فریبا ثابت
برای اولین بار دیشب آرام تر خوابیدم و تا صبح هزار بار نغلتیدم و خواب و بیداری و کابوس دست از سرم بر داشته بود. دو ماه چقدر زودو دیر گذشت و اتفاقاتی افتاد ،که به باورم نمی آید.
چند روزی بود تلاش داشتم تحربیانی که برای خودم در نوع خود خاص بود به نوشته در آوردم اما نمی توانستم متمرکز شوم و رشته افکارم بسرعت پاره میشد کم کم داشتم ناامید میشدم که یکباره حس ها،درقالب کلمات رشته وار در ذهنم ردیف شدند وتا دوباره فرار نکنند شروع به نوشتن کردم.
همیشه ده روز قبل از سال نو با هیجان سبزه می گذارم معمولا عدس و ماش .سبزه سبز کردن را بسیار دوست دارم و به من لذت میدهد هر جوانه ای، امید به زندگی را در من بارور می کندو تا روز عید وچیدن سفره هفت سین، سبزه ها را هر روز با شوق و ذوق تیمار می کنم.
امسال هم طبق معمول عدس ها را در اب ریختم.
اما ان روز جمعه قبل از عید، در حال ریختن عدس های جوانه زده در ظرف ، سر درد عجیبی به سراغم آمد دست هایم کمی می لرزیدند و شادی خاصی از دیدن ان همه جوانه، به من دست نداد سعی میکردم بر خود مسلط شوم .عدس ها را به سرعت در ظرف ریختم و روی کاناپه دراز کشیدم .دیگر از جا بلند نشدم . و سه روز بعد همسرم ابراهیم آوخ .
کرونا به سراغ ما آمده بود وبیش از یک ماه مهمان ما شد.
تب ولرز سرفه سر درد، خواب ، بیداری وکابوس و ….. و تازه این آغاز کار بود.
حدود یک ماه با بالا و پایین شدن بیماری ،لحظه های امید و نا امیدی اضطراب و تسلیم و مقاومت را تجربه کردم. به ناگهان از یک شرایط سکون روز مره که همه چیز تکراری می نماید و ظاهرا با ثبات ، خود را در شرایط مرگ و زندگی پیدا می کنی . بارها در زندگی درچنین شرایطی قرار گرفته ام اما پنهان نمی کنم که با تجربه ای کاملا متفاوت رو به رو شدم. لحظات بین مرگ و زندگی محدود می شوند و تو در این دو نهایت دست و پا می زنی .
ـ باید حداقل14 روز قرنطینه باشید .
روز و شب به هم گره خورده است درد فرصتی به خواب نمی دهد گاهی بی هوش می شوی و با تب و لرز سر درد شدید بدن درد بی نهایت و سرفه های خشک کشدار و اسهال ،خیس عرق می پری. حداکثر نیم ساعت گذشته است.
ـ باید غذا بخورید مادام.
اشهایی وجود نداشت برای مسکن خوردن مجبوری .همسرم غذا بدست می آمد. خودم را مجبور می کردم اما غذا نه مزه داشت و نه بو و اولین قاشق دچار تهوع می شدی.
ـ مادام حس بویایی و چشایی را از دست داده ای؟.
از دست دادن حس بویایی و چشایی و تب و لرز شدید اشتها را کاملا از بین می برد.
همه جا سکوت بود وصدای پرند ه ها هم که همیشه برایم شادی آور بود مرا کلافه میکرد. تلویزیون هم تنها اخباراضطراب آور.هزاران نفر بستری، فوتی 600 تا 700 800 ، آدم ها تنها ارقام شده بودند که یک نفر هر شب سر ساعت 19مسئول اعلام آن بود .
کابوس سال های 60 دو باره زنده می شد تعداد اعدامی ها با اسم هر روز از رادیو.
و این ماجرا هم چنان ادامه دارد .
بی خوابی شب ها همراه با سر درد خیس عرق شدن و تشنگی مفرط و درد شکم امانم را می برید.
سه روز ثانیه به ثانیه گذشت و همسرم بی دریغ مراقبم بود.
روز چهارم همان طور که درجه تب در دست بالای سرم امد تک سرفه های خشک داشت و صورتش بر افروخته.
او هم در چنبره کرونا گرفتار آمد.
اندوه و غم توصیف نا پذ یر به سراغم امدتا او را آزرده نکنم اشک هایم را قورت دادم.
درست در اوج پاندومی که بیمارستان ها پر است حتی یک تخت خالی نیست.
حرف از انتخاب به میان آمده است.
