به مناسبت ۲۸ آوریل روز جهانی یادمان کارگران جانباخته بر اثر حوادث کار و آلودگی محیط کار با یاد و خاطره ی تمام کارگرانی که جان خود را در حوادث کار از دست داده اند
هر روز تعدادی از کارگران به دلیل ایمن نبود محیط کار، و بی توجهی کارفرمایان به استانداردهای لازم برای کار، دچار حوادث کار می شوند، تعدادی از آنان جان خود را از دست داده و تعدادی هم دچار معلولیت هایی می شوند که امکان کار را از آنان می گیرد. آمار دقیقی از این قربانیان وجود ندارد. بسیاری از دولت های کشورهای در حال توسعه نیز آمار دقیق و واقعی از تلفات خود ارائه نمیدهند. اما به جرات می توان ادعا کرد که تعداد کشته شدگان حوادث کار بیشتر از کشته شدگان جنگ است. ارائه آمار دقیق در این زمینه به معنی صحه گذاشتن بر استثمار بی حد و اندازه ای است که سرمایه داری بر آن استوار است. برمنبای همین آمارهای ناقص منتشر شده، سازمان بین المللی کار (ILO) اعلام کرد که سالانه در جهان بیش از دو میلیون و چهارصد هزار نفر بر اثر حوادث کار و بیماریهای ناشی از محیط کار جانشان را از دست می دهند. سیصد و پنجاه هزار کارگر در حوادث حین کار کشته میشوند و بیش از دو میلیون و پنجاه هزار نفر دیگر بر اثر بیماریهای مربوط به کار میمیرند. یعنی روزانه بیش از ۶۵۰۰ نفر قربانی جدال جان و سرمایه می شوند. در واقع مرگ این کارگران باید به عنوان قتل عمد محسوب شود. قتل عمد به این دلیل که:
۱- عدم پرداخت دستمزد مناسب و عدم امنیت شغلی کارگران موجب بالا رفتن حوادث ناشی از کار می شود. کارگر برای تامین هزینه های زندگی، بهه جای هشت ساعت کار قانونی، ۱۶ ساعت و بعضا تا ۲۴ ساعت در سه شیفت کار کند که دقت و توجه آنان را کاهش می دهد.
۲- بسیاری از این کارگران در اثر اهمال کارفرمایان و خودداری آگاهانه ایشان از فراهم آوردن امکانات مناسب و ایمن کردن محیط های کار قربانی میی شوند چرا که صرفه جویی در این زمینه ها به سود سرمایه داران می افزاید.
۳- بعضی از این حوادث به ظاهر در اثر بی احتیاطی کارگران است. در این موارد هم باز هم کارفرمایان مقصرند چرا که قبل از کار آموزش های لازم را بهه کارگران نمیدهند. زیرا هزینه های آموزش هم جزء هزینه های غیر ضروری محسوب می شود و منبع دیگری برای صرفه جویی و کاهش هزینه تولید است.
اما در صورت قتل کارگران در اثر حوادث کار هیچ یک از کارفرمایان نه تنها در جایگاه متهم قرار نمیگیرند. حتا در قراردادهای واگذاری کار به شرکت هایی پیمانکاری درصدی تحت عنوان مرگ و میر نیروی کار در نظر گرفته می شود. سلمان یگانه اردیبهشت سال ۱۳۸۸ در کارخانه سیمان لوشان به دلیل نقص فنی دستگاه کشته شد. «مه آفرید امیرخسروی» مالک کارخانه سیمان لوشان و ۳۸ کارخانه و مجتمع تولیدی و مجری ۱۸ پروژه ی عظیم بود. او (یا نماینده ی او در کارخانه ی فولاد لوشان) در جواب سلمان، که از او خواسته بود عیب دستگاه بتون ساز را برطرف کند، گفته بود توان مالیِ تعویض و حتا تعمیر دستگاه را ندارد! مه آفرید خسروی، کارفرمای وی به جرم اختلاس اعدام شد، اما در پرونده ی وی عاملیت در قتل سلمان به چشم نمی خورد.
حادثه ی کار یک حادثه نیست که فقط به یک نفر آسیب بزند. تاثیرات این حوادث در زندگی این کارگران بسیار عمیق و طولانی مدت است، آسیب هاییی که شاید در بعضی موارد بسیار دردناک تر از خود حادثه باشد، چرا که بعد از این رویداد، تبعات آن در زندگی بازماندگان و خانواده ی کارگر حادثه دیده هر لحظه مستمر و جاری خواهد بود.
