جمال درودی
درگذرگاه تاریخ کمتردیده یا شنیده شده که پادشاهی علیه خواسته ها و رای ملت خود توطئه وکودتا کند متاسفانه دریک قرن اخیربودند شاهانی درایران که تحت تاثیر نفوذ اجانب با ملت خود چنین کردند.
نخستین بارمحمدعلی شاه قاجاردربرابرخواسته ورای ملت قدعلم کرد ومجلس شورای ملی را به توپ بست، آزادی خواهان را اعدام واستبداد صغیررا بنیان گذاشت. ولی دربرابراراده مردم تاب مقاومت نیاورد وبه سفارت روس پناهنده شد.
دومین بارمحمدرضا شاه پهلوی، او نیزدربرابررای قاطع ملت ایران دررفراندوم 12 و19 امرداد 1332 که خواسته همگان ادامه حکومت مردمی مصدق وانحلال مجلس بود قرارگرفت. در 25 امرداد علی رغم رای ملت کودتا کرد ومصدق را عزل وزاهدی را بجای او نشاند . آیا به راستی این خواسته ملت ایران بود ..؟ سپس ازترس خشم مردم صبحگاه کودتا به بغداد فرار کرد در نتیجه اولین کودتا با شکست مواجه شد ولی توطئه گران با کودتای دوم بنام : « چکمه » که از قبل طراحی کرده بودند وبا همیاری کرمیت روزولت جاسوس سیا ودیگر عوامل خارجی وتوزیع پول بین ارازل واوباش وروسپیان با آتش کشیدن کلیه کانونهای آزادی واحزاب ومطبوعات وبه محاصره در آوردن خانه نخست وزیرتوسط تانک ها وبه توپ بستن وبه آتش کشیدن آن به خواسته شوم خود رسیدند.
شاه بازگشت ومصدق را به دادگاه وزندان کشاند وتمام عمردرحصرقرارداد و دکتر فاطمی وزیر امورخارجه دولت شاهنشاهی را اعدام کرد. با این کودتا موفق شد با پشتیبانی وحمایت بیگانگان مدت 25 سال حکومت فاشیستی خودرا زیرسلطه دادگاه های نظامی وساواک برملت ایران تحمیل کند ولی ملت بزرگ ایران از فردای کودتا مبارزه خود را علیه کودتا چیان آغاز کردند. ودراین سالیان چه انسانهای آزاده ای که درزندان ها زیرشکنجه جان دادند ولی در 26 دی ماه 1357 ملت پیروزشد وشاه باردیگر با چشمانی اشک بار برای همیشه ایران را ترک کرد.
28 ماه حکومت مردمی دکتر مصدق برای اولین بار ملت ایران پس از انقلاب مشروطیت طعم شیرین استقلال، آزادی، حاکمیت ملی را چشیدند. درآن سال ها ایران الگویی شد برای تمام کشورهای استعمارزده جهان سوم . ایران درآستانه ورود به کشورهای توسعه یافته با مردمی آزاد ، مرفه وسعادتمند بود. آن کودتای ننگین سیر تکاملی تاریخ ایران را تغییر داد ولکه سیاهی بر آن گذاشت وملتی را از اوج عظمت وافتخاربه حزین ذلت وخواری کشاند هنوز پس از گذشت بیش از نیم قرن اثرات مخرب وشوم آن درمنطقه وایران نمایان است. اگر کوتا نبود انقلاب 57 شکل نمیگرفت وامروز بیش از7میلیون ایرانی دورازوطن نبودند.
جای بسی تاسف وشگفتی است که پس ازگذشت شصت وپنج سال از آن واقعه شوم وننگین با وجود مدارک واسناد منتشره از طرف سازمان های اطلاعاتی وجاسوسی انگلیس وآمریکا واذعان آنان بر کودتا وساقط کردن دولت قانونی مصدق دولتی که در یک سال قبل با قیام مردمی سی تیر 1331 به نخست وزیری برگزیده شد ودررفراندوم 1332 ملت با رای قاطع خود خواستارادامه حکومت او شدند. وابراز تاسف شخصیت های طراز اول دولتهای انگلیس وآمریکا در پوزش خواهی آنان از ملت ایران وانتشارخاطرات ومصاحبه آنان که خود درکودتا سهم داشتند وازآن بهره ها بردند، وکتاب هایی که دراین رابطه توسط پژوهشگران ومحققان ایرانی وخارجی انتشاریافته وتایید کلیه دایره المعارف معروف جهانی همگان این رویداد را به نام کودتا یادکردند.
ولی هنوزهستند جوجه های تازه ازتخم به درآمده کودتا که با وقاحت هرچه تمام ترآن واقعه را « قیام ملی » مینامند. مضحک تر آنکه به تازگی یکی از تئورسین های پهلوی طلبان چنین اظهارمیدارد : « 25 امرداد کودتای مصدق بود علیه شاه و28 امرداد قیام ارتش بود برعلیه کودتا » .
اجبارا برای چندمین باراشاره میکنم به آنچه درآن شب واقعه 25 امرداد اتفاق افتاد تا هم وطنان عزیز مخصوصا نسل جوان ببیند چگونه مصدق بر علیه شاه کودتا کرد …؟!