پرستار اسپانیایی با گریه می گوید که از 65 به بالا در ارجحیت نیستند . و دکتر ایتالیایی که می گوید بین 40 ساله و 70 ساله هر چند سخت 40 ساله را انتخاب می کنند و فرانسه با اینکه رسما اعلام نمی کند بخشنامه داده که جوان ها در اولویت هستند.
چطور می توانستم قبول کنم که او انتخاب شود .هرگز حسی تا این حد درد ناک به من دست نداده بود دیگر علاوه بر بیماری اضطرابی پنهانی هم به سراغ من آمده بود.
ـ مادام این بیماری از روز پنجم تا 12 می تواند به مرحله حاد و خطرناک برسد.
چه روزهایی در انتظار ما بود؟
هر کدام گوشه ای روی کاناپه افتاده بودیم.گاهی که درد امان میداد یکی از ما غذایی می پخت.
روز ششم بیماری من و سومین روز بیماری همسرم درست روز عید،حال هر دوی ما خراب تر شد.درد قفسه سینه نفس تنگی ….
دکتر امد کنترل اکسیژن خون ، نبض ، کنترل صدای ریه و…
ـ مادام نفس شما هنوز خیلی تنگ نیست و به نظر میرسد ریه خیلی در گیر نشده و با توجه به وضعیت بیمارستان ها ترجیح می دهد که ما درخانه بمانیم.
و به همسرم گفت مسیو شما از روز پنجم بسیار بسیار مواظب باشید.
تاکید روی بسیار، نگرانیم را بیشتر می کند چطور می توانیم بیشتر مواظب باشیم.
ـ ما شما را تحت نظر داریم اما اگرنفس تنگی پیش آمد ما را خبر کنید.ودرمقابل سوالات من که حاکی از نگرانی بود گفت: من ترجیح میدهم که شما را نگران کنم تا هوشیار باشید .
ـ پس این بیماری یک سرما خوردگی ساده که دو ماه است تکرار می کنند، نیست.
با نگاهی مهربان گفت نه و نگاهی به سبزه ها که روی میز تنها مانده بودند انداخت گفت:
ایرانی هستید؟. من دوست ایرانی دارم میدانم سال نو شماست حتما سال آینده در کنار سفره هفت سین جشن میگیرید.
مهربانی او ما را کمی از ان فضا در آورد.
راستی اولین سالی بود که سفره هفت سین نداشیم با این که سبزه ها حتی بی آب هر روز بزرگتر می شدند نه توان و نه شوقی برای سفره، در من نبود . من که هرگز حتی در بدترین شرایط سفره را فراموش نمی کردم.
اما حرف دکترجرقه ای در ذهنم ایجاد کرد.
تلفن مدام زنگ می خورد . و ما در حد توان کوتاه جواب میدادیم . سال نو مبارک ، راستی امسال عکس سفره هفت سین رانفرستادی ،صدات مثل همیشه نیست، نمی خندی ،انگار حوضله حرف زدن نداری وو…..
اما دیدن تصویر خندان دختر و نوه نارنینم که سال نو را تبریک می گفنتد کمی حال و هوای ما را عوض کرد.
آنها از حال روز ما بی خبر بودند. من به دو دلیل به انها نگفته بودم یکی اینکه دوروز قبل از یبماری با او بودم و او طبق معمول مرا به یکی از کافه های با صفای پاریس برده بودو من نگران بودم که به او منتقل نکرده باشم. دوم این که با توجه به قرنطینه نگران میشد بدون اینکه کاری از او ساخته باشد. خوشبختانه انها مبتلا نشدند اما نگرانی هر روزه من برای اوتا 14 روز خود داستان دیگری است.
جدا از خوشحالی از سلامت آنها، لبخند و انرژی نوه عزیزمان که از مامانش به ارث برده خیلی به ما کمک کرد وبرایم یاد اور روزهای کودکی دخترم بود که در شرایط سخت زندان وجودش چه امیدهایی به من میداد.
از جا بر خاستم و سبزه ها را آب دادم. اما مثل همیشه از بوی خوش سبزه آب خورده خبری نبود.
سعی میکردیم روز به روز زندگی کنیم چاره ای نبود.در جایی که راه رفتن ساده کار شاق و دشواری بود باید کمی ذهنم را از بیماری ، انتخاب و مرگ آرام میکردم .
من که اصلا بی خواب نبودم خوابم به کلی بهم خورده بود. دکتر می گفت استراحت در روند بهبود بیماری تعیین کننده است و قرص خواب تجویز میکرد اما من که هرگز قرص خواب نخورده بودم بدنم تحمل نمی کرد .
