پدیده ای به نام “مانسون تابستانی” که ازاختلاف دمای خشکی با آب وهوای اقیانوسی همسایه یعنی اقیانوس هند ایجاد می شود سامانه بارشی پرفشاری ایجاد می کند که تابستان امسال بیش از 20 استان ایران بویژه نواحی جنوبی ومرکزی کشور را درگیر کرد.کشورهایی که با این پدیده آشنا هستند و ازحکومت های دلسوز و مردمی و دارای برنامه برخوردارند، از بارش های سنگین آن در جهت ذخیره منابع آبی زیر زمینی و اقتصاد خود بویژه بخش کشاورزی استفاده می کنند که نمونه مشهور آن توسعه کشت برنج وچای در شبه قاره هند است.ایران برخی سال ها درمعرض نفوذ این جبهه هوایی پرفشار قرار می گیرد و حکومت جمهوری اسلامی به طور کلی هیج نوع سیاستی در برابر این بارش ها وبه طور کلی مدیریت مناسب منابع آبی ندارد. به همین دلیل علاوه بر تجربه طولانی دوره های خشکسالی با پدیده تخلیه منابع آبی روبرو هستیم ودر کنار این مدیریت نا درست برداشت بی رویه منابع آبی، با تخریب های متعدد مسیل ها ومحیط طبیعی وساخت وسازهای نادرست هم به جهت قطع مسیر مسیل ها و هم عدم رعایت استحکام سازه ای روبرو هستیم.که ضایعات جبران نا پذیر جانی و مالی برای هموطنانمان در بر دارد. متاسفانه لایروبی رودخانه های فصلی هم به فراموشی سپرده شده است واین درحالی است که این رودخانه ها ونهرهادرجریان بارش های مختلف ویا استفاده نادرست در هدایت فاضلاب با انسداد روبرو شده اند وهنگام بارش های سیل آسا ، قادر به هدایت جریان سیلاب نیستند.بارش های تابستانی سال 1401 خسارت های عمده جانی ومالی برجای گذاشت. بر اساس اخرین آمار رسمی حدود 70 نفر از هموطنان جان خود را از دست دادند وتعداد زیادی نیز مفقود شده اند که آمار روشنی در مورد آن ها وجود ندارد.و به احتمال زیاد جزو کسانی هستند که جان خود را از دست داده اند. همچنین وزارت جهاد کشاورزی حداقل 10 هزار میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی برآورد کرده است. حدود 20 هزار واحد مسکونی خسارت دیده و برخی مناطق گردشگری وبافت های تاریخی نیز آسیب دیده است.
هنوز رقم دقیق وجامعی از میزان خسارت ها ارائه نشده ، اما آنچه که روشن است این ارقام حداقلی وبه قیمت های روز است. با توجه به فقدان سیستم تخصیص سریع جبران های هزینه ای به آسیب دیدگان وتورم پرشتاب موجود در اقتصاد ، ارزش این خسارت ها مرتبا در حال افزایش ودر صورت تاخیر در پرداخت ها وبا فرض تخصیص، قدرت جبرانی آن ها به سرعت کاهش می یابد. به عبارت دیگر آسیب دیدگان با محدودیت های مالی شدید تری نیز روبرو خواهند گردید. تجارب قبلی نیز از عدم تخصیص به موقع و تحمیل هزینه جبران خسارت ها به مردم حکایت دارد. این در حالی است که جبران این خسارت ها از محل صندوق بیمه همگانی وپرداختی مردم برروی قبوض برق صورت می گیرد. البته مواردی از خسارت ها مانند خسارت خودروها در صورتیکه پوشش بدنه حوادث طبیعی نداشته باشند از شمول این موارد خارج می شود.نکته مهم اینکه مقایسه خسارت وارد شده با اعتبارات عمرانی سال 1401 حداقل رقمی حدود 10 درصد اعتبارات عمرانی را در برمی گیرد. البته می توان این رقم را تا حدود 20 درصد هم در نظر گرفت. البته سابقه تخصیص واقعی اعتبارات عمرانی بسیار کمتر از مبالغ مصوب است . به عبارت دیگر میزان خسارت سیل را با سهمی بزرگتر نسبت به اعتبارات عمرانی باید در نظر گرفت. همچنین مقایسه دیگر بودجه 112 هزار میلیاردی بخش کشاورزی است که خسارت برآوردی اولیه نزدیک 10 درصد این رقم است. اعتبارات صندوق بیمه همگانی نیز حدود 68 میلیارد تومان است که حداقل برآورد خسارت 20 درصد اعتبارات این صندوق را پوشش خواهد داد. بدیهی است در طول سال خسارت های متعدد دیگری ایجاد شده ومی شود که در عمل صندوق را با کسری منابع مواجه می کند.مقایسه های موجود نشان می دهد که کشور به دلیل فقدان زیر ساخت های مناسب وتخریب بلند مدت منابع طبیعی تنها در عرض چند ساعت ویا چند روز مواجه با چه خسارتهایی می شود. ابعاد این خسارتها به دلیل تاخیر های متعدد که اقدامات جبرانی، خسارتهای مضاعفی را نیز در پی دارد. به طور مثال بازگشت روستاها به چرخه تولید ویا بازار نهاده ها و سایر امور مرتبط را با دشواری روبرو می کند.خسارت دفعی سیل با خسارت تاخیر در جبران معمولا همراه است ومی توان شاهد اختلالات زنجیره تولید در دوره زراعی بعدی باشیم.با توجه به هشدار های متعدد در زمینه ورود سامانه های بارشی جدید تا پایان مرداد ماه، احتمال افزایش خسارت ها نیز وجود دارد. با اینحال آنچه اهمیت دارد علاوه بر رعایت استانداردهای ساخت وساز درهمه مستحدثات از جمله بناهای مسکونی، راهها، پل ها وسد های خاکی و… ضرورت آزاد سازی مسیر رودخانه ها وانهار به علاوه طرح های آبخوان داری به شدت احساس می شود. اگر سیاست روشنی در این موارد دنبال شود بارش های مانسون تابستانی ، حجم مناسبی آب وارد مخازن سطحی وزیر سطحی کشور خواهد کرد و دستکم از کویری شدن بیشتر جلوگیری خواهد نمود.سیل اخیر، چهره تخریب بی حساب و کارشناسی نشده طبیعت را عریان کرد ونشان داد خشکسالی واز بین بردن پوشش گیاهی، باران چند میلیمتری را چگونه به تهدید تبدیل می کند.
جبهه ملی ایران سنگین شدن این خسارات را ناشی از بی برنامگی و سوء مدیریت و ناتوانی حکومت در امداد رسانی به مردم می داند. ما به خانواده هایی که عزیزان خود را در جریان این سیل ها از دست داده اند،صمیمانه تسلیت می گوییم.و با هموطنان شریفی که در اثر بروز این حوادث اسفبار خانه و کاشانه و کشتزارشان از بین رفته عمیقا اظهار همدردی می کنیم. جبران این خسارات جانی به هیچ صورتی ممکن و میسر نیست.اما ما از مسئولان حکومتی می خواهیم که اندکی از بذل وبخشش های بیهوده خود که دور ازمنافع ملی است کاسته، و حد اقل هرچه زود ترخسارات مالی وارد شده به هموطنان سیل زده را جبران نمایند.
هیات رهبری اجرائی جبهه ملی ایران
شانزدهم مردادماه 1401 خورشیدی
