محاکمه قاتل و شکنجه گر رژیم پهلوی

همسایههای محلهی اعیان نشین ویندرمیر (Windermere) فلوریدا، آنان را به نامهای پیتر و نانسی میشناسند، زوج بازنشسته ای به ظاهر صمیمی که در پیاده رویهای صبحگاهی برایشان دست تکان میدهند و همواره از ملاقات دو دختر بلند پرواز و موفق آنها که یکی از آنها استاد علوم در دانشگاه هاروارد است، لذت میبرند.

با این وجود، پشت دیوارهای بلند عمارت ۳.۶ میلیون دلاری این زوج در کنار دریاچه، واقعیتی تاریک تر از سیاهی شب که به شدت محافظت می شود؛ نهفته است: «پیتر» در واقع پرویز ثابتی است، ریٔیس پلیس مخفی و شکنجهگر ارشد حکومت شاه سابق ایران پیش از انقلاب می باشد که اکنون با یک دعوی حقوقی ۲۲۵ میلیون دلاری در فلوریدا و به دلیل جنایات مرتکب شده در زندانهای تهران و دیگر شهرستان ها روبرو است.

یک قاضی دادگاه منطقهای ماه گذشته حکم صادر کرد که پرویز ثابتی ۸۹ ساله که از زمان فرار از ایران در سال ۱۹۷۸ زندگی جدید موفق و گمنامی را برای خود و خانوادهاش دست و پا کرده است؛ باید در پروندهای که توسط سه شاکی که خود را زندانیان سیاسی سابق معرفی میکنند، مطرح شده است، محاکمه

شود.

شکایت کننده گان در اسنادی که به دادگاه ارایٔه داده اند میگویند که آنان همراه با هزاران نفری بودند که به عنوان مخالفان (سیاسی) رژیم شاه توسط ساواک، (Savak) سازمان اطلاعات و امنیت داخلی؛ بدنام و بیرحم ایران، دستگیر شده و به دستور شخصی ثابتی مورد آزار و اذیت؛ از جمله تجاوز، شوک الکتریکی،

غرق کردن در آب و کشیدن اجباری ناخن ها قرار گرفتند.

آنان ادعا کرده اند که یکی از تجهیزات شکنجه به ویژه وحشیانه، آپولو نام داشت، یک صندلی الکتریکی که نامش از برنامه فضایی اولیه ایالات متحده گرفته شده بود که با نهادن یک کلاه ایمنی فلزی بر سر زندانیان فریادهای قربانیان را در گوش آنها منعکس می کرد و موجب شکنجه مرگبار می شد.

1 https://www.theguardian.com/world/2025/sep/11/parviz-sabeti-shah-iran-lawsuit 1

ریچارد لاسکومب گاردین ۱۱ سپتامبر 1۲۰۲۵

ترجمه: ن. نوری زاده

پرویز ثابتی به اتهامات مطرح شده در پروندههایی که در دادگاه علیه او تشکیل شده است؛ پاسخ نداده است، اما پیش تر وجود شکنجه بازداشت شدگان بوسیله ساواک را انکار کرده و ادعا کرده بود که او «همیشه با شکنجه مخالف بوده است».

در حالی که محل اقامت ثابتی در بیش از ۴۵ سال نامعلوم بود، جایگاه او در رژیم (سابق) ایران و نقشی که ادعا میشود به عنوان مدیر اداره امنیت داخلی ساواک در طراحی و (اجرای قتل) و شکنجه داشته (تا برگزاری دادگاه) مبهم می باشد.

اما بنا بر دادخواستی که به دادگاه ارایٔه شده است؛ ثابتی در یک گزارش تحلیلی محرمانه توسط سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده (CIA) که در سال ۱۹۷۸ تهیه شده بود و تا سال ۲۰۱۸ منتشر نشده بود، به مثابه یکی از متحدان وفادار و سرسخت شاه و «به طور گسترده به عنوان یکی از قدرتمند ترین و مخوف ترین مردان رژیم شاه معرفی و شناخته میشد…کسی که اختیار دستگیری، بازجویی و پیگرد قانونی مخالفان

در سراسر کشور را داشت».2

تخمین در مورد تعداد قربانیان ساواک از زمان تأسیس این سازمان در سال ۱۹۵۷ (۱۳۳۵ ش) تا انحلال آن در سال ۱۹۷۹(۱۳۵۷) متفاوت است، اما هزاران نفر بازداشت؛ شکنجه و حداقل چند صد نفر دیگر کشته شدهاند.

