وی گفت: تفاوت آنچه در کتابهای درسی جمهوری اسلامی و آنچه در کتابهای آزاد بود حقیقت دکتر مصدق را به مردم نشان می داد.
سپس رضا مهاجری نژاد در باره ی چگونگی آشنای اش با دکتر مصدق سخن گفت و درباره اهمیت و شناخت دانشجویان کشورهای دیگر با رهبر نهضت ملی شدن نفت گفت: زمانی من و تعداد دیگری از دانشجویان کشورهای مختلف در کالیفرنیا تصمیم گرفتیم عده ای از شخصیت‌های بین المللی را الگوی دانشجویان کنیم اما چون خودم دکتر مصدق را خیلی دوست دارم نخواستم نظر بدهم ولی دوستان غیر ایرانی سه شخصیت بین المللی ماندلا، گاندی و همچنین دکتر محمد مصدق را انتخاب کردند.
وی افزود: مصدق را باید جدا از هر گروه و جناح دید و خط مشی مصدق را می‌توان در تمام مبارزات دانشجویی و آزادی خواهانه سالهای اخیر دید.
کوروش صحتی فعال دانشجویی و دیگر زندانی سیاسی پیشین حاضر در جلسه گفت: در زمانی که محصل بودم کتابهای درسی ما چهره دکتر مصدق را به گونه‌ای نشان می‌داد که پیر مردی بوده که به حرف‌های آیت الله کاشانی توجه نمی کرده و دچار اشتباه می‌شده اما همین تصویر باعث تحریک من شد که واقعیت را بدانم و درباره وی مطالعه کنم.
وی افزود: فکر میکنم هر کسی با مطالعه تاریخ متوجه شود که دکتر مصدق یکی از افراد بزرگ تمام تاریخ ایران باشد. کسانی که به مردم ایران خدمت کرده‌اند هرگز در تاریخ فراموش نمی شوند.
در پایان نشست اهمیت نمادین مصدق برای استقرار دموکراسی در ایران امیر سلطانی مدیر اجرایی بنیاد امید برای ایران درباره نحوه آشنایی اش با دکتر مصدق گفت: من از طریق دایی‌ام با دکتر مصدق آشنا شدم. وی عاشق دکتر مصدق بود و عمیقاً وی را دوست داشت. زمانی که دکتر مصدق در راس کار بود دایی‌ام که نوجوان دوازده سالهای بود بدون اجازه خانواده اش به تظاهرات رفته بود و این باعث شد خانواده به بهانه تحصیل وی را به آمریکا بفرستد و این مصادف شد با سقوط دولت دکتر مصدق و هر وقت من ایشان را می‌دیدم به نظرم میامد که وی در یک تبعید خودساخته به سر می‌برد و دردی همه وجودش را گرفته ولی عشق به آزادی و عشق به وطن در دکتر مصدق در وجود دایی‌ام شکل گرفته بود و وی باعث آشنایی من و علاقه ام به دکتر مصدق شد.
در روز پایانی کنفرانس شصتمین سالگرد نخست وزیری دکتر محمد مصدق که دوازدهم مارچ در شهر شیکاگو برگزار شد، منیژه مرعشی، رضا مهاجری نژاد، کیانوش سنجری و کوروش صحتی در میزگردی به مدیریت میثاق پارسا به بررسی تأثیر جنبش های اجتماعی در ایران و چگونگی سازماندهی مؤثر در این جنبش ها برای دستیابی به دموکراسی سخنرانی کردند.
در این میزگرد منیژه مرعشی پژوهشگر مطالعات زنان از دانشگاه ایلینوی شیکاگو گفت: پس از پیروزی انقلاب زنان با قوانین سرکوبگری مواجه شدند که بخشی از مردان جامعه روشنفکری ایران با بهانه اینکه مسایل مهمتری پیش روی ماست با آن همگام شدند و خواست های زنان را غیر ضروری و به آینده موکول کردند اما زنان همچنان با سختی‌های فراوان به کارهایشان و در عین حال به تحصیل پرداختند و همین به رشد زنان در سراسر کشور کمک کرد و این به نظرم اهمیت بسیار زیادی دارد.