ابتدا نگاهی میکنیم به قسمتهایی ازخاطرات اشرف پهلوی خواهردوقلوی شاه، اومیگوید :« … رویدادی انجامید که به کودتای سیاه درایران شهره شد بردوران پادشاهی برادرم گرد تیره پاشید … من نخستین فردی بودم که توطئه گران برای برقراری ارتباط با شاه با او تماس گرفتند وازمن خواستند درسفری به ایران نامه ای را شخصا به برادرم ببرم … کرمیت روزولت پس از شوارتسکوف به دیدنم آمد … ولی تلاش انگلیس وآمریکا برای اجرای کودتا با شکست کامل روبرو شد … »
آنچه امروزازاسناد ومدارک به دست آمده نشان دهنده آنست که شاه مخفیانه چندین باربا کرمیت روزولت ملاقات داشته ودرآخرین ملاقلات این مامورسیا به شاه میگوید سران دولتهای آمریکا وانگلیس پشتیبان او درکودتا هستند وگفته او را رادیو لندن طی رمزی تایید مینماید.
پس از اطمینان شاه از یاری آنان ، نامه ای سفید امضاء به او میدهد این نامه در 21 امرداد چهار روزپیش از آنکه مجلس منحل شود به فرمان عزل نخست وزیرتبدیل میگردد.
حال نگاهی میکنیم به مصاحبه تیمسارریاحی رییس ستاد ارتش : « … در ساعت ده شب تصمیم گرفتم از منزل به ستاد ارتش بروم … در ستاد ارتش ساعت یازده شب آقای سرتیپ کیانی معاون خود را برای بازدید به باغ شاه فرستادم … سرتیپ کیانی به محض ورود به باغشاه بازداشت میشود … دیر کردن سرتیپ کیانی غیرعادی بود متوچه شدم جریان های درحال وقوع است … بلافاصله با سرهنگ ممتاز تماس گرفتم وخواستم آماده باش باشد … »
درمنزل نخست وزیرچه گذشت ازخاطرات سرهنگ ممتاز : « … من از وقوع یک کودتا درآن روزها اطلاع داشتم وبرای مقابله با کودتا طرح هایی را آماده کرده بودم … کودتا چیان با چند جیپ وچهار زره پوش ویک گردان سرباز وارد عمل شدند … به من اطلاع دادند که فعل وانفعالاتی جلوی باغشاه دیده شده من اعلان آماده باش کردم وبا طرحی که داشتم نیرویی که از باغشاه وارد خیابان کاخ شدند با تانکها محاصره کردم … سرهنگ نصیری را دیدم که پنج نفر از افسران اورا همراهی میکردند کاملا مسلح بودند بطرف منزل دکتر مصدق میروند … با سرهنگ نصیری روبرو شدم از او سوال کردم اینجا چکار داری .؟ جواب داد نامه ای آوردم برای نخست وزیر وشخصا باید به ایشان بدهم … گفتم نامه آوردن دراین وقت شب با این همه زره پوش و سرباز … در حال گفتار با او بودم که افسران همراه او متفرق وفرار کردند … نامه را خدمت آقای دکترمصدق داشتم ورسید دریافت کردم … دراین موقع تیمسار ریاحی به من تلفن زدند وفرمودند نصیری را بازداشت کن … »
در خانه دکترفاطمی چه گذشت از مصاحبه او در 25 امرداد :« … در ساعت یازده ونیم به خانه رفتم لباس درآورده وارد دستشوئی شدم برای مسواک زدن که ناگاه فریاد وحشتناکی خانمم زد با عجله از دستشوئی خارج شدم به مجرد خروج دو سرباز لوله های تفنگ خود را به طرف من گرفتند که حرکت نکنید دیدم عده زیادی سربازمسلح تمام خانه را گرفته اند در این موقع افسر مافوق آنها آمد وگفت بفرمایید برویم همه دوستان شما وآقای نخست وزیر هم در انتظارشما هستند … من را به کاخ بردند … پس ازمدتی افسری نزدیک من آمد آهسته گفت که شما شانس آوردید. گفتم چطور؟ گفت زدیم نگرفت … سه بعداز نیمه شب سرگردی وارد اتاق شد محکم به حالت خبردار گفت قربان امری ندارید.فهمیدم که کودتا شکست خورده ومن هنوز وزیر امور خارجه هستم …»
از خاطرات مهندس حق شناس در رابطه با هجوم سربازان به خانه رییس ستادارتش : « … مقارن نیمه شب بود که عده زیادی سرباز از دیوارهای خانه وارد شدند … ابتدا دختر ریاحی را که استراحت کرده بود با تهدید از آو خواستند که پدرش کجاست تمام خانه را جستجو کردند وسپس من وزیرک زاده را بازداشت کردند حتی اجازه ندادند لباس بپوشیم ما فکر کردیم قصد اعدام ما را دارند.»
آری این بود کوتاه قصه غصه ها ازآن شب دهشتناک که بیگانگان طراح ومجری آن بودند. امروز شصت وپنج سال از کودتای نگین 28 امرداد میگذرد ولی همچنان سایه شوم آن برسرملت ایران سایه افکنده است.
عزیزان ایران ازآن شماست، بسازید آنرا آزاد وآباد، آنطور که خود میخواهید واجازه ندهید که دشمنان قسم خورده این مرزوبوم وجدایی طلبان بی وطن به خواسته های شوم خود برسند، از گذشته بیاموزید وآنرا چراغ راه آینده خود سازید.
پاینده ایران
جمال درودی عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران
25 امرداد 1397