سه شکایت کننده، مردان ایرانی ساکن کالیفرنیا در سنین ۶۸ تا ۸۵ سال می باشند که ادعا کرده اند که توسط ساواک در تهران ربوده شده، مورد ضرب و شتم قرار گرفته و در دوران بازجویی (تحت شکنجه) و زندان مجبور به اعترافات دروغین شده اند . درخواست وکلای ثابتی برای رد پرونده او به دلیل نقض قانون مرور زمان (Statute of limitations) توسط قاضی دادگاه ناحیهای گرگوری پرسنل (Gregory Presnell)

از ناحیه مرکزی فلوریدا در ۱۲ آگوست رد شد. محاکمه میتواند اوایل سال آینده برگزار گردد.

طبق این دادخواست، ثابتی «چهار دهه گذشته را دور از انظار عمومی گذرانده و محل سکونت و هویت خود را پنهان کرده است». اگر ثابتی بوسیله یکی از دخترانش در توییتی در فوریه ۲۰۲۳ که او را در تجمعی در لسآنجلس در تظاهرات علیه حکومت اسلامی ایران نشان میداد، «افشا» نمیشد، او و همسرش،

نسرین، ۷۵ ساله، حتی ممکن بود تا آخر عمر ناشناس باقی بمانند.

اگرچه این افشاگری ممکن است بطورسهوی صورت گرفته باشد که شکایت کنندگان توانستند او را پیدا کنند و شکایت خود را علیه او به ثبت رسانند. با این وجود برخی معتقدند که این بخشی از طرح کمپین ایرانیان مقیم آمریکا بود تا بدینوسیله به «پاکسازی» تاریخ حکومت مخلوع شاه سابق و ایجاد انگیزه و حمایت از

یک رژیم جدید (رضا پهلوی) طرفدار غرب (و اسرایٔیل) کمک کنند.

رضا پهلوی، که گاهی اوقات به عنوان پسر محمدرضا پهلوی، شاه سابق، «ولیعهد» ایران نامیده میشود، در مصاحبهای در سال ۲۰۲۳ و در اوج اعتراضات ضد جمهوری اسلامی، به گاردین گفت که با متحدان

2 https://iranjusticecollective.org/wp-content/uploads/2025/02/Complaint.pdf
Also- https://www.cia.gov/readingroom/document/cia-rdp81m00980r000600050015-5

2

خود (اسرایٔیل) جهت تدوین منشور اصول دموکراتیک برای هر دولت جدیدی که قرار است در ایران از آن پیروی کند، همکاری میکند. او از آن زمان به بعد خود را آماده جایگزینی علی خامنهای کرد تا خود را بمثابه رهبر یک دولت موقت نشان دهد .

همچنین طبق مقالهای که در سال ۲۰۲۳ در وب سایت شورای ملی مقاومت ایران (فرقه خایٔن و مزدور مجاهدین خلق)، که از ایٔتلافی از چهرههای سیاسی ایرانی که خود را به عنوان پارلمان در تبعید معرفی میکنند، منتشر شده است، ثابتی به عنوان «مشاور امنیتی»(رضا) پهلوی بکار و انجام وظیفه مشغول بوده است. تلاشهای گاردین برای دسترسی به ثابتی، از جمله ارسال ایمیل و تماس با منزل او و پیامهایی جهت درخواست مصاحبه و نظر خواهی از چهار وکیل او که در اسناد دادگاه نامشان ذکر شده است، ناموفق بود. اینکه ثابتی و خانوادهاش از زمان ورود به فلوریدا در سال ۱۹۷۸، که تنها چند هفته قبل از وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ از تهران گریختند، تا چه حد در ایالات متحده زندگی خوبی داشتهاند، جای سوال

ندارد.

ثابتی و همسرش نسرین بنابر اسناد فاش شدهی وزارت امور خارجه آمریکا که توانسته بودند مبلغ قابل توجهی پول از ایران خارج کنند؛ که به گفتهی یک منبع بیش از 20 میلیون دلار بوده است؛ پس از ورودشان به آمریکا نامهای کوچک خود را به سبک غربی به پیتر و نانسی تغییر دادند.