اگر در زمان شاه تحصیلات عالی مربوط به طبقه بالای جامعه بود انقلاب و محدود کردن زنها در امور اجتماعی کمک شایانی به پرداختن زنان طبقه متوسط و بدنه جامعه به تحصیلات عالیه کرد و زنان مذهبی و غیر مذهبی به نوعی در مقابل هم قرار گرفتند و در دوران اصلاحات این مسیله با اصلاحات در هم آمیخته شد و اهمیت این در آن است که امروز اینها در کنار هم کار می‌کنند و بر هم تأثیر می‌گذارند و در نهایت تأثیر آن را بر جنبش سراسری مردم ایران مشاهده می کنیم.
در ادامه این میزگرد کیانوش سنجری ضمن سپاس از دکتر حمید اکبری برای برگزاری این کنفرانس گفت: برگزاری چنین جلساتی برای ما که خارج از ایران هستیم یادآور این نکته است که وطنمان گرفتار چه مشکلاتی است و تمامی جنبش های آزادی خواهانه مردم ایران طی سالهای گذشته مدیون همه زنانی است که به خاطر کوتاهی شلوار یا روسریشان در اداره اماکن شلاق خورده اند مورد توهین قرار گرفته‌اند اما مبارزه را ترک نکرده اند و یک مبارزه نانوشته را هر روز در خیابانها شاهد هستیم.
وی همچنین در باره نقش دانشجویانی که با از خودگذشتگی به مبارزه در راه آزادی و دموکراسی
پرداخته اند اشاره کرد و گفت: دانشجویانی مانند مجید توکلی … و اکبر محمدی جانباخته راه آزادی هرگز نبایند فراموش بشوند.
دانشجویانی که در انتخابات سال هشتاد و شش در ستادهای آقایان کروبی و موسوی شرکت داشتند این تأثیر را بر آقایان گذاشتند که مثلاً آقای کروبی آمد و به دولت به خاطر دانشجویان ممنوع التحصیل اعتراض کرد و در فیلم تبلیغاتی موسوی بخشی از زنان جلوی دوربین آمدند و مطالبات زنان را خواستار شدند. در‌واقع دانشجویان و زنان این دو کاندیدا را مجاب کردند که به خواسته هایشان توجه کنند. سماجت و شجاعت زنان و دانشجویان و جنبش های دانشجویی باعث شد شعارهای انتخاباتی کسانی که مردان نظام بودند تغییر کند و حالا حتی در بیانیه های کروبی و موسوی هم شاهد مطالبات دانشجویان و زنان هستیم و در بدنه این جنبش شاهد حضور زنان و مردانی از طبقات و نگرش‌های مختلف هستیم و این جنبش جنبشی نیست که رژیم توان محدود کردن یا سرکوب آن را داشته باشد.
کوروش صحتی زندانی سیاسی و فعال پیشین دانشجوئی نیز سخنانش را با گرامیداشت یاد دکتر محمد مصدق آغاز کرد. صحتی گفت : هم حکومت شاه و هم حکومت جمهوری اسلامی سعی در به فراموشی سپردن نام و راه مصدق کردند ، اما همانطور که در ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ در اولین سالگرد درگذشت مصدق پس از انقلاب ۵۷ آن جمعیت عظیم در احمد آباد و بر سر مزار وی حاضر شد امروز هم مصدق جایگاه ویژه ای در میان جوانان آزادیخواه ایرانی دارد.