چاره ای دیگر اندیشیدم برای شب ها از مدیتیشن استفاده کردم. با کمی سماجت موثر افتاد.
چند روزی هر چند کند و سخت گذشت. مرتب تحت نظر دکتر بودیم . شدت بیماری من کمی کاهش یافته بود و همسرم روند بیماری را باخونسردی طی میکرد.
با کمی امیدواری روزها را می شمردیم تا 14 روز کذایی بگذرد و ما با خوشخالی بگویم ما کرونا را شکست دادیم.
اما روز دهم ،بیماری همسرم حاد شد . تب شدید، نفس تنگی تا مرز خفگی که ظاهرا دم صبح شروع شده بودومن در سر زدن های شبانه در حالت خواب و بیداری متوجه آن نشده بودم.با صدای سرفه ازخواب پریدم وبه طرف اتاق دویدم .
بعد از گرفتن درجه تب ، او را که بشدت دچار سرفه های وحشتناک شده بود کمک کردم از تخت پایین بیاید و به طرف روشویی بردم . در روشویی نفسش به شدت تنگ شد و ناخن هایش به کبودی گرایید اورا با سرعت وبه زحمت ازحمام بیرون آوردم و با تلفن امداد را خبر کردم.
ـ درها را باز کنید بیمار را به شکم یا پهلو بخوابانید از کنار بیمار تکان نخورید رسیدیم.
لحظه سخت تصمیم فرا رسیده بود بیمارستان ؟
در اولین فرصت دخترم را خبر کردم جای پنهان کاری نبود و بعد یکی دوتا از دوستان.
دخترم شوکه شده بود و مرتب داد می زد که چرا او را بی خبر گذاشته بودم.تنها خواهرم در جریان بود نگرانی بی اندازه اوکافی بود تا من کس دیگری را نگران نکنم.
گوشی را گذاشتم و بی تابانه منتظر دکتر.
دکتر رسیدهمسرم با دستگاه هوایی که از قبل در خانه داشت کمی ارام تر شده بود . دکتر در حال معاینه همسرم بود اما او مرتب تکرار می کرد که نمی خواهد به بیمارستان برود.
حتما انتخاب کرده بود که انتخاب نشود.
ـ ریه ها در گیر شده من باید با ریئسم تماس بگیرم.
و من که مستاصل لحظه شماری می کنم او با نگاهش به من می فهماند که نمی خواد به بیمارستان برود و من علیرعم نگرانی شدید تسلیم شدم.
دکتر پس از تماس و مشورت طولانی با مرکز15 (اورژانس ویژه کرونا) لحظه ای هردوی ما را نگاه کرده و گفت :
شما قاعدتا بیمارستانی هستید اما با توجه به اینکه این دستگاه را در خانه دارید و در بیمارستان هم در وهله اول بادستگاه هوا می دهند و در ضمن همین لحظه تخت خالی هم نداریم به دو شرط می توانید فعلادر خانه بمانید.
یکی اینکه قبول کنید تحت نظر یک مرکز مخصوص باشید و دوم اینکه به هیچ وجه حتی یک ثانیه تنها نبوده و داروهای تجویزی رامرتب بخورید و در صورت نفس تنگی شدید و کمبود اکسیژن بسرعت ما را خبر کنید ما یک جا را در بیمارستان برای شما آماده می کنیم.
مسئولیت بزرگی بر دوش من افتاده بود نمی دانستم چه خواهد شد، بیماری خود را فراموش کرده بودم.
شب دکتری زنگ زد تا از حال همسرم با خبر شود و گفت که هر روز دو بار باید صبح و عصر پرسشنامه ای راکه می فرستند پر کنیم و بعد دکتر زنگ می زند اگر مشکلی دیدند به سرعت میایند. در این فاصله صبح تا عصر،اگر مشکلی پیش آمد ما راخبر کنید .
همسرم که نگرانی من را حس میکرد می گفت من حتما از پس این بیماری بر می آیم و نمی گذارم او مرا از پا در اورد من بارها در زندگیم تا پای مرگ رفته ام نگران نباش به خودت هم فکر کن گویا فراموش کرده ای که خودت هم بیماری ما با کمک هم این دوره را می گذارانیم.
روزهای سختی بود دارو تا روز سوم جواب نمی داد و تب و سرفه سر درد و درد قفسه سینه هم چنان به شدت فشار می آورد.روز به روزتوان ووزنش را از دست می داد و ضعیف تر می شدو اما او تصمیم گرفته بود که با او بجنگد و من هم با او همراه شده بودم .
دکترها مرتب زنگ می زدند و ما را کمک می کردند چهار روز پس از مصرف دارو کمی بهبودی حاصل شد و امید را بیشتر کرد.