در نبود تشکل های کارگری مستقل که بتواند از حقوق کارگران حمایت کند، نظارت بر ایمنی کارگاه ها از دستور کار مسوولان خارج است و ماده ۱۴۷۷ قانون کار نیز مانند سایر موادش به فراموشی سپرده می شود. ماده ای که دولت را موظف کرده است خدمات بهداشتی و درمانی را برای کارگران و کشاورزان مشمول این قانون و خانواده های آنها فراهم کند و کارفرمایان را به بیمه کردن کارگران الزام می کند و تاوان قصور و سودپرستی کارفرمایان و بی توجهی مسوولین سازمان تامین اجتماعی، وزارت کار و… را کارگران حادثه دیده و خانواده های آنان می پردازند.
در بیشتر خبرهای مربوط به کشته شدن کارگران به دلیل حوادث کار، اسمی از آنان برده نمی شود. آنان قربانیان گمنامی هستند که در لابه لایی خبرهای رسانه ها به راحتی گم می شوند. حتا درحوادث بزرگی مانند آتش سوزی ساختمان پلاسکو نیز چنین اتفاقی افتد و بعد از فروکش کردن تب و تاب اولیه، دیگری خبری از این کارگران و خانواده هایشان نیست.
از این رو انتخاب و به رسمیت شناختن روزی با عنوان “یادمان قربانیان حوادث کار” می تواند بسیار مهم باشد. نخستین بار اوایل دهه هشتاد میلادی ۲۸۸ آوریل به عنوان روز یادمان قربانیان حوادث و محیط کار مطرح شد.کشور کانادا در سال ۱۹۸۹ این روز را به رسمیت شناخت و به دنبال آن در سال ۱۹۹۶ فدراسیون بین المللی اتحادیه های کارگری در نیویورک این روز را به عنوان روز یادمان کارگران اعلام کرد. تا کنون طی دو مرحله بیست کشور جهان این روز را به رسمیت شناخته اند، اما اکثر کشورها، حتی کشورهای پیشرفته از به رسمیت شناختن این روز طفره میروند.
بر تمامی کارگران و تشکل های مستقل آنان است که با گرامی داشتن یاد کارگران حادثه دیده، توجه افکار عمومی را بیشتر به این مساله جلب کنند وو ایجاد ایمنی کار را به یکی از خواسته های اصلی خود تبدیل کنند.
به این منظور یادی می کنیم از برخی کارگرانی که در سالهای قبل جان خود را در محیط کار از دست داده اند:
پیمان رضی لو(کارگر ایران خودرو) ، سلمان یگانه (کارگر لوله سازی لوشان)، فرامرز شاه ویسی، (سکته قلبی هنگام کارشرکت لیلاق سنندج)، مهدیی داوری (سقوط داخل چاه آسانسور ساختمانی اصفهان)، سردار عبداله (مرگ بر اثر سقوط ساختمانی سنندج)، شاهبری بهرامی فر (مرگ هنگام کار با خرمن زن، کارگر کشاورزی شهرستان روانسر)، نجیب اله کارگر افغان (مرگ بر اثر سقوط ساختمانی نائین)، ایرج مهاجری، خدا رحم اولیازهی، عدنان عزیزی، عبدالحمید صادقی، مصیبت کریمی راد، مراد خالقپور، ولی محمدی، رحم الدین نور زهی، محمد ایزدی، هاشم عابدی و پویا عزیزی، رضا خالقپور (کارگران غدیر یزد)، محمد حسین بیگی (برخورد با دستگاه کاردینگ کارخانه نساجی یزد)، رضا کشاورز (مرگ بر اثر آتش سوزی پالایشگاه نفت بندر عباس) ، خسرو جان ، لقمان مسعودی ، سوران کوملسی (کارگران نقاش ساختمانی، مرگ بر اثر گاز گرفتگی مهاباد)، مصطفی بهمن پور ( خودکشی در محوطه کارخانه به دلیل قرار گرفتن در لیست اخراج، کارخانه مزدا تهران)، مهدی سیف الدینی(مرگ بر اثر اصابت جک معدن زغال سنگ شهرستان زرند)، اسلام جهانبانیان (کارگر پتروشیمی کارون)، سید مرتضی موسوی‌نژاد و عبدالنور بنی‌سعید و محمد حمیدی (از کشته شدگان پتروشیمی بندر امام) و … .
و از یاد نبریم تمام کشته شدگان گمنام حوادث کار و خانواده هایشان را که درخبرها تنها با عنوان “یک کارگر” معرفی می شوند و با امید به روزی که دیگر هیچ کارگری درحین کار، سلامت و جان خود را از دست ندهد .
کانون مدافعان حقوق کارگر
۸ اردیبهشت ۱۳۹۶