صحتی افزود: دکتر مصدق در مجلس چهاردهم شورای ملی گفت که نجات وطن عظیمترین و عالیترین قانون است. من فکر میکنم که جوانانی که امروز در خیابانهای ایران فریاد آزادی سر میدهند هم بخوبی این درس را آموخته اند که هر قانونی که ملت و کشور را به سمت سقوط و نابودی ببرد را باید زیر پا گذشت. امروز ایرانیان آزادیخواه فریاد مرگ بر دیکتاتور و مرگ بر خامنه ای سر می دهند چرا که نجات کشورو سرنگونی استبداد را مهمترین وظیفه خود میدانند.
وی سپس به بررسی تحولات جنبش دانشجویی طی سالهای گذشته پراخت و گفت: هر وقت تحرکات اعتراضی دانشجویان زیاد می‌شود، سرسپردگان ولایت فقیه هم دچار ترس می شوند و هم حملات خود را به دانشجویان معترض شدت می بخشند. به طور مثال بعد از دور جدید اعتراضات پس از بیست و پنج بهمن ماه روزنامه کیهان بلندگوی تبلیغاتی آقای خامنه ای با یک مقام ناشناس امنیتی بلندپایه مصاحبه‌ای کرد و وی گفته بود ما هر چه می‌کشیم از دانشجویان است و ریشه تمام بحران های نظام را دانشجویان دانسته بود. در‌واقع دانشجویان موتور متحرک تمام جنبش های اعتراضی هستند.
سپس رضا مهاجری نژاد دانشجوی دوره کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه ایالتی سانفرانسیسیکو و زندانی سیاسی پیشین گفت: هر چه زمان می‌گذرد و هر چه از مبارزات می‌گذرد به این امر اعتقاد بیشتری پیدا میکنم که شصت سال پیش دولتی در خاورمیانه بر سر کار آمد که به جدایی دین از سیاست و آزادی‌های فردی و آزادی رسانه‌ها اعتقاد داشت و از احزاب مخالف خود هم استقبال میکرد و حتی به لغو حکم اعدام توجه داشت و مسیله حقوق بشر تا این اندازه برایش مهم بود و این برای من خیلی قابل احترام است. مصدق مردی بود که از مشرق زمین درخشید و حتی مرد سال آن روزگار شد و به ما ایرانیان عزت بخشید اما متأسفانه امروز حتی رفتن به احمد آباد و آوردن نام مصدق بر زبان جرم است.
هیچ الگویی بهتر از الگوی دکتر مصدق را در ایران پیدا نمی‌کنیم که توامان به جدایی دین از حکومت و در عین حال به دموکراسی بپردازد آنهم در فضای جامعه آنروز ایران.
خاطرم هست زمانی که در زندان توحید بودم آقای ناطق نوری در یکی از سخنرانی‌های پیش از نماز جمعه گفت خطر اصلی گروه‌ها و احزاب مخالف نیستد خطر اصلی ملی گرایی جوانان است و جالب است که دکتر مصدق زمانی که مبارزه را آغاز می‌کند افراد گروه‌ها و احزاب مختلف آنروز همه در جبهه ملی جمع می‌شوند و به اصول دکتر مصدق باور دارند و کسی مانند خلیل ملکی در بیست و پنجم مرداد به دکتر مصدق می‌گوید راهی که شما می‌روید به جهنم ختم می‌شود اما من تا جهنم هم با شما خواهم آمد.
امروز هم معتقدم مسیله ای مانند به وجود آمدن جنبش سبز خیلی زودتر از اینها می‌توانست پیش بیاید اما مسایلی مانند یازده سپتامبر و نوع برخورد دولت ها با جمهوری اسلامی این امر را به تأخیر انداخت و اکنون شاهد به وجود آمدن پدیده‌ای به اسم احمدی نژاد و قدرت گرفتن نیروهایی مانند سپاه پاسداران هستیم و مجموعه این اتفاقات ضربه بزرگی به جنبش دانشجویی ایران زد. حتی متأسفانه امروز شاهد تحریف جنبش دموکراسی خواهی مردم ایران توسط عده‌ای از اصلاح طلبان هستیم.