ثابتی با استفاده از این نامهای مستعار، شرکتی را تأسیس کرد که بعدها به یکی از شرکت های توسعه املاک و مستغلات موفق در مرکز فلوریدا تبدیل شد. نام ثابتی، همسر و دو دخترش به عنوان مدیران چندین شرکت فعال در پایگاه اطلاعات تجاری ایالت فلوریدا ثبت شده است. سوابق عمومی که توسط گاردین مشاهده شده است؛ نشان میدهد که خانواده ثابتی حداقل هشت ملک در اورنج کانتی (Orange county) دارند، از جمله عمارت پنج خوابه و شش حمام در ویندرمیر که در اوت ۲۰۰۵ به قیمت ۳.۵ میلیون دلار خریداری شده

است.

وزارت امور خارجه و سازمان سیا به سوالات مربوط به وضعیت مهاجرت خانواده ثابتی در ایالات متحده یا دلایلی که آنها برای اولین بار در سال ۱۹۷۸ پذیرفته شدند، پاسخی (به گاردین) ندادند. با این حال، پرویز و نسرین ثابتی (پیتر و نانسی)، هر دو، کارت ثبت نام فعال برای رأی دادن در فلوریدا دارند و سوابق نشان میدهد که آنها در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ رأی دادهاند، به این معنی که هر دو شهروند ایالات

متحده هستند.

یکی از همسایههای آنها به گاردین گفت که اغلب این زوج، به ویژه نانسی را در حال قدم زدن میبیند، اما به نظر میرسد که خانواده ثابتی بیشتر برای حریم خصوصی خود ارزش قایٔل هستند. خانه آنها تقریباً همیشه سوت و کور است، به جز روزهای بازدید گاه به گاه دخترانشان. هیچ یک از دختران به درخواست گاردین

جهت مصاحبه پاسخ ندادند.

جیمز اوتمیر (James Uthmeier)، دادستان کل جمهوریخواه فلوریدا، به این سوال که آیا تحقیقات جنایی در مورد فعالیتهای ثابتی را آغاز خواهد کرد یا خیر، پاسخی نداد، همانطور که او پیش تر برای افراد دیگری در فلوریدا که به جرایم زشت و شنیع در خارج از کشور متهم شدهاند، انجام داده است.

3

سارا کولون (Sara Colón)، وکیل شاکیان، از دستورات (دادگاه) پرسنل جهت رد درخواست اخراج ثابتی و حفظ ناشناس ماندن موکلانش که گفتند از زمان طرح دعوی در دادگاه مورد تهدید به مرگ و ارعاب قرار گرفتهاند، استقبال کرد.

و گفت: «این تصمیم نتیجه مثبتی برای بازماندگان شکنجه دارد کسانی که به دنبال پاسخگویی و عدالت هستند. این پرونده نه تنها در مورد پایان دادن به مصونیت از مجازات (قاتلان و شکنجه گران) می باشد، بلکه تأیید می کند که بازماندگان حق دارند بدون ترس به دنبال عدالت باشند تا کرامت انسانی خود را

بازیابند.»

جمعیت ایرانی برای عدالت و پاسخگویی3 (Iranian Collective for Justice & Accountability)، که یک گروه مدافع قربانیان شکنجه و خانوادههایشان (و پاسخگو کردن عاملان جنایات گذشته) می باشند، اظهار امیدواری کرد که پرونده ثابتی به پایان دادن به «چرخه خشونت» که در ایران در دوران رژیم شاه و دولت بنیاد گرای اسلامی پس از آن دیده میشد، کمک کند. سخنگوی این گروه در بیانیهای گفت: «پیام باید روشن و ساده باشد: همه قربانیان سزاوار عدالت هستند و هر کسی که در شکنجه و سرکوب دست داشته است باید پاسخگو باشد. ریشههای سیاستهای وحشیانهای که امروز توسط جمهوری اسلامی ایران اجرا میشود، به روشهای شکنجهای که توسط ثابتی و ساواک وضع شده است، مرتبط است. [این پرونده] باید به عنوان عدم پذیرش دوباره (سازمانی مانند) ساواک تلقی شود و یا به دنبال اعطای عفو عمومی به نیروهای امنیتی فعلی است که در شکنجه و سرکوب دست داشتهاند. تنها از طریق عدالت و پاسخگویی است که

میتوانیم بر خشونت و سرکوب وحشتناکی که دهههاست بر ایران حاکم است، غلبه کنیم.»

3 https://iranjusticecollective.org/

4