بیماری یک ماه طول کشید با هفت کیلو کاهش وزن و ضعف شدید. اما خطر رفع شد.
و تا مدتها آن مرکز ما را همرامی میکرد و بعد ما را به دکتر خانوادگی سپرد.
دو ماه از آن تاریخ می گذرد دو ماه سخت و پراز تردید و یک عالم سوال.
کروناکه ابتدا ترس ایجاد کرده بود( ترس از نا مشخص بودن و نشناختن ویروس )به ترس انسانها از هم دیگرو فاصله اجتماعی تبدیل شد.
امااین فاصله اجتماعی نه روشی برای پیشبرد درمان که هراس آفرین شده بود .
اگر این فاصله رعایت نشود جریمه می شوی ،مریض میشوی ،دیگران را مریض میکنی ،به بهداشت عمومی ضرر می زنی اقتصاد را فلج می کنی و…و خلاصه انگشت اتهام به طرف توست.
گویا تو بودی که مرتب بودجه بهداشت را کاهش دادی، دایما ازپرسنل بیمارستان کاستی، اعتصابات و فریادهای پزشکان و پرستاران در اعتراض به شرایط کار نادیده گرفتی و بیمارستان های بسیاری را به بهانه پر هزینه بودن تعطیل کردی.
گویا تو بودی که برای اینکه اقتصاد نئو لیبرالی ضربه ای نبیند تا مدتها بعد از انتشار ویرس، دست روی دست گذ اشتی و گفتی: ای بابا این مثل یک سرما خوردگی ساده است.
و اما حالا باید مقصری برای این نابسامانی پیدا میشد . ویروس و تو که حامل آنی !
و حالا تو باید انتخاب کنی. مرگ یا زندگی و همه مسئولیت ها باتوست اگر بمیری مقصر تویی چون دستورات را رعایت نکردی، ماسک نزدی ،فاصله اجتماعی راحفظ نکردی .
و خلاصه تا هل دادن هر کس به فردیت خود وهراس از دیگری و در این راستا انسان ها را به نهایت خود راندن. ( صف های طولانی و قفسه های خالی فروشگاه ها)
واما خوشبختانه همیشه مقاومت زیبای انسانی هست .و من به چشم خود دیدم که در شرایط سخت و استثنائی بنا به گفنه توماس هابز(فیلسوف انگلیسی قرن 17) : هم انسان گرگ است برای انسان و هم انسان خداست برای انسان .
پزشکان و پرستاران و تمام پرستل درمانی که علیرغم تمام فشارها چگونه بقول خودشان دیوارها را هل دادند تا به قیمت جان خود و بدون ترس به یاری مردم بشتابند. چگونه پزشکان و پرستاران جوان با کمبود امکانات خطر کرده و زندگی بیماران را به زندگی خود ترحیج می دادند و حتی نگران خورد و خوراک تو هم بودند.
ـ مادام کسی هست برای شما خرید کنه؟
و در جواب تشکر ما می کفتند وظیفه ماست.
چگونه دکترها و پرستاران باز نشسته پس از یک عمر تلاش ،باز به سر کار برگشتند تا با روزی 16 ساعت کار کردن جان خود را فدای کم کاری مسیولین کنند
چطور جوان هایی ، علیرغم این که ویروس بیداد میکرد به کمک آدم های تنها می رفنتد تا برایشان دارو و غذا بخرند.
و بسیاری از کمک های باور نکردنی دیگر.
و این جاست که « انسان خدای انسان است» معنی پیدا می کند. از خود گذشتن برای دیگران.
و در مقابل افزایش خشونت علیه زنان و کودکان ، خشونت و دزدی ،افزایش راسیسم و از همه مهمتر دزدی ماسک وسایل ضروری اولیه پزشکی با وجود کمبود، ما را به مفهوم « انسان گرک است برای انسان» نزدیک می کند .هر چند به مطلق گرایی معتقد نیستم.
و اما به راستی :
آیا ما زندانی بین محدودیت، مرگ و زندگی هستیم ؟
و یا نهایتا انتخاب هم ممکن است.
هر چند جواب این سئوال ساده نیست و به تعمق زیاد نیاز دارد اما تحربیات زندگی من و از جمله همین آخری نشان داده که انسان همیشه محکوم به پذیرفتن شرایط و محدودیت ها نیست و حق اتنخاب دارد.
حتی اگر برای زندگی مرگ را بپذیری.چرا که در رابطه دیالکتیکی این دو است که زندگی معنا پیدا می کند.
9مای 2020