دومین میزگرد روز پایانی کنفرانس به مدیریت لادن یزدیان و با حضور شبنم اسداللهی، بابک رحیمی و آماندا رسپس به نقش شبکه های اجتماعی اینترنتی و شبکه های مستقل در سازماندهی برای دموکراسی پرداخت.
بابک رحیمی استاد مطالعات ایرانی و اسلامی دانشگاه سان دیه گو گفت: موضوع شبکه های اجتماعی الزاما مختص شبکه های اینترنتی نیست و حتی روابط اجتماعی می تواند تبدیل به شبکه های اجتماعی شود. اشتباهی وجود دارد که خیلی ها فکر می کنند تکنولوژی اطلاعاتی وسیله ای است که یا می توان از آن به نفع خود استفاده کرد یا با سرکوب مردم مانع شد تا از طریق آن به دموکراسی دست نیابند. به نظر من تکنولوژی اطلاعاتی را باید در یک فضای عمومی دید. تصور کنید در یک پارک اتفاقات و گفتگوهای گوناگونی را می بینید مثلا عده ای مشغول غیبت هستند عده ای از بازنشستگان مشغول گفتگو هستند عده ای بحث سیاسی می کنند و غیره. اگر همه این اتفاقات را در نظر بگیرید همان پارک تبدیل می شود به یک شبکه اجتماعی پیچیده با صدا ها و چهره های مختلف. حالا شما این تصویر را ارتباط دهید به اینترنت. این هم مانند همان است با یک تفاوت اساسی و آن این است که در اینترنت شما آن فضای عمومی را می توانید به شکل دلخواهتان تغییر دهید. بهترین مثال فیلم آواتار است که دیدیم به چه زیبایی واقعیت را تغیر داده و به یک واقعیت جدید تبدیل کرده بود. اینکار در یک پارک عمومی بسیار مشکل است اما در اینترنت به راحتی امکان پذیر است.
دو نگاه کلی درباره تکنولوژی مدرن وجود دارد. یکی این است که دیدیم بعد از انقلاب صنعتی در اروپا رواج پیدا کرد و آن این است که جوهر تکنولوژی آزاد کننده است. این نیروی آزاد کننده می تواند اقتصادی سیاسی و غیره باشد. نگاه دیگری هم وجود دارد که منفی است و باز هم در اروپا شکل گرفت و تکنولوژی را ابزاری برای سلطه و قدرت می داند.
به نظر من اینترنت آزاد کننده است و میبینیم که در ایران تبدیل به آلترناتیوی برای مردم می شود که در آن حرفشان را بزنند. این را ما بعد از انتخابان و به وجود آمدن جنبش سبز در ایران دیدیم.
بعد از انتخابات اینترنت نقش شفاف سازی در ایران داشت و اتفاقات را به کمک ابزاری مانند موبایل در عرض مدت کوتاهی به شبکه های تلویزونی مانند سی ان ان فرستاد و دولت را مجبور به جوابگویی می کند.
اینترنت به نظرم جنبش های اجتماعی را طولانی تر می کند و بعد از سرکوب هم می بینیم که جنبش ها به زندگی خود ادامه می دهند و حتی قوی تر هم می شوند.
وی افزود: فراموش نکنیم که همین نقش را دولت ها هم می توانند برای مقابله با مردم در پیش بگیرند و حتی نظارت بر کار اپوزوسیون را گسترش می دهند. اینترنت منبع اطلاعاتی مهمی است که دولت ها هم از آن استفاده می کنند و در کشوری مثل ایران که اینترنت وابسته به دولت است اعمال محدودیت بیشتر می شود.
شبنم اسداللهی مجری و برنامه ساز مستقل رادیو در اوتاوا نامه ای را که نوشته یکی از اعضای جنبش بی رنگ ایران را خواند. نویسنده این نامه به نقل اتفاقی پرداخته بود که نقش شبکه های اجتماعی در برخورد با قوانین تبعیض آمیز برای زنان و اعمال محدودیت ها توسط همسرانشان برای مواردی مثل تحصیل می پرداخت. نویسنده این .نامه با زن دانشجویی که همسرش مخالف تحصیل او بود روبرو شده بود.
