یوسف اردلان
سال ١٣۴١ شمسی بەدانشگاە تهران راەیافتم، سالهای ١٣٣٨-٣٩-۴٠ (1959-60-61)اوضاع عمومی جهان و آوازە جنبش های آزادیخواهانە واندکی فضای کمتر اختناق آور (بەدلیل بحران اقتصادی آن زمان) درایران، سرنگونی حکومت سلطنتی در بغداد با کودتای عبدالکریم قاسم، فضای تبلیغاتی ای را بوجود آوردە بود کە بسیاری از جوانان آن دوران با مسائل حقوق بشری و آزادیخواهی بیشتر آشنا شدە و شوق شرکت در مبارزات مدنی و ضد دیکتاتوری شاە گستردە تر می‌شد.
در آن سالها فرم دخالت دولتهای سرمایەداری غرب از کانالهای باشگاههای سیاسی می گذست کە اقبال وابستە بە باشگاه لاینز بود شریف امامی بهمان شیوە فراماسونری لژ بزرگ فراماسون درایران بود… از سال ١٣٣۵تا ١٣۴١
(تاسیس ساواک تا تسلط ساواک) پنج نخست وزیر کە هریک بە باشگاە سیاسی خاصی وابستە بودند زمام امور را بدست گرفتە بودند در اعتصاب سراسری معلمان ١٣٣٩-۴٠بزرگترین و موثرترین وقایع آن سالها بود کە در اعتصاب نشستەای در میدان بهارستان بایورش پلیس سە نفر جان باختند، دو آموزگار باچاقو و رهبر اعتصاب دکتر ابولحسن خانعلی با شلیک مستقیم سرگرد شهرستانی رئیس کلانتری بهارستان.
دراین کشاکش اندک اندک حکومت پهلوی با پذیرش علی امینی(مجری سیاستهای آمریکا –کندی) و اجرای اصلاحات ارضی کە در زمان اقبال هم مطرح شدە بود ولی با مخالفت آیت اللە بروجردی(کل حوزە قم) مسکوت ماندە بود، بنام انقلاب سفید در بهمن١٣۴١ توانست پایە های حکومتش را محکم کند. و دیگرامیدی بە تداوم آن شورو حال سە سال پیش دانشگاە نبود اما هنوز نیمە جانی از مقاومت و تلاش در تداوم “سازمان صنفی دانشجویان دانشگاە تهران” وجود داشت.
اشارە شد کە دراین احوال بە دانشگاە تهران وارد شدم و از همان آغاز با دانشجویان فعال در سازمان صنفی آشنا شدم و در اولین تظاهراتی کە درآن شرکت کردم ١۶ آذر ١٣۴١ بود.
اشارە شد کە حکومت پایە های خودرا محکم کردە بود احزاب و سازمانهای میانە رو ملی مثل حزب ایران (اللەیار صالح)و شاخەهائی جدا شدەاز نیروی سوم (سوسیال دمکرات حجازی- خنجی) حزب ملت ایران (فروهر) کە در جمع خودرا جبهە ملی دوم می‌نامیدند و در فعالیت های سیاسی دانشگاە تهران اکثریت چشم‌گیری داشتند در برگزاری ١۶ آذر ١٣۴١دچار تزلزل شدە بودند. بیش از یک هفتە قبل از ١۶ آذر گردهم آئی‌هائی در همە دانشکدەها تشکیل می‌شد و بالاخرە هیئتی مرکب از نمایندگان دانشکدەهای دانشگاە تهران روز ١۴ آذر ملاقاتی با سران جبهە ملی(بە ریاست الهیار صالح) داشتند، کە آنها رسما گفتە بودند برگزاری تظاهرات را صلاح نمی دانند کە با نا خشنودی دانشجویان مایل بە بزرگداشت ١۶ آذر در مقابل دانشکدە فنی روبرو شد واین موضع را نادرست دانستە، همگان مصمم بە برگزاری تظاهرات شدند.
