لاییسیته چیست؟ چه نسبتی با سکولاریسم و سکولاریته دارد؟

لاییسیته چیست؟ چه نسبتی با سکولاریسم و سکولاریته دارد؟ با این حجم انبوه از بدخیمی‌ها ی دینی در فرهنگ و سنت ایرانی چه باید کرد؟ و با واکنش اسلام‌‌ستیزان و‌ کسانی که در ریخت‌ها ی گوناگون قربانی دخالت‌ها ی دینی در پهنه ی همه‌گانی اند، چه؟ چه‌گونه می‌توان جست‌وجو ی خوش‌بختی را در ایران ملی کرد؟ و پهنه ی همه‌گانی را از شر برادران بزرگ‌تر نجات داد؟ در ایران که سنتی دینی و درازدامن دارد؛ و مردمانی که به دین‌خویی متهم هستند، لایسیته و برساخت‌ها ی همانند، به چه کار می‌آید؟ چه نسبتی میان دمکراسی، حقوق‌بشر و لایسیته هست؟ در گذار دمکراتیک از جمهوری اسلامی بنیادها و ارزش‌ها و سازوکارها ی دمکراتیک را چه‌گونه باید به خوانشی از لایسیته پیوند زد که هم مرزها ی آزادی بیان رعایت شود؟ و هم مرزها ی آزادی وجدان و آزادی دینی؟ چه‌گونه می‌توان دولت‌ها و حکومت‌ها را نسبت به باورها و داوری‌ها ی دینی رنگارنگ مردمان ایران بی‌طرف کرد؟ چرا این بی‌طرفی بنیاد عدالت سیاسی و اجتماعی است؟ و یکی از بنیادها ی انسجام و چسبنده‌گی ملی؟ چه‌گونه می توان هم حقوق کودکان را از دست‌اندازی‌ها ی مذهبی، دینی و سنتی در امان داشت؟ و هم حقوق پدرها‌ و مادرها را در گردانش و مدیریت آموزش به کودکان؟ ترازها و تعادل‌هایی که به یک جامعه ی زنده و پویا امکان می‌دهد، خود را روزآمد کند؛ و پاسخ‌هایی درخور برای پرسش‌هایی از این دست فراهم آورد، چه‌گونه و از کجا به دست خواهد آمد؟ مرزها ی پهنه ی سیاست کجاست؟ و سیاست چه نسبتی با گستره ی فرهنگ، دین، پهنه ی خصوصی و سپهر عمومی دارد؟ این همه و بیش‌تر را در برابر فرهنگ قاسمی نویسنده، سیاست‌مدار و سخن‌گو ی حزب سوسیال‌دمکرات و لاییک ایران گذاشته‌ام؛ و پاسخ‌ها ی او را به پیش‌گاه شما آورده‌ام.