در ادامه این نشست آماندا رسپس دانشجوی رشته ارتباطات در زمینه بهداشت زنان و امید حبیبی نیا در سوییس از طریق اسکایپ به بررسی نقش شبکه های اجتماعی اینترنتی و رسانه های مستقل پرداختند.
امید حبیبی نیا روزنامه نگار ساکن سوییس گفت: مبارزه برای دستیابی به دموکراسی برای جوانان به امری ضروری تبدیل شده است اما سال گذشته در ایران جوانان دسترسی به هیچ تاکتیک عملی و یا حتی رسانه مستقلی نداشتند که هدایتشان کند یا چشم اندازهای آینده را برایشان ترسیم کند و از سویی با اصلاح طلبانی روبرو بودند که خواستار حضور در چارچوب نظام اسلامی بودند و از طرفی فرصتی تاریخی برای دستیابی به دموکراسی را در حال از دست رفتن می دیدند. در این میان نقش رسانه های اجتماعی مانند فیسبوک و تویتر در بین جوانان گسترش یافت و بلافاصله به مکانی برای تبادل نظر بیش از صدها هزار نفر از معترضین شد.
آخرین میزگرد کنفرانس بررسی چگونگی و روش های دستیابی به دموکراسی با سخنرانی رضا دقتی، سیروس بینا، امیر سلطانی، لادن یزدیان، به مدیریت دکتر حمید اکبری با موضوع چشم انداز دموکراسی در ایران: ارمغان دموکراسی برای ایران چیست آغاز شد.
در آغاز دکتراکبری اعلام کرد که این کنفرانس با یاد محمد علی کشاورز صدر و در تقدیر از هوشنگ کشاورز صدر برگزار شده است. وی از خدمات بی شمار خانواده کشاورز برای اعتلای نام مصدق و در راه آزادی و دموکراسی در ایران تقدیر نمود.
سخنران بعدی دکتر سیروس بینا استاد ممتاز رشته اقتصاد دانشگاه مینه سوتا گفت: پیش از این بالغ بر بیست ساعت درباره دکتر مصدق در رادیو آزادگان سخن گفته ام. می دانیم که از زمان مشروطیت افراد بزرگی وجو داشته اند که گرایش های سیاسی مختلفی هم داشته اند اما چرا مصدق نماد و سمبول مبارزات آزادی خواهانه می شود؟ مصدق کارهای به واقع اساسی کرده است اما برای بررسی این موضوع باید بازگردیم به صدر جنبش مشروطیت. جنبش مشروطه خواهی دو هدف عمده داشت، یکی مردم گرایی و دموکراسی خواهی بود و دوم خواهان استقلال بود. این دو هدف توامان هستند و جدایی ناپذیرند. بر این اساس ما می توانیم حرکت بزرگ دکتر مصدق را در زمان نخست وزیری اش ارزیابی کنیم. ملی شدن نفت توسط مصدق ارتباط مستقیم داشت با استقلال خواهی و دموکراسی خواهی مصدق برای مردم ایران. مصدق شصت سال پیش این کار را کرد و باید به عنوان یک سمبل جهانی ضد امپریالیسم شناخته شود. مصدق حق تعیین سرنوشت را فقط برای مردم ایران نمی خواست بلکه این را برای مردم شمال آفریقا، برای مردم آمریکای جنوبی و برای همه ملل جهان می خواست.