در شب قبل از تظاهرات نمایندگان جریانات سیاسی(جبهە ملی) تماما گردهم آمدە بودند کە در مورد تناقض شرکت در برگزاری ١۶ آذر و تصمیم سازمانهای متبوعشان تبادل نظر کنند، اما بوسیلە ساواک دستگیر شدە بودند، اسمی تنی چند از آنان را کە بیاد دارم ١- سیگزار بلوریان (دانشکدە دندان‌ثزشکی)داریوش معراجی ( دانشکدە فنی) عباس نراقی(دانشکدە فنی) مهدی مقدس زادە(دانشکدە فنی) رضا قنادیان(دانشکدە دارو سازی) و….متاسفانە اسم چند تن دیگر را بخاطر ندارم.
تظاهرات صبح روز١۶ آذر برپا گردید کە با حملە پلیس روبرو شد در این تظاهرات عدەای دستگیر شدند و من هم بعد از دوماە بەهمین خاطر بازداشت شدم و بمباسبت شصتمین سال اولین شرکتم در یک تظاهرات رسمی و اولین بازداشتم در حکومت پهلوی این خاطرە کوتاە را نوشتم.
بی مناسبت نیست کە از ١۶ آذر تا بازداشت توسط پلیس بە یکی از تظاهراتی کە بە اعتراض بە حکومت دیکتاتورتی برپا شدە بود اشارەای داشتە باشم.
در فاصلە ١۶ آذر تا رفر اندم ششم بهمن تظاهراتی در اعتراض بە دیکتاتوری حکومت پهلوی در دانشگاه تهران بر پا می‌شد کە کم تا بیش طرفداران جناحهای جبهە ملی هم شرکت می‌کردند، اما سازماندهی آن دردست جناحهای رسمی کە مسئولینشان دستگیر شدە بودند نبود بلکە دردست جناحی کە چپ جبهە ملی نام گرفتە بودند بە رهبری زندە یاد بیژن جزنی و مسئولیت زندەیاد حسن ضیا ظریفی صورت می‌گرفت، در یکی از این تظاهرات قرار بود کە سران جبهە ملی آخرین نظر خودرا بعنوان شعار تظاهرات(باندرل) اعلام کنند (در مورد اصلاحات ارضی) دانشجویان زیادی جلو در ورودی دانشگاە گردآمدە بودیم، قرارشد در آتلیەهای دانشکدە هنرهای زیبا (پارچە و رنگ و وسایل مهیا بود) پلاکارد نوشتە شود شعار پیشنهادی سران جبهە ملی :”اصلاحات ارضی آری دیکتاتوری نە” بود، در حین نوشتن شعار زندە یاد حسن ضیاظریفی می‌گوید “اصلاحات ارضی آری، دیکتاتوری شاە نە“! دکتاتوری عامل اجرا دارد ! همە دانشجویانی کە برای تهیە شعار رفتە بودند تائید می کنند. و شعار با اصلاحات ارضی آری دیکتاتوری شاە نە برافراشتە شد، کلیە هواداران جبهە ملی تظاهرات را ترک کردند، در این میان یکی ازدانشجویان اعضای حزب ملت ایران(سال آخر دانشکدە حقوق بود!همکلاس بنی صدر در آن روز این دو دورتر از تظاهرات جلو دانشکدە حقوق بودند) چند دقیقەای صحبت کرد و گفت :” ما اجازە نمی دهیم کە کمونیستها قدرت را بدست بگیرند” پس از او زندەیاد حسن ضیا ظریفی صحبت کرد و گفت: “ما کمونیستها آنقدر مودب نیستیم کە از کسی اجازە بگیریم نهایتا نیروی کار وزحمت پیروز خواهد شد”. در نیمە اول بهمن ١٣۴١ برای اولین بار با قزل قلعە و مدیر معەوف آن استوار ساقی آشنا شدم. یوسف اردلان ١۶ آذر ١۴٠١(هفتم دسامبر 2022)
