با دریغ و اندوه بسیار، دکتر محمد ملکی ، نخستین رئیس دانشگاه تهران پس از پیروزی انقلاب ضد سلطنتی بهمن 57 و رهروان راستین نهضت ملی ایران و رهپوی استوار و دلیر راه مصدق تاب دوری همسر نازنین و درد کشیده اش، شادروان قدسی میرمعز را نیاورد و به دیدار یار دیرینش شتافت.
زنده یاد دکتر محمد ملکی در دوران دولت ملی مصدق به خیلی آرمان خواهان و باورمندان به استقلال و آزادی و عدالت و تحقق حاکمیت ملت پیوست و پس از کودتای آمریکایی – انگلیسی- روسی 28 اَمرداد 1332 خورشیدی در کمیته شمیران نهضت مقاومت ملی فعال شد و در سالهای 39-42 با حزب سوسیالست به رهبری شادروانان محمد علی خنجی و مسعود حجازی همکاری داشت.
در برهه انقلاب ضد سلطنتی در اعتصاب سازمان دانشگاهیان ملی ایران بسیار فعال بود و از هیچ فداکاری برای دستیابی به آرمانهای انسانی اش دریغ نورزید.
او پس از انقلاب با حمایت و توصیه زنده یاد آیت الله طالقانی به سمت ریاست دانشگاه تهران منصوب گردید و با رویکرد شورایی به مدیریت دانشگاه تهران مبادرت ورزید.
پس از انقلاب فرهنگی فروردین 59 که از مخالفان صریح الهجه اش بود، از مدیریت دانشگاهی کناره گرفت و در تیرماه 1360 بار دیگر به مانند دوران استبداد سلطنتی زندانی شد و فشارهای بسیار طاقت فرسا متحمل گردید.
او به دلیل صراحت و شفافیت گفتار و اندیشه اش بار دیگر در سالهای 79 و 88 هم بازداشت گردید اما باز هم از بیان صریح نظراتش دست برنداشت.https://t.me/zamanimohsen
دکتر محمد ملکی در انتخابات دوم خرداد 1376 خورشیدی به مانند یار هم زندان و استوارش شادروان مهندس عباس امیرانتظام از ریاست جمهوری سید محمد خاتمی حمایت نمود اما برخلاف بسیاری از هم اندیشانش در شورای فعالان ملی-مذهبی و … پس از نمایان شدن ضعف و ناکارآمدی اصلاحات درون حکومتی و سستی رییس جمهوری وقت در تحقق وعده ها و مطالبات به حق ملت ایران از اصلاح طلبان کناره گرفت و خط مشی مستقل به مانند بزرگان ملی-میهنی همچون مهندس امیرانتظام، داریوش فروهر،دکتر ناصر زرافشان،دکتر فریبرز رئیس دانا و … در پیش گرفت و از حمایت اصلاح طلبان دست شست.
محمد ملکی آزاده ای بی ادعا بود که میتوان با اندیشه هایش مخالفت داشت اما به هیچ عنوان نمیتوان دوستش نداشت.
او به به شفافیت شیشه ای پاک و تهی از گرد و به زلالی آب روان بود که در هنگامه فقدان اخلاق و شفافیت و بحران صداقت رفتار و گفتار جای خالی اش به همراه دلیری وصف ناپذیرش بیش از پیش حس خواهد شد.
این درگذشت و فقدان بس غم انگیز را به خانواده دردکشیده ملکی و دیگر وابستگان و نزدیکان داغدار به ویژه ابوذر عزیز فرزندش و جناب آقای مهدی مناف زاده داماد گرانقدرش عرض تسلیت و دل آرامی می گویم.
روانش شاد،راهش مستدام و نام و یادش به مهر و نیکی باد. نوشته محسن زمانی
وصیت دکتر ملکی در محفل هالو
آرزو دارم پس از مرگم یک شاعر سرگشته و عاصی زند فریاد که ای مردم فلانی برد عمری دار بر دوشش فلانی مرد اما عاشقی