رضا دقتی در ادامه این نشست گفت: ما باید بتوانیم ابزار جنگ را به گونه ای که لازم است آماده کنیم. فعلا این جنگ به یک ابزار مهم احتیاج دارد و آن ابزار رسانه است. پس از انتخابات بیش از دویست روزنامه نگار از ایران خارج شده اند که بیشتر آنها از وضعیت خوبی برخوردار نیستند و ما یکی از مهمترین ابزار این جنگ را از دست داده ایم. بنابراین ایجاد رسانه برای این جنگ بسیار ضروری است. ما نیازمند رسانه هستیم تا بتوانیم با رژیم مقابله کنیم وقتی آنها هکر استخدام می کنند ما هم باید مقابله به مثل کنیم.
وی افزود: خیلی زجر آور است که شخصیتی مانند دکتر مصدق که به نظر من حتی پیشگام تر از گاندی بوده – چون گاندی فقط امپراتوری بریتانیا در هند را از بین برد اما مصدق در تلاش بود نظم نوین جهانی را از بین ببرد – کودکان ما امروز نشناسند.
لادن یزدیان پژوهشگر امور ایران و خاورمیانه در ادامه این نشست گفت: دموکراتیزه شدن پروسه ای بس دشوار و پیچیده است که در صورت احقاق آن در ایران تحولات بنیادینی هم در داخل و هم در پیرامون کشورمان پدید خوهد آمد. در زمینه مسایل داخلی حکومت دموکراتیک بر پایه مردم سالاری، مسیولیت پذیری دولت و تلاش برای برآورد کردن نیازهای اجتماعی مردم که از انقلاب مشروطیت خواستار آن بوده اند خواهد بود. واضح است که کف مطالبات مردم رعایت کامل و بی چون و چرای بیانیه حقوق بشر و میثاق های آن است که ایران خود امضا کننده آن بوده است و این جز با تغییر قانون اساسی میسر نمی شود.
در حال حاضر سیاست خارجی ایران نابخردانه و در جهت بقای رژیم و نه بر پایه پیشبرد منافع دراز مدت ملی در سطح بین المللی است.
این پژوهشگر امور ایران و خاورمیانه افزود: انزوای ایران به ویژه به دلیل دخالت منفی در کشور های منطقه، تلاش جهت جلوگیری از پیمان صلح در خاورمیانه و تشکیل کشور مستقل فلسطین در کنار اسراییل، و عدم شفافیت در برنامه هسته ایست.
انزوای ایران در منطقه و در سطح جهانی عاملی منفی و مانعی در راه پیشرفت است تا جاییکه کشور ترکیه با وجود نداشتن منابع نفتی توانسته است خود را به عنوان یکی از قدرت های نوظهور در سطح منطقه و جهان مطرح کند و حتی به میانجیگری بین ایران و کشورهای دیگر مبادرت ورزد که این خود نمونه کوچکی از فقدان درایت سیاسی حاکمیت است.
وی در پایان گفت: واضح است که ادامه سیستم به شکل کنونی غیرممکن است و تغییرات بنیادین اجتناب ناپذیر و در شرایط حاضر به دلیل پیش زمینه های تاریخی، سیاسی، و اجتماعی چشم انداز دموکراسی را در ایران مثبت ارزیابی می کنم
در پایان این نشست امیر سلطانی مدیر اجرایی بنیاد امید برای ایران گفت: ما باید از مردان و زنانی که برای دموکراسی در ایران مبارزه می کنند حمایت کنیم. من به عنوان عضوی از بنیاد امید برای ایران که توسط یک ایرانی وطن دوست، آقای خسرو سمنانی، تشکیل شده اعتقاد دارم که امروز حمایت از جنبش آزادی خواهانه مردم ایران وظیفه تک تک ما ایرانیان خارج نشین است.
در جریان برگزاری این کنفرانس به پاس قدردانی از تلاش های دموکراسی خواهانه دکتر مصدق، به همت دکتر حمید اکبری و همسرش، آذر خونانی، اتاق ویژه ای از سوی مسوولان دانشگاه نورت ایسترن ایلینوی به نام نخست وزیر فقید ایران ثبت دایم شد.
گزارش و عکس ها : کیان امانی
