سیاوش عبقری
در چند روز گذشته انتشار تصاویر دیوارکشی مقابل ساختمان تاریخی مجلس قدیم یا عمارت بهارستان، در شبکه‌های اجتماعی موجب حیرت گروه‌های مختلف شده. عمارت بهارستان، کاخ بهارستان یا دارالشورای ملی ایران نام ساختمانی تاریخی در مجموعه بهارستان تهران است که قدمت آن به سده ۱۳ خورشیدی میرسد. این ساختمان نماد عدالت‌خواهی مشروطه‌طلبان و مرکز مهم‌ترین تحولات تاریخی ایران بوده است. به صورت رسمی مشخص نیست که چه کسانی و چرا در مقابل این عمارت دیوار می‌کشند. به نظر میرسد که سازمان میراث فرهنگی و شهرداری از این رخداد اطلاع نداشته‌اند. بر اساس شنیده‌ها دیوارکشی برای پیشگیری از تکرار اقداماتی همچون عملیات تروریستی داعش دنبال می‌شود و قرار است عمارت تاریخی بهارستان برای همیشه پشت دیواری آجری پنهان گردد.
دیوارکشی مقابل مجلس شورای ملی، نماد عدالت‌خواهی در ایران
ساخت‌وساز گسترده در بهارستان اتفاقی جدید نیست. هر چند بهارستان و عودلاجان در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده اما عملیات پروژه عظیمی به نام کتابخانه و ساخت برج محل اقامت نمایندگان مجلس از چند سال پیش در اطراف مجلس در حال اجراست و اگر چه این اقدامات مورد اعتراض بسیاری از دوستداران میراث‌فرهنگی و فعالان مدنی قرار گرفته، اما تا امروز منجر به توقف این پروژه‌ها نشده است.
پروژه‌های ساخت کتابخانه و برج اقامتی نمایندگان با تخریب گسترده بناهای تاریخی اطراف مجلس و مسجد سپهسالار آغاز شد و اکنون بخش بزرگی از آن انجام شده است. این در حالی است که شهرداری تهران از سال گذشته در حال اجرای برنامه‌ای برای بازپیرایی و نماسازی بهارستان به منظور هویت‌سازی و جان‌بخشی به تاریخ این بخش از شهر است. در نتیجه اجرای این طرح بخش‌هایی از میدان بهارستان سنگفرش شده، مغازه‌ها نونوار شده‌اند، و حیات دوباره‌ای در رگ این بخش از شهر جاری شده. با این حال برخی معتقدند که همه این اقدامات بخشی از پروژه بزرگی برای بستن این محدوده و حاکمیتی شدن بهارستان است، در نتیجه دیوارکشی جدید مقابل عمارت بهارستان جلوه دیگری از این فرآیند است.
با این حال، جنجال شبکه‌های اجتماعی و اطلاع‌رسانی رسانه‌ها کارساز شد و رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران از دیوارکشی مقابل مجلس گلایه کرد. حسن خلیل‌آبادی در تذکر پیش از دستور خود در سیزدهمین جلسه شورای شهر پنجم با بیان اینکه این روزها شاهد دیوارکشی در اطراف مجلس هستیم، گفت: «حتی قرار است جلوی نمای مجلس ملی نیز دیوارکشی شود که این مغایر هویت میراثی، ملی و … است.» او تاکید کرد که شهردار تهران باید دستور توقف این دیوارکشی را بدهد: «مجلس اصلی‌ترین نماد میدان بهارستان است و باید دیوارکشی متوقف و از روش‌های به روزتری برای برقراری امنیت مجلس استفاده کرد.»
دوشنبه ۲۴ مهر هم اعضای شورای شهر تهران، ری و تجریش و کمسیون فرهنگی و اجتماعی و کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر از ساختمان قدیمی مجلس بازدید کردند. در این دیدار رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران اعلام کرد: موضوع دیوارکشی اطراف مجلس در جلسه‌ای با حضور نمایندگان اداره کل میراث فرهنگی استان تهران، شورای شهر و استانداری تهران تعیین تکلیف می‌شود. در ادامه همین اقدامات محمد جواد حق‌شناس با تقدیر از خبرنگاران که به نمایندگی از مردم از ساختمان مجلس بازدید کردند، گفت: دیوارکشی مقابل ساختمان قدیمی مجلس دغدغه مردم است که نگران حفظ میراث فرهنگی هستند.
اقدامات بزرگانی که برای عدالت‌خواهی و مشروطه‌طلبی تلاش کردند در حافظه ملت ایران ثبت است. یکی از این افراد میرزا حسین‌خان سپهسالار قزوینی بود که در سال ۱۲۸۹ قمری تصمیم به ساخت عمارت‌های بزرگ از جمله کاخ بهارستان در اراضی بهارستان گرفت. مهم‌ترین نتیجه تمایل او به بهبود سیمای شهر همین عمارت بهارستان یا کاخ بهارستان است که محل زندگی خودش نیز بود. ساختمانی که در ضلع شرقی میدان بهارستان تهران است و امروز به عنوان ساختمان مشروطه یا مجلس شورای ملی شناخته می‌شود از زمان پیروزی انقلاب مشروطه برای مجلس در نظر گرفته شد. در تاریخ مورخ ۲۵ جمادی‌الثانی ۱۳۲۴(۲۳ مرداد ۱۲۸۵) محقق‌السلطنه (محقق‌الدوله) که رئیس بیوتات دولتی بود طی حکمی از سوی میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله (صدراعظم) موظف شد که عمارت بزرگ باغ بهارستان را برای مجلس مهیا سازد.
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران با بیان آن که میدان بهارستان یکی از مراکز مهم میراثی تهران و کشور بوده که به ثبت ملی رسیده است، گفت: «مجلس مشروطه و مدرسه عالی شهید مطهری و میدان بهارستان که یادآورد خاطرات دوره قاجار و پهلوی همگی به ثبت ملی رسیده است. این میدان از نظر هویت شهری واجد اهمیت است و باید حفظ شود.» گرچه او مدعی است که در حال حاضر دیوارکشی متوقف شده، اما برنامه احداث دیوار مقابل مجلس همچنان ادامه دارد و تصاویر متعددی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود گواه آن است.
دیوارکشی مقابل ساختمان مجلس نه تنها به یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی و هویتی ایران خدشه وارد کرده و میان مجلسی که نماد عدالت‌خواهی در ایران است و مردم دیوار جدایی می‌کشد، بلکه با ضوابط و قوانین مصوب میراث‌فرهنگی نیز مغایر بوده و به وضوح از قانون‌شکنی در مقابل مجلس قانونگذاری کشور نشان دارد. گرچه به درستی روشن نیست که چه افراد و سازمان‌هایی با چه هدفی این پروزه را دنبال می‌کنند، اما این نوع اقدامات همسو با خواست و اقدام افرادی است که علاقمند به حذف عناصر تاریخ ملی و نمادهای عدالت‌طلبی ایران هستند.
دیوارکشی مقابل مجلس شورای ملی، نماد عدالت خواهی در ایران
